به گزارش روزنامه شرق؛ جبل الطارق که ساحلش در مجاورت تنگه مهمی به همین نام قرار دارد، منطقه‌ای شبه جزیره‌ای از مسیر خاکی متصل به اسپانیاست، اما از سرزمین‌هایی فرامرزی متعلق به بریتانیا محسوب می‌شود.
به گزارش آسوشیتدپرس، مقامات قلمروهای فرادریایی بریتانیا در بیانیه‌ای با اعلام این خبر توضیح دادند به باور آنها این کشتی محموله خود را به پالایشگاه بانیاس در سوریه می‌برده است. این پالایشگاه دولتی مشمول تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه دولت این کشور است که در حال حاضر ۲۷۰ نفر از مقامات و ۷۰ نهاد را در سوریه هدف قرار داده‌اند. بااین حال، سمیر مدنی، از بنیان گذاران وب‌سایت «تنکر ترکرز» که تحرکات نفت کش ها را رصد می‌کند، در گفت و گو با بی بی سی گفته است مسیر این نفت‌کش احتمالاً به سمت کشوری اروپایی در حوالی مدیترانه بوده است، نه سوریه. اگر ارزیابی مدنی از مسیر حرکت کشتی واقعیت داشته باشد و مقصد کشتی کشوری اروپایی باشد، حرکتش خلاف تحریم های اتحادیه اروپا نبوده و تنها تحریم‌های یک جانبه ایالات متحده را نقض کرده است که اروپا آنها را به رسمیت نمی‌شناسد. درصورتی‌که این مسئله تأیید شود، احتمالاً چالش دیپلماتیک دیگری بین اتحادیه اروپا و آمریکا ایجاد خواهد کرد. از طرف دیگر، جوسپ بورل، وزیر خارجه موقت اسپانیا، خبر داده است که مقامات بریتانیا این کشتی را به درخواست ایالات متحده متوقف کرده‌اند. در اولین واکنش آمریکا به این اقدام، جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا، ضبط این کشتی را «خبری عالی» خواند و گفت آمریکا و متحدانش به ممانعت از تجارت تهران و دمشق ادامه خواهند داد.
با انتشار مسیر حرکت این ابرنفت کش که از جنوب آفریقا گذر می‌کرد، برخی رسانه‌ها این مسیر طولانی را تحت تأثیر تحریم های ایران خواندند، اما توضیحات فنی مدنی همچنان نشان می‌دهد ابرنفت کش گریس ۱، به دلیل ابعاد و حجم بار، امکان عبور از کانال سوئز به‌عنوان مسیر کوتاه‌تر را نداشته است و بنابراین ناچار بوده از اقیانوس عبور کند. مدنی توضیح می‌دهد: «نفت‌کش‌های ایرانی در مقطع کنونی برای حمل نفت به سوریه از کانال سوئز عبور می‌کنند». او می‌گوید دست‌کم شش نفت‌کش ایرانی در ماه‌های اخیر از مسیر کانال سوئز به سوریه رفته‌اند.
راهزنی دریایی است
سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، از احضار راب مک ایر، سفیر بریتانیا در ایران، در واکنش به این اقدام خبر داد و حرکت بریتانیا را «عجیب و مخرب» توصیف کرد. در جریان این احضار، رئیس اداره سوم غرب اروپا با غیرقابل قبول دانستن این اقدام و اینکه بر اساس اطلاعات موجود توقیف این نفت‌کش به درخواست آمریکا صورت گرفته است، خواستار رهاسازی سریع نفت‌کش مزبور شد. او با اشاره به حرکت این نفت‌کش در آبراه های بین المللی، اقدام نیروی دریایی انگلیس را معادل با راهزنی دریایی دانسته و گفت آن کشور حق ندارد تحریم‌های یک‌جانبه خود یا اتحادیه اروپا را به صورت فراسرزمینی علیه کشورهای دیگر اعمال کند. این همان سیاست زورمدارانه آمریکاست که کشورهای اروپایی همواره به آن معترض بوده‌اند. در این دیدار، مدارک و مستندات مربوط به این نفت کش و محموله آنکه حکایت از حرکت کاملاً قانونی نفت کش دارد، در اختیار سفیر انگلیس قرار گرفت و تأکید شد جمهوری اسلامی ایران از همه ظرفیت های سیاسی و قانونی خود برای رهاسازی این کشتی و استیفای حقوق خود استفاده خواهد کرد. سفیر انگلیس با اظهار اینکه مراتب را به‌سرعت به لندن منتقل خواهد کرد، تأکید کرد انگلیس از تحریم یک جانبه آمریکا علیه ایران تبعیت نمی‌کند.
