شامگاه دوشنبه ۱۰ تیرماه بود که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه در توییترش نوشت: «ما برجام را نقض نکرده‌ایم. پاراگراف ۳۶ توافق نشان می‌دهد که چرا پس از خروج ایالات متحده، ما (مسیر) پاراگراف ۳۶ را به جریان انداختیم و آزمودیم. ما ضمن اعلام محفوظ بودن حقوق خود، به سه کشور اروپایی و چین و روسیه چند هفته وقت دادیم. ما سرانجام پس از ۶۰ هفته دست به اقدام زدیم. به محض اینکه سه کشور اروپایی به تعهدات خود عمل کنند، ما اقدامات‌مان را به عقب باز می‌گردانیم.»
این اظهارات و واکنش های جامعه جهانی؛ از آمریکا و شرکای اروپایی برجام تا روسیه، چین، ژاپن و دبیرکل سازمان ملل متحد؛ در فضای سیاسی-رسانه ای کشورمان بازتاب گسترده ای داشته است.
در این میان رسانه های اصلاح طلب ضمن تصریح کاستی های اینستکس و تاکید بر محق بودن ایران برای کاهش تعهدات برجامی خود، چنین ارزیابی می کنند که در شرایط فعلی دیپلماسی همچنان کاربردی ترین اهرم برای به انزوا کشاندن آمریکا در سطح بین الملل و ممانعت از اجماع جهانی علیه کشورمان است. به نوشته این رسانه ها همین سیاستی که الان دولت در پیش گرفته که در چارچوب برجام تعهدات را تا جای ممکن کمتر کند، رویکرد مناسبی است.(شرق) هرچند اکنون برجام قادر به تامین خواسته‌های ایران نبوده و اینستکس اروپایی نیز توان و حتی کارآیی لازم را در برآورده ساختن تعهدات آنها ندارد، اما حداقل در شرایط فعلی، زنده نگهداشتن برجام بیمار و حفظ اینستکس ناتوان به عنوان کورسویی برای بازماندن باب گفت و گوها و نیز گسترش دامنه زمانی صبر استراتژیک ایران برای دور کردن خطر اجماع جهانی تلقی شده و بهتر است از آنها به عنوان اهرمی هرچند ضعیف در شرایط دشوار آتی استفاده کرد.(ابتکار)
در مقابل رسانه های اصولگرا ضمن تمرکز بر واکنش های داخلی در خصوص اینستکس، مدعی شدند که جریان های سیاسی اصلاح طلب و حامیان دولت، از این سازوکار مالی اروپا استقبال کرده اند. به نوشته این رسانه ها ای کاش برخی مسئولان و دولتمردان در عرصه سیاست خارجی به دولت‌های بی‌اختیار و ترسوی اروپایی برای اجرای INSTEX پناه نمی‌بردند.(رسالت) رویکرد بزک کنندگان اینستکس دقیقاً مشابه رویکرد این جریان در بزک برجام است. در حال حاضر نیز بزک کنندگان اینستکس با گره زدن معیشت مردم به اینستکس مدعی هستند که برای کاهش رنج مردم ایران باید به شروط اروپا درخصوص اجرای این کانال مالی تن دهیم.(کیهان)
رسانه های اصلاح طلب
این رسانه ها ضمن بررسی اینستکس و برآورد اقدامات برجامی ایران، واکنش های جهانی به این اقدامات را بازتاب دادند. رسانه های اصلاح طلب همچنین حول محوری به ابعاد تنش میان ایران و آمریکا و نقش دیپلماسی در کاهش این تنش پرداختند.
