گزارش تحلیلی راسیا سگودنیا را آلیونا مدودوا و ایرینا تاران به مناسبت چهارمین سالروز امضای برجام در جریان مذاکرات گروه ۱+۵ تهیه کرده اند و روز یکشنبه در پایگاه اینترنتی این شبکه تلویزیونی منتشر شده است.
در گزارش گفته شد: چهار سال پیش توافق تاریخی با نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) امضا شد که امکان حل و فصل مساله برنامه هسته‌ای ایران را فراهم کرد.
این سند را علاوه بر طرف ایرانی، شش کشور شامل آمریکا، فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و روسیه امضا کردند اما در سال ۲۰۱۸ واشنگتن بدون ارائه شواهد از این توافق خارج شد و تهران را به نقض مفاد آن متهم و تحریم‌هایی را علیه این کشور وضع کرد.
ایران این توافق را فسخ نکرد اما از بقیه شرکت کنندگان خواست تا پیامدهای اقدامات آمریکا را برطرف کنند و به تدریج سطح غنی سازی اورانیوم را افزایش داد.
«به گفته کارشناسان وضعیت پیرامون برجام ملتهب است اما ایالات متحده ابزار بیشتری برای فشار بر ایران ندارد. روسیه در این شرایط می‌تواند به عنوان میانجی برای احیای معامله هسته‌ای و عادی سازی روابط بین تهران و واشنگتن اقدام کند.»
رسانه روسی در توضیح برجام خاطرنشان کرد: مطابق این توافق برنامه هسته‌ای ایران محدود می‌شد و در ازای آن و بازرسی‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی از مراکز هسته‌ای ایران، تحریم‌های اقتصادی و مالی این کشور به تدریج لغو می‌شد و تهران حق غنی سازی اورانیوم در سطح ۳.۶۷ درصد را برای خود حفظ می‌کرد.
این توافق را همه کشورهای شرکت کننده در آن تصویب کرده و در شورای امنیت سازمان ملل هم تأیید شد.
در گزارش با اشاره به خروج آمریکا از برجام سه سال پس از امضای آن گفته شد: آمریکا همه تحریم‌ها درباره ایران را دوباره وضع کرد و به کشورهایی هم که با طرف ایرانی معامله کنند هشدار داد که مجازات خواهند شد.
رسانه روسی خاطرنشان کرد که ایران ممکن است سطح غنی سازی اورانیوم را تا ۲۰ درصد افزایش دهد و این کشور اعلام کرده است اگر شرکت کنندگان در برجام به تعهدات خود عمل نکنند هر دو ماه یک بار از تعهدات خود خواهد کاست.
«عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران امکان خروج کشورش از برجام را در آینده بعید ندانست اما در همین حال تصریح کرد که تدابیری که ایران به کار گرفته برای حفظ این توافق است.»
روسیه امروز در ادامه گزارش خود آورده است: نخستین واکنش اتحادیه اروپا در مقابل اقدامات ایران برای افزایش غنی سازی اورانیوم ابراز نگرانی بود و سخنگوی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از ایران دعوت به خودداری از اقدامات بعدی کرد که ممکن است در برجام اخلال ایجاد کند. آلمان، فرانسه و انگلیس هم چنین موضعی را اعلام کردند.
سرگئی سوداکوف عضو آکادمی نظامی روسیه معتقد است که شرکت کنندگان اروپایی برجام با نگرانی شدید به وضعیت پیرامون برجام می‌نگرند. اما ممکن است که اروپا در مساله ایران موضع مستقل از واشنگتن اتخاذ کند زیرا ایران برای اتحادیه اروپا بازار پرسودی است.
سوداکوف این احتمال را بعید نمی‌داند که دولت‌های آلمان و فرانسه به خواسته‌های محافل تجاری کشورهای خود توجه کنند که از آنها خواهان تصمیم‌های مستقل و عدم وابستگی به آمریکا شده اند.
این کارشناس روس بر این باور است که آمریکا ایران را به مخمصه انداخته است اما در اقدامات مقام‌های ایرانی هیچ مساله وحشتناکی وجود ندارد و همه اقدامات این کشور تحت نظارت و کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد.
