اعمال محدودیت از سوی دولت آمریکا برای تردد ظریف در نیویورک و نیز تاکید وی بر اینکه اگر به چهار سال قبل برگردد باز هم برجام را امضا می‌کند از جمله حاشیه های این سفر محسوب می شد که در کانون توجه رسانه های کشور قرار گرفته است.
بدین ترتیب که رسانه های اصلاح طلب ضمن تمجید از دستاوردهای وزیر خارجه در عرصه سیاست خارجی ایران، محدودیت های اعمال شده از سوی دولت آمریکا را ناشی از مواردی اینچنین ارزیابی کردند: انجام تحرکاتی از سوی ظریف در جهت کاهش تاثیر تحریم‌های آمریکا (فرارو)؛ بهره‌گیری ظریف از دانش زبانی بالا، ذهن تحلیلی و موشکافانه، تسلط اطلاعاتی و نحوه تعامل با رسانه‌ها در عرصه دیپلماسی غیررسمی (ایران) و ترس جدی از امکان ارتباط وزیر خارجه ایران با حوزه سیاسی یا جامعه فکری سیاسی آمریکا که مواضع ضدایرانی ترامپ را زیر سوال می برند (آرمان)
در مقابل رسانه های اصولگرا در راستای ملاحظات جناحی با برجسته سازی محدودیت های دولت آمریکا برای وزیر خارجه ایران در نیویورک نوشتند: ظریف در بدو ورود به نیویورک مصرانه گفته که اگر به چهار سال قبل برگردد حتماً باز هم برجام را امضا خواهد کرد، همان برجامی که این روزها حتی نتوانسته سفر او به مقر سازمان ملل را تسهیل کند.(جوان)
بنا به ادعای این رسانه ها توافق هسته‌ای امروز بنا به شواهد عینی در محقق کردن هیچ‌کدام از وعده‌هایی که بر آنها بنا شده بود موافق عمل نکرده است.(تسنیم)
رسانه های اصلاح طلب
این رسانه ها علاوه بر سفر ظریف به نیویورک محورهایی نیز در خصوص عملکرد طرف های اروپایی برای حفظ برجام با تاکید بر طرح توقف در برابر توقف فرانسه، تنش میان تهران و لندن و اینستکس مطرح کردند.
سفر ظریف به نیویورک و حواشی آن
تارنمای فرارو در گفتگو با محسن جلیلوند، تحلیلگر مسائل بین الملل و استاد دانشگاه به پاسخ به این پرسش که "ظریف در نیویورک به دنبال چیست؟ "می پردازد و به نقل از وی می نویسد: وزیر امور خارجه ایران اعلام نکرده ماجرا چیست. من هم شنیدم که ظاهراً قرار است آقای ظریف با بعضی از اعضای کنگره آمریکا دیدار کند. قبلاً هم این دیدارها را داشته است. او همچنین با برخی از اصحاب رسانه‌ای آمریکا هم صحبت می‌کند. این نشان می‌دهد ایران در حال انجام تحرکاتی است تا بتواند تا حدی تاثیر تحریم‌های آمریکا را کم کند. با توجه به صحبت‌های دیروز آقای روحانی که پیشنهاد مذاکره با آمریکا را در شرایط فعلی داده بود به نظر من ایران هم به دنبال این است که تا حدی از فشارهای آمریکا بکاهد… من این سفر را هم در راستای سفر مشاور رییس جمهور فرانسه به ایران می‌دانم که ایران را ترغیب کرده تحرکاتی داشته باشد و مسائلی مطرح کرده که ایران باید آنها را جدی بگیرد.
به اعقتاد وی چون نمایندگان آمریکایی معتقدند نماینده ملت هستند و می‌توانند از طرف ملت صحبت کنند، دیدار ظریف با آنها حتی می‌تواند روی سیاست‌های دولت جمهوری خواه ترامپ موثر باشد.
روزنامه ایران در گزارشی با تیتر "ترس امریکا از دیپلماسی ظریف" نوشت: وزیر خارجه ایران در حالی سه روز پیش با هدف حضور در نشست شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد راهی نیویورک شده است که پیشتر دولت امریکا از احتمال تحریم او خبر داده بود. تحریمی که گرچه عملی نشد اما این گفته مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا که ویزای ظریف و هیأت همراه او برای سفر به نیویورک صادر اما تحرکات و حوزه قابل تردد ایشان بسیار محدود شده است، نشان می‌دهد امریکا عرصه تازه‌ای را برای رویارویی با دیپلمات‌های ایرانی گشوده است. عرصه‌ای که ناظر به واقعیت دنیای امروز دیپلماسی غیررسمی است و ظریف در آن با بهره‌گیری از دانش زبانی بالا، ذهن تحلیلی و موشکافانه، تسلط اطلاعاتی و نحوه تعامل با رسانه‌ها کوشیده در زمانه بد در جای خوب قرار بگیرد و به بیان واقعیات مسلم تحولات میان ایران و امریکا به زبان قابل فهم برای افکار عمومی بپردازد.