اینستکس و اقدامات برجامی ایران
محسن میردامادی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت و گو با شرق اظهار داشت: در اینکه آیا الان باید در برجام بمانیم یا خارج شویم، باید حساب کنیم ماندن یا رفتن در برجام، چه منافع و هزینه‌هایی برای ما دارد… با خارج‌شدن از برجام می‌توانیم به دوران قبل از برجام برگردیم و غنی‌سازی اورانیوم را در حد گسترده‌تر از آن زمان انجام دهیم و رآکتور اراک را راه‌اندازی کنیم. اما خروج از برجام چه مشکلی از مشکلات کوتاه‌مدت و میان‌مدت ما حل خواهد کرد؟ اینکه تصور می‌کنیم با خروج از برجام و با این غنی‌سازی‌ها می‌توانیم اهرم فشار و دست بالاتری در چانه‌زنی‌های بعدی داشته باشیم، در صورتی موضوعیت داشت که امکان ساختن بمب می‌داشتیم. اما رهبری اعلام کرده‌اند تولید و به‌کارگیری سلاح هسته‌ای را حرام می‌دانیم. وقتی این نظر را داریم و به طرق مختلف این حرف را بیان کرده‌ایم، یعنی به‌هیچ‌وجه قصد ساختن بمب نداریم. پس با غنی‌سازی اورانیوم می‌خواهیم چه کنیم؟ آیا برایمان منافع اقتصادی دارد یا دست برتری به ما می‌دهد که بتوانیم امتیازات بیشتری بگیریم؟ اینکه خودمان این اطمینان را داریم که نمی‌خواهیم سلاح هسته‌ای بسازیم و به دنیا هم این اطمینان را داده‌ایم، غنی‌سازی گسترده‌تر، به جز ایجاد نگرانی در کشورهای منطقه و فراتر از منطقه، چه نفعی برایمان دارد که با تکیه بر آن بتوانیم در چانه‌زنی‌های بین‌المللی امتیازاتی بگیریم.
وی متذکر شد: در مقابل اگر از برجام خارج شویم آمریکا عملاً جبهه مقابلمان را در عرصه بین‌المللی تا حد زیادی یک‌دست و یکپارچه می‌کند. آمریکایی که اکنون در برخورد با ایران کاملاً تنهاست و هیچ‌کس در بحث خروج از برجام با آمریکا همراهی نکرده، حتی انگلیس که نوعاً در مسائل استراتژیک، آتلانتیکی عمل می‌کند، با وجود این‌همه نزدیکی به آمریکا در بحث برجام اروپایی عمل کرده و با آمریکا همراهی نکرده است.
از نظر میردامادی با خارج‌شدن از برجام چیزی به دست نمی‌آوریم. الان در بحث برجام آمریکا منزوی است و طرف‌های دیگر برجام یا طرف‌هایی که امضاکننده برجام نبودند، مثل ژاپن، از برجام حمایت می‌کنند. اگر ما از برجام خارج شویم همه کشورها با آمریکا هم‌نوا خواهند شد و ایران منزوی می‌شود… به نظرم همین سیاستی که الان دولت در پیش گرفته که در چارچوب برجام تعهدات را تا جای ممکن کمتر کند، رویکرد مناسبی است؛ یعنی هم ایران از برجام خارج نشده و هم با همان سازوکارهایی که در برجام پیش‌بینی شده تعهداتش را گام‌به‌گام کاهش می‌دهد. به نظرم این کار مشکلی ایجاد نمی‌کند و قدرت‌های خارجی را علیه ما منسجم نمی‌کند.
بهرام امیر احمدیان، تحلیلگر مسایل بین‌الملل در گفت و گو با همدلی درباره طرف های اروپایی برجام اظهار داشت: باید سعی خود را به کار بگیریم تا روابطی تعاملی با آنها داشته باشیم. البته در حدی که ظرفیت‌های ما اجازه می‌دهد. به هر طریق در این شرایط موجود که باید گفت، شرایطی خطیر را تجربه می‌کنیم، برقراری و حفظ روابط با اروپا در چارچوب برجام گام مثبتی خواهد بود. ولو اینکه سطح رابطه‌های‌مان کاهش پیدا کند یا محدودیت‌هایی برای ما ایجاد شود… اینکه صبر ما لبریز شود و احیاناً به اروپا ضرب‌العجل تعیین کنیم، شاید از نظر روابط بین‌الملل تصمیم درستی نباشد. به هر حال فعالیت‌ها در نظام بین‌الملل باید طوری باشد که منافع دوجانبه لحاظ شود…از هر لحاظ که نگاه کنیم، برای ایران بهتر است به فکر چانه‌زنی و همکاری با اروپا باشد تا اینکه به دام کشوری چون آمریکا بیفتد. به همین دلیل توصیه این است که ما با باقی ماندن در برجام باعث و بانی اتفاق‌های مثبتی باشیم.
