جدای از اهدافی که برای پرسش مهر ریاست جمهوری که همانا تقویت روحیه مسئولیت پذیری در میان دانش آموزان و تقویت اعتماد به نفس نسل جوان و نوجوان ترسیم شده است، این رویداد در گذر سال‌ها تلاش کرده تا دانش آموزان به تفکر و تأمل در مسائل مختلف کشور وا داشته شوند و این توانایی را در خود جستجو کنند که بتوانند برای سوال‌هایی که پرسیده می شود راه‌حل‌های عملی ارائه دهند.
کلید اولیه اجرای طرح پرسش مهر همزمان با آغاز سال تحصیلی ۷۷ -۱۳۷۶ و در مراسم بازگشایی مدارس توسط رئیس جمهوری وقت روشن شد و وی با حضور در یکی از مدارس زلزله زده استان اردبیل خطاب به دانش‌آموزان، جوانان و نوجوانان کشور اسلامی و دعوت از آنان برای مشارکت فعال و گسترده و ارائه راه حل‌های عملی برای حل مشکل جامعه، سنت حسنه‌ای را در عرصه فرهنگی پایه گذاری کرد.
وی ضمن ترغیب دانش‌آموزان به تفکر و تأمل بیشتر در موضوعات مهم و اساسی کشور و انقلاب، از آنان خواست راه حل‌های اساسی خود را به مسئولان ارائه دهند. پرسش‌های مطرح شده پیرامون قانونمندی و احترام به قانون و راهکارهای استقرار امنیت و راه حل‌های عملی برای بیرون راندن بیگانگان از منطقه با هدف پرورش و روحیه مسئولیت پذیری، مشارکت جویی و تحقیق و پرسش‌گری و ایجاد اعتماد به نفس و خودباوری در جوانان و نوجوانان و حضور پر نشاط و جدی در عرصه فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بیان شد.
اولین پرسش مهر در قالب طرح بنمار و در تمام رشته‌های فرهنگی و هنری مطرح شد و در مجموع پنج میلیون و ۵۳ هزار و ۷۶۷ دانش‌آموز در آن شرکت و برگزیدگان دانش‌آموزی جوایز خود را از رئیس جمهور دریافت کردند.
دومین پرسش مهر در سال ۸۰ - ۱۳۷۹ با دو پرسش دین و آزادی در قانون اساسی که روح ملت و اساس وحدت ملی است، چه جایگاهی دارد؟ و با گفت‌و گوی تمدن‌ها چگونه می‌توانیم جهانی زیباتر و انسانی‌تر بسازیم؟ مطرح شد.
در این طرح نیز در نهایت شش میلیون و ۴۰۰ هزار و ۱۶۷ دانش‌آموز دوره‌های مختلف شرکت کردند که ۳۰۰ نفر برگزیده کشوری شناخته شدند.
سومین پرسش مهر در سال تحصیلی ۸۲ - ۱۳۸۱ با طرح سه سوال شامل راز و رمز انحطاط تمدن بزرگ ایران اسلامی و طرز تلقی منفی جهان نسبت به آن چیست؟، انقلاب اسلامی در گشودن راه رهایی از این نگون‌ساری چه نقشی داشته است؟ و برای رساندن کشور و ارتقای ملت به جایگاه شایسته و واقعی خود در جهان امروز و تاریخ چه باید کرد؟ برگزار شد که در مجموع ۲ میلیون و ۵۹۷ هزار و ۹۳۳ دانش‌آموز در پاسخ به این سوالات مشارکت کردند و ۳۶۵ نفر نیز برگزیده کشوری شدند.
در چهارمین پرسش مهر، رئیس جمهوری وقت دو سوال شامل در جهان به هم پیوسته امروز چگونه می‌توانیم با پرهیز از تنش‌های جهانی و دستیابی به پیشرفت همه جانبه و پایدار، هویت دینی و ملی خود را حفظ کرد و موانع مهرورزی و عوامل خشونت اعم از ترور و جنگ در عرصه جهانی چیست و مبارزه با آنها و حرکت به سوی صلح مبتنی بر عدالت چگونه میسر است؟ مطرح کرد.
در این مسابقه نیز یک میلیون و ۷۸۳ هزار و ۶۹۷ دانش‌آموز و فرهنگی شرکت کردند که شش هزار اثر در قالب‌های مختلف فرهنگی و هنری به مرحله کشوری راه یافت و ۴۰۰ اثر برگزیده کشوری شدند.