آرمان با سناریو خواندن این اقدام آمریکا نوشت: دیپلماسی عمومی به ابزار زیادی نیاز ندارد اما بدون تخصص، هوش و شناخت درست رسانه راه به جایی نخواهد برد. استفاده از دیپلماسی عمومی در ایران در گذشته و به ویژه در دوران هشت ساله دولت نهم و دهم چندان مرسوم نبود. امروز نیز این مسأله به طور سیستماتیک در ایران به کار بسته نمی‌شود و در وزارت امور خارجه تنها جواد ظریف است که با درک درست از شرایط روز و شناخت رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، دیپلماسی عمومی را پیش می‌برد. او به تنهایی به آمریکا می‌رود، در برابر رسانه‌های آمریکایی می‌نشیند و کاری می‌کند که تیم سیاست خارجی ترامپ از منطق و قدرت کلامش به هراس بیفتند و در این راه همراهی ندارد. ابزارها و امکانات داخلی در اختیارش نیستند، اما کار خود را به نحو احسن انجام می‌دهد. همین موضوع باعث شده است که آمریکایی‌ها به فکر تحریم ظریف بیفتند تا به این وسیله از سفر او به آمریکا و به تبع آن ارتباط وزیر خارجه ایران با رسانه‌های آمریکایی جلوگیری کنند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده مجلس طی یادداشتی در روزنامه آرمان می نویسد: واقعیت این است که صحبت‌های مبتنی بر منت‌گذاری مایک پمپئو در مورد صدور ویزا برای محمدجواد ظریف و اجازه رفت و آمد محدود به ایشان، موضوعی است که اصلاً ارزش خبری خاصی ندارد ولی آنچه مهم است اینکه روزبه‌روز بیشتر صلاحیت ایالت متحده آمریکا برای میزبانی ملل متحد زیر سوال می‌رود.
به اعتقاد وی ترس دولت آمریکا نیز در این میان باید مورد توجه جدی واقع شود. معتقدم ترس جدی‌ای مبنی بر امکان ارتباط آن بخش از حوزه سیاسی یا جامعه فکری سیاسی آمریکا با وزیر خارجه ایران دارند که اکنون عملاً جریان قدرتمندی را شکل داده‌اند که سیاست دونالد ترامپ در خروج از برجام را زیر سوال بردند و سعی می‌کنند اقدامات محدودساز را علیه ترامپ و اقدامات خصمانه‌اش علیه ایران شکل دهند. این نگرانی را باید پشت پرده این منت‌گذاری پمپئو ببینیم که عملاً سیاست دولت آمریکا در قبال ایران روزبه‌روز از مشروعیت دولت آمریکا می‌کاهد و مجبورند مانع ارتباط هیات‌های ایرانی با آمریکایی‌ها شوند.
عملکرد اروپا برای حفظ برجام
اعتماد در یادداشتی می نویسد: برداشتی در ایران وجود دارد که اروپایی‌ها تمایل دارند ایران به صورت یکجانبه به اجرای برجام ادامه دهد، بدون اینکه طرف‌های باقی مانده در این توافق به هیچیک از تعهدات خود پایبند باشند.
نگارنده ضمن اشتباه خواندن این برداشت افزود: دولت‌های اروپایی از این اندازه بهره هوشی و زکاوت برخوردارند که بدانند هیچ دولت مستقلی در دنیا حاضر نیست به صورت یکجانبه به یک توافق چندجانبه در حالی که هیچیک از منافع آن را دریافت نمی‌کند، پایبند بماند. به ویژه آنها در مورد جمهوری اسلامی ایران، کاملاً از این موضوع آگاه هستند… اروپایی‌ها به کفایت از فضای سیاسی ایران آگاهی دارند و می‌دانند جمهوری اسلامی ایران هرگز حاضر نمی‌شود تحت‌فشار، به اجبار و بدون تعامل، به اقدامی تن دهد. در نتیجه همین دانش و آگاهی است که اروپایی‌ها تلاش می‌کنند از دریچه گفت‌وگو و تعامل با ایران در موضوع برجام، بعد از خروج امریکا از این توافق وارد شوند.