به گفته وی در روابط بین‌الملل نمی‌توان به مسایل احساسی نگاه کرد و بر اساس احساس تصمیم گرفت. در حقوق بین‌الملل مناسبات بر اساس منافع و همچنین تهدیدات تعریف می‌شود. در واقع این‌طور نیست که همه گره‌ها به سرعت باز شود. ما نزدیک به ۱۲ سال مذاکره توام با صبر داشتیم تا در نهایت پرونده پیچیده هسته‌ای به سرانجام رسید. در واقع حل مسایل بین‌الملل طی دوره‌هایی سخت و نفس‌گیر قابل حل هستند. به همین دلیل نباید با تصمیم‌هایی اشتباه، همه پل‌های پشت سرمان را خراب کنیم. همچنین لازم است، در مذاکرات هر دو طرف تا حد معقولی از موضع‌های خود عقب‌نشینی کنند تا به نقطه سر به سر برسند، از این طریق، مشکل حل شود. این مهم است که رابطه بر قرار بماند، واِلا قطع رابطه که کاری ندارد.
"دو راهی سرنوشت‌ساز" تیتر یادداشتی از تارنمای بهارنیوز است که در بخشی از آن می خوانیم: بدیهی است که طرف‌های مقابل ایران در برجام در برابر تغییر رویکرد جمهوری اسلامی نسبت به این توافق ساکت نخواهند نشست و انتظار دارند تا به واسطه اجرایی شدن کانال ویژه تجارت میان ایران و اروپا، مقامات ایرانی نیز از اجرای مرحله دوم کاهش تعهدات برجامی صرف‌نظر کرده و یا حداقل آن را برای مدتی به تاخیر بیندازند. حال به نظر می‌آید تصمیم‌گیران سیاست خارجی اعم از دیپلمات‌های وزارت امور خارجه و دیگران در برابر یک دو راهی جدی و سرنوشت‌ساز قرار دارند و می‌باید «هزینه - فایده» هر یک از این دو راه را به دقت محاسبه کنند.
یک طرف راهی است که امکان و مهلتی برای اجرای کامل «اقدام استراتژیک» اروپا برای اجرای اینستکس را می‌دهد و مسیر دیگر به سمت و سویی که ممکن است «یک گام رو به جلو» طرف‌های باقی مانده در برجام را نابود و سبب ده‌ها گام به عقب شود و در نتیجه آن وجوه با اهمیت، اما غیر اقتصادی توافق هسته‌ای را هم به سرنوشت منافع اقتصادی حاصل از آن مبدل سازد.
نگارنده در پایان متذکر می شود: به نظر می‌آید که ضرورت دارد تا رییس شورایعالی امنیت ملی یک بار دیگر همچون دوران مذاکرات هسته‌ای به صراحت اعلام کند که تمامی مسئولیت برجام و مذاکرات با او است و شاهد تغییر تصمیم اتخاذ شده در خصوص کاهش تعهدات برجامی ایران تا تعیین تکلیف اینستکس و دیگر اقدامات دیپلمات‌ها برای حفظ برجام باشیم.
روزنامه ابتکار در سرمقاله خود با عنوان "برجام بیمار را با اینستکس ناتوان زنده نگه داریم" نوشت: می‌توان با درصد احتمال بالایی گفت که در وضعیت کنونی هر لحظه اروپا می‌تواند بار دیگر پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهد. جایی که آمریکا را بازیگر مسلط این میدان کرده و تلاش‌های این کشور را برای ایجاد یک اجماع جهانی مجدد علیه ایران به نتیجه می‌رساند. به همین دلیل هرچند اکنون برجام قادر به تامین خواسته‌های ایران نبوده و اینستکس اروپایی نیز توان و حتی کارآیی لازم را در برآورده ساختن تعهدات آنها ندارد، اما حداقل در شرایط فعلی، زندهنگهداشتن برجام بیمار و حفظ اینستکس ناتوان به عنوان کورسویی برای بازماندن باب گفت و گوها و نیز گسترش دامنه زمانی صبر استراتژیک ایران برای دورکردن خطر اجماع جهانی تلقی شده و بهتر است از آنها به عنوان اهرمی هرچند ضعیف در شرایط دشوار آتی استفاده کرد.
