حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی روز شنبه در نشست هم اندیشی با فعالان محیط زیست با موضوع احقاق حقوق عامه در حوزه محیط زیست با تبریک و تهنیت ولادت امام رضا (ع) و گرامیداشت دهه کرامت افزود:
زمانی که به قوه قضائیه آمدم این پرونده مطرح بود. در این زمینه نکات و ابهاماتی وجود داشت و گروه های کارشناسی ساعت های بسیاری به طور دقیق موضوع را بررسی کردند.
وی ادامه داد: دادگاه درحال رسیدگی به پرونده است؛ من هم در این رابطه نظری ندارم. باید منتظر باشیم تا دادگاه نظر بدهد.
رئیسی اضافه کرد: اینکه می گویید این افراد را در دانشگاه یا محل کار می شناختید، شناخت شما در همین حوزه است و ممکن است لایه دیگری در زندگی افراد باشد اما داوری را باید قاضی انجام دهد.
توسعه در پرتو حفظ محیط زیست باشد
رئیس قوه قضائیه گفت: ضرورت توسعه یافتگی را همه در کشور احساس می کنند اما هرگونه توسعه، فرع بر حفظ محیط زیست است و باید در پرتو حفظ محیط زیست باشد.
رئیسی افزود: اگر مشخص شود که بر اثر احداث سد، کارخانه موسسه تولیدی یا کارگاه، محیط زیست به مخاطره می افتد باید متوقف شود و در این رابطه دولت و ملت همه وظیفه دارند.
وی ادامه داد: پیش از دلیل و ضرورت نقلی، دلیل کامل عقلی برای حفظ محیط زیست وجود دارد و لازمه زندگی بشریت و زنده بودن طبیعت، محافظت از محیط زیست است.
رئیسی یادآور شد: در آیات نورانی قرآن، سخنان پیشوایان دین، تحقیقات حوزه و دانشگاه و همچنین در اسناد بالادستی (در اصل پنجاهم قانون اساسی) بر حفظ محیط زیست تاکید شده است.
رئیس قوه قضائیه حفظ محیط زیست را یکی از جلوه های امر به معروف و نهی از منکر دانست و افزود: از مهمترین معروف ها حفظ محیط زیست است.
رئیسی اظهار داشت: همه مردم و مسئولان و به ویژه مطلعان و متخصصان، افراد فرهیخته و نخبه و دغدغه مند، مسائل محیط زیست را دنبال می کنند و می دانند که آب، خاک، گونه های گیاهی و جانوری، جنگل و محیط زیست سرمایه الهی است و اگر کسانی به وابسته قدرت یا ثروت در صدد تخریب برمی آیند، نه تنها پسندیده نیست بلکه باید مقابل آن بایستند.
وی اضافه کرد: آمار و ارقام تخریب جنگل ها، لایروبی، رسوب زدایی، مسیل هایی که می تواند آب را در مسیر اصلی هدایت کند، نزولات آسمانی که همه جا مایه برکت است همه حاکی از آن است که زیرساخت ها درست نیست و سوداگران، فرصت طلبان و زیاده خواهان محیط زیست را تهدید می کنند.
رئیس قوه قضائیه با تاکید بر لزوم توجه به نگاه کارشناسی در زمینه حفظ محیط زیست، خاطرنشان کرد: تغییر کاربری باید ساز و کار پیچیده قانونی داشته باشد و با یک مصوبه یا تصمیم یک کمیسیون به راحتی به محیط زیست دست اندازی نشود.
وی اضافه کرد: تصمیم گیری بر اثر ضرورت برای تغییرات در محیط زیست یا راه اندازی یک پروژه اقتصادی در یک منطقه که موجب تهدید آب، خاک یا جنگل می شود و خسارات جبران ناپذیری به کشور وارد می کند، باید برعهده یک جمع تخصصی و کارشناسی مسئولیت پذیر گذاشته شود. یک شهردار یا شورا نمی توانند در این خصوص نظر دهند و در واقع جایگاه و حق چنین تجویزی ندارند که برای اینگونه تغییرات مجوز دهند. اگر استثناهایی برای تغییر محیط زیست باشد، قانون گذار باید تعیین کند.
