غنی سازی ایران ۲ روز گذشته حد مجاز خود بر اساس توافق برجام یعنی ۳.۶۷ درصد را گذراند. این اقدام در چارچوب گام دوم ایران برای کاهش تعهدات برجامی خود در مقابل بدعهدی طرف‌های برجام و برآورده نکردن خواسته‌های ایران انجام شده است. اولین گام جمهوری اسلامی ایران هم ۶۰ روز پیش و در قالب افزایش میزان تولید اورانیوم البته در همان سطح ۳.۶۷ درصد بود که در روزهای گذشته از مرز ۳۰۰ کیلو گرم گذشته است.
حالا ایران هشدار داده در صورت برآورده نشدن مطالبات ایران و تداوم بی توجهی طرف‌های برجام به تعهدات خود بخصوص در تسهیل فروش نفت و انتقال مالی گام سوم خود را ۶۰ روز دیگر برمی‌دارد. سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری خود درباره گام سوم گفت: ما گام سوم را بعد از اتمام ۶۰ روز گام دوم برمی‌داریم در حال حاضر در حال بررسی امور هستیم و اگر طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکنند و همچون گذشته به گفتاردرمانی اکتفا کنند، ایران گام سوم را محکم‌تر و قاطع‌تر برخواهد داشت. وی افزود: گام‌های ما در راستای کاهش تعهدات برجام در چارچوب حقوقی است که در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام به ما داده شده است مگر اینکه در این بین برخی از کشورها بخواهند اقدامات عجیب و غریبی انجام دهند. در این صورت ما منتظر گام سوم نخواهیم بود و گام نهایی خود را برمی‌داریم.
بررسی امروز ۱۹ تیر ماه روزنامه ها، خبرگزاری ها و تارنماهای نشان می دهد که رسانه های منسوب به جریان اصلاح طلب در این باره نوشتند: افزایش غنی سازی در حالی صورت گرفت که سایر شرکای توافق هسته‌ای از آن ابراز نگرانی کرده و حتی برخی از کشورهای اروپایی از آن به عنوان نقض برجام یاد کرده‌اند؛ مسئله‌ای که به گفته مقامات ایرانی در چارچوب توافق هسته‌ای و طبق مواد ۲۶ و ۳۶ آن با هدف بازگشت به برجام صورت گرفته است.
«سازوکار مالی ایران و اروپا»، «ترامپ مسئول بر بادرفتن تلاش چنددهه‌ای دیپلمات‌های چندین کشور»، «کوتاهی اروپا در برابر آمریکا»، «اقدام متقابل ایران در برجام»، «فشارهای حداکثری ترامپ علیه ایران جواب نداده»، «تاکتیک اشتباه مقابله با اروپا»، «نامه برجامی ظریف به موگرینی»، «سخنان نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران» و «بی اعتمادی به اروپا» از دیگر محورهای مورد بررسی از سوی رسانه های اصلاح طلب است.
رسانه های اصولگرا هم نوشتند: گام دوم هسته ای در حالی برداشته شده، که گرچه می‌توانست با قاطعیت بیشتری برداشته شود ولی در همین حرکت آرام چون در بستر یک مسیر درست راهبردی قرار دارد، بی فایده هم نیست.
«برجام»، «الزامات تحقق قدرت بازدارندگی اقتصاد»، «اروپا به دنبال مانع کاهش تعهدات ایران»، «تسلیم نشدن ایران زیر فشار آمریکا» و «همراهی اروپا با سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران» از دیگر محورهای مورد بررسی از سوی این جریان رسانه ای است.
رسانه های اصلاح طلب
گزاره های مربوط به این جریان رسانه ای عبارتند از: توهم حفظ برجام با بازی در میانه زمین؛ نفس‌های توافق هسته‌ای به شمارش افتاده است؛ ایران تاکنون نشان داده است که می‌خواهد در برجام بماند؛ اتحادیه اروپا نسبت به اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی‌اش موضع گرفته است؛ دیپلماسی اروپایی در وقت اضافه؛ متأسفانه برجام به شکلی تنظیم شده که هرگونه بی‌تعهدی ایران در مقابل برجام همراه با هزینه است؛ اینستکس آشکارترین و عینی‌ترین سند شکاف میان اروپا و آمریکا است؛ دستگاه دیپلماسی کشور با مدیریت صحیح اوضاع اروپا را به سمت اجرای صحیح تعهدات خود رهنمون سازد؛ ترامپ همه‌چیز را دور انداخت؛ اینستکس معجزه نیست؛ دلیل اصلی کاهش تدریجی تعهدات برجامی ایران نیز همین جنس قصور و تعلل از جانب طرف غربی توافق هسته‌ای بوده است؛ ضعف اروپا در آینه برجام؛ برد برای همه یا باخت برای همه؛ برجام قداستی نداشت؛ فشارهای حداکثری ترامپ علیه ایران جواب نداد؛ تحریم‌ها نمی‌تواند به تأثیر دلخواه ترامپ منجر شود چراکه ایران به خوبی مقاومت را بلد است؛ در همین تحریم‌های اخیر آمریکا، با سیاست‌های غلط داریم اروپا را به بغل آمریکا می‌اندازیم؛ اروپا مانند گذشته همان سیاست یک بام و دو هوا را در واکنش به گام دوم ایران را دنبال خواهد کرد.
