نشست سران اوپک با حضور وزرای ۱۴ کشور عضو این سازمان که روز دوشنبه آغاز شده بود، دیروز به کار خود پایان داد. نشستی که زیر سایه تحریم‌ها علیه صادرات نفت از ایران و البته نوسانات قیمت نفت در ماه‌های گذشته برگزار شد و تولیدکنندگان تلاش کردند تا با تصمیمات خود قیمت‌ها را متعادل کنند. این نشست با بیانیه پایانی اجلاس ۱۷۶ اوپک که دیروز منتشر شد خاتمه یافت. نشست اخیر تولیدکنندگان نفت در وین حاوی چند دستاورد و نکته برجسته بود. نخست اینکه ایران به صورت رسمی از دامنه کاهش تولید مستثنی باقی ماند. همچنین اعضای اوپک و تولید کنندگان غیر عضو توافق کردند به منظور تثبیت قیمت‌ها، براساس توافق قبلی روزانه ۱.۲ میلیون بشکه از تولید خود کم کنند. به گزارش گروه نشریات خبری، بررسی خبرگزاری‌های، روزنامه‌ها و تارنماهای داخلی نشان می‌دهد این رسانه‌ها، تصمیم‌گیری اعضای اوپک به منظور کاهش تولید نفت را از مهم‌ترین محورها در این نشست نام بردند. بررسی امروز ۱۲ تیرماه نشان می‌دهد که رسانه های منسوب به جریان اصلاح طلب، محورهایی همچون «کاهش قیمت نفت»، «بیانیه پایانی» و «رسیدن ایران به اهداف خود» را برجسته و مورد توجه قرار داده اند. «سیاست های نفتی عربستان» و «عدم همکاری اروپا در فروش نفت ایران» از جمله محورهای مورد توجه رسانه های اصولگرا است.
رسانه های اصلاح طلب
مهم‌ترین محورهای به کار رفته در اخبار و گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح طلب عبارتند از: گمانه‌زنی‌های متعددی مبنی بر تصمیم نهایی اوپک بر سر کاهش تولید مطرح شده بود؛ شواهد نشان می‌دهد که ایران تضمین‌هایی را که می‌خواست به دست آورده است؛ اگرچه قیمت نفت در هفته‌های اخیر به دلیل بالا گرفتن تنش‌ها در خاورمیانه صعود کرده اما این صعود ملایم بوده؛ نگرانی‌های مربوط به کندی رشد اقتصادی و تقاضای ضعیف برای نفت، توجه بازار را به خود معطوف کرده؛ با اصرار ایران، بندی در اساسنامه همکاری بلندمدت اوپک و غیر اوپک قید شد؛ در این نشست موضوعات دیگری نیز مطرح شده که محل جدل و اختلاف اعضا بوده؛ نشست ۱۷۶ اوپک، ایران را به اهدافی که داشت رساند؛ این اجلاس برای ما یک اجلاس رضایتمند بود؛ اوپک ۱۷۶؛ ناقوس پایان وابستگی به نفت؛ زنگنه باور داشت ظرفیت تولید بمب اتم کشور تولیدکننده نفت است.