آرمان در یادداشتی با عنوان "اینستکس حداقل توقع برجامی ایران است" می نویسد: به نظر می‌رسد وزارت خارجه کشورمان باید بر این نکته واقف باشد که انعطاف‌های گذشته نتیجه‌ای برای ایران به همراه نداشته و باعث شده بود که ایران به‌صورت یکجانبه تعهداتش را عملیاتی کند و هیچ حقوقی متوجه ایران نبوده است. بنابراین ایران در شرایط فعلی در موضع قدرت قرار دارد. به گونه‌ای که ایران با واکنش جدی در مقابل آمریکایی‌ها و ساقط کردن پهپاد متجاوز آمریکایی می‌تواند مواضعش را در برابر اتحادیه اروپا تقویت کند و ایران بعد از سال‌ها انتظار آن مسائلی را که اروپایی‌ها تعهد کرده بودند مطالبه کند. به نظرمی رسد این مسیر نتیجه بخش خواهد بود. انعطاف، صبر، بردباری و خویشتنداری از سوی ایران در مقابل اروپایی‌ها به اندازه کافی صورت گرفته و بی‌نتیجه بوده است. لذا در حال حاضر می‌بایستی روند دیگری انتخاب شود.
سیدمحمدحسین ملائک، سفیر اسبق ایران در چین و کارشناس روابط بین‌الملل در گفت و گو با آرمان: آمریکایی‌ها به‌صورت یکطرفه از برجام خارج شده‌اند بعد در کمال تعجب مطرح می‌دارند ایران نباید از برجام خارج شود. حال سوالی که مطرح می‌شود این است‌که آمریکایی‌ها که مدعی‌اند برجام توافق بدی است و از آن خارج می‌شوند چگونه ماندن ایران در برجام (توافق بد) برای آنها مهم است؟ در استدلال آمریکایی‌ها هیچ گونه منطقی وجود ندارد. این دوگانگی آمریکایی چگونه قابل تحلیل است؟ در مقابل طرف اروپایی مطرح می‌دارد ایران حق ندارد از برجام عدول کند و این تعهد اخلاقی را مبنی بر ماندن در برجام رعایت کند. متقابلاً تهران مطرح می‌دارد ایران نفت که نمی‌تواند بفروشد، پس چکار می‌تواند انجام دهد. بنابراین ایران در یک بازی دیپلماسی که بر مبنای آن در دعوا یکی می‌زند و دوستش دست آن کسی را که می‌خواهد پاسخ دهد را می‌بندد، قرار گرفته است. لذا ایران در چنین بازی شبیه‌سازی شده‌ای قرار گرفته است. اروپایی‌ها براین نظر هستند که هر لحظه ممکن است دعوا از کنترل خارج شود. بنابراین طرف اروپایی نقش سوپاپ اطمینان دعوای میان تهران-واشنگتن را بر عهده دارد. وزیر خارجه کشورمان مطرح داشت: اگر جنگ شود ایران صدمه خواهد دید اما نزدیک به هزار میلیارد دلار برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس خسارت خواهند دید. این ارقام بسیار بزرگ است. به گونه‌ای که اگر یک پالایشگاه منهدم و از چرخه تولید خارج شود برای بازسازی همان پالایشگاه حداقل سه سال زمان لازم خواهد بود. این مسائل موضوعات جدی است که در منطقه در حال جریان است.
محمدباقر خرمشاد، دبیر شورای راهبردی روابط خارجی در گفت و گو با ایلنا، در رابطه با عبور ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده و در واکنش به اظهارات طرف‌های اروپایی برجام در متهم کردن ایران به در خطر قرار دادن توافق هسته‌ای، گفت: انتظار این است که اروپایی‌ها که یک سال ایران را به صبر راهبردی دعوت کردند، خودشان هم در این مقطع زمانی صبر راهبردی در پیش گیرند. ما از اروپا می‌خواهیم نه به تعهدات خود در چهارچوب برجام بلکه به یازده تعهد خود پس از خروج آمریکا از برجام عمل کنند در غیر اینصورت اگر ایران مجبور شود از میوه برجام صرف‌نظر کرده و به سایه اکتفا کند؛ اروپا نیز باید همین کار انجام دهد.