گام‌های ایران در مسیر کاهش تعهدات برجامی
- روزنامه اعتماد با تیتر «توهم حفظ برجام با بازی در میانه زمین» نوشت: توقف برخی تعهدات ایران در برجام با تشدید تلاش‌های اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای همراه شده است؛ در حالی که عبور ایران از مرز غنی‌سازی ۳.۶۷ سوال‌های فراوانی را در ذهن بسیاری ایجاد کرده اما در چند روز اخیر اصلی‌ترین پرسش این است که آیا می‌توان برجام را با وضعیتی که در حال حاضر گرفتار آن شده، نجات داد؟ آیا اروپایی‌ها می‌توانند از پس تعهد برجامی برآیند و آیا این اتفاق زمانی رخ نخواهد داد که حکم نوشداری بعد مرگ سهراب باشد؟
این روزنامه افزود: تلاش‌های اروپا برای نجات جان برجام در روزهایی شدت گرفته که نفس‌های توافق هسته‌ای به شمارش افتاده است. در این میان اروپایی‌ها همچنان در ملأ عام تهران را به نقض توافقی متهم می‌کنند که نخستین نقض فاحش در آن با اسم امریکا گره خورده است. کمیسیون اروپا در حالی از ایران می‌خواهد با اقدام‌های خود برجام را تضعیف نکند که نخستین ضربه را به توافق هسته‌ای دولت دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا با خروج از این توافق و همچنین بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای وارد کرد.
- به گزارش ایسنا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک با ابراز نگرانی شدید نسبت به اقدامات اخیر ایران پیرامون برجام تاکید کردند که مسائل مربوط به پایبندی طرف‌ها به توافق باید در چارچوب برجام رسیدگی شود. در این بیانیه آمده است: ما نگرانی عمیق خود را از اینکه ایران اقداماتی را دنبال می‌کند که برخلاف تعهداتش در برجام است، ابراز می‌کنیم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز اکنون تائید کرده که ایران غنی‌سازی اورانیوم بالاتر از حد تعیین شده در برجام را آغاز کرده است.ما به شدت نگران این هستیم که ایران برخی تعهداتش در این توافق را اجرا نمی‌کند. اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپا در ادامه خاطر نشان کردند: ایران تاکنون نشان داده است که می‌خواهد در برجام بماند. بنابراین، این کشور باید از این اقدامات بازگردد و بدون تأخیر به‌طور کامل به این توافق پایبند شود.
ایسنا افزود: در حالی اتحادیه اروپا نسبت به اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی‌اش موضع گرفته است که پس از خروج آمریکا از برجام، کشورمان بیش از یک سال به اروپایی‌ها مهلت داد تا به وعده‌های و تعهداتشان بر اساس برجام عمل کنند که چنین چیزی مشاهده نشد.
- روزنامه ابتکار در مطلبی با عنوان «دیپلماسی اروپایی در وقت اضافه» نوشت: یکشنبه این هفته ایران بنا بر اعلام قبلی و ضرب‌الاجل دو ماههای که تعیین کرده بود، وارد گام دوم هسته‌ای شد. این گام مصادف بود با عبور از غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد که بنا بر تائید بازرسان آژانس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان به سطح ۴.۵ درصد رسیده است. این امر در حالی صورت گرفت که سایر شرکای توافق هسته‌ای از آن ابراز نگرانی کرده و حتی برخی از کشورهای اروپایی از آن به عنوان نقض برجام یاد کرده‌اند؛ مسئله‌ای که به گفته مقامات ایرانی در چارچوب توافق هسته‌ای و طبق مواد ۲۶ و ۳۶ آن با هدف بازگشت به برجام صورت گرفته است. در این میان ایران تاکید کرده که هرگاه سایر طرفین برجام به خصوص سه کشور اروپایی تعهدات خود را به طور کامل انجام دهند، اقدام ایران در جهت کاستن بخشی از تعهدات هسته‌ای قابل بازگشت خواهد بود. در همین راستا و در حالی که همزمان با افزایش تحریم‌ها علیه ایران و تشدید تنش‌ها در منطقه، اروپایی‌ها پس از ۱۸ اردیبهشت امسال تصریح کرده بودند که طرح تازه‌ای برای نجات برجام در دست دارند و پس از ماه‌ها سرانجام اعلام کردند که قرار است به زودی نخستین تراکنش مالی در سازوکار اینستکس عملیاتی شود، ایران نه تنها اقدامات اروپا را متناظر با تعهدات آنها نمی‌داند، بلکه معتقد است که راه‌اندازی کامل اینستکس به عنوان مقدمه‌ای در جهت برآورده ساختن یازده تعهد اروپا در سال گذشته است.
- ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با روزنامه آرمان اظهار داشت: کاهش تعهدات برجامی تصمیمی بود که ایران از دوماه پیش گرفته بود. ایران معتقد است به دلیل اینکه آمریکا از برجام خارج شده و کشورهای اروپایی نیز به تعهدات خود در برابر برجام عمل نکرده‌اند ضرورتی وجود ندارد که ایران نیز به تعهدات برجامی خود همچنان متعهد بماند. متأسفانه برجام به شکلی تنظیم شده که هرگونه بی‌تعهدی ایران در مقابل برجام همراه با هزینه است و در مقابل اقدامات آمریکا و کشورهای اروپایی علیه برجام بدون هزینه و یا با هزینه‌های کمی همراه خواهد بود. در نتیجه اشکال از ذات برجام است و نه در تصمیماتی که به تازگی اتخاذ شده است.
سازوکار مالی ایران و اروپا
- روزنامه شرق عنوان داشت: اینستکس معجزه نیست و دولت نیز به این سازوکار هیچ دلخوشی و چشمداشت خاصی برای ایجاد تحول بنیادین در وضعیت اقتصادی کشور ندارد. به ضرس قاطع می‌توان گفت برخلاف ادعای منتقدان، دولت روحانی به هیچ عنوان تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد اینستکس قرار نداده و هیچ طرح و برنامه‌ای را نیز معطل راه‌اندازی این سازوکار نکرده است. در واقع، همان‌طور که دستگاه دیپلماسی بارها تأکید کرده، دولت معتقد است اروپا در راه‌اندازی و استفاده از ظرفیت‌های اینستکس قصور و تعلل کرده و دلیل اصلی کاهش تدریجی تعهدات برجامی ایران نیز همین جنس قصور و تعلل از جانب طرف غربی توافق هسته‌ای بوده است. اما اینستکس، آن‌طور که منتقدان می‌گویند، «طرح استعماری اروپا»، «نقشه غرب برای کنترل و تصاحب پول نفت ایران»، «دسیسه مشترک اروپا و آمریکا علیه ایران» یا معادل «برنامه نفت در برابر غذا» هم نیست! برعکس، اینستکس آشکارترین و عینی‌ترین سند شکاف میان اروپا و آمریکا است؛ نخستین سازوکار بین‌المللی است که به‌صورت «عملی» قوانین فراسرزمینی آمریکا را به چالش می‌گیرد؛ اولین سازوکار چندجانبه‌ای است که تلاش می‌کند با مشارکت غرب و متحدان آمریکا، به انحصار «دلار» در معاملات جهانی پایان دهد...
- در بخشی از روزنامه اعتماد آمده است: بهتر است دستگاه دیپلماسی کشور با مدیریت صحیح اوضاع، هم اروپا را به سمت اجرای صحیح تعهدات خود رهنمون سازد و هم از بروز بحرانی جدید و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت جلوگیری کند.به‌طور مثال می‌شود در طول زمان‌های مشخص تعهدات طرف مقابل در اینستکس را افزایش داد و آن را از سطح اروپا فراتر برد و چین و روسیه و دیگر کشورهای علاقه‌مند به تجارت با ایران را وارد اینستکس کرد. با افزایش سطح کارایی اینستکس و پیوستن کشورهای ثالث به آن در طول زمان به راحتی می‌توان از اثرگذاری تحریم‌های امریکا کاست، در نتیجه این کشور در انزوایی مضاعف و تحت فشار قرار می‌گیرد و آنگاه می‌توان شاهد عزم جدی امریکا برای مذاکره یا بازگشت به برجام بود.