کاهش تولید نفت
-روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: طی یک ماه اخیر گمانه‌زنی‌های متعددی مبنی بر تصمیم نهایی اوپک بر سر کاهش تولید مطرح شده بود که درنهایت توافق‌های دوجانبه و چندجانبه کشورهای عضو و حتی کشورهای غیرعضو و اظهارات رسمی و غیررسمی مقام‌های نفتی آنها، این موضوع را پیش از اجلاس ۱۷۶ مسجل کرد که توافق بر سر تداوم کاهش تولید نفت قطعی است؛ موضوعی که طبق گفته مقام ارشد نفت ایران و کارشناسان داخلی می‌تواند منافعی را نصیب ایران کند. این روزنامه با اعلام اینکه ایران به تضمین‌های مورد نظر خود در اوپک دست یافت ادامه داد: شواهد نشان می‌دهد که ایران تضمین‌هایی را که می‌خواست به دست آورده است. درباره اساسنامه همکاری اوپک و غیر اوپک هم اینگونه اعلام شده که این اساسنامه غیرالزام آور است و دوم و بسیار مهم، اینکه در قطعنامه پایانی نشست اوپک، امضا و توافق شده که این اساسنامه هیچ تأثیری بر اوپک و موجودیت آن ندارد. چرا که به گفته زنگنه سنت این است که نخست اوپک توافق می‌کند که باید با اجماع باشد، سپس آن را به غیر اوپک ارائه می‌کند تا تأیید کند. ما درباره این مسئله و سازوکار تصمیم‌گیری توافق کردیم و اوپک به عنوان اوپک پابرجاست و این مقررات جدید، هیچ تأثیر منفی بر این موضوع ندارد.
-به گزارش خبرگزاری ایلنا به نقل از خبرگزاری رویترز، روسیه طرح سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) برای تمدید کاهش تولید به مدت ۹ ماه دیگر را تایید و اعلام کرد که این توافق به‌زودی به امضای طرفین خواهد رسید. اعضای اوپک روز گذشته -دوشنبه- تصمیم گرفتند تا کاهش تولید نفت را تا مارس ۲۰۲۰ تمدید کند. انتظار می‌رود این اقدام، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا، را عصبانی کند که از عربستان سعودی به‌عنوان رئیس اوپک خواسته بود تا تولید نفت را افزایش دهد تا قیمت نفت پایین بیاید. از زمان اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ونزوئلا، قیمت نفت خام برنت بیش از ۲۵ درصد افزایش یافته است.
بالا رفتن قیمت نفت
-خبرگزاری ایسنا نوشت: اگرچه قیمت نفت در هفته‌های اخیر به دلیل بالا گرفتن تنش‌ها در خاورمیانه صعود کرده اما این صعود، ملایم بوده است. در واقع اوپک و متحدانش که در رأس آنها روسیه قرار دارد هفته جاری به منظور تقویت قیمت‌ها، توافق کاهش تولید خود را به مدت ۹ ماه دیگر تا پایان سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ تمدید کردند. با این حال قیمت نفت آمریکا در معاملات روز سه شنبه ۴.۸ درصد کاهش پیدا کرد و به ۵۶ دلار و ۲۵ سنت در هر بشکه رسید.
-با توجه به واکنش بازار نفت به تمدید توافق اوپک پلاس خبرگزاری ایسنا گزارش داد: بهای نفت در معاملات روز چهارشنبه بازار آسیا تحت تاثیر کاهش هفتگی ذخایر نفت آمریکا و تصمیم اوپک پلاس برای تمدید توافق کاهش تولید، افزایش یافت. بهای معاملات نفت پس از اعلام خبر تمدید توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک در روز سه شنبه، کاهش پیدا کرد زیرا معامله گران بازار از قبل چنین نتیجه‌ای را پیش بینی کرده بودند. از سوی دیگر تحلیلگران اظهار کردند نگرانی‌های مربوط به کندی رشد اقتصادی و تقاضای ضعیف برای نفت، توجه بازار را به خود معطوف کرده است.
