هفته اول تیر ماه هر سال جهت ارج نهادن به مقام والای قضا و قضاوت و تکریم از مقام شهید مظلوم، «آیت‌الله سیدمحمد حسینی بهشتی» اولین مسؤول دستگاه قضائی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان «هفته قوه قضائیه» نامگذاری شده است. رسانه‌های داخلی با اشاره به برگزاری مراسم مختلف قوه قضائیه در هفته گذشته رویکرد ریاست قوه قضائیه در اصلاح ساختاری دستگاه قضارا مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش گروه نشریات خبری، بررسی امروز۹ تیرماه روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های دو طیف سیاسی کشور نشان می‌دهد که رسانه‌های اصلاح طلب درباره اصلاح ساختار قوه قضائیه؛ بررسی عملکرد ریاست جدید قوه قضائیه از نگاه حقوقدانان؛ نیاز قوه قضائیه به همکاری دولت، مجلس و مردم مطالبی را منتشرکردند. این رسانه‌ها همچنین به محورهایی چون لزوم کاهش ورود پرونده‌ها به قوه قضائیه؛ کاهش تعداد چک‌های برگشتی؛ اجرای عدالت در رأس کار دستگاه قضائی؛ استقبال علی مطهری نسبت به رویکرد رییسی در خصوص شفاف سازی پرداخته اند.
رسانه‌های اصولگرا نیز تقدیر علی مطهری از آیت‌الله رئیسی برای شفاف‌سازی حساب‌های قوه قضائیه وکاهش ۲۸ درصدی تعداد چک‌های برگشتی را مورد توجه قرار داده و محورهای دیگری چون راه‌اندازی سامانه پرداخت آنلاین هزینه‌های قضائی و دیدار رئیس قوه قضائیه با خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران قوه قضائیه را مورد توجه قرار داده اند.
رسانه‌های اصلاح طلب
برخی عبارت‌های کانونی در رسانه‌های منسوب به اصلاح طلبان پیرامون این موضوع به قرار است: عملکرد صدروزه رئیس جدید قوه قضائیه، پیامی واضح دارد؛ رئیس جدید قوه قضائیه سعی دارد این دستگاه را به روند حقیقی خود بازگرداند؛ رویکرد رئیسی به شکل غیرمنتظره‌ای با استانداردهای مدنظر از رئیس دستگاه قضا تناسب دارد؛ دخالت سیاست در امر قضا، شاید یکی از علت‌های فاصله معنادار کارکرد قوه قضائیه و رضایتمندی شهروندان باشد؛ عملکرد آقای رئیسی در بدو ورود مطلوب بوده است؛ مبارزه با اژدهای هفت سر فساد امری بسیار سخت است؛ انتظار اولیه این است که اجرای عدالت در رأس کار قوه قضائیه قرار بگیرد.
اصلاح ساختار قوه قضائیه
روزنامه شرق در مطلبی با عنوان "ریاست صد روزه رئیسی" به بررسی اصلاح ساختار قوه قضائیه در دوره جدید پرداخت و نوشت: عملکرد صدروزه رئیس جدید قوه قضائیه، پیامی واضح دارد و آن اینکه روزهای تغییر و اصلاح ساختار قوه قضائیه فرارسیده است. عملکرد و تصمیماتی که رئیس جدید قوه قضائیه در این مدت کوتاه اتخاذ کرده است، نشان می‌دهد برخلاف روند ۱۰ سال گذشته که فلسفه و سیاست بخش مهمی از صحبت‌های رئیس قوه قضائیه پیشین را در بر می‌گرفت، رئیس جدید با دستی پر فرصت را غنیمت شمرده و سعی دارد این دستگاه را به روند حقیقی خود بازگرداند و در هر شعاری که داده شده، گامی برای عملیاتی‌شدن برداشته است. همان‌گونه که محمود صادقی، نماینده مجلس شورای اسلامی، گفته است: «رویکرد رئیسی به شکل غیرمنتظره‌ای با استانداردهای مدنظر از رئیس دستگاه قضا تناسب دارد». هرچند برخی معتقدند باید با گذشت زمان تغییرات بنیادی در دستگاه قضا را قضاوت کرد، اما همین مدت کوتاه بارقه‌ای از امید را برای منتقدان دستگاه قضا همراه داشته است.