پرسش مهر پنجم در سال ۸۴ - ۱۳۸۳ در مدرسه الغدیر شهر تهران برگزار شد و رئیس جمهوری آن سال‌ها چهار سوال مطرح کرد که شامل نسبت رشد عقلانی، آزادی، برابری و اخلاق در نظام داد بنیاد مهدوی مورد انتظار ما چگونه است و آگاهی و اراده آدمی در رسیدن به این نظام چه نقشی دارد؟، مهدویت در ادیان الهی بویژه یهودیت، مسیحیت و زرتشت چگونه است؟، از نهضت مشروطیت و ملی شدن صنعت نفت و انمقلاب بزرگ اسلامی ایران چه درس‌هایی می‌آموزیم؟ ملت رشید ایران چه می‌خواست و به چه رسید؟ و اصلاحات در ۱۵۰ سال اخیر در کشور تاکنون چه نقشی داشته است؟ موانع و دستاوردهای آن چگونه بوده است؟، بود.
در این طرح نیز یک میلیون و ۸۵۳ هزار و ۹۱ دانش‌آموز و فرهنگی شرکت کردند و ۵۰۰ نفر نیز برگزیده کشوری شدند.
در پرسش مهر ششم همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید رئیس جمهوری نیز این سوال‌ها را مطرح کرد که چرا عدالت زیباست و رابطه عدالت با پیشرفت کشور چیست؟، رابطه عدالت با همدلی و همبستگی مردم چگونه است؟، موانع گسترش عدالت در کشور چیست و چه کسانی از برقراری عدالت نگرانند؟ و مصادیق و زمینه‌های عدالت در حوزه آموزش و پرورش کدام است و در تعلیم و تربیت چه راهکارهایی پیشنهاد می‌دهید؟
در طرح پرسش مهر هفتم نیز رئیس جمهوری دولت هشتم همزمان با آغاز سال تحصیلی به سنت هر سال ذهن دانش آموزان را درگیر این سوال‌ها کرد که نقش مهرورزی در پیشرفت و تعالی جامعه، برپایی عدالت، ایجاد وحدت اتحاد بین امت و ایجاد جامعه پیشرفته و نمونه چیست؟ و چگونه همدیگر را دوست داشته باشیم، موانع محبت و مهرورزی چیست و چه کسانی نمی‌خواهند دوست، یار و عاشق یکدیگر باشند؟
اما در طرح پرسش مهر هشتم در آغاز سال تحصیلی جدید سوال رئیس جمهوری دولت نهم از دانش آموزان این بود عواملی که ما را در مسیر پیشرفت همه جانبه قرار می‌دهد چیست؟، عوامل پیشرفت، راه‌های پیشرفت و موانع پیشرفت چیست و چه چیزهایی مانع پیشرفت ماست؟ و موانع پیشرفت کدامند و چه کنیم تا با سرعت به سمت قله‌ها حرکت کنیم؟
رئیس جمهوری همچنین در طرح پرسش مهر ۹ نیز چند سوال برای دانش آموزان مطرح کرد که شامل این سوال‌ها بود: چه کنیم که خدمتگزار خوبی باشیم. راه‌های خدمتگزاری چیست؟ چگونه باید خدمت کرد؟ چه عواملی دست به دست هم بدهند که روحیه خدمتگزاری درجامعه گسترش پیدا بکند؟ فواید و نتایج خدمتگزاری چیست؟ تأثیر خدمتگزاری روی فرد خدمتگزار چگونه است؟ تاثیرخدمتگزاری روی محیط اجتماعی، روی منافع و مصالح یک ملت و در بسط فرهنگ مهرورزی و خدمتگزاری چیست؟ وظیفه آموزش و پرورش در این رابطه چیست؟ وظیفه دولت و مسؤولان، وظیفه رسانه‌ها و اصحاب فرهنگ و تبلیغات در گسترش فرهنگ خدمتگزاری چیست؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری در بین آحاد مردم، یک کشور و یک ملت می‌تواند به قله‌های سعادت برسد؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری، مشکلات جامعه برطرف می‌شود؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری فاصله‌ها و تبعیض‌ها و محرومیت‌ها برطرف خواهد شد؟ سوال این است که چگونه خدمتگزار خوبی برای جامعه باشیم؟ دانش آموزان چه می‌توانند بکنند، چگونه می‌توانند به کشور، ملت و خانواده شأن خدمت کنند؟ جامعه فرهنگی ما چه می‌تواند بکند و همین طور بقیه اقشار؟
رئیس جمهوری وقت همچنین پرسش مهر ۱۰ را به موضوعاتی چون رابطه علم با رشد، کمال و پیشرفت انسان چیست؟ آیا می‌توان بدون علم به مراتب کمال انسانی دست یافت؟ پیامبران از چه طریقی راه کمال را در برابر انسان‌ها قرار دادند؟ و رابطه علم و انسانیت چه طور است؟، اختصاص داد.