بیانیه پایانی
-روزنامه اعتماد عنوان داشت: با اصرار ایران، بندی در اساسنامه همکاری بلندمدت اوپک و غیر اوپک قید شد که به موجب آن، تصمیمات نهاد جدید (که به موجب منشور همکاری ایجاد می‌شد) نمی‌توانست تصمیمات اوپک را نقض کند، هر چند این بیانیه منشر نشده است اما من توانستم مطمئن شوم که جملات آن به گونه‌ای نوشته شده است که تصمیمات اوپک به قوت خود باقی می‌ماند و کشور عضو اوپک نمی‌تواند نظر متضادی با آنچه در جلسات اوپک طرح و تصویب شده است در جلسات با غیر اوپکی‌ها طرح کند. از سوی دیگر به پیشنهاد ایران، قرار شد ریاست و نایب‌رییسی جلسات منشور دوره‌ای و یکساله باشد. الان عربستان و روسیه اداره جلسات اوپک و غیر اوپک را بر عهده دارند. ضمن آنکه قرار شد نهاد جدید بابت خدمات تحقیقاتی که از دبیرخانه اوپک دریافت می‌کند به آن پول بدهد. همین طور عضویت و شرکت در جلساتی که به موجب این منشور تشکیل می‌شود داوطلبانه خواهد بود و ضمناً مفاد این منشور برای عضویت کشورها باید به تایید مراجع قانونی کشورها برسد. این تغییرات پیشنهادی ایران، همه برای این بود که ساختار اوپک حفظ شود و نهادی جایگزین آن نشود. هر چند حالا در دل اوپک نهادی شکل گرفته است. ایده‌آل ایران شاید این بود که روسیه و کشورهایی که مایلند با اوپک همراهی کنند عضو اوپک شوند آن هم با شرایط برابر. اما طبیعتاً روسیه به آن راضی نبود. ایران با اعمال اصلاحات مدنظرش این منشور را امضا کرد. آیا می‌توانست امضا نکند و بر خواسته خود مبنی بر تشکیل نشدن هیچ نهاد جدیدی پای‌فشاری کند؟
-به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، نشست ۱۷۶ اوپک روز دوشنبه با وجود اینکه به نظر می‌رسید از پیش همه اعضا بر تمدید ۹ ماهه توافق کاهش تولید اتفاق‌نظر دارند. هرچندبیانیه پایانی نشست ۱۷۶ اوپک نشان می‌دهد که اعضای اوپک بر سر تمدید ۹ ماهه همکاری برای کاهش تولید به توافق رسیده‌اند، اما در این نشست موضوعات دیگری نیز مطرح شده که محل جدل و اختلاف اعضا بوده است. وزیر نفت پس از پایان نشست وزرای اوپک گفته است: «اصلاحات مورد نظر ایران در اساسنامه لحاظ شده است.» اصلاحات مورد نظر ایران دو محور اصلی داشته است، اول اینکه پایبندی اعضا به اساسنامه همکاری مشترک الزام‌آور نباشد. دوم اینکه موجودیت اوپک را زیر سوال نبرد که ظاهراً هر دو مورد در اساسنامه لحاظ شده است.زنگنه الزام‌آور نبودن اساسنامه را یکی از موضوعات مهم و مورد بحث دانست که در نهایت به تصویب دیگر اعضا رسیده است، به این معنا که «این اساسنامه هیچ تعهدی برای کشورها ایجاد نمی‌کند. همچنین به کشورها اجازه داده شد در صورت لزوم، مجوزهای لازم را از دولت‌ها و مراجع بالاترشان اخذ کنند.» او همچنین نکته مهم دیگر این اساسنامه را «عدم‌تاثیر بر مکانیزم‌های عملیاتی و تصمیم‌های اوپک» دانست و گفته است: «از آنجا که اجرای این منشور الزام‌آور نیست و دولت ایران نیز آن را تصویب خواهد کرد، در واقع این منشور یک همکاری داوطلبانه بین اعضاست.» به گفته زنگنه «سازوکار این است که نخست اوپک توافق می‌کند که این توافق باید با اجماع باشد، سپس آن را به غیراوپک ارائه می‌کند تا تایید شود.»