بررسی عملکرد ریاست جدید قوه قضائیه از نگاه حقوق دانان
روزنامه شرق در بخش دیگری از گزارش خود با عنوان "ریاست صد روزه رئیسی" در این باره نوشت: در بررسی عملکرد ریاست جدید قوه قضائیه، حقوقدانان نیزمانند نمایندگان مجلس نگاه مثبتی به تغییرات دارند و «محمدصالح نیکبخت» حقوق‌دان، در ارزیابی عملکرد قوه قضائیه گفته است حدود سه ماه از شروع به کار رئیس جدید قوه قضائیه می‌گذرد، ولی از اقدامات پراکنده و مصاحبه‌های او چنین برمی‌آید که می‌داند در دادگستری چه می‌گذرد و اساساً استقبالی که برخی از مردم و حقوقدانان از انتصاب او به این سمت کردند، به‌دلیل حضورش در بدنه و مدیریت این دستگاه است… ت.
دکتر «محمدرضا پاسبان» حقوق‌دان نیز با اشاره به هفته قوه قضائیه در ارزیابی از عملکرد این قوه اظهار کرد: حقیقتاً کارکرد قوه قضائیه و رضایتمندی شهروندان با آنچه ما مدعی آن هستیم و باور داریم، فاصله معناداری دارد که شاید یکی از علت‌های آن دخالت سیاست در امر قضا باشد که بر آن تأثیر گذاشته، درصورتی‌که قوه قضائیه به معنای واقعی باید هم نسبت به دیدگاه‌ها و جناح‌ها و هم نسبت به اشخاص مستقل باشد. در غیر این صورت نمی‌توانیم انتظار و توقع قوه قضائیه بی‌طرف و مستقل را داشته باشیم که به همه شهروندان با یک چشم نگاه کرده و با آنها یکسان برخورد کند.
استقبال علی مطهری نسبت به رویکرد رئیسی در خصوص شفاف سازی
انتخاب نوشت: «علی مطهری» عضوکمیسیون فرهنگی مجلس درگفت وگو با خانه ملت با اشاره به توضیحات رئیس قوه قضائیه در خصوص شفاف‌سازی حساب‌های این قوه، عنوان کرد: توضیحات رئیس قوه قضائیه مبنی بر اینکه درآمد و هزینه کرد حساب‌های قوه قضائیه در پایان هرسال به اطلاع عموم می‌رسد، رویکرد مثبتی است که اخیراً از سوی آقای رئیسی عنوان شد. عضوکمیسیون فرهنگی مجلس ضمن استقبال از رویکرد رئیسی در خصوص شفاف سازی حساب‌های قوه قضائیه، گفت: رئیس پیشین قوه قضائیه شفاف‌سازی حساب‌های قوه قضائیه را برنتابید و آن را توهین به خود تلقی و حتی علیه آقای محمود صادقی اعلام جرم کرد.
نیاز قوه قضائیه به همکاری دولت، مجلس و مردم
در بخشی از گزارش روزنامه مردم سالاری آمده است: «غلامحسین اژه‌ای» معاون اول قوه قضائیه به مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله بهشتی و هفته قوه قضائیه در پیش‌خطبه این هفته نماز جمعه تهران طی سخنانی اظهار کرد که پیش از انتصاب رئیس جدید قوه قضائیه سندی راهبردی برای این قوه نوشته، به مقام معظم رهبری داده شد؛ ایشان این سند را تأیید کردند و تاکید داشتند سریع اجرایی شود.
