تاریخچه شنا در رودخانه و سد مهاباد به سالهای بسیار قبل باز می‌گردد، زمانی که رودخانه از داخل شهر مهاباد عبور می‌کرد و مردم برای ماهی‌گیری، شستن ظرف، لباس و حتی شستن قالی و شنا به حاشیه این رودخانه می‌رفتند.
در دهه ۱۳۵۰ با احداث سد در فاصله یک کیلومتری این شهر، مهاباد به یکی از نزدیکترین مناطق مسکونی به سد تبدیل شد و از آن به بعد بود که دریاچه این پهنه آبی به تفرجگاهی مهم برای شنا، ماهی‌گیری و تفریح مردم تبدیل شد.
با وجود هشدارهای آب منطقه‌ای آذربایجان غربی و امور آب مهاباد مبنی بر ممنوعیت ماهی‌گیری و شنا، در حاشیه‌های این سد تعداد زیادی از شهروندان را می توان دید که ساعت‌ها در داخل آب به شنا و تفریح می‌پردازند.
شناکردن در سد مهاباد بیشتر در بعد از ظهرها و ساعات پایانی روز که دمای آب افزایش می‌یابد، معمول است اما برخی‌ها پس از تاریکی شب و خنک شدن هوا به شناکردن در این سد می‌پردازند.
برخی از شناگران مهارت بسیار بالایی در شناکردن دارند و حتی مسیر یک کیلومتری ساحل غربی تا شرقی سد را با شناکردن می‌پیمایند و برخی دیگر تا وسط یا میانه‌های سد می‌روند و بر می‌گردند.
کودکان و افراد میانسال نیز در حاشیه‌های کم‌عمق و محل‌های ورودی آب به داخل سد به شنا می‌پردازند که معمولاً به خاطر وجود گل و لای و داشتن موج، شنا در این مناطق لذت چندانی ندارد و باید پس از اتمام شنا دوباره خود را با آب تمیز بشویند.
هر چند کسانی که در داخل سد شنا می‌کنند تا حدودی با مهارت‌های حفظ تعادل داخل آب آشنا هستند اما به قول معروف «حادثه خبر نمی‌کند» و اگر گرفتگی عضله پا، سکته‌های مغزی و قلبی در داخل آب اتفاق بیافتد یا شناگری که مهارت کافی در شنا نداشته باشد، احتمال غرق شدن وجود دارد.
در این گونه موارد که هر چند وقت یکبار اتفاق می‌افتد، نجات جان مصدومان توسط حاضران و شناگرانی که در محل حضور دارند، صورت می‌گیرد و ختم به خیر می‌شود.
در سالهای قبل هلال احمر مهاباد در این فصل برای نجات جان شهروندان و کسانی که دچار حادثه می‌شدند، پایگاه امداد و نجات ساحلی را برپا می‌کرد تا امدادگران در صورت بروز حوادثی از این دست برای کمک به مصدومان در کمترین زمان حاضر شوند اما از سال ۱۳۹۲ به بعد و تنها به خاطر اینکه شناکردن در سد ممنوع است، این پایگاه امداد و نجات حذف شد.
استقرار پایگاه امداد و نجات در حاشیه سد مهاباد ضرورت دارد
رییس هلال احمر مهاباد گفت: در سالهای قبل استقرار پایگاه امداد و نجات ساحلی در حاشیه سد مهاباد موجب می‌شد که نگرانی خانواده‌ها کمتر شود و امدادرسانی به مصدومان در کمترین زمان ممکن صورت بگیرد.
منصور صداقت افزود: امتیاز استقرار این پایگاه به این دلیل که شناکردن در سد مهاباد ممنوع است از هلال احمر مهاباد پس گرفته شده و این در حالی است استقرار امدادگران این سازمان برای جلوگیری از حوادث ناگوار ضروری می باشد.
وی با اشاره به اینکه پس از جمع‌آوری این پایگاه و عدم حضور امدادگران هلال احمر، شناکردن شهروندان در حاشیه سد مهاباد همچنان ادامه دارد، اضافه کرد: فلسفه وجودی هلال احمر نجات جان شهروندان است و این سازمان هر جا احساس کند که جان شهروندی در خطر می باشد، عملیات امداد و نجات را انجام خواهد داد.