رسیدن ایران به اهداف خود
-در بخشی از مطلب روزنامه اعتماد آمده است: نشست ۱۷۶ اوپک با تمام فراز و فرود آن دیروز به پایان رسید؛ نشستی که با وجود تمام حواشی قبل از آن، ایران را به اهدافی که داشت رساند، چراکه یکی از خروجی‌های این نشست، اتحاد مجدد اوپک و متحدانش برای تثبیت بیشتر قیمت‌ها و کاهش عرضه نفت تا مارس ۲۰۲۰ شد. تا پیش از نشست G۲۰ بحث‌هایی در خصوص ادامه توافق تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی مطرح بود اما بعد از گمانه‌زنی‌ها در وین، مدت این توافق به سال ۲۰۲۰ افزایش یافت. با وجود خطر از دست رفتن سهم بازار، اما تمدید توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپکی‌ها برای چهارمین سال پیاپی نشان می‌دهد که این سازمان به شدت خواستار کاهش نفوذ نفت شل توسط امریکا در بازار نفت است. نکته مهم دیگر نشست اخیر، تصویب شکل‌گیری نهادی به منظور ادامه همکاری بلندمدت اعضای اوپک و غیراوپک است. این منشور که چندی پیش توسط روسیه ارایه شد، راهکاری برای همکاری کشورهایی که تمایل به عضویت در اوپک ندارند، اما ادامه همکاری‌های بلندمدت را خواستار هستند، ارایه می‌دهد. نکته مهم این است که تمام اصلاحاتی که ایران و زنگنه وزیر نفت کارکشته برای این منشور مدنظر داشت، در آن اعمال شد.
-علی بختیار، عضو ناظر مجلس در شورای عالی انرژی در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا اظهار داشت: علی رغم همه چالش‌هایی که در فضای دیپلماتیک حاکم بود و رایزنی‌های گسترده‌ای که انجام شد، جمهوری اسلامی توانست در اوپک منافعی را که می‌خواهد بدست آورد و این اجلاس برای ما یک اجلاس رضایتمند بود.
پایین آمدن واردات نفت آمریکا
-روزنامه ابتکار با تیتر «اوپک ۱۷۶؛ ناقوس پایان وابستگی به نفت» می نویسد: زنگنه باور داشت ظرفیت تولید بمب اتم کشور تولیدکننده نفت است. این باور درستی در منطق بازار نفت و انرژی است. عربستان سعودی امروز با قریب ده میلیون بشکه تولید نفت روزانه، به گفته خالد الفالح ۲.۵ میلیون بشکه ظرفیت تولید اضافی دارد. روسیه در بالای رقم ۱۱ میلیون بشکه در روز سیر می‌کند و عراق در مسیر تحقق رویای تولید شش تا هفت میلیون بشکه در روز است. اما چیزی که بازار نفت را تا حد تغییر راهبرد و استراتژی پیش برده؛ ظهور یک قدرت سیریناپذیر در تولید نفت است. این کشور نامش ایالات متحده آمریکاست. تولید نفت غیرمرسوم آنان در آوریل ۲۰۱۹ از ۱۲.۱ میلیون بشکه در روز گذشت. این در حالی است که EIA خبر از رسیدن تولید نفت خام این کشور به رکورد ۱۳.۴ میلیون بشکه در روز در ژانویه ۲۰۲۰ می‌دهد. در این شرایط، واردات نفت آمریکا از اوپک به کمترین حد خود در سی سال گذشته رسید. بر پایه گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، واردات نفت آمریکا از اوپک تا مارس ۲۰۱۹ در مجموع به ۱.۵ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. هر قدر که تولید نفت آمریکا وسعت مییابد، فضا برای اوپک تنگ و تنگتر می‌شود. تا آنجا که اوپک چارهای جز کاهش سقف تولید در پیشروی خود نمیبیند.
