سهل‌انگاری یک انباردار و بی‌تدبیری متولیان که برای کاربری آثار تاریخی چاره نمی‌اندیشند سبب شد بخشی از میدان خاطرات قلب تاریخ پایتخت چهارشنبه‌شب هفته گذشته در آتش بسوزد و از بین برود؛ به همین راحتی.
و این نخستین‌بار نیست که آتش، پیکر تاریخ میدان حسن‌آباد تهران را می‌سوزاند، ۲ سال پیش هم چنین حادثه‌ای در ابعادی کوچک‌تر در همین محل رخ داد.
کاربری بخش عمده این آثار تاریخی تجاری و بخشی نیز اداری است که یا به شکل مغازه یا انبار مورد استفاده قرار می‌گیرند و صرفنظر از اینکه برای کاربری این آثار چکار می‌شود کرد، استفاده کنندگان از این بناها حتی ملزم به استفاده از تجهیزات موردنیاز ایمنی مانند اطفای حریق هم نمی‌شوند و به راحتی اجازه فعالیت پیدا می‌کنند.
مسئولان آتش نشانی هم در پاسخ به خبرنگار ایرنا در این باره تاکید می کنند که به مالکان چندبار هشدار داده شده است.
مختصات میدان
میدان حسن‌آباد در بافت تاریخی شهر تهران و تقاطع خیابان امام خمینی (سپه) با خیابان‌های حافظ و وحدت اسلامی (شاهپور) بخشی از بافت تاریخی و سنتی تهران قاجاری است.
این میدان و ساختمان‌های گنبدی پیرامونش در سال ۱۳۰۹ بهره‌برداری شد؛ این مجموعه ۱۶ فروردین ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۱۹۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
میدان حسن‌آباد با چهار ساختمان و هشت گنبدی به گونه منحنی‌شکل و قرینه ساخته شده است و ساختمان‌ها گرداگرد چهارگوشه میدان را در بر گرفته‌اند.
چهارشنبه‌شب بخشی از ساختمان‌های ضلع شمال غربی میدان حسن‌آباد در حالی در آتش سوخت که ۲ سال پیش چنین حادثه‌ای در ضلع جنوبی آن در یک انبار کاموا شاهد بروز آتش سوزی بودیم.
تخریب ۲ گنبد این میدان از جمله تخریب های آتش سوزی اخیر اعلام شده ست.
پیرامون میدان حسن آباد را فروشگاه‌های ابزار و یراق‌آلات، قفل و کاموا فروشی دربرگرفته و در قسمت جنوبی میدان نیز بورس سیسمونی فروش‌ها و در بخش شمالی مرکز فروش مبلمان اداری و لوازم چوبی است.
هشداری که همه فراموش کردند
سید جلال ملکی سخنگوی آتش نشانی تهران می‌گوید: گرچه حادثه آتش‌سوزی ۲ سال پیش خیلی کوچک‌تر از این حادثه بود اما هشداری بود که بافت تاریخی میدان حسن آباد در معرض خطر است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا همچنین از وجود زیاد انبارها و مغازه‌های ناایمن در حاشیه بافت تاریخی اظهار گلایه و تاکیدکرد: تعداد زیادی از این انبارها، قدیمی و دارای سقف‌های شیروانی هستند که حتی بسیاری از سیستم های برق‌کشی این اماکن به صورت روکار است و ناایمن بودن و احتمال بروز آتش سوزی را زیاد می‌کند.
مختصات آتش اخیر
ملکی همچنین با اشاره به حادثه آتش سوزی چهارشنبه شب در ضلع شمال شرقی میدان حسن‌آباد توضیح داد: حجم این حادثه بسیار زیاد بود و انباری حدود ۶۰۰ متری حاوی ابزارآلات در آتش سوخت که به دلیل شدت حریق به انبار پشتی نیز سرایت کرده بود.
وی با بیان اینکه حجم آتش بسیار زیاد بود اظهارداشت: حادثه در نزدیکی ایستگاه آتش نشانی میدان حسن آباد قرار داشت و آتش‌نشانان در کمترین زمان ممکن خود را به محل رساندند اما نیاز به حضور آتش‌نشانان کمکی بود و به همین منظور مأموران هفت ایستگاه با استفاده از نردبان هیدرولیکی مشغول فعالیت شدند.
