یکی از مهمترین موضوعاتی که در این نشست مورد بحث قرار گرفته، توافق هستهای ایران و اعضای دائم شورای امنیت و آلمان موسوم به «برجام» است که آمریکا در ۱۸ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ به طور یکجانبه از آن خارج شد. یکی از دیپلماتهای اروپایی به خبرنگاران درباره سرنوشت برجام میگوید: «این موضوع بسیار مهم است و ما درباره شرایط کنونی بسیار نگران هستیم و ایران باید به توافق پایبند بماند.»
«پکا هاویستو» وزیر امور خارجه فنلاند نیز در همین راستا تاکید کرد: «قطعاً مهم است که ایران به تمام قوانین برجام پایبند بماند. و قطعاً ما از اخباری که در مورد غنیسازی و میزان آن منتشر شده و موارد دیگر، نگران هستیم.»
وی که کشورش ریاست دورهای شورای اروپا را بر عهده دارد در ادامه افزود: «فنلاند از ساز و کار مالی اتحادیه اروپا برای تجارت با ایران حمایت میکند.» فنلاند هفته گذشته با صدور بیانیهای اعلام کرد که به اینستکس میپیوندد.
«مارگوت والشتروم» وزیر خارجه سوئد، نیز در همین راستا تاکید میکند: «این توافق در نظر ما خیلی مهم است. ما همچنان نشان میدهیم که به برجام پایبند هستیم و همچنین تلاش میکنیم از سازو کار اینستکس حمایت کنیم و به سرمایه گذارانی که میخواهند در این ساز و کار حضور داشته باشند و با ایران تجارت کنند، کمک کنیم. ما به گفت و گوهای خود با آمریکا ادامه میدهیم. افزایش تنش با ایران به ما کمکی نمیکند و در جهت منافع ما نیست.»
نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا امروز در حالی برگزار میشود که سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس روز یکشنبه در بیانیه مشترکی بار دیگر بر تعهد خود به برجام، توقف تنشها در خلیج فارس و از سرگیری گفتوگوها تاکید کردند. سران برلین، پاریس و لندن در این بیانیه گفتند: ما اخیراً چند ابتکار دیپلماتیک را برای کمک به تنشزدایی و گفتوگو انجام دادهایم که به نشانههای حسن نیت همه طرفها نیاز فوری دارد.
در عین آنکه به حمایت از برجام ادامه میدهیم، تدوام آن منوط به پایبندی کامل ایران است و ما قویاً از ایران میخواهیم تا تصمیمهای اخیر خود در این رابطه را لغو کند. ما همچنان به یافتن راههای گفتوگو که در توافق برای پرداختن به پایبندی ایران از جمله از طریق کمیسیون اقدام مشترک برجام پیشبینی شده است، ادامه میدهیم.
اروپاییها در هفتههای اخیر به دنبال کاهش تعهدات ایران در برجام و در رابطه با سازوکار مالی ویژه موسوم به اینستکس بیانیهها و موضعگیریهای مکرری داشتهاند. ایران اردیبهشت ماه گذشته و پس از یک سال صبر راهبردی بعد از خروج آمریکا از توافق هستهای ۱+۵ با ایران و بازگرداندن تمامی تحریمها علیه تهران و انفعال اروپا، اعلام کرد که بخشی از تعهدات خود را طبق برجام کاهش میدهد. رعایت نکردن سطح غنی سازی تا ۳.۶۷ و میزان اورانیوم غنی شده طبق بند ۳۶ برجام از جمله این موارد بودند.
جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر ادامه کاهش تعهدات برجامی خود تاکید کرده این گامها در چارچوب برجام و طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ این توافق است و در صورتی که شرکای برجام اقدامات لازم را برای ایفای تعهدات خود انجام دهند این اقدامات به سرعت قابل بازگشت است.
پس از آنکه میزان ذخایر اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرد، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام، روز سه شنبه یازدهم تیر ماه با صدور بیانیه مشترکی از ایران خواستند تا به سقف مجاز ذخایر اورانیوم غنی شده در چارچوب برجام بازگردد.