خرمشاد با تاکید بر اینکه ایران مسیر خوبی را آغاز کرده است، گفت: مسیر ایران مسیری کاملاً منطقی و عقلایی است و در این مسیر باید ثابت قدم باشد تا طرف مقابل که در برابر تعهدات خود عدم پایبندی داشته به تعهدات خود بازگردد… ما زمانی روند کاهش تعهدات خود را متوقف می‌کنیم که مردم ما نتیجه برجام و «اینستکس» را ببیند. اگر برجام برای اروپا مهم است باید برای آن هزینه دهد و البته خواست ایران خیلی هم زیاد نیست که می‌خواهد بتواند با فروش نفت خود نیازمندی‌های مردمش را تامین کند.
آفتاب یزد سرمقاله امروز خود را به موضوع "رفتن موگرینی" اختصاص داده و در این باره نوشت: با رفتن موگرینی از کمیسیون اتحادیه اروپا هم هیچ تغییر خاصی در سیاست‌های این اتحادیه نسبت به ایران و برجام رخ نخواهد داد. اگرچه او عضو حزب سوسیال دموکرات و فردی آزادی خواه است و همواره در مسائل مربوط به فرایندهای صلح خاورمیانه و ارتباط با احزاب سوسیالیستی اروپا و آمریکا فعال بود. اما به هر روی تغییر فرد در کمیسیون سیاست خارجه اتحادیه اروپا در سرنوشت برجام و سیاست‌ها نسبت به ایران چندان تاثیرگذار نیست. چراکه به طور کل ساختار سیاسی اروپا درصدد است تا در دعوای میان ایران و آمریکا بیشتر جانب واشنگتن را بگیرد و نقش یک پلیس خوب را بازی کند. در واقع، آنچه اروپا از ایران می‌خواهد این است که در برجام باقی بماند اما هیچ امتیازی هم به ایران ندهد. آخرین اقدامی که این اتحادیه انجام داد عملیاتی کردن اینستکس آنهم مبادله نفت در ازای کالا میان ایران و کشورهای ثالث بوده است. اعتبار این سازو کار هم در حال حاضر ۴ میلیون یورو است. در حالی که در برجام اشاره شده که اروپایی‌ها باید در حوزه نفتی و بانکی با ایران همکاری کنند.
واکنش های جهانی به اقدامات برجامی ایران
به نوشته روزنامه اعتماد تهدید، توصیه، پیشنهاد و دفاع مجموعه واکنش‌هایی است که در ۲۴ ساعت نخست اعلام عبور ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم ذخیره اورانیوم شاهد آن بودیم.
واکنش امریکایی‌ها به عبور ایران از مرز تعیین‌شده در برجام همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد با انتقاد از اقدام ایران همراه بود. البته انتقاد از اقدام ایران در عبور از خط قرمز توافقی است که امریکا یک سال و ۵۰ روز پیش از آن خارج شد. در اروپا واکنش‌ها به اقدام برجامی ایران، معتدل‌تر و همراه با درخواست از ایران برای پایبندی به تعهداتش بود.
به گزارش روزنامه ایران در بیانیه کاخ سفید این نکته عجیب هم آمده است که «شکی نیست که حتی پیش از آنکه توافق حاصل شود، ایران مفاد آن را نقض می‌کرد.» یعنی ایران در حال نقض تعهداتی بوده که اساساً وجود خارجی نداشته است… همچنین دونالد ترامپ نیز ادعا کرد: «ایرانی‌ها می‌دانند که دارند با چه چیزی بازی می‌کنند؛ به نظر من، آنها با آتش بازی می‌کنند.» واکنش مقام‌های امریکایی تنها با این پرسش از سوی وزیر امور خارجه ایران روبه‌رو شد که «جدی؟»
به نوشته این روزنامه در اروپا هم «مایا کوچیانچیک»، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از ایران خواست تا از این اقدام عقب‌نشینی و از اقدامات بیشتر که به زیرپا گذاشتن برجام منتهی می‌شود، خودداری کند و تأکید کرد که اتحادیه اروپا تا زمانی که ایران تعهدات برجام را اجرا کند، به طور کامل به توافق پایبند خواهد بود…مقام‌های دیپلماتیک روسیه و چین مسئولیت اصلی توقف اجرای تعهدات ایران را متوجه امریکا دانستند…آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم به عبور ذخایر اورانیوم ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم واکنش نشان داد و گفت که این تصمیم به حفظ توافق کمک نخواهد کرد.