وی با بیان اینکه این سند در سه دوره کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت اجرایی می‌شود گفت: کوتاه مدت را ظرف شش ماه برنامه‌ریزی کردیم. برنامه‌های میان مدت و بلندمدتش نیاز به همکاری دو قوه دیگر و مردم دارد. ما در برنامه میان مدت گفتیم موانع را از جلو پا برداریم. ارتباط با بخش‌های مختلف جامعه را بر قرارکردیم و ادامه می‌دهیم. با رجال و نساء و همه کسانی که باید نقطه نظراتشان را داشته باشیم ارتباط داریم.
لزوم کاهش ورود پرونده‌ها به قوه قضائیه
«علیرضا سلیمی» عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به هفته قوه قضائیه در خصوص مهمترین انتظاراتی که جامعه از دستگاه قضا دارد و با اشاره به رویکرد رئیس جدید قوه قضائیه گفت: عملکرد آقای رئیسی در بدو ورود مطلوب بوده است، برنامه‌هایی که در موارد مختلف ارائه دادند کاربردی و خوب بود. البته باید توجه کنیم که مبارزه با اژدهای هفت سر فساد امری بسیار سخت است که این مهم ایجاب می‌کند قوای دیگر نیز کمک کند. سلیمی با اشاره به موضوع اطاله دادرسی بیان کرد: ما باید به سراغ کاهش ورود پرونده‌ها برویم. وقتی دچار کمبود قاضی باشیم و تعداد پرونده ورودی هم بالا باشد به تبع شاهد طولانی شدن رسیدگی به پرونده‌ها خواهیم بود؛ البته آقای رئیسی قول دادند این زمان رسیدگی را کاهش دهند؛ دولت هم باید کمک کند تا با اختصاص اعتبار لازم تعداد قضات افزایش پیدا کند تا این زمان رسیدگی پرونده نیز کاهش یابد.
«حسین قربانزاده» عضو شورای مرکزی جمعیت پیشرفت و عدالت درپاسخ به این پرسش ایسنا که "مهمترین اولویت برای اصلاح در قوه قضائیه چیست" اظهار کرد: دستگاه قضائی با رسیدگی به حدود ۱۷ میلیون پرونده قضائی در سال، درگیر چالش‌های بزرگی در ارائه خدمات حقوقی مطلوب است. آنچه روشن است، رفع این چالش‌ها مانند کاهش اطاله دادرسی، کاهش تعداد پرونده‌های قضائی و همچنین بخش مهمی از آرمان پیشگیری از وقوع جرم امکانپذیر نیست مگر با تحول در عرصه ارائه خدمات حقوقی خصوصی. … قربانزاده با بیان اینکه متأسفانه بزرگترین مانع رونق چرخه ارائه خدمات حقوقی مطلوب، تعیین ظرفیت محدود در ارائه خدمات حقوقی خصوصی است، تاکید کرد: این در حالی است که در مشاغل خصوصی و غیردولتی مانند وکالت دادگستری مشاور حقوقی و غیره صرفاً باید احراز صلاحیت یعنی دانش مهارت و توانمندی معیار قرارگیرد نه محدودیت ظرفیت.
کاهش تعداد چک‌های برگشتی
به گزارش ایسنا، غلامحسین اژه ای، معاون اول قوه قضائیه گفت: پیش‌تر حدود ۱۷ میلیون و ۴۰۰ هزار چک برگشتی داشتیم؛ اما در سال ۹۷ با وجود تحریم‌های ظالمانه با تصمیم و همکاری قوه قضائیه و دولت چک برگشتی‌ها به ۱۳ میلیون و چهارصد هزار رسید. یکی از پرونده‌های بسیار مهم ما پرونده‌های اختلاف و نزاع است. خواهش ما از مردم این است که خود مردم این مشکلات را حل و فصل کنند و اجازه ندهند به پرونده‌های قضائی تبدیل شود.
