به گزارش گروه دانشگاه و آموزش، هادی خانیکی روز دوشنبه در مراسم گرامیداشت اولین سالگرد درگذشت «محمد امین قانعی راد» جامعه شناس و پژوهشگر حوزه سیاست گذاری علم اظهار داشت: قانعی راد در پژوهشگری خود دغدغه جامعه را داشت.
وی تصریح کرد: نخبگان علمی در اندیشه قانعی راد تولید کننده علم هستند؛ بدون اینکه توجهی به نیاز دولت و جامعه داشته باشند و دولت هم با اینها بیگانه است.
خانیکی یادآور شد: نخبگان نهادی بیشتر به رویه‌های کارشناسی و منطق سازمانی خود توجه دارند، اما روشنفکران و نخبگان حوزه عمومی تلفیقی بین این دو ایجاد کرده‌اند و توجه قانعی راد بیشتر به این نوع نخبگی و روشنفکری بود.
محمدامین قانعی‌راد جامعه‌شناس، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و عضو هیئت علمی و استاد جامعه‌شناسی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور بود که خردادماه سال گذشته در سن ۶۳ سالگی و پس از دوره‌ای تحمل بیماری سرطان در ۱۳۹۷ درگذشت.
این استاد دانشگاه افزود: مواجهه او با زندگی و مرگ به گونه‌ای بود که در هیچ مرحله‌ای محدودیت‌های جسمی و بیماری او را از تلاش باز نداشت و بعد از بیماری، آثار عملی خود را طبقه بندی کرد و در انتشار آنها اهتمام بیشتری ورزید.
خانیکی با تاکید بر این مسئله که ثمرات فعالیت‌های قانعی راد بعد از مرگ هم ادامه دارد، گفت: اگر مجموع سخنان و نوشتارهایی را که متفکران کشور که بعد از فوت او بیان داشتند گرد آوری کنیم می‌بینیم که قانعی راد پس از مرگ هم ادامه دارد.
وی عنوان کرد: این نشان می‌دهد که تلاش قانعی راد در طول زندگی از او بذری ساخته که بعد از مرگ هم شکوفا شده است.
خانیکی اظهار کرد: یکی از موضوعات مهم در مورد زندگی قانعی راد چه به لحاظ نظری و چه به لحاظ عملی، کنشگری مرزی او بود. او توانست در مرز بین حکومت و جامعه قرار گیرد.
وی ادامه داد: قانعی راد جامعه شناس خوب و آگاهی بود که در حوزه سیاست گذاری علم هم کارهایی بسیاری انجام داد و آثار ارزنده‌ای منتشر کرد، با این حال در حوزه دغدغه‌های اجتماعی و روشنفکری هم فعال بود.
خانیکی اضافه کرد: به نظر من کنشگر بودن او در بین دانشمند بودن و روشنفکر بودن آن هم از نوع روشنفکری علمی و فرهنگی اقدام برجسته ای است.
وی با بیان اینکه یکی از آخرین آثار قانعی راد کتاب «پیدایش روشنفکر گفتگویی در ایران» بود، ادامه داد: قانعی راد محبوس دانشمندی خود نبود. این در حالی است که در این حوزه خیلی از افراد برای خود حصاری شکل می‌دهند که زندگی منزه خود را داشته باشند و با اطراف خود کمترین ارتباط را برقرار کنند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در اندیشه قانعی راد روشنفکری این ویژگی را ندارد، زندگی روشنفکری، زندگی سختی است. در روشنفکری می‌توان هم بدترین آثار را داشت و هم بهترین تأثیرات را بر محیط پیرامون گذاشت.
به گفته خانیکی می‌توان روشنفکر بود و هیچکس را قبول نداشت و فقط ادعا مطرح کرد و نسبت به همه چیز بی توجه بود. این یکی از بیماری‌های روشنفکری در ایران است، اما در مقابل روشنفکر می‌تواند دغدغه جامعه را داشته باشد و در تلاش باشد برای جامعه خود گره گشایی کند.
استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به سخن مرحوم شریعتی در مورد اینکه فرصت روشنفکر متعهد برای سخن گفتن با جامعه اندک است، تصریح کرد: قانعی راد هم اینگونه بود. به این اعتبار که خیلی خوب در مرز بین روشنفکری و دانشمندی ایستاد و زندانی دانشمند و آکادمی نشد. بلکه تحول روشنفکری را دنبال کرد و سخن از دو نوع روشنفکر گفتگویی و روشنفکر ساکت به میان آورد.
خانیکی خاطرنشان کرد: روشنفکر ساکت روشنفکری است که از بالا به جامعه نگاه می‌کند. این نوع روشنفکر از موضع تخصص خاص به تحولات نگاه می‌کند و برای افراد مقابل خود اعتباری جز جهالت یا ایدئولوژیک بودن قائل نیست. قانعی راد با رد این نوع روشنفکری، روشنفکری گفتگویی را مطرح کرد.
وی در پایان سخنان خود تاکید کرد: قانعی راد روشنفکر گفتگویی را محصول گسترش ارتباطات می‌دانست که در دنیای بسته خود محصور نیست و خود را در تحولات جامعه‌ای قرار می‌دهد.
خانیکی افزود: به عقیده قانعی راد روشنفکر ساکت به مباحث کلی و عمومی تکیه می‌کند، اما روشنفکر گفتگویی به شرایط خاص و مؤلفه‌های زمانی و افکار عمومی توجه دارد و اولویت و دغدغه اصلی را مردم و جامعه قرار داده است./