به گزارش روزنامه جهان صنعت، اعضای اوپک و شماری دیگر از کشورهای تولید کننده نفت در حالی بار دیگر گرد هم آمدند تا از میان دیدگاه‌های متضاد در خصوص میزان تولید و عرضه نفت یکی را برگزینند که عربستان همانند گذشته بدون منتظر شدن برای شنیدن نظر همپیمانان خود تصمیم این گروه برای باز و بسته کردن شیرهای نفت خود را از قبل اعلام کرده بود.
در همین حال بیژن زنگنه وزیر نفت ایران از سیاست‌های عربستان سعودی انتقاد کرد و گفت: مشکل و گرفتاری اصلی اوپک در حال حاضر، یکجانبه‌گرایی است.
زنگنه در دیدار با رییس دوره‌ای اوپک و وزیر نفت ونزوئلا، بر ضرورت مقابله با یکجانبه‌گرایی در اوپک تاکید کرد و گفت: تصمیم‌گیری خارج از اوپک و تحمیل آن به اوپک، بقای این سازمان را تهدید می‌کند.
وزیر نفت با بیان اینکه اوپک ۱۴ عضو دارد و همه مسائل باید در جمع اوپکی‌ها بررسی و تصمیم‌گیری شود، تاکید کرد: اوپک باید به عنوان اوپک وجود داشته باشد، اما الان به‌شدت تضعیف شده است. زنگنه اظهار کرد: ما اینجا نیستیم تا تصمیم‌هایی را که در بیرون گرفته می‌شود، اجرا کنیم. معتقدم اگر اوپک می‌خواهد زنده بماند، باید تصمیماتش را در داخل اوپک بگیرد، نه اینکه دستورالعمل را از خارج اوپک دریافت کند.
به گفته وزیر نفت، در حال حاضر فقط یکجانبه‌گرایی ترامپ نیست که دنیا را تهدید می‌کند، بلکه برخی یکجانبه‌گرایی‌های دیگر هم وجود دارد. اوپک جایی برای تصمیم‌گیری‌های جمعی است و فکر می‌کنم اعضای اوپک هم در مقابل رویه‌ای غیر از این مقاومت می‌کنند.
با این وجود برخی کشورها قبل از برگزاری رسمی جلسه رای خود را اعلام کرده و گفته بودند که با تمدید محدودیت تولید نفت موافق هستند اما کشورهای دیگری در این گروه قرار دارند که یا علاقه‌ای به تمدید این محدودیت ندارند یا خواستار بالا بردن سقف آن هستند.
کشورهایی مانند گابن و کنگو در اوپک و یا برونئی و سودان در خارج از اوپک خود را به کاهش عرضه نفت متعهد نمی‌دانند. با این حال، توان آنها برای پمپاژ بیشتر نفت به بازار در حدی نیست که بتواند تغییر یا تاثیر قابل توجهی ایجاد کند. از سوی دیگر، ایران و ونزوئلا که هدف تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند سعی می‌کنند سهم خود از بازار را حفظ کرده و در عین حال در تلاش‌ها برای جلوگیری از سقوط بهای نفت سهیم باشند.
تارنمای «اس. پی گلوبال پلاتس» نوشته، ایران و عربستان هر چند اختلافاتی با هم دارند اما در مورد تمدید سقف عرضه نفت همسو هستند زیرا ایران می‌خواهد سهم خود از بازار را حفظ کند. دو کشور عراق و نیجریه چندان به تعهدی که برای کاهش عرضه نفت ایجاد شده است، پایبند نبوده‌اند. عراق برای بازسازی خرابی‌های ناشی از حمله آمریکا و ایجاد اشتغال به پول نفت نیاز دارد. برخی منابع عربستانی گفته‌اند که ریاض، عراق و نیجریه را تحت فشار قرار داده تا به این تعهد پایبند باشند. بغداد گفته که با تمدید محدودیت‌ها موافق است.
در عین حال کشوری مانند روسیه که از سقف کاهش تولید نفت سود برده، به تمدید این محدودیت رای مثبت می‌دهد. کریل دمیتریف مدیر اجرایی صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه روز شنبه اعلام کرد توافق‌ها و هماهنگی‌هایی که مسکو طی سال‌های اخیر در مورد عرضه نفت داشته، باعث شده است که یکصدویازده میلیارد دلار به درآمدهای روسیه اضافه شود. این کشور همچنین به دلیل دشواری افزایش تولید نفت در ماه‌های سرد سال تمایل دارد که تمدید این سقف ۹ ماهه باشد، نه شش ماهه.
یکی از مشکلات موجود در توافق اوپک‌پلاس آن است که سهم کشور از کاهش تولید نفت، برابر نیست. به نوشته بلومبرگ، عرضه نفت خام ایران و ونزوئلا به دلیل تحریم‌های آمریکا کاهش یافته است اما کشوری مانند عراق به طور کلی افزایش تولید نفت را شاهد بوده است. طبق آمار این خبرگزاری، عراق در ماه «می» تولید خود را به ۷.۴ میلیون بشکه در روز افزایش داد.