اما در پرسش مهر ۱۱و ۱۲ سوال رئیس جمهوری از دانش آموزان این بود که تصویری که از آینده ایران در ذهن شماست، چیست و دوست دارید ایران به کجا برسد؟ و اهداف شما چیست و برای زندگی، مکتب و جامعه خود چه برنامه‌ایی دارید؟
در ادامه طرح پرسش مهر از سوی رئیس جمهوری در دوره‌های مختلف، دکتر حسن روحانی در اولین سال ریاست جمهوری خود در سال تحصیلی ۹۲ - ۹۱ در قالب پرسش مهر ۱۳ از دانش آموزان پرسید که عزیزان من و دانش‌آموزان سراسر کشور اگر پدر شما رئیس‌جمهوری باشد چه اقدامی را به او توصیه می‌کنید که بتواند اعتدال و میانه‌روی را در همه ابعاد زندگی اجتماعی جامعه ایران بگستراند؟
در طرح پرسش مهر ۱۴ همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹۳- ۹۲، دکتر روحانی خطاب به دانش آموزان این سوال را مطرح کرد که اگر پدر شما رئیس جمهوری باشد چه اقدامی به او توصیه می‌کنید تا بتواند اعتدال و میانه روی را در همه ابعاد زندگی بگستراند؟
همزمان با اعلام فراخوان پرسش مهر ۱۴ در مجموع ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار دانش آموز آثار خود را به کنگره ارسال کردند.
این دانش آموزان شامل سه میلیون نفر در دوره ابتدایی، یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در دوره متوسطه اول و سه میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در دوره متوسطه دوم بودند.
دانش آموزان و فرهنگیان در حوزه‌های رسانه و فضای مجازی، ادبی پژوهشی، هنرهای آوایی، نمایشی، فیلم کوتاه، هنرهای دستی و تجسمی آثار خود را در سطح مدارس استان‌ها به داوری گذاشتند که در نهایت برگزیدگان دوره متوسطه دوم شامل یک هزار و ۸۷۰ نفر به جشنواره‌های کشوری اصفهان و نیشابور راه یافتند و در نهایت ۲۲۰ نفر به عنوان برگزیده کشوری این کنگره انتخاب شدند.
روحانی در آغاز سال تحصیلی ۹۴ - ۹۳ نیز موضوع آب را محور اصلی طرح پرسش مهر ۱۵ قرار داد و با توجه به هشدارهای کم آبی و بحران آب این سوال را برای دانش آموزان مطرح کرد که عزیزانم ایران ما با مشکل جدی کمبود آب روبروست. هر کدام از ما چگونه از آب‌های ایران می‌توانیم بهتر نگهداری و استفاده کنیم؟
پس از جمع بندی پاسخ این سوال رئیس جمهوری، بنا بر اعلام مسؤولان وزارت آموزش و پرورش حدود سه میلیون و ۱۸۹ هزار دانش آموز و فرهنگی در طول سال تحصیلی ۹۴ - ۹۳ به سوال رئیس جمهوری در قالب طرح پرسش مهر ۱۵ با موضوع آب پاسخ دادند.
با بررسی‌های انجام شده در نهایت ۲ هزار و ۵۸۱ فیلم کوتاه، ۲ هزار و ۴۵۱ سرود، ۱۲ هزار و ۲۱۱ شعر، ۳۱۸ هزار و ۶۳۹ نقاشی، ۴۷ هزار و ۸۵۴ کاریکاتور، یک هزار و ۴۵۱ نمایش نامه، ۴۲ هزار و ۲۷۲ عکس، چهار هزار و ۹۵ مقاله پژوهشی، ۹ هزار و ۹۴۹ پوستر، ۱۴ هزار و ۷۷۳ داستان و ۱۱ هزار و ۹۵۲ وبلاگ به دبیرخانه ارسال شد.