اما در پایتخت، «جرمی هانت»، وزیر امور خارجه انگلیس، از اقدام دولت محلی جبل‌الطارق و نیروی دریایی انگلیس برای آنچه او حرکت قوی برای اجرای تحریم‌های ضدسوری اتحادیه اروپا خواند، قدردانی کرد. او مدعی شد: اقدام آنها دسترسی دولت «بشار اسد» به منابع ارزشمند را متوقف کرد. «اندرو موریسون»، معاون هانت در امور خاورمیانه نیز اقدام مقامات جبل الطارق و نیروی دریایی انگلیس را در اجرای تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه بشار اسد «عالی» توصیف کرد.
توضیحات مقامات جبل‌الطارق
فابیان پیکاردو، فرمانده محلی منطقه جبل الطارق، با انتشار پیامی ویدئویی که بالای صفحه توییتر او قرار گرفته است، در این باره توضیح داد. او با اعلام ضبط کشتی و محموله‌اش گفت اطلاعاتی که به مقامات جبل الطارق رسیده است، آنها را به این نتیجه رسانده که این کشتی در حال «تخطی از تحریم های اتحادیه اروپا علیه سوریه» بوده است. او به عنوان مقام ارشد حکومتی در این منطقه، روند اتفاقات را با دستور و رضایت خود توصیف کرد و توضیح داد: «از آنجا که تحریم‌هایی را که اینجا اعمال می‌شوند اتحادیه اروپا وضع کرده است، من نامه هایی برای رؤسای کمیسیون و شورای اروپایی نوشتم و جزئیات تحریم هایی را که اعمال کرده‌ایم، شرح دادم».
سخنگوی نهاد قلمروهای فرادریایی بریتانیا گفته جبل الطارق دراین‌باره مستقل عمل کرده است. دیشب همچنین فرانس پرس گزارش داد دادگاه عالی جبل‌الطارق مهلت ضبط این کشتی را ۱۴ روز تمدید کرده است. پیش‌تر روزنامه محلی «کرونیکل» جبل الطارق دراین‌باره گزارش داده بود که این ابرنفتکش حداکثر ممکن است ۷۲ ساعت در اختیار مقامات بماند؛ مگر اینکه دادگاه عالی منطقه این ضرب الاجل را درحالی‌که بررسی‌ها در جریان است، تمدید کند.
مقامات بریتانیا در واکنش‌ها و موضع گیری درباره این خبر، روی تحریم سوریه به عنوان موضوع اصلی بحث تأکید می‌کنند. در پیام ویدئویی پیکاردو، اساساً نامی از ایران ذکر نمی‌شود و تمام توضیحات به سوریه مربوط است. آسوشیتدپرس می‌نویسد در صحبت‌های دیگر مقامات جبل‌الطارق نیز منبع محموله تأیید نشده است؛ اما از نگاه بسیاری ناظران، این اقدام بیشتر در تقابل با ایران انجام شده است تا سوریه. خبری که اسپانیا درباره درخواست آمریکا دراین‌باره داده بود نیز این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند. تا این لحظه نیز نه مقامات ایران دراین‌باره واکنش نشان داده‌اند نه مقامات سوریه.