اعتماد در مطلبی دیگر نوشت: سه کشور اروپایی می‌گویند هر آنچه در چنته داشته‌اند برای حفظ توافق هسته‌ای به کار گرفته‌اند اما با توجه به دستاورد اقتصادی نزدیک به صفر ایران از برجام در چندماه اخیر باید گفت ظاهراً مشت اروپایی‌ها بدون امریکا خالی‌تر از چیزی است که ادعا می‌کردند. به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها تنها راه برای منتفع شدن اقتصادی ایران از برجام را بازگشت امریکا به توافق یا توقف تحریم‌های هسته‌ای امریکا می‌دانند و برهمین اساس ایران می‌گوید تکرار نشست و برخواست با تروئیکای اروپایی بدون آنکه برای اجرای جزییات برجام راه‌های عملی ارایه داده شده (از جمله اینستکس) را اجرایی کنند، معنایی ندارد.
اعتماد همچنین در یادداشتی با اشاره به بیانیه سه کشور اروپایی طرف برجام نوشت: باید گفت، با وجود جدی بودن نگرانی اروپا به ویژه سه کشور فوق‌الذکر از تشدید شرایط، آنها نقش خود را در بروز چنین وضعیتی نادیده می‌گیرند. اگر این کشورها پس از خروج امریکا از برجام، تعهدات خود را جدی گرفته و مطابق با آن رفتار می‌کردند، وضعیت کنونی اصلاً به وجود نمی‌آمد. آنها همانقدر در این وضعیت مقصرند که امریکا مقصر است. اروپا برای ممانعت از وقوع درگیری نظامی باید بیشترین تلاش‌ها را انجام داده و تنها به موضع‌گیری اکتفا نکند، چراکه اگر جنگی رخ دهد، ضرر و زیان اروپا کمتر از کشورهای منطقه نخواهد بود.
این روزنامه در ادامه می افزاید: اروپا نه به خاطر ایران، بلکه برای نجات خود، باید نقش بسیار جدی‌تری ایفا کند. فرانسه و سایر کشورهای اروپایی باید بدانند که با متهم‌سازی ایران، مشکل آنها قابل حل نیست؛ این در حالی است که غیر از ایران هیچیک از اعضای برجام، به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند. منطقی نخواهد بود که هزینه‌های یک توافقنامه چندجانبه بر دوش ایران باشد، بدون اینکه از مزایای آن بهره‌مند شود و تمامی مزایای آن متوجه سایرین شود، در حالی که کمترین هزینه هم متوجه آنها نباشد. اگر اروپا بپذیرد که برنامه هسته‌ای ایران از ابتدا صلح‌آمیز بوده است و اقدامات ایران در کاهش تعهداتش، تنها برای نجات برجام است، دیگر مواضع غیرواقع‌بینانه نخواهد گرفت. اروپا باید بپذیرد که با بی‌عملی خود، در کنار امریکا، بیشترین ضربه را به برجام زده است و اگر برجام از بین رود، نقش اروپا در این میان کمتر از امریکا نیست.
احمد بخشایش نماینده سابق مجلس درباره نشست بروکسل به آفتاب یزد می گوید: اگرچه اعلام شده این نشست برای حفظ برجام است، اما عملاً این ایران است که می خواهد برجام را استمرار ببخشد وگرنه برجام برای آمریکا و در نتیجه اروپا یک موضوع مرده است. ایران برای همین حفظ برجام است که مرتب زمان های شصت روزه را برای گام های کاهش تعهداتش انتخاب کرده است. این برای آن است که دولت ایران خواهان حفظ برجام است و به گونه‌ای می خواهد با این گام های آرام اقدام کند تا به انتخابات ۲۰۲۰ برسد.
رضا کلهر، دیگر کارشناس مسائل بین الملل نیز به آفتاب یزد می گوید: نمی توان این را آخرین تلاش بدانیم چون تا گام سوم ایران هنوز چند هفته باقی مانده است. از این نظر باید گفت نشست بروکسل یک تلاش دیگر است و نه الزاماً آخرین تلاش. اما درباره اینکه آیا این تلاش هم مانند تلاش های قبل ناکام می ماند باید گفت که احتمال این اتفاق وجود دارد. آن هم به دلیل اینکه هیچ تغییر ملموس و جدی در فعالیت های اروپا برای حفظ برجام دیده نمی شود و در واقع بازهم تکرار مکررات و وعده ها رخ داده است.
