ایران در ابتلاء به بیماری ام اس جزو ۱۰ کشور اول دنیاست و در این میان، اصفهان بیشترین آمار مبتلایان به ام اس در کشور را دارد. از ۷۴ هزار بیمار مبتلا به ام اس که در کشور شناسایی شدند در حدود ۶ هزار نفر آنها مربوط به استان اصفهان هستند.
به اعتقاد برخی از پزشکان متخصص مغز اعصاب شیوع این بیماری در استان‌های اصفهان، تهران، اراک و فارس از دیگر استان‌ها بیشتر است و علت آن هنوز مشخص نشده است.
به طور کلی شیوع این بیماری در ایران در حدود متوسط جهانی است که باید برای شناسایی و رفع این بیماری تدابیری اصولی اندیشید و آگاهی بخشی لازم از سوی رسانه‌ها و متولیان امر صورت گیرد.
متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات و مدرس دانشگاه در این ارتباط گفت: شناسایی و تشکیل پرونده‌های مبتلایان به ام اس در اصفهان و مقایسه آن با آمارهای کشوری موجب شده بسیاری از متخصصان و صاحب نظران، این شهر را پایتخت این بیماری در ایران بنامند.
مرضیه رحیمی روز شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: بیماری اسکلروز چندگانه یا همان ام اس یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین بیماری سیستم اعصاب مرکزی به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: در این بیماری سیستم ایمنی به "میلین" - ماده‌ای که در اطراف رشته‌های عصبی قرار گرفته و موجب عایق شدن آنها می‌شود - حمله می‌کند و موجب تخریب آن و آسیب رشته عصبی می‌شود، اگر رشته‌های عصبی دچار آسیب شوند، سرعت هدایت آنها کاهش پیدا می‌کند و اگر میزان کاهش سرعت هدایت به حد خاص برسد، دیگر مغز پیامی را درک نمی‌کند.
آمارهای مربوط به ام اس
این پزشک اصفهانی با بیان اینکه بیماری MS در همه جای دنیا شایع است و روند رو به افزایش آن، در بیشتر مناطق مشاهده می‌شود، یادآور شد: در برخی از کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و روسیه، میزان شیوع این بیماری بالاست و در برخی از مناطق مانند آفریقا، شرق و جنوب شرق آسیا، میزان آن کمتر اعلام شده، در ایران شیوع بیماری MS در حدود متوسط جهانی است.
رحیمی خاطرنشان کرد: شیوع این بیماری در استان‌های اصفهان، تهران، اراک و فارس، از دیگر مناطق کشور بیشتر است و علت این موضوع هنوز مشخص نشده است، تشکیل پرونده‌های فراوان بیماران MS در بیمارستان‌های اصفهان در طول سال‌های گذشته و مقایسه آن با آمارهای کشوری موجب شده بسیاری از متخصصان و صاحب نظران، این شهر را پایتخت این بیماری در ایران بنامند.
وی یادآور شد: میزان ابتلاء خانم‌ها به این بیماری در تمامی نقاط جهان، بیشتر از آقایان است، به عنوان نمونه در استان اصفهان زنان سه برابر مردان به ام اس مبتلا می‌شوند ولی به طور معمول این بیماری در آقایان با شدت و سرعت بیشتری گسترش می‌یابد.
وی ادامه داد: میزان آسیب‌های این بیماری، بستگی به زمینه و علت‌های بروز آن طوری است که ممکن است فرد مبتلا در مدت سه ماه عَلیل و از کار اُفتاده شود و یا ممکن است ۱۰ تا ۲۰ سال مبتلا به این بیماری باشد، ولی هیچ‌گونه مشکل حرکتی، گفتاری و … نداشته باشد.
بیماری ام اس چند وجهی است
رحیمی اضافه کرد: علت MS همچنان ناشناخته مانده است، این بیماری مسری نبوده و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود ولی می‌توان ادعا کرد این بیماری یک بیماری چند وجهی است، به این معنا که هم عوامل محیطی و هم نقش ژنتیکی در به وجود آمدن آن تأثیر گذارند.
پزشک متخصص مغز و اعصاب اضافه کرد:: هرچند ام اس یک بیماری وراثتی نیست، اما ژنتیک در آن تأثیرگذار است و احتمال ابتلاء به این بیماری در بستگان فرد مبتلا بیش از سایر افراد است و این احتمال به ویژه در خواهر، برادر، والدین و کودکان بیمار وجود دارد.
وی ادامه داد: نتایج تحقیقات جدید حاکی از آن است که چاقی، امکان بروز این بیماری در کودکان و دختران نوجوان را افزایش می‌دهد. براساس تحقیقات علمی بروز آن در میان دختران چاق در حدود ۲ برابر دختران با وزن طبیعی است و در دختران با چاقی زیاد، حدود چهار برابر بیشتر از سایر دختران است.