رئیسی با تقدیر از محیط بانان گفت: کشور ما دارای اقلیم متنوع است و این افراد به واسطه مسئولیت سازمانی مخلصانه برای حفظ ثروت محیط زیست فعالیت می کنند اما حفظ محیط زیست وظیفه همگانی است، ضمن اینکه باید از همه دغدغه مندان بی نام و نشان که در سازمان های مردم نهاد فعالیت می کنند، نه تنها تشکر بلکه حمایت کرد.
وی افزود: باید از این افراد حمایت قانونی و قضایی صورت گیرد و به گزارش های آنها ترتیب اثر داده شود.
رئیس قوه قضائیه در بخشی از سخنان خود با اشاره به تخریب تالاب انزلی اظهار داشت: مسئولان و دست اندرکاران اجازه ندهند هیچیک از منابع طبیعی آسیب ببینند.
وی گفت: باید مسئولان از وقوع اتفاقاتی نظیر ورود فاضلاب‌های شهری به تالاب‌ها جلوگیری کنند. تالاب انزلی برای آن منطقه یک ثروت است و نباید اجازه داد که عده‌ای اقدام به تغییر نبایسته و بدون مطالعه علمی در محیط زیست کنند و به این واسطه باعث وارد آمدن آسیب‌های جبران‌ناپذیر به زیستگاه انسان‌ها و سایر موجودات شوند.
خطرات محیط زیست ناشی از زیاده خواهی ها است
وی با بیان اینکه خطرات محیط زیست ناشی از زیاده خواهی ها است، افزود: مطابق آمار و اخبار موجود، بزرگترین تخریب کنندگان محیط زیست، مستکبرین هستند. قدرت‌های نظامی با ایجاد مسابقه تسلیحاتی در دنیا، محیط زیست را به خطر انداختند و آمریکایی‌ها و بسیاری از کشورهای اروپایی در این رابطه پیشگام هستند و برای منافع خود اقدام به آسیب رساندن به دریا، خشکی و جنگل‌ها می‌کنند که این روحیه استکباری و خودخواهی است.
رئیسی افزود: قدرت‌های استکباری با ساخت زرادخانه‌ها به محیط زیست آسیب می زنند و به واسطه منافع شخصی و گروهی خود و با سلاح‌هایشان، محیط زیست مردم دنیا را به خطر می اندازند.
رئیس قوه قضاییه گفت: ما به عنوان کشوری مسلمان که مبتنی بر ارزش های دینی است اگر لازم به تغییر در محیط زیست هم باشد باید مبتنی بر حفظ فرهنگ و در نظر داشتن فرهنگ ملی این تغییرات انجام شود.
بافت فرسوده با حفظ جلوه های فرهنگی اصلاح شود
رئیس قوه قضائیه با اشاره به ترمیم بافت های فرسوده گفت: معتقدیم که بافت‌های فرسوده باید تعمیر شود اما این اقدام نباید به قیمت از بین بردن فرهنگ یک منطقه باشد، بلکه بافت فرسوده باید با حفظ جلوه های فرهنگی، میراث ملی و اسلامی اصلاح شود.
وی اضافه کرد: متاسفانه در شهر مقدس مشهد این اتفاق افتاده است و بدون توجه به فضای حرم مطهر، بلندمرتبه‌سازی‌هایی صورت گرفته به نحوی که حرم مطهر به حاشیه رفته است؛ این امر بسیار خطرناک است و همواره دغدغه مردم مشهد و همه مسلمانان عالم و ارادتمندان به حضرت امام رضا (ع) بوده است.
رئیسی افزود: برخی بلندمرتبه‌سازی‌ها در مشهد مقدس باعث شده که حرم مطهر حتی از خیابان‌های اطراف دیده نشود. پیش از آن حتی از مناطق اطراف مشهد و قبل از ورود به این شهر مقدس نیز، زائران می‌توانستند گنبد مطهر را ببینند؛ اما اکنون از مناطق نزدیک هم نمی‌توانند گنبد را رویت کنند.