طرح فرانسه برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا
در بخشی از سرمقاله روزنامه ابتکار می خوانیم: بدیهی است کلید گشاینده بن‌بست کنونی، آنچه خواهد بود که ماکرون برای فروش به تهران می‌آورد …گام تازه اروپا برای میانجیگری در بحران روابط ایران و آمریکا بستگی به تفاوت ابتکاری خواهد داشت که ماکرون از جانب طرف‌های اروپایی امضاءکننده برجام با خود به تهران می‌آورد. گمانه‌ها در این‌باره توام با خوش‌بینی و بدبینی است. خوش‌بینی از این بابت که وزیران امورخارجه سه کشور اروپایی سرانجام به ابتکاری دست یافته‌اند که بتواند تهران و واشنگتن را برای بازگشت به گفت‌وگو مجاب کند. بدبینی از این بابت که ابتکار تازه اروپا همچنان فاقد امتیازهای لازم در ترغیب تهران برای گفت‌وگو با حاصل جمع متغیر باشد. آنچه بدیهی است اینکه اروپا در ابتکار تازه خود امیدوار است در اقدام میانجیگرانه‌اش چاره‌ای بینابین ارائه کند. پیش‌بینی می‌شود اروپائیان در چارچوب جدول زمانی معلوم، توافق آمریکا را برای قبول انعطاف و تعدیل در سیاست فشار حداکثری، گشایش‌های تازه اما محدود در فروش نفت ایران از یکسو و ایجاد انعطاف در مواضع هسته‌ای، دفاع موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران از سوی دیگر جلب کنند.
نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات سابق در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد متذکر می شود که اگر گفت‌وگو با فرانسه نیز همچون گفت‌وگو با آبه شینزو و سفر ایشان به تهران تقریباً منفی یا دست خالی باشد طبیعی است که یک ضد امتیاز یا ضدارزش برای ما خواهد بود. ما باید سعی کنیم این دوره از گفت‌وگوها به یک روند مثبت ختم شود. ما باید در پرتو طراحی یک رویکرد تعاملی به دنبال این باشیم که در قدم اول یک استراتژی برای تعیین چارچوب گفت‌وگوها فراهم کنیم تا از این طریق روند تعاملی را طراحی و اجرا کنیم. حالا اگر بخواهیم دستور کار از این به بعد را تعیین کنیم، استراتژی پیشنهادی را که من برای این مرحله ارایه می‌کنم این است که «راحت‌گیری در دستور کار و سخت‌گیری در گفت‌وگو» باشد. یعنی یک استراتژی دو مرحله‌ای اول دستور کار و دوم تعیین شکل و محتوای گفت‌وگوها. این راهبرد نه تنها روند را کند نمی‌کند بلکه روغنکاری کرده و احساس برد هم به فرانسه می‌دهد. در مرحله گفت‌وگوها می‌شود حرف‌ها و خواسته‌های اساسی را زد. سیاستمداران و دست‌اندرکاران سیاست خارجی به این سمت بروند که برای تعامل با فرانسه به‌طور اخص یا اروپا، استراتژی راحت‌گیری در دستور کار و سخت‌گیری در گفت‌وگو را دنبال کنیم. در گفت‌وگو با فرانسه وارد جزییات شدن اشتباه است.
بنا به تحلیل احمد زیدآبادی، فعال سیاسی طی یادداشتی در روزنامه آرمان ابتکار احتمالی اروپایی‌ها این خواهد بود که آمریکا در جدول زمانی مشخصی، معافیت فروش نفت ایران تا سقف معینی را باز گرداند و همزمان، ایران نیز برای حل سایر اختلافات خود با غرب بر سر میز مذاکره با آمریکا به‌صورت دوجانبه یا چندجانبه بنشیند. به‌نظر می‌رسد دولت آمریکا به شرط اطمینان از حضور ایران در پای میز مذاکره با زمانبندی مشخص، با چنین ابتکاری مخالفت نکند، اما موضع ایران در این زمینه مبهم است.
وی در ادامه توصیه می کند: مسئولان ایرانی پیش از هرگونه مواجهه با ابتکارات سیاسی طرف‌های خارجی، ابتدا باید تکلیف‌شان را با همدیگر روشن کنند وگرنه زمان در بی‌تصمیمی می‌گذرد و عواقب زیانبار خود را به بار می‌آورد.