وی ادامه داد: وضعیت روحی و روانی فرد، یکی از پیش زمینه‌های بروز این بیماری به شمار می‌رود، افراد زودرنج و حساس باید تلاش کنند تا کمترین فشار روانی بر آنان وارد شود و پرهیز از بروز تنش در مناسبات بین‌فردی و تلاش در کنترل احساسات و عواطف شخصی در پیشگیری از بروز این بیماری مؤثر است.
وی کمبود ویتامین B۱۲ و D را از دیگر عوامل ایجاد کننده بیماری ام اس برشمرد و گفت: از همین رو است که به اعتقاد برخی متخصصان و کارشناسان این بیمار، قرار گرفتن در معرض نور آفتاب ممکن است احتمال بروز این بیماری را کاهش دهد.
علائم بیماری
رحیمی تاکید کرد علائم اولیه‌ی بیماری ام اس به طور معمول در سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سال آشکار می‌شود. هر چند ممکن است بیماری در کودکان و یا در افراد بالای ۴۰ سال مشاهده شود.
وی ادامه داد: نشانه‌های این بیماری بسیار متنوع بوده و به محل و شدت ضایعات در داخل دستگاه عصبی فرد مبتلا بستگی دارد، عمده نشانه‌ها شامل اختلالات بینایی، التهاب عصب بینایی، ضعف، گزگز یا مور مور شدن اندام‌ها، دوبینی، عدم هماهنگی عضلات، سرگیجه، حمله‌های ناگهانی و به زمین افتادن، اختلالات تعادلی، اختلالات روحی، افسردگی، اختلالات حافظه و عدم تمرکز، اختلالات جنسی، خستگی پس از بیدار شدن صبحگاهی و دردهای پراکنده بدن است.
وی تصریح کرد: متأسفانه بیشتر بیماران مبتلا به ام اس در ابتدا با یکی از علائمی که در خود مشاهده می‌کنند به سراغ پزشکی غیر از متخصص مغز و اعصاب رفته و در نهایت با پاسخی غیر مرتبط مواجه می‌شوند و استمرار و تداوم علائم بیماری است که فرد را متوجه جدّی بودن موضوع کرده و در نهایت وی را راهی مطب متخصصان مغز و اعصاب می‌کند.
به گفته وی متأسفانه در برخی موارد شاهد هستیم تشخیص دیر هنگام و اطلاع ندادن به موقع برای درمان، منجر به آن شده که بخشی از توان حرکتی اندام‌های بیمار از دست برود.
درمان MS
این متخصص مغز و اعصاب گفت: بیماری ام اس می‌تواند با دوره‌های حمله، بهبودی و بازگشت حمله‌ها همراه باشد، امروز به کمک داروهای کنترل کننده‌ای که در داخل و خارج از کشور تولید می‌شود، مبتلایان می‌توانند بدون نگرانی از وجود حمله‌ای جدید به زندگی طبیعی خود ادامه دهند ولی این بیماران از مصرف خودسرانه داروها جدا خودداری کرده و طبق تجویز پزشک داروها را مصرف کنند.
رحیمی بیان کرد: نکته مهم در خصوص بیماران ام اس این است که درمان‌های حمایتی مانند توانبخشی و حمایت‌های روحی از سوی اجتماع، خانواده و همکاران که در کنترل بیماری بسیار مؤثر است، انجام شود، متأسفانه افسردگی در ۵۰ تا ۶۰ درصد بیماران مبتلا به ام اس ایجاد می‌شود و ممکن است واکنش‌هایی مانند خودکشی را به همراه داشته باشد.
وی تاکید کرد: بنا بر تحقیقات انجام شده، خودکشی در بیماران ام‌اس بیشتر از افراد هم سن غیر مبتلاست.
رحیمی اعلام کرد: این بیماران، مستعد پوکی استخوان هستند و از جمله راهکارهای جلوگیری از پوکی استخوان، تحرّک بدنی کافی، مصرف به موقع و منظم دارو، رژیم غذایی مناسب، مصرف لبنیات، ماست، پنیر، شیر و غذاهای دریایی است.
وی تصریح کرد: از عواملی که می‌تواند باعث تشدید علائم این بیماری شود، می‌توان به استرس‌های روحی، مصرف سیگار و یا حتی در معرض دود آن بودن، محیط‌های گرم و یا افزایش درجه حرارت بدن به هر دلیل، و عفونت‌های ویروسی اشاره کرد.
وی یادآور شد: تحقیقات جدید نشان داده که استرس شدید ممکن است از عوامل خطر بروز این بیماری باشد، هر چند شواهد موجود برای اثبات این موضوع ضعیف است.
/۶۰۲۶/۳۰۸۰