وی با بیان اینکه در زمان استقرار نیروهای هلال احمر در سد مهاباد میزان فوتی‌های ناشی از غرق‌شدگی کاهش چشمگیری داشت، گفت: استقرار این نیروها به منزله تشویق مردم به شنا کردن نیست؛ نیروهای این جمعیت از سویی با آگاهی‌بخشی به شهروندان به کاهش استفاده از سد جهت شناکردن کمک می‌کنند و از سوی دیگر میزان تلفات ناشی از غرق‌شدگی را کاهش می‌دهند.
وی افزود: در دیداری که اخیراً با مدیرعامل جمعیت هلال احمر داشتیم، استقرار پایگاه امداد و نجات ساحلی حاشیه سد مهاباد و پایگاه جاده‌ای «قره‌بلاغ» در مسیر مهاباد - بوکان از طرح‌های اولویت‌دار هلال احمر مهاباد عنوان شد.
وی ابراز امیدواری کرد به زودی با اخذ موافقت‌های لازم پایگاه امداد و نجات ساحلی در حاشیه سد مهاباد راه‌اندازی شده و ضمن کاهش دغدغه‌های خانواده‌ها در این خصوص، امدادرسانی به آسیب‌دیدگان نیز تسریع شود.
شناکردن در منابع آب شرب ممنوع است
رییس اداره امور آب مهاباد گفت: طبق قانون شناکردن در منابع آب که تامین کننده آب شرب مردم هستند ممنوع بوده و سد مهاباد نیز تنها منبع تامین آب شرب این شهر ۱۸۰ هزار نفری است.
خالد رحمانی افزود: تابلوهای هشداری با عنوان ممنوعیت شنا در حاشیه سد مهاباد در مبادی ورودی این سد نصب شده است و هر سال قبل از گرم شدن هوا در اطلاعیه هایی ممنوعیت شنا در این سد از سوی رسانه‌ها نیز منتشر می‌شود.
وی اضافه کرد: با وجود هشدارهای مسوولان در خصوص ممنوعیت شنا، باز هم شناکردن در سد مهاباد ادامه دارد و در صورت بروز مشکلی برای شهروندان، شرکت آب منطقه ای آذربایجان‌غربی هیچ مسوولیتی را در این زمینه قبول نمی‌کند.
وی اظهار داشت: هم‌اکنون حجم آب پشت سد این دریاچه به ۱۵۰ میلیون مترمکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۱۲ میلیون مترمکعب بیشتر است.
رئیس اداره امور آب مهاباد از شهروندان خواست نسبت به نظافت اطراف سد و جلوگیری از آلودگی آب در بالادست سد حساس باشند و در صورت مشاهده این گونه موارد از طریق شماره تماس ۴۴۴۲۲۲۲۰۸۱ بلافاصله مراتب را به اداره اطلاع دهند.
ممانعت از ورود شهروندان به حاشیه سد مهاباد و جلوگیری از شناکردن آنان، با استفاده از فنس‌کشی و حذف پایگاه امداد و نجات ساحلی ممکن نمی‌شود و مهمترین راهکار برای این امر فرهنگ‌سازی و آگاهی‌رسانی است که باید در این خصوص رسانه‌ها نیز با مسوولان همگام و همسو شوند.
وضعیت موجود و شناکردن گروه‌های چندصد نفری در حاشیه سد مهاباد نشان می‌دهد که اقدامات صورت گرفته در این خصوص موفق نبوده و مسوولان امر باید به دنبال راهکارهای عملی‌تر باشند و غلط بودن شناکردن در سد مهاباد را به بطن جامعه ببرند.
افزایش تعداد استخرهای شنا، کم بها کردن بلیط‌ها، نظارت بیشتر برای رعایت اصول بهداشتی در استخرها و راه اندازی مجتمع ورزش‌های آبی می‌تواند از راهکارهای عملی برای کاهش تمایل مردم برای حضور در سد مهاباد به منظور شناکردن باشد.
سد مهاباد دارای ۱۹۷ میلیون مترمکعب ظرفیت اسمی و ۱۷۲ میلیون مترمکعب ظرفیت مفید است که علاوه بر تأمین آب شرب شهر، بیش از ۱۲ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان را نیز زیر پوشش قرار می‌دهد.
۳۰۲۰/۶۱۸۵/۷۱۲۹