حشمت الله فلاحت پیشه در گفتگو با ایسنا، اظهار داشت: بارها گفته‌ام یکی از دلایلی که قفل دیپلماسی از طرف ایران باز نمی‌شود این است که فقط یک طرح را نفی یا انکار می‌کنیم. حال اینکه در دنیای دیپلماسی اگر کشوری پیشنهادی را رد کند باید در مقابل آن پیشنهاد سازنده‌تری بدهد. ما این کار را نمی‌کنیم. به همین دلیل لازم است در مقابل توقف به توقف طرح بازگشت به بازگشت را مطرح کنیم. البته که جمهوری اسلامی ایران این آمادگی را اعلام کرده و گفته که اگر طرف مقابل به اجرای تعهدات باز گردد ما هم آمادگی بازگشت به تعهدات‌مان را داریم.
تنش میان تهران و لندن
افشین شاهی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه بردفورد بریتانیا در تحلیل ریشه‌ها و ابعاد تنش‌های اخیر میان تهران و لندن در گفتگو با ایلنا عنوان کرد: بریتانیا به طور رسمی به دنبال حفظ و تداوم برجام است که تناقض آشکاری را در سیاست‌های لندن در قبال تهران به وجود می‌آورد. علیرغم موضع رسمی بریتانیا در قبال برجام و حمایت لندن از ساز و کار ویژه مالی اروپا (اینستکس)، توقیف نفتکش ایران که با هماهنگی آمریکا صورت گرفت نه به تداوم برجام کمکی خواهد کرد و نه ارتباط بریتانیا با اتحادیه اروپا را بهبود خواهد داد.
فریدون مجلسی، تحلیلگر روابط بین‌الملل در یادداشتی نوشت: آنچه انگلیسی‌ها اعلام کرده‌اند، این است که سوپرتانکر ایرانی برخلاف تحریم تجارت با سوریه از سوی اتحادیه اروپایی، قصد داشته محموله خود را به بندر بانیاس سوریه حمل کند؛ اما اگر هیچ‌کس نداند، کشور بسیار دریایی انگلیس بهتر از دیگران می‌داند که درباره حمل‌ونقل در دریاهای آزاد هیچ کشور یا گروهی از کشورها نمی‌توانند بدون حکم قضائی معتبر یا صدور قطع‌نامه از سوی شورای امنیت، قانون دل‌بخواه و یکجانبه وضع کنند و حقوق مشروع دیگران را نقض کنند. در غیراین‌صورت چنین اقدامی خصمانه و جنگی تلقی می‌شود. تحریم اتحادیه اروپا می‌تواند مانع خریدوفروش و حمل کالای کشورهای عضو به سوریه یا از سوریه به آن کشورها شود؛ نه بیشتر.
اینستکس
به نوشته آرمان اروپایی ها به‌جای انجام تعهدات خود و جبران تحریم‌ها صرفاً به وقت‌کشی، خریدن زمان و صدور بیانیه‌های بی‌مصرف سیاسی پرداختند و دست آخر نیز از سازوکار حداقلی اینستکس که خود داخل رژیم تحریم‌های آمریکا است رونمایی کردند. البته سازوکار مالی اروپایی‌ها تا کنون بیش از آنکه جواب دهد فعلاً در موردش صحبت شده و پس از ۵ ماه هنوز تراکنشی برای ایران نداشته است.
نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات سابق در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد اظهار داشت: اینکه ما به دنبال این باشیم گشایش اعتباری در اینستکس انجام شود یا نه، با اینکه موضوع مهم و قابل توجهی است ولی آنی نیست که در حال حاضر مشکل اصلی ما باشد. به این دلیل که شاید اینستکس فرمولی پیدا کرده و گشایش اعتباری شود، امریکا دوباره به آن حمله می‌کند. یعنی دو روز دیگر امریکا یک کانال تحریمی بر آن می‌بندد. در حقیقت ما را به سمت عکس‌العمل‌های دائم خواهد کشاند. در صورتی که اگر به این سمت پیش برویم که همان‌طور که فرمولی برای برجام پیدا کردیم که دغدغه‌های ما را در زمینه هسته‌ای از بین ببرد، باید یک فرمول یا یک گفتمان جدید و زمینه مشترکی را در ارتباط با فرانسه و اروپا پیدا کنیم تا بتواند تبعات اقدامات متناقض یا تفکرات ترامپ - چه نسبت به ایران وچه منطقه و صحنه بین‌المللی - را تدوین و نحوه برخورد با آن را پیدا کنیم. این یعنی تدوین و اجرای استراتژی «رفتاری دسته جمعی در مقابل تناقضات فکری و رفتاری ترامپ در صحنه بین‌المللی».