ترامپ مسئول بر بادرفتن تلاش چنددهه‌ای دیپلمات‌های چندین کشور
-روزنامه شرق با تیتر «ترامپ همه‌چیز را دور انداخت» می نویسد: از نگاه برخی، انگار تاریخ به عقب بازگشته است؛ مانند طنزی تلخ، بعد از گذشت نزدیک به دو دهه، رابطه بین ایران و کشورهای غربی وضعیتی مشابه همان چیزی را پیدا کرده که اوایل قرن بیست و یکم میلادی داشت. بعضی در ایران و خارج از ایران از گزینه آغاز دوباره مذاکرات می‌گویند و بعضی دیگر به سرنوشت گفت‌وگوهای مفصل و پیچیده‌ای اشاره می‌کنند که از آغاز «مسئله هسته‌ای ایران» در دولت اصلاحات شروع شد و حتی دو رئیس‌جمهور بعدی را نیز درگیر خود کرد. در این میان، گروهی که موضع‌گیری‌هایشان در خارج از ایران و بعضاً خطاب به رهبران و سیاست‌پردازان فعلی کشورهای طرف مقابل، جلب توجه می‌کند، مقامات و دیپلمات‌هایی هستند که نه‌تنها پیش از این درگیر این گفت‌وگوها بوده‌اند، بلکه خشت‌خشت بنایی را در چندین سال گذاشتند که حالا فروریختن آن را می‌بینند. از نگاه بسیاری از کسانی که در این گفت‌وگوها دخیل بوده‌اند، ترامپ به‌عنوان مسئول بر باد رفتن تلاش چنددهه‌ای دیپلمات‌های چندین کشور و برگشتن همه چیز به شرایط بحران دیده می‌شود.
کوتاهی اروپا در برابر آمریکا
-در بخشی از مطلب روزنامه شرق با تیتر «ضعف اروپا در آینه برجام» می خوانیم: «موقعیت آمریکا در برابر ایران (در موضوع برجام) نشان از کنترل دلارِ آمریکا بر سیاست‌های اساسی و امنیتی اتحادیه اروپا دارد». اینها گفته‌های اخیر تام توجندهات، عضو پارلمان بریتانیا (مجلس عوام) و رئیس کمیته سیاست خارجی این پارلمان است.آخرین اعلان ایران درباره روند کاهش تعهدات برجامی، با گذشتن از سقف غنی‌سازی اورانیوم (زیر چهار درصد مورد قبول در برجام)، صرفاً نشان‌دهنده تشدید بحران و تسریع پایان معامله اتمی ایران و قدرت‌های جهانی نبوده؛ بلکه به عقیده بسیاری از کارشناسان بین‌المللی از زاویه‌ای شاید به‌مراتب مهم‌تر، این اتفاق بیان‌کننده محدودیت تصمیم‌سازی و عملکرد کل مجموعه اتحادیه اروپا در مواجهه با ایالات متحده است؛ واقعیتی انکارناشدنی در سازوکار جهان امروز!
اقدام متقابل ایران در برجام
- «برد برای همه یا باخت برای همه» عنوان گزارش روزنامه شرق است. در بخشی از آن آمده است: ایران قرار نیست تنها بازنده باشد. یا برد برای همه یا باخت برای همه مذاکره و تعهد برای ایران یک امر جدی است. برای ایران، برجام قداستی نداشت، اما اجرای با حسن‌نیت برجام از سوی آمریکا را آزمونی برای تداوم مسیر مذاکره می‌دید اروپایی‌ها تأکید دارند که در حوزه‌های سیاسی، برای نخستین‌بار پس از جنگ جهانی دوم، آن هم در قبال کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران، در برابر آمریکا ایستاده و راه خود را جدا کرده‌اند و معتقد هستند ایران بایستی اهمیت بیشتری به این موضوع بدهد و همه‌چیز را اقتصادی نبیند اروپایی‌ها اصرار دارند ایران باز هم صبر پیشه کند و به راهکارهایی نظیر اینستکس فرصت بیشتری بدهد و معتقد هستند این قبیل ابزارها، اگرچه در ابتدا کوچک و بسیار آهسته عمل می‌کنند، اما در درازمدت صحنه بازی را به‌کلی تغییر خواهند داد. جمهوری اسلامی ایران در حال ایجاد فضا و شرایطی است که معلوم شود اصولاً چقدر اروپایی‌ها در این «موافق برجام» بودن و «همراه» بودن جدی هستند. ایران اتفاقاً هنوز هم خواستار حفظ برجام است و اقدامات خود را در جهت حفظ بنیان‌های اصلی برجام می‌داند. باب دیپلماسی همچنان باز است و اگر اروپایی‌ها واقعاً موافق برجام و خواستار حفظ آن هستند، بایستی آماده هزینه‌دادن هم باشند. توقع اینکه همه هزینه‌ها را ایران بدهد، نابجاست و این وضعیت قطعاً ناپایدار است.