تاکید بر ضرورت توسعه دیپلماسی محیط زیست
رئیس قوه قضاییه با اشاره به موضوع فعال شدن دیپلماسی محیط زیست که یکی از مطالبات مطرح شده در جلسه بود، گفت: بخشی از دیپلماسی ما باید حفظ محیط زیست و ارتباط با همسایگان در این زمینه باشد. ۱۵ همسایه داریم که با آنها در مسئله رودخانه‌ها، جنگل‌ها و محیط زیست ارتباطات بسیار نزدیکی وجود دارد، بنابراین یکی از میزهای فعال باید میز دیپلماسی محیط زیست و حفظ آن باشد.
وی با اشاره به توافق‌نامه پاریس، گفت: با این همه اسناد بالادستی به توافق نامه‌هایی همچون پاریس ودیگر توافق‌نامه‌ها که ما را در زمینه محیط زیست موظف کند، هیچ نیازی نداریم. به قدرکافی عقل، نقل، قوانین و اسناد بالادستی ما را به حفظ محیط زیست موظف کرده است.
رئیس قوه قضاییه افزود: همکاری‌های بین المللی نه در این حوزه، بلکه در همه حوزه‌ها و تعامل با کشورها و حضور در کنوانسیون‌ها و توافق‌نامه‌ها و حساس بودن ما در این زمینه اهمیت دارد و به آن معتقدیم اما در مسئله حفظ محیط زیست نیازی به ورود در این حوزه‌ها نداریم.
رئیسی با تأکید بر آموزش قضات در رسیدگی به پرونده‌های تخصصی افزود: در بخشنامه مربوط به دادگاه‌های تخصصی بر استفاده از مشاوران در همه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و به ویژه محیط زیست تاکید شده است. علاوه بر آن معتقدیم؛ هر چند متخصص شدن در یک رشته، کار آسانی نیست؛ اما مطلع شدن از زوایای موضوع ولو به صورت اجمالی امری دست یافتنی است تا پرونده‌ها به صورت دقیق بررسی شود.
وی با تاکید بر ضرورت پیگیری مطالبات در حوزه حفظ محیط زیست گفت: کار حفظ محیط زیست باید بدون هیچگونه توقفی از ناحیه همه بخش‌ها پیگیری شود. در اینجا باید بگویم که نسبت به این قضیه پیگیری خستگی ناپذیر داشته باشید و اگر لازم شد اقدامات اجرایی از ناحیه سازمان‌های مسئول واقدامات قضایی از ناحیه دستگاه‌های قضایی انجام شود.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: نباید احیاناً کسانی که مرتبط با قدرت و ثروت هستند، شما را در این قضیه دچار سستی کنند. یقین داشته باشید حتماً در یک کار جمعی موفق خواهیم شد.
رئیسی با اشاره به ظرفیت قوه قضاییه در پیگیری موضوع محیط زیست افزود: دستگاه قضایی در بخش‌های نظارتی از جمله سازمان بازرسی کل کشور و دیوان عدالت اداری و با حضور در سازمان‌های تصمیم ساز و تصمیم گیر موضوع محیط زیست را دنبال می‌کند.
رئیس قوه قضاییه گفت: موضوع محیط زیست مربوط به همه موجودات دارای حیات و ازمصادیق حقوق عامه است که از وظایف جدی قوه قضاییه محسوب می شود و در این رابطه یک بخش در بازرسی کل کشور داریم که فعالتر می شود. همچنین یکی از حوزه‌های معاونت دادستانی کل کشور مربوط به پیگیری حقوق عامه است.
وی اضافه کرد: مدیران و معاونین سازمان‌ها در استان‌ها و مرکز به صورت جدی با مرزبانی محیط زیست از حریم خود، این محیط را از هر گونه تهدیدی محفاظت کنند. سازمان‌های مسئول، مسئولیت اول و مقدم را برعهده دارند و مردم نیز در صحنه هستند و دستگاه قضایی تضمینی برای اجرای قانون است.