دولت انگلیس ادعا می کند که چون مقصد نفت کش موسوم به «گریس ۱» سوریه بوده، نیروی دریایی این کشور همسو با تحریم های اتحادیه اروپا علیه دمشق وارد عملیات شده است.
«جرمی هانت» وزیر امور خارجه انگلیس دیروز با انتشار پیامی در توییتر از اقدام دولت محلی جبل الطارق و نیروی دریایی انگلیس برای آنچه او حرکت قوی برای اجرای تحریم های ضد سوری اتحادیه اروپا خواند، تقدیر کرد. وی مدعی شد: اقدام آنها دسترسی رژیم «بشار اسد» به منابع ارزشمند را متوقف کرد.
«اندرو موریسون» معاون هانت در امور خاورمیانه هم اقدام مقامات جبل الطارق و نیروی دریایی انگلیس را در اجرای تحریم های اتحادیه اروپا علیه بشار اسد «عالی» توصیف کرد.
مقام های انگلیسی تاکنون درباره ایرانی بودن نفتکش اظهار نظری نکرده و مقصد آن را بهانه کرده اند. با این حال «جوسب بورل» سرپرست وزارت امور خارجه اسپانیا می گوید: توقیف نفتکشی که از ایران حرکت کرده بود پس از ارائه درخواست آمریکا از انگلیس صورت گرفته است.
وی که به عنوان جانشین «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا معرفی شده، خاطرنشان کرد: مادرید در حال بررسی توقیف این کشتی و تاثیر آن بر تمامیت ارضی اسپانیا است.
چهره زشت ماجرا زمانی پدیدار می شود که «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید از اقدام انگلیس برای توقیف «ابرنفتکش گریس ۱ که پر از نفت ایران بود» ابراز شادمانی می کند و در توییتر می نویسد: آمریکا و دیگر شرکایش، کماکان نظام ایران و سوریه را از منفعت بردن از این تجارت نامشروع باز می‌دارند.
نیروی دریایی انگلیس در اقدامی خلاف حقوق بین‌الملل، یک نفتکش حامل نفت ایران را در تنگه جبل الطارق توقیف کرده است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیروز با احضار «راب مکر» سفیر انگلیس در تهران، به این اقدام لندن اعتراض و تأکید کرد که این نفتکش در حال گذر از آب‌های بین‌المللی بوده و جمهوری اسلامی ایران از تمامی ظرفیت‌های سیاسی و قانونی خود برای رهاسازی این کشتی و استیفای حقوق خود استفاده خواهد کرد.
در جریان این احضار رئیس اداره سوم غرب اروپا با غیرقابل قبول دانستن این اقدام و اینکه حسب اطلاعات موجود توقیف این نفتکش به درخواست آمریکا صورت گرفته است، خواستار رهاسازی سریع نفتکش مزبور شد.
وی با اشاره به حرکت این نفتکش در آبراه های بین المللی، اقدام نیروی دریایی انگلیس را معادل با راهزنی دریایی دانسته و گفت آن کشور حق ندارد تحریم های یکجانبه خود یا اتحادیه اروپا را به صورت فراسرزمینی علیه کشورهای دیگر اعمال نماید. این همان سیاست زورمدارانه آمریکا است که کشورهای اروپایی همواره نسبت به آن معترض بوده اند.
در این دیدار مدارک و مستندات مربوط به این نفتکش و محموله آنکه حکایت از حرکت کاملاً قانونی نفتکش دارد در اختیار سفیر انگلیس قرار گرفته و تاکید شد که جمهوری اسلامی ایران از تمامی ظرفیت های سیاسی و قانونی خود برای رهاسازی این کشتی و استیفای حقوق خود استفاده خواهد کرد.
سفیر انگلیس با اظهار اینکه مراتب را سریعاً به لندن منتقل خواهد کرد، تاکید کرد که انگلیس از تحریم یکجانبه آمریکا علیه ایران تبعیت نمی کند.
نشریه گاردین امروز در گزارشی نوشت: وزارت خارجه انگلیس در چند روز گذشته با یک معضل روبرو شده بود و می‌دانست که اگر آنطور که ایالات متحده درخواست کرده، این کشتی را توقیف کند، تهران را که شدیداً به دنبال صادرات نفت است، عمیقاً خشمگین می‌کند.
شاید به همین خاطر است که مقام های انگلیسی تاکنون از نسبت دادن این نفتکش به ایران طفره رفته و حتی سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس دیروز اعلام کرد که سفیر این کشور موضع لندن را در حمایت از اقدام دولت جبل الطارق برای اجرای تحریم ها علیه رژیم بشار اسد اعلام کرده است.