حمایت همه جانبه روسیه از ایران در برابر تحریم های آمریکا
-به گزارش نامه نیوز، "الکساندر نوواک" وزیر انرژی روسیه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «سی.ان.بی.سی» آمریکا تاکید کرد، تحریم‌ها علیه صادرات نفتی ایران اوضاع در کل منطقه خلیج فارس را بی‌ثبات کرده و در عین حال هیچ نتیجه ای نداشته است نوواک گفت: «در رابطه با اقدامات محدودکننده علیه صادرات نفتی ایران ما از تهران حمایت می‌کنیم. ما معتقد هستیم که این تحریم‌ها غیرقانونی است و مورد تایید سازمان ملل قرار ندارند. این اقدامات به طور جدی اوضاع در منطقه را بی ثبات کرده است. این وضعیت نه تنها در ایران که تحریم‌ها علیه این کشور اعمال شده، بلکه در کل منطقه خلیج فارس قابل مشاهده است و مهمتر از همه آن است که این تحریم ها هیچ نتیجه‌ای هم ندارند.» وزیر انرژی روسیه تاکید کرد که اصلاً چنین عقیده‌ای ندارد که ایران دلیل بی ثباتی اوضاع کنونی در منطقه باشد. نوواک در پاسخ به سئوال دیگری یاد آور شد که قیمت کنونی نفت مطابق با شرایط کنونی بازار است و اگر قیمت فعلی حفظ شود، این نتیجه قابل رضایت خواهد بود. وزیر انرژی روسیه یادآور شد که تصویب منشور مربوط به همکاری‌های نامحدود کشورهای اوپک+ پاسخی به افزایش تولید نفت در ایالات متحده نبوده و این دو مسئله به هم ارتباطی ندارند.
رسانه های اصولگرا
مهم‌ترین محورهای به کار رفته در اخبار و گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا عبارتند از: تصمیم (اوپک) برای تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت، ترامپ را خشمگین خواهد کرد؛ عربستان به‌شدت به دنبال نهاد موازی با اوپک است؛ اصولاً هیچ تصمیمی در اوپک ضمانت اجرایی ندارد؛ اوپک با ادامه رویه فعلی به ابزار سیاسی تبدیل می‌شود و این خطر بزرگی است.
توافق بر کاهش تولید نفت
-خبرگزار ی مهر نوشت: روسیه اعلام کرد کشورهای غیرعضو اوپک، تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت را پذیرفته‌اند. به گزارش مهر، به نقل از شبکه سی‌ان‌بی‌سی، الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، اعلام کرد کشورهای غیرعضو اوپک با تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت به مدت ۹ ماه دیگر موافقت کرده‌اند. کمتر از ۲۴ ساعت پیش، وزیران نفت کشورهای عضو اوپک توافق کرده بودند توافق کاهش تولید نفت خود را به مدت ۹ ماه تمدید کنند. تصمیم سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک برای تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت، به احتمال زیاد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا را خشمگین خواهد کرد؛ زیرا او بارها از عربستان و دیگر اعضای اوپک خواسته بود برای کاهش قیمت نفت تلاش کنند. پس از افزایش تحریم‌های دولت آمریکا ضد ایران و ونزوئلا، قیمت شاخص نفت خام برنت در سال جاری میلادی تاکنون ۲۵ درصد افزایش داشته است. بر اساس این گزارش، روز دوشنبه (۱۰ تیر) ۱۴ کشور عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) پس از پایان نشست پشت درهای بسته وزیران این سازمان، بر سر تمدید کاهش ۸۰۰ هزاربشکه‌ای تولید نفت این سازمان برای دوره ۹ماهه و تا پایان سال ۲۰۲۰ توافق کردند.
