مهشید رابطیان روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: پدر و مادر به عنوان اولین مربی، زمانی که فرزند یا فرزندان خود را نسبت به خطرات مصرف مواد مخدر و نوشیدن الکل آگاه می‌کنند، به احتمال زیاد فرزندان این خانواده ها به دور از هرگونه گرایش به مواد مخدر و الکل سنین رشد خود را طی خواهند کرد.
وی افزود: ایجاد رابطه صمیمی با فرزند، گفت و گو درباره مشکلات، ایجاد حد و مرز منطقی در سال‌های نخستین زندگی جوانان و نوجوانان از سوی والدین، نه تنها آغازی برای کاهش درصد خطای فرزندان خواهد بود بلکه زندگی سالمی را در سال‌های آینده برای آنان در کنار خانواده و محیطی سالم رقم خواهد زد.
متخصص روانپزشک کودک و نوجوان نسبت به اهمیت حفاظت از فرزندان در مقابل اثرات مخرب مصرف مواد مخدر و الکل در طول سال‌های تحصیل، گفت: به اعتقاد بسیاری از متخصصین علم روانشناسی، کودکی که بدون دود کردن سیگار و مصرف الکل و مواد مخدر، دوره ابتدایی مدرسه را گذرانده باشد، این کودک یا نوجوان هرگز به سوی معضلات و کارهایی که آسیب‌های اجتماعی را برای خود و خانواده‌ها به دنبال خواهد داشت، گرایش پیدا نخواهد کرد.
رابطیان با بیان اینکه از نظر پزشکی عناصر تهدیدکننده مغز از جمله مواد مخدر و الکل می‌تواند روند رشد مغز را در سنین کودکی به یکباره مختل کند و از طرفی آینده فرزندان را با تهدید مواجه سازد، افزود: دوران کودکی را که از آن به عنوان سال‌های اولیه یادگیری شیوه صحیح زندگی مانند خوردن غذاهای مغذی و رعایت بهداشت فردی یاد می‌شود، باید زمانی مناسب برای آموزش نکات اجتماعی از سوی والدین به فرزندان و ترویج زندگی عاری از مصرف مواد توهم زا، برشمرد.
گفت و گو با فرزندان
عضو انجمن علمی روانپزشکان، گفت و گو را رابطه‌ای دوسویه برشمرد و اظهار داشت: زمانی که والدین با فرزندان به گفت و گو می‌نشینند، بهتر است در کنار اظهارنظر خود به سخنان آنان نیز توجه کنند.
وی گفت: والدین فرزندان را به مراقبت از خود در برابر کارهایی که آنها را از خانواده دور خواهد کرد، ترقیب کنند؛ تشویق کردن فرزندان به پرهیز از انجام کارهایی که اضطراب و استرس را در خود و خانواده تشدید می کند، از جمله مواردی است که می‌تواند تمایل کودکان را به سمت مصرف مواد مخدر یا الکل به شدت کاهش دهد.
به فرزندان اجازه دهید نظرات خود را در مورد مسائل مختلف مطرح کنند
متخصص روانپزشکی کودک و نوجوان اظهار داشت: والدین به لحاظ اینکه بچه‌ها ابتدا آنان را الگوی خود در بسیاری از کارهایشان قرار می‌دهند، نیاز است راهنمایی‌های خود را با عمل به آنها به فرزندان آموزش دهند. به عنوان مثال، چنانچه پدر و مادری مسواک زدن را برای بچه لازم و ضروری و آن را برای سلامت بدن و بهداشت دهان و دندان ضروری می‌دانند، خود نیز به این توصیه‌ها عمل کنند تا با واکنش منفی کودکان مواجه نشوند.
رابطیان گفت: والدین باید فرزندان خود را متناسب با سن و مقطع تحصیلی آنها از خطرات ناشی از مصرف مواد مخدر و الکل حتی سیگار آگاه سازند و به آنها اجازه دهند تفاوت میان باورهای شخصی و زندگی واقعی را درک کنند. باید از فرزند خواسته شود تا افکارش را درباره برنامه‌های تلویزیون به زبان آورد و درباره تأثیر منفی خشونت و تصمیم گیری نادرست بر زندگی، با کودک گفت و گو شود.
