سنجش افکار عمومی یا افکار سنجی می‌تواند نشان دهد که در سطح جامعه و اذهان شهروندان چه می‌گذرد و احتمال میزان مشارکت مردم در اقدامات یک سازمان و مشروعیت اعمال آن تا چه اندازه خواهد بود.
سیاستمداران و سازمان‌های دولتی در بیشتر کشورهای پیشرفته جهان به دلیل تاثیر افکار عمومی بر میزان مشارکت و مشروعیت تلاش دارند تا از واکنش افکار عمومی به اقدامات خود با خبر باشند و در تصمیم‌گیری‌های خود، دیدگاه افکار عمومی را مورد توجه قرار دهند.
افکار عمومی و روش سنجش آن
سال‌ها است برای سنجش افکار عمومی، روش‌های استاندارد و بین المللی طراحی شده است. تمامی روش‌های سنجش افکار عمومی به دو دسته «روش‌های سنجش مستقیم» و «روش‌های سنجش غیرمستقیم» تقسیم می‌شوند.
در روش سنجش مستقیم، افکارسنج‌ها با مراجعه به عموم مردم از طریق روش‌هایی همچون توزیع پرسشنامه یا مصاحبه به سنجش افکار عمومی دست می‌زنند و نگرش مخاطبان را با روش‌های علمی می‌سنجند.
با توجه به رویکرد جدید ریاست دستگاه قضا به نظر می‌رسد قوه قضاییه باید ستادی کامل و با حضور متخصصان راه‌اندازی کند تا بتواند به صورت مستمر و علمی به سنجش افکار عمومی بپردازد.
کارشناسان در روش غیرمستقیم نیز می‌توانند با مراجعه به رسانه‌ها، فضای مجازی یا فضای عمومی و با مطالعه و جمع‌بندی نظرات شهروندان نسبت به آن سازمان از افکار عمومی شهروندان راجع به یک موضوع خاص مطلع شوند. البته میزان وثوق و اطمینان روش مستقیم، همواره بیشتر از روش غیر مستقیم است.
برای افکار سنجی باید از متخصصان با تجربه استفاده کرد و چنین اقدامی نیازمند یک ستاد مشخص و متمرکز است که با پیمایش و سنجش‌های متعدد و منظم، تغییرات افکار عمومی نسبت به مسائل خاص را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. در غیر این صورت سنجش‌های گاه و بیگاه افکار عمومی چندان مفید و راهگشا نخواهد بود.
قوه قضاییه، نیازمند ستاد افکار سنجی است
قوه قضاییه به عنوان یکی از سه قوه اصلی کشور بر حسب وظیفه و به صورت مداوم با شهروندان تعامل دارد و شهروندی نیست که در طول زندگی خود حداقل یک بار با روند قضایی مواجه نشده باشد یا برای امور عادی زندگی خود حداقل یک بار به قوه قضاییه مراجعه نکرده باشد.
از این رو در بیشتر کشورهای جهان، سازمان‌های قضایی برای بررسی رضایت شهروندان از عملکرد خود به سنجش افکار عمومی دست می‌زنند. سنجش افکار عمومی در این کشورها نشان می‌دهد که مردم تا چه میزان از این قوه رضایت و به آن اعتماد دارند.
رویکرد جدید ریاست قوه قضاییه ایران نیز نشان می‌دهد که حجت الاسلام «سیدابراهیم رییسی» اهتمامی جدی بر امر ارزیابی افکار عمومی و افزایش رضایت عموم از عملکرد قوه قضاییه دارد. از همین رو به نظر می‌رسد قوه قضاییه برای این منظور باید ستادی کامل و با حضور متخصصان امر راه‌اندازی کند تا بتواند به صورت مستمر و علمی به سنجش افکار عمومی بپردازد.
سنجش افکار عمومی می‌تواند به مدیران این قوه نشان دهد که رویکرد کلی شهروندان به این قوه چیست و در عین حال می‌توان درباره مسایلی همچون میزان وجود فساد در قوه، چگونگی برخورد کارمندان با شهروندان، میزان سرعت عمل سازمان در بررسی پرونده‌ها و مساله اطاله دادرسی، نگرش شهروندان به میزان رعایت عدالت در این سازمان و … ارزیابی‌هایی را صورت داد که برای بهبود عملکرد این نهاد ضروری به نظر می‌رسد.
* مدرس دانشگاه