بی نتیجه ماندن فشارهای حداکثری ترامپ علیه ایران
-ولی رضا نصر رئیس موسسه مطالعاتی جان هاپکینز و محقق در حوزه سیاست خاورمیانه و دیپلماسی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت: فشارهای حداکثری ترامپ علیه ایران جواب نداده و او باید راه دیپلماسی را در برابر ایران انتخاب کند من تمام اتفاقاتی را که اخیراً رخ داده است، مانند انفجار نفتکش‌ها و سقوط پهپاد امریکایی همه و همه را ناشی از فشار حداکثری ترامپ می‌دانم و معتقدم این اتفاقات نشان می‌دهد که فشار حداکثری ترامپ جواب نداده است. وی افزوده: امریکا و دونالد ترامپ مدام اتهاماتی را علیه ایران و حضور این کشور در وقایع مختلف مانند حادثه نفتکش‌ها بیان می‌کنند. این اتهامات بدون دلیل و سند و مدرک است. تنها آتش اختلافات را برافروخته نگاه می‌دارد و راه را بر دیپلماسی و مذاکره می‌بندد و احتمال بروز جنگ را بالا می‌برد.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ادامه داده: ترامپ می‌گوید خواستار جنگ نیست اما با تصمیمات خود تعادل در روابط خارجی را به هم می‌ریزد و با توجه به بی‌اعتمادی سران ایران به ترامپ این تصمیمات و اتهامات علیه ایران باعث می‌شود احتمال درگیری نظامی بالا برود. وی در مورد اثربخشی تحریم‌ها گفته است: تحریم‌ها نمی‌تواند به تأثیر دلخواه ترامپ منجر شود چراکه ایران به خوبی مقاومت را بلد است و می‌داند در شرایط تحریم چگونه رفتار کند و به گونه‌ای مقاومت در شرایط اقتصادی را آموخته است. نصر تأکید کرده: اگر ترامپ در بیان اینکه به دنبال توافق جدید با ایران است، صادق باشد باید صداقت خود را نشان دهد و روی دیپلماسی سرمایه‌گذاری کند و دست از فشار حداکثری بر ایران بردارد و باید اعتماد سران ایران را جلب کند و به جای اینکه تنش‌ها را به سمت جنگ هدایت کند، راه را برای دیپلماسی باز کند. وی در ادامه در مورد خروج ایران از برجام و اعمال تحریم‌ها هم گفته که ترامپ در واقع با خروج از برجام باعث بی‌اعتمادی رهبران ایران شده است. ایران معتقد است که امریکا اصول مذاکره را بلد نیست و تقلب می‌کند چراکه این امریکا بود که با خروج از برجام و لغو تعهدات، این توافق را تضعیف کرد.
تاکتیک اشتباه مقابله با اروپا
-به گزارش روزنامه آرمان، بهزاد نبوی فعال اصلاح طلب، سیاست امروز دولت در برخورد با اروپا را اشتباه ارزیابی می‌کند و تأکید دارد که نباید اروپا را در آغوش آمریکایی‌ها انداخت. وی می‌گوید: «در همین تحریم‌های اخیر آمریکا، با سیاست‌های غلط داریم اروپا را به بغل آمریکا می‌اندازیم. روشن است که اضافه شدن اروپا، چین و روسیه به تحریم‌ها و بین‌المللی شدن آن، چه شرایطی را برای ما ایجاد می‌کند. چین و روسیه هم عضو ۱+۴ هستند. نباید از اروپا انتظار زیادی داشته باشیم، در برابر نقض برجام از سوی ایران هریک از این کشورها می‌توانند پرونده ما را به شورای امنیت ببرند و تحریم‌های بین‌المللی را برگردانند و ما در متن فصل ۷ منشور تبدیل به تهدیدی برای امنیت جهان بشویم. ما باید تلاش کنیم اروپا را از آمریکا جدا نگهداریم. چرا با عربستان و امارات رودررو شده‌ایم؟ باید مسائل‌مان را با آنها در منطقه حل کنیم. چرا باید آنها را به دامن اسرائیل و آمریکا بیندازیم؟» با این وجود نبوی تأکید می‌کند که راه حل دیپلماسی در شرایط فعلی مذاکره با آمریکا نیست و از دولت می‌خواهد که در شرایط فعلی بهترین راه را در بدتر نکردن شرایط ببیند. نبوی تأکید می‌کند: «در شرایط فعلی مذاکره ما با آمریکا، مثل مذاکره آلمان شکست‌خورده پس از جنگ جهانی اول با متحدین و مذاکره آن پس از جنگ جهانی دوم با متفقین است. در شرایط فعلی تحریم، مذاکره نمی‌کنیم. بهترین کار این است که کار را بدتر نکنیم».