پای جانشین موگرینی در ماجرای ابرنفت کش
جوسپ بورل که به عنوان جانشین فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا معرفی شده است، گفت: «مادرید در حال بررسی توقیف این کشتی و تأثیر آن بر تمامیت ارضی اسپانیا است». همچنین جوسپ بورل تأکید کرد کشورش در حال بررسی محل دقیق این توقیف است تا معلوم شود آیا این اتفاق در آب‌های سرزمینی اسپانیا رخ داده یا آن طور که مقامات جبل الطارق ادعا دارند، در آب های متعلق به خود جبل الطارق اتفاق افتاده است. اسپانیا حاکمیت انگلیس بر آب‌های اطراف جبل الطارق را به رسمیت نمی‌شناسد. اسپانیا می‌گوید بر اساس «معاهده اوترخت» در قرن ۱۷ میلادی فقط مالکیت منطقه جبل الطارق و بندر این منطقه را به انگلیس واگذار کرده بود و هیچ‌گاه از حاکمیت خود بر آب‌های اطراف جبل الطارق انصراف نداده است. این اتفاق احتمالاً با پیش‌کشیدن دوباره این اختلاف چالش دوباره ای بین اسپانیا و بریتانیا ایجاد کند. اسپانیا پیش از این حادثه نیز به خاطر برگزیت و تأثیر خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در بحث‌های مربوط به همین منطقه، رابطه ملتهبی با انگلیس داشت و این موضوع احتمالاً مسئله جبل الطارق را در گفت و گوهای مربوط به برگزیت نیز برجسته تر می‌کند.
مسئله دیگر که در این باره در رابطه اسپانیا و انگلیس به طور خاص و تعاملات اروپایی به طور کلی اهمیت پیدا می‌کند، جایگاه آینده بورل است. این سیاست مدار چپ گرای اهل کاتالان و از مخالفان جدایی طلبی این منطقه به عنوان نامزد حزب سوسیالیست کارگران اسپانیا با بیشترین رأی به پارلمان راه پیدا کرد. حالا او گزینه اصلی جانشینی فدریکا موگرینی به‌عنوان نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و سیاست‌های امنیتی است. از زمان مطرح شدن نام او به عنوان گزینه جایگزینی موگرینی، توجهات به مواضع گذشته او در قبال ایران، برجام و ایالات متحده جلب شد. این رئیس سابق پارلمان اتحادیه اروپا، مواضع تندی در مخالفت با ترامپ داشته است؛ برای مثال، بورل رفتار ترامپ در قبال ونزوئلا را مانند رفتار یک «گاوچران» خوانده است. بورل حفظ برجام را مسئله مهمی در راستای «امنیت اروپا» توصیف کرده است و اعلام موضع ایران در کاهش تعهدات به این توافق در اردیبهشت را «در چارچوب توافق چندجانبه» خوانده بود. بورل همچنین بعد از دیداری با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در دی ماه سال گذشته گفته بود کشورش علاقه‌مند است «بهترین روابط» را با ایران داشته باشد و در راستای داشتن روابط اقتصادی «به رغم تصمیمات آمریکا» تلاش خواهد کرد. کارشناسان در انتظار اثرگذاری رویکردهای سیاسی او در رابطه ایران و اروپا پس از قرارگرفتن در این سمت بودند اما به نظر می‌رسد مسئله این ابرنفتکش، محکی زودتر از موعد در این زمینه باشد، به ویژه که در طرف مقابل این ماجرا، بریتانیای برگزیت و اختلافش بر سر جبل الطارق است و آمریکایی که بورل چپ گرا، از منتقدان دولت فعلی اش محسوب می‌شود.
گریس۱ با ۲۸ خدمه
این کشتی که طبق فهرست‌های سازمان ملل، متعلق به شرکت سنگاپوری «گریس تنکرز» است، با پرچم پاناما در حال تردد بوده است؛ اما رویترز می‌نویسد مقامات دریایی پاناما گفته‌اند نام گریس۱ دیگر در فهرست کشتی‌های بین المللی پاناما ثبت نبوده است. مقامات این کشور گفته‌اند بعد از دریافت هشداری که این کشتی را درگیر در «اقدامات مالی مربوط به تروریسم» خوانده بود، آن را از این فهرست خارج کرده‌اند. مقامات جبل الطارق از بازرسی این کشتی و نیز گفت و گو با خدمه آن گفته‌اند اما بازداشتی انجام نشده است. سخنگوی دولت محلی دراین‌باره گفت تمامی ۲۸ نفر خدمه در کشتی مانده‌اند. به گفته این سخنگو، گفت و گو با این افراد به عنوان شاهد انجام شده و بازجویی صورت نگرفته است