اجرای عدالت در رأس کار دستگاه قضائی
«بهرام پارسایی» سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا بر ضرورت توجه دستگاه قضائی به اجرای عدالت تاکید کرد و گفت: با توجه به سیاست‌های اعلامی رئیس جدید قوه قضائیه و تجربیات و شناخت از دستگاه قضائی انتظار اولیه این است که اجرای عدالت در رأس کار قوه قضائیه قرار بگیرد. وی ادامه داد: انتظار همه این است که مر قانون اجرا شود. اولین اصل این است که همه در برابر قانون یکسان هستند. اگر همین یک مورد اجرا شود انتظارات عمومی جامعه هم برآورده می‌شود. قانون نسبت به اجرای عدالت در رسیدگی‌ها تاکید دارد و خواسته مردم هم این است که سیاست و مسائل حاشیه‌ای در قضاوت‌ها و احکام قضائی مؤثر نباشد. وی در پایان گفت که استقلال قوه قضائیه، استقلال قضات و عدم ارجاع پرونده‌های سیاسی به قضاتی که شائبه‌هایی نسبت به آنها وجود دارد در افزایش اعتماد عمومی به قوه قضائیه و تقویت جایگاه دستگاه قضائی اثرگذار است.
رسانه‌های اصولگرا
برخی عبارت‌هایی که در رسانه‌های منتسب به این طیف سیاسی پیرامون این موضوع به کار رفته از این قرار است: نیت مجلس این بود که هزینه کرد حساب‌های قوه قضائیه شفاف شود و قول رئیس قوه قضائیه برای شفاف سازی در این حوزه جای تقدیر دارد؛ کاهش ۲۸ درصدی تعداد چک‌های برگشتی در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶، به دلیل تصویب و اجرای قانون جدید چک بوده است؛ خانواده‌های معظم شهیدان در هرکوی و برزن، سرمایه‌های بی بدیل انقلاب اسلامی محسوب می‌شوند.
تقدیر علی مطهری از آیت‌الله رئیسی برای شفاف‌سازی حساب‌های قوه قضائیه
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از خانه ملت، علی مطهری با اشاره به توضیحات رئیس قوه قضائیه در خصوص شفاف‌سازی حساب‌های این قوه، عنوان کرد: توضیحات رئیس قوه قضائیه مبنی بر اینکه درآمد و هزینه کرد حساب‌های قوه قضائیه در پایان هر سال به اطلاع عموم می‌رسد، رویکرد مثبتی است که اخیراً از سوی آقای رئیسی عنوان شد. نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی افزود: اساساً سوال مجلس و محمود صادقی از قوه قضائیه نیز همین مسئله بود که صورت هزینه‌کرد این حساب‌ها و سود ناشی از آن به مجلس اعلام شود که رئیس پیشین قوه قضائیه این سوال را برنتابید و آن را توهین به خود تلقی و علیه آقای صادقی اعلام جرم کرد. عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نیت مجلس این بود که هزینه کرد این حساب‌ها شفاف شود و قول رئیس قوه قضائیه برای شفاف سازی در این حوزه جای تقدیر دارد.
به گزارش خانه ملت، اخیراً رئیس قوه قضائیه درباره سرنوشت ۶۳ حساب بانکی و اینکه آیا این حساب‌ها تعیین تکلیف شده است یا خیر، گفت: ۶۳ حساب عدد درستی نبود که اعلام شد. این حساب‌ها یک امکانی بود تا در جایی که بودجه مصوب مشکلات را حل نمی‌کند برای ارائه خدمات استفاده شود.
راه‌اندازی سامانه پرداخت آنلاین هزینه‌های قضائی
به گزارش خبرگزاری فارس، سامانه پرداخت الکترونیکی هزینه‌های مربوط به دادرسی، جرایم، حقوق دولتی و غیره راه‌اندازی شد. …این سامانه در دوره جدید و با مطرح شدن سند تحول قوه قضائیه، در راستای رفع اطاله دادرسی، تسریع در امور جاری محاکم و پیشگیری از وقوع جرم و استفاده از فناوری‌های جدید در روند دادرسی، کاهش مراجعه به دستگاه قضائی، صرفه‌جویی در وقت، شفاف‌سازی فرایندهای رسیدگی، افزایش کارآمدی نظام قضائی کشور با افزایش نسبی سرعت، دقت و کیفیت افزایش رضایتمندی مردم از قوه قضائیه و استفاده شهروندان از فرصت‌های برابر با رفع موانع اداری راه‌اندازی شد.