روابط ایران و آمریکا
فریدون مجلسی، تحلیلگر روابط بین‌الملل در یادداشتی که روزنامه شرق اقدام به انتشار آن کرده، می نویسد: پرسشی که با نزدیک‌شدن مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۰ آمریکا درباره موضع ترامپ نسبت به ایران مطرح است، این است که با توجه به اولویت مسائل داخلی برای رأی‌دهندگان آمریکایی، آیا ترامپ برای انتخابات دور دوم ریاست‌جمهوری خود بیشتر روی فضای داخلی آمریکا متمرکز خواهد شد و ممکن است موقتاً توجه به مسئله ایران را کنار بگذارد؟
نگارنده در بخشی دیگر یادآور می شود: تأثیرگذاری انتخابات آینده آمریکا در مسئله ایران بستگی به این دارد که ایران تا چه اندازه نرمش یا تمایل به تعامل به خرج دهد. ترامپ نیز اعلام کرده عجله‌ای برای مذاکره ندارد و شرایط کنونی محاصره و تحریم فرسایشی مطلوب آمریکاست. در صورت تغییر در ریاست‌جمهوری آمریکا و انتخاب بایدن هم کار تمام نیست. حل مسائل فی‌مابین برای یک بار هم که شده، نیازمند اجماع داخلی در ایران برای گفت‌وگو و حل مسائل است.
آرمان در یادداشتی در خصوص "اهمیت دیپلماسی در رفع تنش‌ها" نوشت: باید دانست که اقدامات دیپلماتیک به‌معنی به تعویق‌انداختن خطرات درگیری نظامی و تبدیل‌کردن خطرات به فرصت و از ناممکن ها ممکن ساختن است. در حال حاضر ترامپ و دولتش از نظر سیاسی در داخل و دیپلماتیک در خارج در وضعیت ضعیفی قرار دارند. روابط سیاسی و اقتصادی آمریکا با چین، روسیه و حتی هم‌پیمانانش در جهان روبراه نیست و در داخل نیز حمایت حداکثری ندارد. با توجه به وضعیتی که ترامپ در آن قرار دارد، ژست‌های او نشان از آن دارد که او به‌شدت نیازمند به یک چراغ سبز دیپلماتیک است و ایران هم با ضرب شستی که به نیروهای آمریکا نشان داد در بهترین موقعیت قرار دارد که شرایط و موضعش را برای هرگونه اقدام بار دیگر اعلام کند. ما در موضع قدرت می‌توانیم حق خود را آن‌گونه که می‌خواهیم بستانیم و به مطلوب خود دست یابیم.
به گزارش تارنمای فرارو ناصر هادیان، استاد روابط بین الملل در گفت و گو با شفقنا پیشنهاد می دهد: برای گفتگو اعلام آمادگی کنیم. باید توجه داشته باشیم که مذاکره با گفتگو فرق دارد. در مذاکره شما به دنبال این هستید که به یک توافقی برسید که مزایا و تعهداتی برای شما و طرف مقابل خواهد داشت؛ من اصلاً چنین پیشنهادی نمی‌دهم. اما دیالوگی که پیشنهاد می‌دهم در واقع بخشی از یک استراتژی نبرد بین المللی در افکار عمومی است.
