به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه در هفته های اخیر تلاش هایی را برای حل وفصل اختلافات تهران- واشنگتن به کار بسته است. او در ادامه تلاش های خود، امروز چهارشنبه ۱۹ تیرماه «امانوئل بُن» مشاور ارشد خود را راهی تهران کرد تا بلکه این اهداف هر چه سریعتر تحقق یابند.
دیدار و گفت وگو با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه و «علی شمخانی» نماینده رهبر معظم انقلاب اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی از جمله برنامه های مشاور دیپلماتیک رئیس جمهور فرانسه در تهران اعلام شده؛ گفت وگوهایی که به عبارتی بی مقدمه نیست و پیشتر بستر آن تا حدی فراهم شده است.
دقایقی پیش نماینده مکرون و شمخانی با یکدیگر دیدار و در ارتباط با سازوکارهای اجرای تعهدات کشورهای اروپایی در برجام، مسائل منطقه‌ای و دوجانبه گفت وگو کردند. دبیر شورای عالی امنیت ملی در این دیدار تاکید کرد: با توجه به عدم استفاده اروپا از فرصت یک ساله اجرای تعهدات یک طرفه از سوی ایران، تصمیم قاطع کشور ما اجرای تعهدات، متناسب با اقدام متقابل طرف‌های دیگر است و زمان انجام اقدامات یک طرفه به پایان رسیده است.
این دومین بار است که طی هفته های گذشته، مشاور ارشد مکرون راهی تهران می شود. او اواخر خردادماه نیز به ایران سفر کرده بود؛ درست دو روز بعد از اینکه تهران تصمیم خود مبنی بر افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده از مرز ۳۰۰ کیلوگرم را رسانه ای کرد.
تجارب سیاسی و دیپلماتیک امانوئل بُن یکی از مهمترین دلایلی است که مکرون او را مامور نجات برجام و کاهش تنش های ایران و آمریکا کرده است. سال ها فعالیت های دیپلماتیک و کارهای پژوهشی در زمینه خاورمیانه، حضور در سفارت فرانسه در تهران در پست دبیر دوم، سه سال دبیر اولی سفارت در عربستان، سفارت فرانسه در لبنان، سه سال سابقه مشاور دوم نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل و… بخشی از رزومه کاری او به شمار می رود.
همان طور که اشاره شد، کاهش دادن اختلافات بین ایران و آمریکا یکی از مهمترین اهداف این سفر است و مقامات فرانسوی به ویژه شخص مکرون همواره در فرصت های گوناگون و از تریبون های مختلف بر آن تاکید می کنند. رئیس جمهوری فرانسه اخیراً در جریان اجلاس گروه «جی ۲۰» اظهار کرده بود که «ما همه تلاش خود را به کار خواهیم گرفت تا هیچکدام از طرفین نزاع مرتکب اشتباهی نشوند که قابل اصلاح نباشد.»
مقامات کاخ الیزه با این هدف، همزمان با دو طرفِ دعوا مشغول مذاکره و گفت وگو اند تا بلکه با تداوم این گفت وگوها از میزان اختلافات فی مابین ایران و آمریکا بکاهند که دیدار و گفت وگوی چند روز پیش مکرون و ترامپ نیز در این راستا انجام گرفت.
همچنین مکرون شنبه ۱۵ تیرماه در گفت وگویی تلفنی که با «حسن روحانی» رئیس جمهوری کشورمان داشت در سخنانی بی سابقه به عدم موفقیت اروپا در اجرایی سازی سازوکارهای مالی اعتراف کرد و گفت: می‌پذیریم که اقدامات اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا موفق و کارآمد نبوده است اما همه تلاش خود را برای جبران این موضوع بکار می‌گیریم.
در این تماس تلفنی یک ساعته، مکرون به تلاش و حمایت مجدانه فرانسه از برجام چه قبل از توافق و چه بعد از آن اشاره کرد و تاکید داشت که «اروپا از ابتدای خروج آمریکا از برجام با این اقدام شدیداً مخالفت کرده است». به باور کارشناسان، صحبت های رئیس جمهوری فرانسه نشان از نرمشی دارد که بی ارتباط با محتوای گفت وگوهای مکرون و ترامپ نیست.
اشتیاق ترامپ برای مذاکره با ایران بر کسی پوشیده نیست و وی بارها صراحتاً خواستار گفت وگو با ایران شده است در حالی که تهران شرط گفت وگو را برداشته شدن تحریم ها و بازگشت آمریکا به برجام می داند. در جریان تماس تلفنی روسای جمهوری ایران و فرانسه، روحانی تاکید کرد که «توقف تحریم‌ها می‌تواند آغاز یک حرکت بین ایران و ۱+۵ باشد.»
نگرانی اروپا و برخی بازیگران تاثیرگذار اتحادیه همچون فرانسه از تداوم تنش های بین ایران و آمریکا منطقی به نظر می رسد. آنها از همان ابتدای مذاکرات هسته ای از دریچه مسائل سیاسی و امنیتی بر توافق می نگریستند.
بنابراین طبیعی به نظر می رسد که رخدادهای تنش زایی چون افزایش حضور نظامیان و جنگنده‌های آمریکایی در خلیج فارس، کاستن تدریجی و مرحله به مرحله از تعهدات برجامی تهران، حملات خرابکارانه به چند نفتکش در بندر فجیره امارات و دریای عمان، سرنگونی پهپاد آمریکایی از سوی سپاه، اروپایی ها را نگران سازد.
اروپایی ها به این نتیجه مهم دست یافته اند همان طور که حفظ برجام امنیت را منطقه تضمین می کند، نابودی توافق هسته ای یقیناً منافع اروپا، آمریکا و متحدان آنها را نیز به خطر خواهد انداخت.
با چنین دیدگاهی، سران اتحادیه حتی بعد از دو گام رو به عقب ایران در مسیر برجام، باز هم به رغم هشدارها و ابراز نگرانی ها از اعمال تحریم علیه تهران خودداری می کنند. اینک نیز در ضرب الاجل دو ماهه ای که ایران برای برداشتن گام سوم در نظر گرفته، سرعت رایزنی های دیپلماتیک طرف های مقابل شدت یافته است.
از دیدگاه صاحبنظران، دو دیدگاه در مورد سفر مشاور ارشد مکرون به ایران وجود دارد؛ دیدگاهی که این سفر را بی نتیجه می داند و معتقد است به دلیل جنس رویکرد ایران در مسائل منطقه ای، موشکی و حتی هسته ای، سفر امانوئل بُن نیز سرنوشتی مشابه سفر بی دستاورد «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن خواهد داشت.
در مقابل برخی نیز معتقدند از آنجا که فرانسه برخلاف ژاپن عضوی از برجام است و مکرون مستقیماً خود را میانجی بین ایران و آمریکا معرفی نکرده، امکان نتیجه بخش بودن این سفر بالا است. در همین ارتباط بود که مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه در جریان این دیدار با شمخانی تاکید کرد «من به عنوان میانجی به ایران نیامده‌ام و حامل هیچ گونه پیامی از سوی آمریکا برای تهران نیستم.»