نامه برجامی ظریف به موگرینی
-روزنامه آرمان گزارش داد: وزیر امور خارجه کشورمان در نامه خود به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد در صورت عدم پایبندی دیگر طرف‌ها به تعهداتشان در برجام، ایران از سپتامبر مرحله سوم کاهش تعهدات برجامی خود را اجرا می‌کند. محمدجواد ظریف در نامه خود به فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که روز یکشنبه (۱۶ تیرماه) ارسال شد، از عبور ایران از حد تعیین‌شده در برجام مبنی بر غنی‌سازی ۶۷/۳ درصدی اورانیوم خبر داده و تأکید کرده است که جمهوری اسلامی در صورتی به تعهدات برجامی خود عمل خواهد کرد که دیگر طرف‌ها، به ویژه آمریکا نیز به تعهدات خود پایبند باشند و آنها را به اجرا درآورند.
سخنان نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران
-به گزارش سایت «انتخاب»، برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران می‌گوید، در حال حاضر کانال ارتباطی پنهانی بین دولت دونالد ترامپ و جمهوری اسلامی وجود ندارد. برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه ایالات متحده در امور ایران، گفته ایران «بارها» پیشنهاد گفت‌وگو و بازگشت به دیپلماسی از سوی آمریکا را رد کرده‌است و «در حال حاضر کانال ارتباطی گفت‌وگو بین ایالات متحده و ایران برقرار نیست».هوک بر «لزوم تغییر رفتار» جمهوری اسلامی تاکید کرده، ایران را عامل حملات و تهدیدهایی در «بیشتر قاره‌های جهان» توصیف کرده و می‌گوید توافق تازه با تهران باید «تمامی تهدیدهای ایران برای صلح و امنیت» را در برگیرد.
بی اعتمادی به اروپا
-ناصر انتصار، استاد علوم سیاسی دانشگاه آلاباما درباره نوع مواجهه اروپا با برجام و میزان صدق گفتار آنها به تارنمای نامه نیوز گفت: «من به اروپا اعتماد ندارم چون سخنان ضد و نقیض زیادی از سوی کشورهای اروپایی شنیده می‌شود. اکنون یکی از امضا کنندگان برجام یعنی آمریکا رسماً از آن قرار داد خارج شده است. سه کشور اصلی اروپائی یعنی فرانسه، انگلستان و آلمان هم تعهدات خود را انجام نداده‌اند ولی مرتب اعلامیه صادر می‌کنند که آنها میل به حفظ برجام هستند ولی در عمل همان سیاست تحریم ایران را دنبال می‌کنند و ایران را مرتب به چشمه می‌برند و تشنه برمی‌گردانند. اکنون تقریباً چهار سال از امضاء برجام گذشته است و اروپا مانند گذشته همان سیاست یک بام و دو هوا را در واکنش به گام دوم ایران را دنبال خواهد کرد.
او در خصوص اینکه آیا هنوز باب دیپلماسی باز است یا خیر گفت: «باب دیپلماسی در صورت ادامه تهدیدات و تحریم‌های ایران و امید به اینکه ایران راهی جز تسلیم در مقابل آمریکا ندارد بسته خواهد ماند. در زمان حاضر هیچ شرایطی وجود ندارد که نشان دهد که ترامپ و دار و دسته اش میل به دیپلماسی با احترام متقابل دارند».
رسانه های اصولگرا
گزاره های مربوط به این جریان رسانه ای عبارتند از: گام دوم هسته ای چون در بستر یک مسیر درست راهبردی قرار دارد بی فایده هم نیست؛ اولتیماتوم یعنی قاطعیت؛ مذاکره دوباره دنده عقب است؛ دولت ترامپ به گونه‌ای عمل می‌کند که دشمنی آمریکا برای هیچ قشری از مردم ایران پوشیده نیست؛ تأکید بر تشدید تحریم‌های اقتصادی ایران توسط سران کاخ سفید به‌رغم ناکامی در مسیر طی شده است؛ اروپا در واقع همسو با راهبرد فشار حداکثری آمریکا حرکت کرده و به دنبال فشار بیشتر به ایران است
گام‌های ایران در مسیر کاهش تعهدات برجامی
- تارنمای جهان نیوز با پرداختن نقاط قوت و ضعف گام دوم هسته‌ای نوشت: گام دوم هسته ای در حالی برداشته شده، که گرچه می‌توانست با قاطعیت بیشتری برداشته شود ولی در همین حرکت آرام چون در بستر یک مسیر درست راهبردی قرار دارد، بی فایده هم نیست.