وی تاکید می کند: شما در گفتگو درصدد توضیح و توصیف هستید و در گفتگو امکانی را به دست می‌آورید که برای ارایه نظرات خود توجه جهانی را جلب کنید. در گفتگو به دنبال این هستید که طرف مقابل که تعهد خود را نقض کرده زیر فشار قرار دهید. از سوی دیگر همه می‌دانند که در دیالوگ کسی به دنبال داد و ستد نیست. دیالوگ یا گفتگو در اینجا در واقع ابزاری است معقول و پسندیده در دنیا مخصوصاً برای مخاطبین ما که نیروهای ضد جنگ دنیا هستند. به همه این دلایل ما باید به جای «مذاکره» کلمه «گفتگو» را برجسته کنیم. بعد از اینکه گفتگو انجام شد، اعلام کنیم که طرف مقابل برای انجام مذاکره باید پیش شرط‌هایی را رعایت کند و پیش شرط‌ها حداقل، بازگشت به برجام و خساراتی که در این مدت به ما رسیده، باشد.
به گزارش تارنمای نامه نیوز احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی شامگاه سه‌شنبه در نشست خبری رونمایی از طرح‌های ۱۰ گانه مقابله با تهدیدات آمریکا گفت: ۲ طرح دیگر هم آماده شده که یکی از آنها، تحریم گوشی‌های موبایل آیفون شرکت اپل است.
به گفته وی سالانه حدود یک میلیارد دلار ایرانی‌ها از اپل خریداری می‌کنند که ما برای جلوگیری از آن ریجستری این گوشی‌ها را ممنوع می‌کنیم. باید تلاش کنیم حتی به اندازه یک دلار هم که شده به آمریکا ضربه بزنیم.
این نماینده مجلس افزود: طرح دوم؛ بحث اعلام مشاور امنیت ملی کاخ سفید و ترامپ به عنوان تروریست است که بررسی این طرح شروع شده و به عنوان قانون در مجلس تصویب خواهد شد. تروریست اعلام شدن مقامات آمریکایی توسط ایران حداقل می‌تواند برای رفت و آمد آنها در کشورهای اسلامی مشکل ایجاد کند.
رسانه های اصولگرا
این رسانه ها ضمن توجه به برآوردها از اینستکس در داخل کشور، واکنش های جهانی به اقدامات برجامی ایران را بازتاب دادند.
واکنش های داخلی به اینستکس
روزنامه رسالت در یادداشتی می نویسد: ای کاش برخی چهره‌های سیاسی شناخته شده همزمان با ساقط شدن پهپاد آمریکایی با مختصات بسیار پیشرفته مجهز به آخرین فناوری به دبیرکل سازمان ملل متحد، ضعف و ترس خود را بروز نمی‌دانند و ملتمسانه تقاضا نمی‌کردند که آمریکا را برای بازگشت به برجام نصیحت کند. و ای کاش برخی مسئولان و دولتمردان در عرصه سیاست خارجی به دولت‌های بی‌اختیار و ترسوی اروپایی برای اجرای INSTEX پناه نمی‌بردند و کرامت و اقتدار این ملت بزرگ را خدشه‌دار نمی‌کردند. مگر این آقایان هنوز از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل کشور مطلع نیستند. فروش نفت خام در قبال غذا و دارو بسیار خفت بار است. ایران از لحاظ تأمین غذا نه تنها خودکفاست بلکه می‌تواند بهترین صادرکننده باشد و از لحاظ دارو و ساخت آن نیز خودکفا و نسبت به بسیاری کشورهای دنیا سرآمد است.
به گزارش رجانیوز به نقل از تسنیم، محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور اینستکس را فرزند معلول برجام دانست و عنوان کرد: اروپا می‌خواهد این فرزند معلول را به ما تحمیل کند ولی ان‌شاالله مسئولانمان باید آن اقدامات بی‌شرمانه‌ای که آمریکایی‌ها کردند و بدعهدی‌های بسیاری را که انجام دادند را در نظر داشته باشند و این ولد معلول برجام را به دامن نگیرند.