به نوشته گاردین، انگلیس با تلاش ایران برای افزایش صادرات نفت هیچ مخالفتی ندارد، اما تنها مادامی که این کشور با فروش محصولاتش تحریم‌های اتحادیه اروپا را نقض نکند.
این تحولات در حالی صورت می گیرد که بر اساس اظهارات رئیس جمهوری ایران، اگر اقدام عملی از سوی اعضا باقی مانده در برجام برای حفظ منافع اقتصادی ایران در این توافق انجام نشود، ایران از پس فردا (یکشنبه) اقدام‌های بعدی را برای کاهش تعهداتش در این توافق انجام خواهد داد.
وی توضیح داد: در ۱۶ تیرماه سطح غنی سازی ایران دیگر ۳.۶۷ نخواهد بود و این تعهد را کنار گذاشته و به هر مقداری که ضرورت و نیاز باشد، ارتقا خواهیم داد.
روحانی افزود: از ۱۶ تیر اگر طرف‌های مقابل به تمامی تعهدات خود طبق زمان‌بندی عمل نکنند، رآکتور اراک به شرایط سابق یعنی شرایطی که آنها ادعا می‌کردند خطرناک بوده و می‌تواند پلوتونیوم تولید کند، بازخواهد گشت؛ مگر اینکه در مورد رآکتور اراک آنها به تمامی تعهدات خود عمل کنند.
اتحادیه اروپا هفته گذشته از عملیاتی شدن سازوکار ویژه مالی موسوم به اینستکس خبر داد و پس از آن برخی دیپلمات های اروپایی اعلام کردند که اولین تراکنش مالی طی روزهای آینده صورت خواهد گرفت. با این حال ایران نسبت به تعلل اروپا در یک سال گذشته پس از خروج آمریکا از برجام خرسند نیست و تاکید دارد که صبر راهبردی به پایان رسیده است.
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران می گوید، اروپا پس از خروج آمریکا از برجام ۱۱ تعهد شامل فروش نفت ایران، بازگشت پول نفت ایران، سرمایه‌گذاری در ایران، حمل و نقل، هوانوردی و کشتیرانی را اعلام کرد اما هنوز محقق نشده است.
رییس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: درهیچ کدام از این تعهدات اینستکس یا ساز و کار مالی وجود ندارد، آنچه که وجود دارد ۱۱ تعهد است. اینستکس اگر عملیاتی شود مقدمه‌ای برای اجرای آن ۱۱ تعهد است.
سفیر انگلیس در تهران در توییتی نوشته است: ما هرگز ادعا نکردیم که به طور کامل می توانیم خروج آمریکا را جبران کنیم. اما تلاش های ما چشمگیر بوده اند، از جمله از طریق اینستکس.
وی افزود: سه کشور اروپایی با آمریکا مدام در حال گفتگو بوده اند، ابتدا برای قانع کردن آن برای ماندن در برجام، و سپس برای کاهش آثار منفی خروج آن.
با این حال ناظران اقدام اخیر و خلاف مقررات بین المللی انگلیس را بی ارتباط با تحولات برجام نمی دانند.
«مصطفی کواکبیان» رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلیس در توییتی نوشته است: «اقدام انگلستان در توقف نفتکش ایرانی در جبل الطارق اولاً؛ نوعی راهزنی دریایی ثانیاً؛ خصومت غیر قانونی باایران ثالثاً؛ بی حیثیتی مجدد انگلیس در فرمانبری از آمریکا و رابعاً؛ پوچی ادعای اروپایی ها برای تداوم برجام را به اثبات رساند.»
از سویی محل توقیف نفت کش ایران در تنگه جبل الطارق توسط نیروهای انگلیسی نارضایتی مقامات اسپانیا را در پی داشته است. «جوسپ بورل» نسبت به تعرض انگلیس در آب های اسپانیا ابراز نگرانی کرده و گفته است بر اساس اطلاعات دریافتی، توقیف نفتکش در منطقه آبی صورت گرفته که اسپانیا حاکمیتش را از آن خود می داند.
جبل الطارق منطقه‌ای صخره ای به وسعت حدود ۷ کیلومتر مربع در دریای مدیترانه است که نزدیک به ۳۰ هزار نفر جمعیت دارد. اگر چه این منطقه از سال ۱۷۱۳ میلادی تحت حاکمیت انگلیس قرار دارد، اما اسپانیا آن را همچنان بخشی از خاک خود می‌داند.
دولت انگلیس که در آستانه خروج از اتحادیه اروپا قرار دارد، وارد یک موضع تهاجمی علیه مادرید شده و تاکید دارد که حاکمیت آن را به اسپانیا واگذار نخواهد کرد.
روزنامه تایمز در این باره می نویسد که اقدام اخیر انگلیس در ماجرای نفتکش ایران، خطر تشدید مناقشه دیپلماتیک با اسپانیا را در پی خواهد داشت.