این تارنما افزود: در جمع‌بندی تصور طرف غربی از ایران می‌توان گفت که آنها معتقد بودند که نیروهای نظامی ایران در برابر تهدید به جنگ قاطع هستند ولی دولت در برابر تهدید بازگشت تحریم‌ها بی‌دفاع و دست‌بسته باقی می‌ماند، و بدترین ذهنیت درباره دولت ایران همین است. یعنی اگرچه معتبرسازی جنگ در برابر ایران به بن بست می‌خورد ولی معتبرسازی بازگشت تحریم ها، دولت ایران را به راحتی در منگنه روانی و عملی قرار می‌دهد. به همین دلیل کاهش گام دوم در وهله اول کمک به تصویر بسیار بدی است که در طرف غربی از روحانی و ظریف شکل گرفته است. البته دولت باید به طرف غربی نیز به مرور نشان بدهد که دل کندن از برجام نیز برایش به هیچ وجه سخت نیست. بنابراین دو گزینه "نترسیدن از بازگشت تحریم" و " تمایل ایران به آتش زدن برجام" باید در رفتار دولت دیده شود. این دو را در کنار "مهم نشمردن و دل نبستن اینستکس" و "منتفی دانستن هرنوع تمایل برای مذاکره با آمریکا"نیز باید با آن دو گزینه قبلی ترکیب شود. بنابراین یکبار دیگر این نتیجه راهبردی تصدیق می شود که: ادامه واکنش تهاجمی ایران، بزرگترین مساله راهبردی برای محاسبات طرف غربی در این روزهای حساس است. ذهنیتی که نزدیک به شش سال برای غربی ها تثبیت شده بود، عدم واکنش ایران در قبال نقص حقوقش بود. حالا شواهد بسیاری نشان می دهد که معتبرسازی واکنش های بزرگ از طرف ایران، متغییر اصلی برای تغییر رفتار اروپایی ها و آمریکایی ها می باشد. ایران بعد از این باید بر مسیر تهاجمی خود اصرار داشته باشد. مسیر تهاجمی هم معنایش، تهدید به غنی سازی بیشتر با ترکیبی دیگر از ابزارهای فشار ایران برای عقب نشینی گام به گام اروپایی تا رفع تحریم‌ها و تسهیل فروش نفت و معاملات بانکی ایران است.
پرونده برجام
روزنامه کیهان با تیتر «اولتیماتوم یعنی قاطعیت مذاکره دوباره، دنده عقب است» نوشت: مقامات ارشد دولت از طرفی تاکید می‌کنند که پرونده برجام بسته شده و قابل مذاکره مجدد نیست و از سوی دیگر اعلام می‌کنند که قرار است در روزهای آینده مذاکرات هسته‌ای از سر گرفته شود. این در حالی است که کارکرد اصلی اعلام اولتیماتوم، واکنش قاطعانه با هدف هزینه دارکردن بی‌عملی طرف مقابل و وادارکردن او به تغییر رویکرد خصمانه است.
- محمدعرفان همتی آذر کارشناس سیاسی در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: قبول مذاکره مجدد با آمریکا در شرایطی که این کشور به‌شکل یک‌سویه از برجام خارج شده، این پیام را به آمریکایی‌ها می‌دهد که بدون دادن هیچ هزینه‌ای، از ایران باج بگیرند. وی افزود: امروز دولت ترامپ به گونه‌ای عمل می‌کند که دشمنی آمریکا برای هیچ قشری از مردم ایران پوشیده نیست. ولی در دولت اوباما بخشی از مردم کشورمان و همچنین جامعه جهانی بر این باور بودند که ایران در مسیر اجرای برجام کارشکنی می‌کند در حالی که دولت اوباما از همان ابتدا به انحای مختلف روح و متن برجام را بارها نقض کرده بود.
الزامات تحقق قدرت بازدارندگی اقتصاد
- روزنامه وطن امروز عنوان داشت: تأکید بر تشدید تحریم‌های اقتصادی ایران توسط سران کاخ سفید به‌رغم ناکامی در مسیر طی شده در طول ماههای اخیر، ناشی از این برآورد دشمن است که به دلیل قدرت و توان ایران در عرصه نظامی و امنیتی و رسیدن به بازدارندگی متعارف و درون‌زا، امکان تهدید و شکست ایران در آن عرصه‌ها وجود ندارد و «عرصه اقتصادی» مهم‌ترین عرصه باقی‌مانده برای مقابله با ایران است، بویژه آنکه دشمن به این باور و برآورد رسیده است که آسیب‌پذیری ایران در این بخش بیش از دیگر عرصه‌هاست. از منظر آمریکایی‌ها نیز این جنگ برای‌شان کم‌هزینه‌تر است و امکان ایجاد اجماع علیه ایران با همکاری برخی کشورهای اروپایی و منطقه‌ای وجود دارد. وجه اشتراک اقتصاد مقاومتی به مفهوم «توانمندسازی اقتصاد ملی در مقابل تغییرات، مخاطرات و تهدیدهای داخلی و خارجی بر سر راه پیشرفت و دستیابی به اهداف چشم‌انداز کشور و استفاده از فرصت‌های آنها» در حوزه اقتصاد، قدرت بازدارندگی اقتصادی است. زمانی یک سیستم اجتماعی بازدارنده است که بتواند مخاطرات موقت یا دائم را جذب کرده و خود را با شرایط به سرعت در حال تغییر انطباق دهد، بدون اینکه کارکرد خود را از دست بدهد.