کیهان در ستون "نگاهی به دیروزنامه‌های زنجیره‌ای" مدعی شد: رسانه‌های زنجیره‌ای و فعالین مدعی اصلاحات پس از اعلام بسته توخالی و توهین آمیز INSTEX (مبادله پول نفت دیگر کشورها با غذا و دارو توسط اروپا) ابتدا واکنش سردی داشتند اما به دلیل آلوده بودن به رفتارهای قبیله‌ای و بی‌توجهی به منافع ملی، در فاصله کوتاهی برای بزک این بسته حقارت‌آمیز به خط شدند. از سوی دیگر رویکرد بزک کنندگان اینستکس دقیقاً مشابه رویکرد این جریان در بزک برجام است. در حال حاضر نیز بزک کنندگان اینستکس با گره زدن معیشت مردم به اینستکس مدعی هستند که برای کاهش رنج مردم ایران باید به شروط اروپا درخصوص اجرای این کانال مالی تن دهیم.
به گزارش راه دانا مجتبی ذوالنور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در برنامه تلویزیونی «سلام، صبح بخیر»، گفت: اینستکس اگر تمام روابط اقتصادی را که در قالب برجام برای ما تعریف شده است را اجرایی کند، ما از آن استقبال می‌کنیم. اما اگر بخواهد تمرکز پول ما در اینستکس باشد و خرید به اختیار ایران نباشد یعنی ما را مهجور فرض کنند و اختیاری برای ما قائل نباشند، قطعاً غلط است.
وی با بیان اینکه مدیریت درآمدهای نفتی ایران باید در اختیار جمهوری اسلامی باشد تصریح کرد: اگر طبق اینستکس بخواهند تمام درآمدهای نفتی ایران را در اینستکس متمرکز کنند بدین معناست که دشمنان تلاش دارند منابع مالی و خریدهای ما را کنترل کنند.
ذوالنور افزود: محدود کردن اینستکس به غذا و دارو، توهین به ملت ایران است. کشورهایی که جنایت جنگی انجام می‌دهند، غذا و دارو در آنجا تحریم نیست.
واکنش های جهانی به اقدامات برجامی ایران
کیهان در تیتر یک خود به این موضوع پرداخت و نوشت: تازه‌ترین شیرین‌کاری احمق‌های درجه یک کاخ سفید: ایران قبل از انعقاد برجام آن را نقض کرده بود!
به نوشته این روزنامه اقدام ایران در افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده (در ادامه اجرای کاهش تعهدات برجامی)، دستپاچگی آمریکا و اروپا را در پی داشت.
در همین رابطه کاخ سفید- که ناقض اصلی برجام و قطعنامه شورای امنیت است- در واکنشی مضحک به افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران مدعی شد که ایران قبل از حصول برجام هم مفاد این توافق هسته‌ای را نقض کرده است!
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در واکنش به ادعای جدید کاخ سفید مبنی بر اینکه «ایران پیش از انعقاد برجام هم در حال نقض آن بود»! در توئیترش نوشت: جداً؟!
عصبانیت آمریکا در واکنش به کاهش تعهدات برجامی ایران در حالی است که تا پیش از این، مقامات ارشد دولت ترامپ برجام را بدترین توافق تاریخ می‌خواندند.
کیهان با گستاخانه خواندن واکنش اروپا افزود: اروپا تاکنون به هیچ عنوان به تعهدات برجامی خود عمل نکرده است.
روزنامه جوان نیز در گزارشی نوشت: افزایش سقف غنی‌سازی ایران از سطح تعهدات در برجام، واکنش‌های مختلفی را بین امضاکنندگان توافق هسته‌ای به همراه داشته است. رئیس‌جمهور امریکا در سخنانی با انتقاد از اقدام ایران، مدعی شده است که حکومت ایران با آتش بازی می‌کند. اروپایی‌ها هم که به وعده‌های خود در قبال ایران عمل نکرده‌اند و تنها در حد شعار از توافق هسته‌ای حمایت کرده‌اند، واکنشی همسو با واشنگتن داشتند و خواستار متوقف کردن روند غنی‌سازی ایران شدند و تهدید کردند در صورت خروج تهران از برجام، آنها هم از این توافق خارج می‌شوند. اما واکنش روسیه و چین تا حدی با موضع غربی‌ها تفاوت داشت. روسیه گفته که اقدام امریکا در اجرای تحریم‌ها باعث شد ایران از سقف ذخایر اورانیوم عبور کند. چین هم ضمن ابراز تأسف از این اقدام، واشنگتن را عامل اصلی تنش‌ها دانست.