در حالی که گروهی از کشورها بر سر سهم خود از بازار و لزوم پایبندی دیگران بر تعهد ۲.۱ میلیون بشکه‌ای چانه‌زنی می‌کنند، برخی دیگر نیز معتقدند که شاید نیاز باشد سقف تازه‌ای تعیین شده و نفت کمتری به بازار عرضه شود. وال‌استریت ژورنال نوشته، این سناریو در شرایطی قابل اجراست که نیاز چین به نفت کاهش پیدا کند. در این میان بعضی از اعضای اوپک مثل نیجریه و سودان جنوبی خواهان افزایش سهمیه تولید نفت خود در چارچوب توافق جهانی کاهش تولید نفت بودند اما کشورهایی مانند عربستان با چنین ایده‌ای مخالف هستند.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) یک کارتل بین المللی نفتی متشکل از کشورهای الجزایر، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اکوادور، آنگولا، ونزوئلا و کنگو است. این سازمان با هدف حفظ منافع کشورهای تولیدکننده نفت تاسیس شد. بخشی دیگر از کشورهای نفتی عضو اوپک نیستند اما در ماه‌های اخیر برای هماهنگی با اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت در گروه رسمی غیراوپک گرد هم آمده‌اند. کشورهای عضو در کنار هم به «اوپک پلاس» معروف شده‌اند و از ماه ژانویه توافقی را به اجرا گذاشتند که عرضه نفت آنها را در مجموع ۲.۱ میلیون بشکه در روز کاهش داد. هدف از این تصمیم، تنظیم عرضه، جلوگیری از سقوط بهای نفت و حتی صعودی کردن آن بود.
اعتبار این توافق در حالی روز یکشنبه تمام شد که بررسی کمیته فنی اوپک و غیراوپک نشان داده است که پایبندی کشورهای مشارکت‌کننده در این توافق در ماه می به ۱۶۳ درصد رسیده بود. اکنون مواضع و اظهارات نشان می‌دهد که این توافق تا پایان سال جاری میلادی یا حداکثر تا ماه مارس ۲۰۲۰ تمدید خواهد شد. در این میان افزایش تولید نفت آمریکا، کاهش رشد اقتصاد جهانی و مسائل فنی مربوط به استخراج طلای سیاه جزو مسائلی است که بر تصمیم‌گیری اوپک‌پلاس تاثیر می‌گذارد.
چشم‌انداز بهای نفت
توافقی که از ماه ژانویه به اجرا درآمد باعث شد که بهای نفت تا ماه آوریل ۲۲ درصد افزایش پیدا کند. برخی گزارش‌ها حاکی است که افزایش تولید نفت آمریکا و کاهش رشد اقتصاد جهانی که باعث کاهش تقاضا برای نفت می‌شود، افزایش بهای آن را متوقف می‌کند. اوپک طی حدود سه دهه گذشته دستکم ۳۰ درصد از نفت خام دنیا را تولید کرده است. به نوشته بلومبرگ، با توافق بر سر تمدید کاهش تولید این ماده حیاتی و ادامه این روند تا اوایل ۲۰۲۰، تولید نفت این بلوک برای اولین بار از سال ۱۹۹۱ به زیر ۳۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. کارشناسان معتقدند تمدید کاهش تولید ۲.۱ میلیون بشکه‌ای در کنار کاهش تولیدات ایران و نزوئلا می‌تواند تا حد زیادی تاثیر منفی افت تقاضا را کاهش داده و سبب تقویت قیمت نفت تا محدوده ۷۰ دلار شود.
در همین حال در اولین روز از معاملات هفتگی نفت برنت ۶۴.۱ دلار گران‌تر از هفته گذشته معامله شد و تا این لحظه هر بشکه نفت خام برنت با رشد ۵۸.۲ درصدی به قیمت ۶۶ دلار و ۴۱ سنت رسیده است که بیشترین رقم از تاریخ ۲۹ ماه می محسوب می‌شود. همچنین هر بشکه نفت خام وست‌تگزاس نیز با جهش ۴۶.۲ درصدی در محدوده ۵۹ دلار و ۹۱ سنت معامله می‌شود. در واقع قیمت نفت پس از توافق عربستان، روسیه و عراق افزایش یافته است.
البته برآوردها حاکی از آن است که قدرت‌های تولیدکننده نفت نیز محدوده مناسب قیمت نفت را ۷۰ دلار پیش‌بینی کرده و این قیمت‌ها را برآوردکننده انتظارات خود می‌دانند. در این بین تنها عربستان است که به واسطه پیش‌بینی نفت ۸۰ دلاری در بودجه سال‌جاری، به شدت تحت فشار است.