وی افزود: فرزند خود را کمک کنید تا راه‌های جدید ابراز احساسات را بیابد، به ویژه کودکانی که در ارتباطات بین فردی خجالتی هستند و ممکن است احساسات و حرف‌های خود را به شکل نقاشی و نوشتن نامه بیان کنند.
این متخصص روانپزشک کودک و نوجوان اظهار داشت: برای حل مشکلاتی که فرزندتان با آنها روبرو می‌شود، برای نمونه در انجام تکالیف یا درگیری با همکلاسی، به او کمک کنید راه حلی طولانی مدت بیابد و قدرت لازم را برای دور شدن از کارهایی که حس بدی به او می‌دهد، به دست آورد.
رابطیان به والدین توصیه کرد: دوستان و والدین دوستان فرزند خود را بشناسید، چرا که فرزندان به ویژه در سنین نوجوانی تمایل دارند نظرات خود را به دوستانشان ارائه دهند، در حالی که سوالات بسیاری درباره دیدگاه‌ها و پیام‌های والدین شان مطرح می‌کنند. مشاوره با والدین ممکن است چالش برانگیز شود، اما همواره به مراتب بهتر از مشاوره دوستان آنان، در گوش و جان فرزندان خواهد ماند تا به آن عمل کنند.
لزوم اطلاع والدین از تغییرات جسمی و روانی فرزندان
وی گفت: والدین باید اطلاع داشته باشند فرزندشان در سنین بلوغ درگیر تغییرات جسمی و روحی می شود و از این رو اخلاق و رفتارش نسبت به قبل با تغییراتی همراه خواهد بود و با فرزند خود مدارا کنند. در جریان این تغییر خلق و خو ممکن است نوجوانان به مصرف مواد اعتیادآور گرایش پیدا کنند؛ از این رو، آگاه کردن فرزندان از خطرات و عوارض اعتیاد به مواد شیمیایی در این دوران از اهمیت بالایی برخوردار است.
رابطیان افزود: بهتر است پدر و مادر در این دوران به صراحت نوشیدن الکل، دود کردن سیگار و دیگر مواد را برای فرزند خود ممنوع کنند و در عین حال مطمئن شوند که او از تبعات منفی مصرف این گونه مواد مخدر آگاه شده است.
وی با بیان اینکه بیشتر مواد اعتیادآوری که جوانان و نوجوانان در این سنین مصرف می‌کنند، عبارت از سیگار، الکل، داروهای تجویزشده توسط پزشک مانند ریتالین و ویکدین است، اظهار داشت: در این دوران تعریف از فرزند او را خوشحال می‌کند و فرصت‌های جدیدی برایش ایجاد می‌کند. اجازه دهید او دیده شود و ضمن قدردانی بگویید که مصرف مواد مخدر توسط او شما را به شدت ناراحت می‌کند.
رابطیان افزود: همیشه راهی برای گفت و گو با فرزند خود باقی بگذارید به او اطمینان دهید که مورد حمایت خانواده است؛ این امر موجب خواهد شد که در شرایط دشوار به والدین مراجعه کند.
متخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفت: رابطه مستقیمی میان اختلالات روحی روانی و اعتیاد به مواد مخدر و الکل وجود دارد از این رو پدر و مادر باید به سلامت روان فرزند خود اهمیت دهند و علائم و نشانه‌های ابتلا به اضطراب، افسردگی و استرس احتمالی در فرزندان را شناسایی کنند. همچنین با توجه به اینکه دوره ۱۸ تا ۲۵ سالگی دوران بسیار تعیین کننده ای در زندگی است، بروز کوچک‌ترین اختلال روانی را در این دوران جدی بگیرند و به متخصص مشاور و روان پزشک مراجعه کنند.