این نشست با حضور دکتر عبدالله حاتمیان نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو شورای ناظر آب کشور، دکتر حجت میان آبادی استاد دانشگاه و پژوهشگر سیاست گذاری منابع آب، علیرضا طاهری قائم مقام شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی و علی عبدالهی مجری طرح انتقال آب از دریای عمان در مؤسسه فرهنگی قدس مشهد برپا شد.
* ۱۳ میلیون نفر در شرق کشور از انتقال آب دریای عمان بهره مند می‌شوند
قائم مقام شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در این نشست با اشاره به محدودیت منابع آبی در مشهد و خراسان رضوی گفت: اکنون حجم تجدید پذیر منابع آب‌های زیر زمینی در مشهد کمتر از چهار میلیارد متر مکعب و حجم تجدید پذیر منابع سطحی در سالهای مختلف متغیر بوده است و سالانه بین ۵۰۰ میلیون متر مکعب تا یک میلیارد متر مکعب آب سطحی داشته ایم.
علیرضا طاهری افزود: در حال حاضر عمده تأمین آب مشهد از طریق منابع زیرزمینی شامل ۴۷۵ حلقه چاه تأمین می‌شود و چهار سد "ارداک، طرق، کارده و دوستی" و دو قنات "امامیه و قاسم آباد" نیز منابع دیگر تأمین آب مشهد به شمار می‌روند.
وی اضافه کرد: هم اکنون نیاز سالانه آب مشهد ۲۱۶ میلیون متر مکعب در سال برآورد می‌شود که برای سال ۱۴۲۰ با جمعیت پنج میلیون نفر نیاز آبی شهر مشهد با توجه به روند افزایش جمعیت ۳۲۰ میلیون متر مکعب پیش بینی شده است.
قائم مقام شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: هم اکنون طرح‌های سازگاری با کم آبی در خراسان رضوی نظیر طرح همیاران آب با همکاری دستگاه‌های ذیربط که به تازگی با حضور وزیر نیرو سند تدوین آن در مشهد رونمایی شد درحال اجراست اما بررسی‌ها نشان داده که اگر بیشترین صرفه جویی و کمترین اسراف را در مصرف آب داشته باشیم باز هم در مشهد و خراسان رضوی با کمبود آب مواجه هستیم.
طاهری با اشاره به لزوم اجرای طرح‌های پایدار برای تأمین آب مشهد گفت: بهره برداری بهینه از منابع آب‌های هزار مسجد، استفاده از آب‌های کشورهای فرامرزی شامل افغانستان، تاجیکستان و ترکمنستان و انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور از جمله این طرحهاست که عملیاتی شدن آنها در حال اجراست.
وی ادامه داد: با انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور ۱۳ میلیون نفر در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی در بخش آب شرب و صنعت بهره مند می‌شوند.
طاهری افزود: هم اکنون مرحله نخست طرح مطالعات شیرین سازی و انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور پایان یافته و در مرحله تخصیص ردیف بودجه است و در این خصوص هفت هزار و ۹۳۱ صفحه اطلاعات طرح برای وزارت نیرو ارسال شده است.
*هزینه طرح انتقال آب از دریای عمان ۳.۹ میلیارد دلار است
مجری طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور با اشاره به لزوم انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور برای تأمین پایدار آب مشهد و خراسان رضوی گفت: در قالب این پروژه قرار است ۷۵۰ میلیون متر مکعب آب شیرین در سه استان واقع در شرق کشور در بخش شرب و صنعت توزیع شود.
علی عبدالهی افزود: ظرفیت برداشت از دریای عمان برای شیرین سازی سه و نیم میلیارد متر مکعب و به نسبت یک به سه است.
وی هزینه اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور را ۳.۹ میلیارد دلار عنوان کرد که از طریق سرمایه بخش خصوصی پیش بینی شده است و عملیات اجرایی آن بین شش تا هفت سال به طول می‌انجامد.
*تأمین آب، مسأله‌ای امنیتی و حکومتی است و نباید به بخش خصوصی واگذار شود
استاد دانشگاه و پژوهشگر سیاست گذاری منابع آب نیز در این جلسه گفت: اکنون نقش پررنگ رسانه‌ها در مباحث دیپلماسی آب و دیپلماسی محیط زیست در سطح بین المللی از اهمیت به سزایی برخوردار است و با کمال تأسف جای چنین نشست‌هایی درکشورمان در حوزه سیاست گذاری آب و محیط زیست به صورت خاص خالی است.