ولادیمیر آواتکوف مدیر مرکز پژوهش‌های شرق شناسی روابط بین المللی و دیپلماسی عمومی روسیه می‌گوید: اقدامات ایران کاملاً قابل توضیح است پس از خروج آمریکا از برجام، بار دیگر تهران مورد تحریم‌ها قرار گرفت و به همین دلیل برجام تاحدودی برای ایران معنی خود را از دست داد و با منافع ملی این کشور همخوانی ندارد.
به گفته آواتکوف، ایران یکی از قدرت‌های پرنفوذ منطقه است و برای رهبران این کشور مهم است که از یک طرف اعتبار و وجهه خود را در عرصه بین المللی حفظ کند و از سوی دیگر پایه‌های نظام و حکومت را در داخل کشور تحکیم بخشند.
کارشناس روس نتیجه گیری کرد: به همین خاطر ایران به دفاع از منافع ملی خود ادامه می‌دهد و تلاش خواهد کرد به رغم فشارهای آمریکا بخشی از نظام چند قطبی جهان باشد. ایران برای اجرای معامله هسته‌ای آماده بوده و همینک نیز چنین آمادگی را دارد اما به شرط اینکه مفاد این توافق از سوی بقیه شرکت کنندگان رعایت شود.
آواتکوف تصریح کرد: ایران می‌توانست از برجام خارج شود اما با وجود اینکه آمریکا چنین اقدامی را می‌خواهد تهران خودداری می‌کند. اگر ایالات متحده به میز مذاکره بازگردد ایران نیز توافق خواهد کرد اما به شرطی که منافع آن مورد توجه قرار گیرد و اقدامات خصمانه واشنگتن متوقف شود.
در ادامه گزارش روسیه امروز با اشاره به تهدیدهای دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا و مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور که تحریم‌های جدید اعمال می‌کنند، به نقل از سرگئی سوداکوف کارشناس روس گفته شده است: واشنگتن امکان تحریم بیشتر ایران را ازدست داده است.
وی افزود: آمریکا چگونه می‌تواند ایران را بیشتر مجازات کند باتوجه به اینکه تحریم‌های نفتی و اقتصادی علیه این کشور وضع شده است.
به عقیده سوداکوف واشنگتن نمی‌تواند هیچ تحریم جدیدی علیه ایران وضع کند و فقط می‌تواند به شرکای این کشور فشار وارد کند.
وی پیش بینی کرد: آمریکا بر چین فشار وارد می کندتا این کشور را از خرید نفت ایران باز دارد و در این کشور سرمایه گذاری نکند.
کارشناس روس افزود: اما واشنگتن در تلاش‌های خود برای ترساندن پکن شکست خواهد خورد. چین توقف همکاری با ایران را به نفع خود نمی‌داند زیرا تهران متحد مطمئنی است که امکان رشد اقتصادی چین را فراهم می‌کند.
سوداکوف همچنین به همکاری‌های گسترده ایران با روسیه اشاره و خاطرنشان کرد که روسیه می‌تواند وضعیت پیرامون برجام را بهبود بخشیده و دو کشور را به میز مذاکره برگرداند.
رسانه روسی نوشت: سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به تازگی گفته است که ما می‌توانیم امیدوار باشیم که ایران خویشتندارانه رفتار کند اما نمی‌توانیم از برخی موارد واقعی چشم پوشی کنیم.
به گفته لاوروف، ایران افزایش غنی سازی اورانیم بالاتر از سطح ۳.۶۷ درصد را که در برجام قید شده را آغاز کرد اما این اقدام با مفاد پیمان منع انتشار سلاح هسته‌ای و توافقنامه پادمان‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی مغایرتی ندارد.
به گفته لاوروف روسیه می‌تواند به عنوان داور اقدام کرده و وضعیت پیرامون برجام را بهبود بخشد.
در پایان گزارش تحلیلی به نقل از آواتکوف گفته شده است که احتمال دارد تعداد قدرت‌های هسته‌ای افزایش بیابد و این وضعیت اجتناب ناپذیر نیست و در زمان حاضر قدرت‌های غیرهسته ای با دقت فراوان وضعیت پیرامون ایران و برجام را زیرنظر دارند تا درباره ضرورت طراحی و ساخت سلاح هسته‌ای نتیجه گیری کنند.