دستاوردهای برجام
به نوشته روزنامه اعتماد برجام؛ توافقی که اروپا می‌گوید مهم‌ترین دستاورد در حوزه منع اشاعه است، چین و روسیه آن را بابی برای تجارت قانونی با ایران می‌دانند و محمدجواد ظریف می‌گوید اگر به گذشته بازگردد باز هم آن را امضا می‌کند چرا که به اجماع امنیتی علیه ایران پایان داد، همچنان خار چشم تندروهایی است که نمی‌توانند ایران را در جامه عضو معمولی جامعه بین‌الملل ببینند و بی‌شک بر همین اساس است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسراییل می‌گوید من یک‌تنه در برابر جهان و حتی شخص باراک اوباما، رییس‌جمهور وقت امریکا برای جلوگیری از تولد توافق هسته‌ای با ایران ایستادم.
آرمان در یادداشتی به مناسبت ۴ سالگی برجام و به قلم سفیر اسبق ایران در رومانی یادآور شد: برجام یکی از مشکل‌ترین دوره‌های گفت‌وگو میان ایران و ۱+۵ در تاریخ روابط بین‌الملل بوده که یک طرف آن ایران بوده است. طرف ایرانی از این مذاکرات موفق بیرون آمد. سناریوی برد-برد که از ابتدا از سوی ایران اعلام شده بود، می‌توانست و هنوز هم می‌تواند همه طرف‌های درگیر را متقاعد به ادامه راه کند...
مشکلاتی که دیگران بر سر راه برجام قرار دادند، نباید مانع از آن شود که فراموش کنیم برجام دستاورد دیپلماتیک بزرگی بوده است. تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در برجام تیمی قدرتمند با اهداف روشن بود که از سوی نظام ترسیم شد و حرکت کرد. امیدواریم درآینده شاهد نتایج ملموس‌تر برجام باشیم. همانگونه که همگان می‌دانند ورود به برجام و توافق هسته‌ای از ابتدا با اذن و نظارت مقام معظم رهبری صورت گرفته است. تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای تا جایی که توان داشت سعی کرد تا اهداف نظام را مد نظر داشته باشد. از این جهت که تیم مذاکره‌کننده توانست برجام را به امضا برساند، و این دستاوردی حداکثری بوده است که توانستند ایران را از بند ۷ منشور بیرون آورند. به نظر می‌رسد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای وظیفه خود را در دیپلماسی چندجانبه به خوبی نشان داده است.
نقش روسیه و چین در مقابله با تحریم های آمریکا
عبدالرضا فرجی راد، سفیر اسبق ایران در مجارستان به آرمان گفته است: روس‌ها به دلیل مساله اوکراین مورد تحریم قرار دارند و چندین شرکت روسی نیز جریمه پرداخت کرده‌اند، لذا نمی‌خواهند که روابطشان با آمریکایی‌ها خصمانه شود و احتیاط می‌کنند تا شرکت‌هایشان جریمه نشود. ضمن آنکه گفت‌وگوهایی را در خصوص نفت با ایران انجام داده که ممکن است به نتیجه برسد. چینی‌ها نیز همین وضعیت را دارند. چینی‌ها تا قبل از وضع تعرفه‌های سنگینی که ترامپ بر ضد کالاهای آنها بست بسیار محتاط بودند اما از آن به بعد تا حدودی از لاک دفاعی بیرون آمدند. لذا قرار است با توجه به توافقاتی که انجام شده مقداری نفت از ایران خریداری کنند. اما هنوز توافق جدید اجرایی نشده است. اما اگر منظور این است که چینی‌ها ریسک نمی‌کنند این مساله درست است. چینی‌ها دست به ریسک‌های بزرگ نمی‌زنند. همچنین در پی آن هستند که اگر تبادلاتی هر چند محدود با ایران انجام می‌دهند، دور از رسانه‌ها باشد. تا بتوانند تبادلات خودشان را با آمریکایی‌ها پیش ببرند.
رسانه های اصولگرا
رسانه های این طیف سیاسی نیز علاوه بر موضوع سفر ظریف به نیویورک به طرح محورهایی دیگر حول "انتقاد از برجام"، "عملکرد طرف های اروپایی برجام" و"ادعای امید بستن دولت به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا" پرداختند.