اروپا به دنبال مانع کاهش تعهدات ایران
- در بخشی از سرمقاله روزنامه جوان آمده است: غربی‌ها با جار و جنجال سعی دارند ایران را از این مسیر انتخاب کرده دور کنند و مانع کاهش تعهدات ایران شوند. اتلاف وقت و سرگرم کردن ایران به مذاکرات بی نتیجه یکی از اصلی‌ترین تاکتیک‌های اروپا پس از خروج امریکا از برجام است. در این میان آنچه بیش از همه مضحک به نظر می‌رسد اظهارات این روزهای مقامات امریکایی است که بیش از یک سال است پشت پا به سند امضا کرده خود در برجام زده و با وقاحت تمام از آن خارج شده‌اند و اکنون مدعی‌تر از هر مدعی، در مقابل اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی و برداشتن گام دوم پس از ۶۰ روز اهمال‌کاری اروپایی‌ها، وقیحانه خواستار برگزاری نشست فوق‌العاده آژانس انرژی اتمی و تصمیم‌گیری درباره این اقدام ایران شده‌اند. بلافاصله بعد از انتشار خبر غنی سازی ۵ /۴ درصدی ایران در گام دوم کاهش تعهدات برجامی ایران، «جکی ولکات»، نماینده امریکا در سازمان‌های بین‌المللی خواستار برگزاری نشست ویژه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بحث درباره برنامه هسته‌ای ایران شد. در واقع در حالی که امریکا به صورت مرتب از سازمان‌های بین‌المللی خارج می‌شود، سعی دارد با سوء استفاده از این نهادها زمینه را برای فشار بیشتر بر ایران مهیا کند.
تسلیم نشدن ایران زیر فشار آمریکا
- به گزارش خبرگزاری فارس، «پیتر جنکینز» نماینده سابق انگلیس در سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم معتقد است هیچ زمانی ایران تحت تأثیر فشارهای آمریکا به دادن امتیازی که تمایلی به آن نداشته تن نداده است. وی افزود: ما همه می‌دانیم دولت آمریکا از تحریم‌ها برای فشار آوردن به دولت ایران استفاده می‌کند. دولت آمریکا این موضوع را کمپین «فشار حداکثری» می‌نامد. البته نمی‌دانم که این تحریم‌ها آخرین تحریم‌هایی است که آمریکا سعی دارد علیه ایران اعمال کند یا خیر. وی افزود: اما آمریکائیها امیدوارند با این تحریم ها به چه چیز دست یابند؟ برخی اظهارات ترامپ به طور ضمنی گویای این مطلب است که وی نه تنها عقیده دارد برجام «توافق بسیار بدی» است بلکه معتقد است ایران برنامه اتمی تسلیحاتی مخفی دارد. در نتیجه انگیزه او برای اعمال تحریم‌ها جهت وارد آوردن فشار با این هدف است که دولت ایران را به مذاکره‌ای برای حصول «توافقی بهتر» وا دارد و برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند.
همراهی اروپا با سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران
-تارنمای مشرق نیوز نوشت: رفتارهای اروپا در یک سال اخیر به خوبی نشان می‌دهد اروپا اگرچه در ظاهر ادعا می‌کند خواستار حفظ برجام است و برای تأمین منافع ایران از برجام کوشش می‌کند، اما در واقع همسو با راهبرد فشار حداکثری آمریکا حرکت کرده و به دنبال فشار بیشتر به ایران است. مشرق افزود: گذشت زمان نشان داد اروپا اراده‌ای برای عملی کردنِ اقدامات وعده داده شده ندارد و رفتارهای اروپا صرفاً با هدف وقت‌کشی و نگه داشتنِ ایران در برجام بوده است. به عنوان نمونه به رغم آنکه پارلمان اروپا در ۱۴ تیر ۹۷ طرحی را تأیید کرد که به موجب آن بانک سرمایه‌گذاری اروپا بتواند با ایران تجارت کند، اما چون این طرح الزام‌آور نبود، بانک سرمایه‌گذاری اروپا زیر بار اجرای این تصمیم نرفت!
مشرق در پایان نوشت: همراهی کردن اروپا با سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران را در مسائل مختلفی می‌توان مشاهده کرد. اروپا که ادعا می‌کرد به دنبال حفظ منافع ایران از برجام است، پس از بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا علی‌رغم اعطای معافیت به دو کشور اروپایی برای خرید نفت ایران، همگام با تحریم‌های آمریکا، خرید نفت از ایران را به صفر رساند.