دکتر حجت میان آبادی افزود: خشک شدن دریاچه ارومیه با رویکرد توسعه باید درس بزرگی برای سایر مدیران و سیاست گذاران حوزه آب باشد چرا که تبعات اقتصادی برای احیا دریاچه ارومیه و برگشت به ۲۰ سال گذشته نیازمند ۷۰۰ هزار میلیارد ریال بودجه است.
وی مخاطرات و تبعات انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور را از ابعاد مختلف مورد بحث و بررسی قرار داد و اضافه کرد: طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور بناست با سرمایه گذاری بخش خصوصی انجام شود درحالی که تأمین آب بحثی امنیتی و حکومتی است و واگذاری آن به بخش خصوصی در سطح جهان نهادینه نشده است و اکنون کشورهای معدودی حکمرانی آب را به بخش خصوصی واگذار کرده اند.
وی خاطر نشان کرد: ایجاد تقاضای کاذب از نیازهای آبی و متناسب نبودن آن از سوی مشاوران طرح، هزینه بر بودن و زمان بر بودن آن، افزایش رشد حاشیه نشینی در مشهد به دنبال مهاجرتها به این شهر، ابعاد امنیتی طرح‌های انتقال آب و بی توجهی به مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی و مسائل زیست محیطی از جمله تبعات طرح انتقال آب از دریای عمان به مشهد و خراسان رضوی به شمار می‌رود.
او اضافه کرد: طبق پیش بینی‌های مجریان طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور اجرای این طرح طی مدت هفت سال و با هزینه ۶۰ هزار میلیارد ریال عملیاتی خواهد شد درحالی که بر اساس مطالعات حوزه ریاست جمهوری اجرای این طرح نیازمند ۱۲۰ هزار میلیارد ریال است و طی مدت ۱۰ تا ۱۲ سال به طول می‌انجامد.
*انتقال بین حوزه‌ای باید آخرین راهکار تأمین آب مشهد باشد
عضو شورای عالی ناظر آب کشور نیز طی سخنانی گفت: تأمین آب مشهد به عنوان بزرگترین کلان شهر مذهبی دنیا با سه و نیم میلیون نفر جمعیت ثابت و ۳۰ میلیون زائر و مسافر سالانه هم اکنون دغدغه مشترک مسئولان در سطح ملی به شمار می‌رود.
عبدالله حاتمیان با اشاره به نقش آب در درگیری‌ها و جنگ‌ها و مهاجرتها گفت: خراسان دروازه ورود مهاجمان زیادی به ایران از جمله ازبکها، تاتارها، مغول‌ها، افغان‌ها بوده است و کمبود آب نقش مهمی در مهاجرت و درگیری‌ها و جنگ‌ها دارد.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: موضوع آب مساله‌ای خیلی مهم و چند وجهی است و لذا باید از ابعاد مختلف و با حضور گروههای مختلف مورد بررسی قرار گیرد.
حاتمیان افزود: من انتقال آب از دریای عمان را نقد نمی‌کنم ولی معتقدم راههای مختلف برای تأمین آب مشهد است و انتقال آب بین حوزه‌ای باید آخرین راهکار باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر ۱۵۰ میلیون یورو برای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری در سطح کشور تعلق گرفته است ولی کشاورزان از این موضوع استقبال نمی‌کنند لذا اهمیت آب باید اولویت آموزشی از سوی رسانه‌ها و جهاد کشاورزی تبدیل شود.
به گفته وی، هم اکنون به ازای مصرف هر متر مکعب آب در حوزه کشاورزی کشورمان نیم کیلوگرم ماده خشک حاصل می‌شود که این میزان خیلی پایین است و میانگین جهانی آن بین دو تا ۳ کیلوگرم ماده خشک به ازای مصرف یک لیتر آب است.
جلسه بررسی راههای تأمین پایدار آب در مشهد امروز با حضور خبرنگاران و نمایندگان رسانه‌های مختلف به همت پایگاه خبری قدس آنلاین در تالار اجتماعات روزنامه قدس در مشهد برگزار شد.
۳۰۲۷/۱۹۲۲