سخنان ظریف در نیویورک
سردبیر روزنامه جوان در ستون سرمقاله نوشت: خوش‌بینانه آن است که بگوییم اگر پنجره‌ای را که برخی منتقدان به روی آینده برای شما گشودند، به روی خود نمی‌بستید و می‌دیدید که چهار سال بعد از برجام کجا ایستاده‌اید، آن را امضا نمی‌کردید، اما دیروز جناب وزیر خارجه در نیویورک می‌گوید: «اگر به چهار سال گذشته بازگردیم دوباره برجام را امضا می‌کنم، چون هدف اصلی برجام خارج کردن ایران از اجماع امنیتی مورد نظر صهیونیست‌ها بود که به آن هدف رسید»! باید به جناب ظریف که در «حصار نیویورک» با دستور دولت امریکا اجازه نیافت خارج از یک محدوده مشخص حرکت کند، گفت این نیز تقسیم ناعادلانه‌ای است. اولاً با این فرض که بپذیریم اجماع امنیتی علیه ما بود، چرا پس از تصویب برجام فهرست بلند بالایی از دستاوردها را برمی شمردید که عموماً اقتصادی بود و ثانیاً شما با این فرض ناگفته که اگر برجام را امضا نمی‌کردیم، در خوش‌بینانه‌ترین و عادی‌ترین حالت متصور، همین حالا در جای چهار سال گذشته بودیم، امضای آن و رسیدن به دستاوردهای سیاسی و اخلاقی حداقلی را نوعی پیروزی فرض می‌کنید، اما این هم تقسیمی نادرست و نابرابر است، زیرا امضای برجام و سپس عمل نکردن اروپا به آن و خروج امریکا از آن، ایران را به لحاظ سرعت پیشرفت بسیارعقب انداخت و هنوز نیز پیرمردان دولت معطل دستاوردهای برجام نشسته‌اند و این خسرانی بود که ما را بسیار دورتر از چهارسال قبل برد. پس ما بدون امضای برجام، قطعاً اکنون جلوتر از چهار سال قبل بودیم و با امضای برجام مشخصاً عقب‌تر از چهار سال قبل رفته‌ایم.
تسنیم در گزارشی با تیتر "دُگم‌های ذهنی ظریف در برجام" به طرح این پرسش می پردازد که کدام «سوگیری‌های شناختی» مانع دیدن ضعف‌های توافق هسته‌ای می‌شود؟
این خبرگزاری با اشاره به تاکید وزیر خارجه کشورمان بر اینکه اگر به چهار سال قبل برگردد باز هم برجام را امضا می‌کند، نوشت: اینکه «برجام» علاوه بر ناتوانی در برداشتن مشکلات از دوش کشور باری اضافی به گرده ایران تحمیل کرده این روزها مسئله‌ای آنقدر عیان است که حتی بسیاری از طرفداران توافق هسته‌ای هم به آن گواهی می‌دهند. توافق هسته‌ای امروز بنا به شواهد عینی در محقق کردن هیچ‌کدام از وعده‌هایی که بر آنها بنا شده بود موافق عمل نکرده است: نه در اصلی‌ترین هدفش برای لغو همه تحریم‌ها موفق شده، نه توانسته کمکی به «تعامل سازنده با جهان» کند، نه چرخ‌های اقتصاد را از طریق سرمایه‌گذاری‌های خارجی به حرکت درآورده و نه اتفاقاً آن‌طور که آقای ظریف ادعا می‌کند، تغییری در وضعیت تهدیدهای لفظی به جنگ علیه ایران پدید آورده است.
وطن امروز در مطلبی با عنوان "ظریف علیه ظریف" مدعی شد: در ادامه مواضع متناقض محمدجواد ظریف پیرامون میزان انجام تعهدات کشورهای اروپایی در برجام، وی روز گذشته اعلام کرد اروپا برای حفظ برجام حاضر به سرمایه‌گذاری نیست… در کنار بدعهدی‌ها و وقت‌کشی‌های اروپا، واکنش‌های محمدجواد ظریف به این موضوع نیز از سال گذشته تاکنون فراز و فرودهای متعددی داشته است.
انتقاد از برجام
تارنمای راه دانا در مطلبی مدعی شد: دولتمردان در برجام قرار بود تحریم ها را از روز اجرای این سند لغو کنند اما حالا نه تنها فشار اقتصادی بیرونی وجود دارد و سد تحریم‌ها نشکسته است بلکه فشار اقتصادی داخلی حاکی از کم کاری بسیاری از بخش های اجرایی سبب ایجاد بیماری حادی در اقتصاد کشور شده است. اینکه دولتمردان به فراخور موقعیت اهداف اصلی برجام را منحرف می کنند نمی توان اصل ماهیتی این سند توافق را نقض کند و بیشتر تناقض در رفتار دولتمردان را نشان مید هد. وگرنه تاریخ پاک شدنی نیست و ذهنیت مردم ایران از وعده های اولیه و اصلی برجام فراموش نمی شود.