-روزنامه وطن امروز می نویسد: ۱۴ کشور عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت پس از پایان نشست پشت درهای بسته وزیران این سازمان، بر سر تمدید توافق کاهش ۸۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت این سازمان برای یک دوره ۹ ماهه و تا پایان سال ۲۰۲۰ توافق کردند. به گزارش خبرگزاری‌ها، اعضای اوپک در یکصدوهفتادوششمین نشست عادی این سازمان همچنین با تداوم دبیرکلی محمد سانوسی بارکیندو برای یک دوره ۳ ساله دیگر موافقت کردند. تمدید توافق کاهش ۴۰۰ هزار بشکه‌ای متحدان غیراوپکی نیز در نشست مشترک کشورهای عضو و غیرعضو اوپک بررسی می‌شود. بر اساس تازه‌ترین گزارش نشست کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک موسوم به JMMC، مجموع تعهد اعضای اوپک تا پایان ماه مه ۱۴۴ درصد و برای غیراوپک ۲۰۴ درصد بوده است، همچنین مجموع پایبندی به توافق اوپک و غیراوپک تا پایان ماه مه، ۱۶۳ درصد عنوان شده است. در همین باره بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت پس از پایان نشست وزرای اوپک درباره اینکه اصلاحات مورد نظر ایران در منشور همکاری اوپک و غیراوپک چه بوده است، گفت: خوشبختانه همه اصلاحات انجام شد، مساله اصلی این است که تصمیم‌های این مجموعه الزام‌آور نیست و هیچ تعهدی برای کشورها ندارد، ضمن اینکه به کشورها اجازه داده شد در صورت لزوم، مجوزهای لازم را از دولت‌ها و مراجع بالاترشان بگیرند. علاوه بر این، مهم‌ترین موضوع این است که این منشور هیچ تاثیری بر مکانیزم‌های عملیاتی و تصمیم‌های اوپک ندارد. وی یادآور شد: ما تأکید کردیم که اوپک همچنان پابرجاست و این منشور و اصول و متن آن هیچ تأثیری بر اوپک ندارد.
سیاست های نفتی عربستان
-روزنامه جوان گزارش داد: با نزدیک‌شدن سیاست‌های نفتی عربستان و روسیه، ریاض سعی کرد در بازی نفتی که میان امریکا و روسیه برقرار شده بود، میانه حرکت کند، اما در نهایت سیاست خود را با کرملین هماهنگ کرد. سفرهای پی‌درپی بن سلمان به مسکو و تماس‌های تلفنی با پوتین، موجب نزدیکی روسیه و اوپک شد. الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه به عربستان و ایران سفر می‌کرد تا در حوزه سیاست نفتی اوپک، میان دو کشور صلح بر قرار کرده و ایران را برای رأی مثبت به کاهش تولید متقاعد کند که در نهایت با مستثنی‌شدن ایران از کاهش تولید، این هدف محقق شد. عربستان به‌شدت به دنبال نهاد موازی با اوپک است و قصد دارد با هماهنگی مسکو، دو سازمان را راهبری کند؛ اوپک را برای خود حفظ کند که یک مسئولیت بین‌المللی را به آل‌سعود داده‌است و هم در سازمانی دیگر، به مقابله با ایران و سیاست‌هایی بپردازد که به سودش نیست. چنین امکانی در اوپک وجود ندارد، زیرا اگر یکی از ۱۴ عضو این سازمان با تصمیم عربستان مخالف باشند، هیچ تصمیمی گرفته نمی‌شود، کما اینکه اصولاً هیچ تصمیمی در اوپک ضمانت اجرایی ندارد.
عدم همکاری اروپا در فروش نفت ایران
-خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی وزارت نفت، نوشت: وزیر نفت در حاشیه برگزاری یکصد و هفتادوششمین نشست اوپک با بیان اینکه اروپا در زمینه خرید نفت هیچگونه همراهی با ما نداشته است، گفت: موجودیت اوپک برای ما مهم‌ترین مساله است و فکر میکنم دستاوردی برای بهبود فرایند تصمیم‌گیری درون اوپک داشتیم.یژن زنگنه تاکید کرد: اوپک به ابزار سیاسی تبدیل نشده، اما با ادامه رویه فعلی، به ابزار سیاسی تبدیل می‌شود و این خطر بزرگی است که اوپک را تهدید می‌کند.