داوران پس از ارزیابی آثار، در نهایت ۱۱۳ دانش آموز، ۱۳۰ فرهنگی و پنج خانواده را برگزیده کشوری معرفی کردند که این برگزیدگان در کنگره پرسش مهر ۱۵ تقدیر شدند.
در شانزدهمین سال ارائه پرسش مهر از سوی رئیس جمهوری و همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹۵ - ۹۴، دکتر روحانی این سوال را مطرح کرد که به نظر شما دانش آموزان عزیزی که سرمایه اصلی کشور ما هستید چه فرصت‌های جدیدی از لحاظ علمی، فناوری، دانش، اقتصادی و روابط ما با همسایگان و همچنین با دنیا به وجود آمده است؟ پس از پایان تحریم و ماه‌های آینده فرصت پیش روی ما چیست و چگونه باید به بهترین وجه از این فرصت استفاده کنیم؟ که در نهایت سه میلیون و ۲۱۹ هزار و ۴۹۴ دانش آموز، معلم، دانشجو معلم و اولیای دانش‌آموزان در این طرح شرکت کردند.
رئیس جمهور در هفدهمین پرسش مهر نیز این سوالات «از کجا خشونت نشأت گرفته است و چگونه عده ای خشونت را می آموزند؟، در برابر خشونت چگونه باید ایستادگی کرد؟، چگونه می توانیم کشوری داشته باشیم، جامعه ای داشته باشیم دارای رحمت اسلامی و نبوی؟ و چگونه می توانیم جوامع منطقه و جهان را از خشونت برهانیم؟» توسط حجت السلام و المسلمین حسن روحانی مطرح شد که در مجموع ۳ میلیون و ۷۷۶ هزار و ۷۱۹ نفر شامل دانش آموز، معلم و فرهنگی، دانشجو معلم و والدین دانش آموزان در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ شرکت داشتند و در نهایت از ۲۶۵ نفر برگزیده شدند.
هجدهمین پرسش مهر ریاست جمهوری نیز همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹۷-۹۶ با طرح این سوال توسط رئیس جمهور مبنی بر اینکه چگونه می‌توان در محیط مدرسه تحمل و احترام به دیگران و اخلاق ادب را تمرین کنیم؟ کلید خورد و در نهایت ۴ میلیون و ۹۶۲ هزار اثر ارسال شد که از این تعداد دو میلیون و ۹۵۵ هزار اثر مربوط به دانش آموزان، یک میلیون و ۸۶۰ هزار اثر مربوط به خانواده‌ها و ۱۳۸ اثر مربوط به همکاران فرهنگی بود.
شاید بتوان مهمترین ویژگی این دوره از طرح پرسش مهر را دریافت ۲۶۶ اثر از بیش از ۳۰ کشور جهان دانست که نشان دهنده تمایل جامعه مخاطب از این حرکت بزرگ فرهنگی بود که در پایان نیز ۱۸۰ نفر به عنوان منتخبان دوره هجدهم معرفی و تجلیل شدند.
اما امروز (۲۵ تیرماه) قطار پرسش مهر ریاست جمهوری به ایستگاه نوزدهم رسید، طرحی که سال تحصیلی ۹۸-۹۷ با این سوال رئیس جمهور که «پارسال چه مهارت‌هایی آموختید و برای امسال در این زمینه چه انتظاراتی دارید؟» و «تاکنون چه کسی و کدام معلم به شما در کسب مهارت بیشتر کمک کرده و فکر می‌کنید چه مهارت‌هایی برای زندگی‌تان مهم تر است؟» آغاز شده بود و در نهایت ۲ میلیون و ۲۲۱ هزار و ۷۳۹ اثر توسط دانش آموزان دوره های مختلف تحصیلی به دبیرخانه ارسال شد و ۲۵۰ برگزیده آن با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری معرفی و تجلیل شدند.
اکنون باید منتظر ماند تا در ۲۰ سالگی طرح پرسش مهر که همزمان با آغاز سال تحصیلی ۹۹-۹۸ آغاز می شود چه سوالی توسط رئیس جمهور مطرح می شود و این طرح در اوج جوانی البته پختگی کامل، ذهن دانش آموزان را متوجه چه موضوعاتی خواهد کرد./