کیهان در ستون "نگاهی به دیروزنامه‌های زنجیره‌ای" در واکنش به اظهارات حشمت‌الله فلاحت‌پیشه مبنی بر اینکه برجام توان چانه‌زنی ایران را در نظام بین‌الملل ارتقا داده است، نوشت: برجام مگر قرار بوده چانه‌زنی ایران را بالا و پایین کند؟ نماینده مجلس خجالت نمی‌کشد که به جای پاسخگویی به مردم بابت گرانی‌های افسارگسیخته و سفره‌های کوچک شده، جنازه برجام را بزک می‌کند؟
عملکرد طرف های اروپایی برجام
کیهان: طرح ضدایرانی «توقف در برابر توقف» دو هدف عمده را دنبال می‌کند. هدف اول متوقف کردن روند کاهش تعهدات برجامی ایران است. خواسته مشترک آمریکا و اروپا دائمی‌کردن محدودیت‌های برجامی کشورمان است. هدف دوم نیز تعمیم خسارت محض برجام به دیگر مولفه‌های قدرت ایران (موشکی، منطقه‌ای و…) در قالب مذاکرات جدید است… طرح مضحک «توقف در برابر توقف» کلاه گشاد و تکرار خواسته‌های گستاخانه ترامپ به زبان فرانسوی است.
به نوشته روزنامه جوان صرف نظر از اینکه اروپایی‌ها توان مقابله با تحریم‌های امریکا را دارند یا نه، نگاهی به سیاست داخلی کشورهای اروپایی نشان می‌دهد اغلب این کشورها یا پیرو امریکا هستند یا سیاست روشنی برای مقابله با تحریم‌های امریکا ندارند. از همین رو است که مهم‌ترین راهی که در مقابل جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، ادامه دادن مسیر فعلی در خصوص کاهش تعهدات برجامی است. این سیاست اگر چه می‌تواند تبعاتی به خصوص در مورد تند شدن سیاست‌های کلی اروپایی‌ها داشته باشد، اما فشار کافی به امریکایی‌ها برای تجدید نظر در سیاست آنها را فراهم خواهد کرد. حفظ فشار بر امریکا مهم‌ترین هدف برای دستگاه سیاست خارجی کشور است و در غیر این صورت منافع ملی ایران قربانی وعده‌های بی‌ثمر اروپایی‌ها خواهد شد.
ادعای امید بستن دولت به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
"همان شغال" تیتر یک روزنامه وطن امروز است که در ذیل آن به سخنان جو بایدن، نامزد حزب دموکرات ها در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا مبنی بر از بازگشت مشروط ایالات متحده به برجام در صورت پیروزی در انتخابات پرداخته و نوشت: این راهبرد، بایدن را به‌رغم اختلافات گسترده با رقیب جمهوری‌خواهش، دونالد ترامپ، دست‌کم درباره مقابله با ایران، همراه و هم‌راستا نشان می‌دهد. راهکاری که جو بایدن درباره برجام مطرح کرده بی‌کم و کاست همان نقطه مدنظر ترامپ درباره تکمیل برجام است.
وطن امروز در ادامه مدعی شد: همه اینها در شرایطی است که دولت روحانی دست‌کم تا سال گذشته با تفکیک بین آمریکای خوب و آمریکای بد و همچنین استثنا کردن ترامپ به عنوان یک پدیده عجیب و غریب، امید زیادی به انتخابات پیش‌روی آمریکا و پیروزی دموکرات‌ها در آن کارزار بسته بود تا بلکه به این وسیله برجام دوباره احیا شود…مسؤولان دولت روحانی با اینکه اقدامات مربوط به کاهش تعهدات برجامی را پس از افزایش سقف ذخیره اورانیوم غنی شده به سطح غنی‌سازی ۵ درصد رسانده‌اند اما در عین حال عنوان می‌کنند هدف نهایی آنها حفظ برجام است. بر این اساس به نظر می‌رسد در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات سال آتی که مطلوب‌ترین سناریو برای دولتی‌هاست نیز احیای کامل برجام مستلزم پذیرش توقف برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای از سوی ایران و افزودن ضمایمی به این توافق باشد.