کاهش ۲۸ درصدی تعداد چک‌های برگشتی
به گزارش مشرق به نقل از فارس، دیروز حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای معاون اول قوه قضائیه در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران گفت: «درسال ۹۶، حدود ۱۷ میلیون و ۴۰۰ هزار چک برگشتی داشتیم که با اقدامات پیشگیرانه، قوه قضائیه و دولت و بانک مرکزی و بانک‌ها به هم کمک کردند و در سال ۹۷، با اینکه تحریم‌های ظالمانه، فشار بیشتری را بر اقتصاد و مردم وارد می‌کرد، اما آمار چک‌های برگشتی به ۱۳ میلیون و حدود ۴۰۰ هزار رسید و در واقع با یک اقدام، چند میلیون از آمار چک‌های برگشتی کم می‌شود و این اقدامات پرونده‌های قوه قضائیه را کاهش می‌دهد». … طبق نظرکارشناسان، کاهش ۲۸ درصدی تعداد چک‌های برگشتی و کاهش ۱۵ درصدی ارزش این چک‌ها در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶، به دلیل تصویب و اجرای قانون جدید چک بوده است. رویکرد این قانون، رویکردی پیشگیرانه بوده است و قانونگذار تمام تلاش خود را به کارگرفته است تا چک برگشتی از اول صادر نشود. به عنوان مثال، یکی از ابتکارات آن ایجاد سامانه‌ای برای استعلام وضعیت چک‌های برگشتی صادرکننده است. با این روش، گیرنده چک می‌تواند از وضعیت خوش حسابی یا بد حسابی صادرکننده اطلاع لازم را کسب کند و با چشمانی باز اقدام به اخذ چک از صادرکننده آن بکند. یکی دیگر از ابتکارات این قانون، ایجاد شیوه جدید برای پیگیری قضائی چک‌های برگشتی است بدین ترتیب که گیرنده چک برگشتی می‌تواند در کمتر از یک هفته به اجراییه برسد. با اجرای این روش، دیگر بدهکار به دنبال طلبکار خواهد بود و تمام تلاش خود را خواهد کرد تا به هر نحوی چک وی را نقد نماید.
براساس این گزارش، انتظار می‌رود با اجرای کامل قانون جدید چک که با همکاری بیشتر بانک مرکزی و قوه قضائیه محقق می‌شود، روند نزولی تعداد و ارزش چک‌های برگشتی همچنان ادامه داشته باشد.
دیدار رئیس قوه قضائیه با خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران قوه قضائیه
روزنامه جوان نوشت: آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در دیدار خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران قوه قضائیه، انتساب به شهدا را مسئولیت آور دانست و ادامه داد که امروز خانواده‌های معظم شهیدان در هرکوی و برزن، سرمایه‌های بی بدیل انقلاب اسلامی محسوب می‌شوند. آیت‌الله رئیسی در ادامه تأکید کرد: ما باید جبهه خود را تعریف کنیم و ببینیم که روحیه راحت طلبی، تن به جنگ ندادن، در نبرد حضور مؤثر نداشتن و تماشاگر بودن داریم یا در جبهه مقابل آن هستیم. راهی که شهدا به ما آموختند راه ایستادگی و مقاومت بر ارزش‌ها، نبرد با دشمن و پافشاری بر حق است و یقین بدانید مقاومت، ایستادگی و پافشاری بر مواضع و اصول می‌تواند کار را پیش ببرد. وی در ادامه با بیان اینکه مسئله مذاکره، متعلق به زمان حال نیست، به سخنان رهبر معظم انقلاب در خصوص زیان مذاکره اشاره کرد و گفت: مقصود از مذاکره در اینجا، صرف صحبت کردن نیست بلکه بحث از گذشتن از ارزش‌ها، قدرت‌ها و مواهبی است که خدای متعال به برکت ایستادگی شهدا به ما عطا کرده است.