ملکی در پاسخ به پرسشی درباره دیر رسیدن آتش نشانان به حادثه اینچنین توضیح داد: محل آتش‌سوزی درست چسبیده به ایستگاه آتش‌نشانی حسن‌آباد بود که تیم‌های حریق و پشتیبانی در قصرالدشت خیابان آزادی و حوالی میدان فردوسی در عملیات بود و در مدت زمان پنج دقیقه تیم‌های آتش نشانی از ایستگاه‌های همجوار به محل حادثه رسیدند.
آتش دیر اعلام شد
وی با بیان اینکه حریق با تاخیر حدود ۱۵ دقیقه‌ای به آتش نشانی اعلام شد گفت: چون محل آتش سوزی در معرض دید عمومی نبود پس از سرکش شدن آتش و شعله‌وری و مشاهده با تاخیر به آتش نشانی اعلام شد که اگر این اماکن به سیستم اعلام حریق مجهز بود با به صدا درآمدن آژیر حریق بلافاصله آتش نشانان به محل حادثه اعزام می شدند.
آتش از ۳ طرف بافت تاریخی را محاصره کرده بود
ملکی با بیان اینکه آتش از سه طرف بخشی از بافت تاریخی را محاصره کرده بود گفت: باوجود تلاش آتش نشانان و به دلیل شدت حرارت و آتش ۲ گنبد تاریخی دچار تخریب شد.
وی درباره علت این آتش سوزی نیز گفت: حجم حادثه بسیار گسترده بود و کارشناسان باید در ابعاد مختلف و شرایط انبار پشتی محل حادثه را بررسی کنند و فکر می‌کنم چند روزی زمان لازم است تا علت این حادثه مشخص شود.
به گزارش خبرنگار ایرنا مجموعه بافت تاریخی میدان حسن آباد تهران در حالی برای دومین بار در این ۲ سال اخیر دچار آتش سوزی شد که در حادثه اول که با حجم کم اتفاق افتاد باید در ارتقای ایمنی این مجموعه اقدام جدی صورت می‌گرفت.
انتقاد عضو شورای شهر تهران از کاربری نامناسب آثار ملی
در همین حال «حجت نظری» عضو شورای اسلامی شهر تهران در واکنش به این حادثه ضمن انتقاد از کاربری نامناسب در آثار ملی، تاکید کرد: کانون حریق امشب در میدان تاریخی حسن آباد انبار ابزار و یراق بود.
وی در توئیتر خود نوشت: ابزار فروشی کاربری مناسبی برای قرارگیری در یک اثر ثبت ملی نیست.
«قبلاً نیز پیگیر تغییر برخی کاربری‌ها در بافت تاریخی بوده‌ام و تاکید می‌کنم که شهرداری و دیگر دستگاه‌های مربوطه، این مساله را جدی تر بگیرند».
آتش نشانی: به مالکان اخطار داده بودیم
سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در این باره گفت که در این خصوص «اخطارهای متعددی» به مالکان این انبارها و حتی مغازه‌ها داده شد که در زمینه ایمنی اماکن خود احساس مسئولیت نشان ندادند و این بار حادثه در حجم زیادی روی داد.
آیا اخطار کافیست؟
در حالی مسئولان متولی می‌گویند به مالکان این بناهای تاریخی اخطار داده‌اند که پرسشی که ایجاد می شود این است که آیا اخطار بدهیم و همزمان اجازه دهیم که این افراد از خود احساس مسئولیت نشان ندهند، کافیست؟
شاید برخی کاسبان این محوطه بیش از آنکه تاریخ این منطقه از شهرشان برایشان اهمیت داشته باشد و با نگاه هویت ملی و تاریخی به آن بنگرند، به فکر دودوتا چهارتای سود بیشتر فعالیت‌هایشان باشند؛ آیا متولیان نباید برای این مسائل مهم برنامه‌ای داشته باشند و غیر از اخطار دادن و دست روی دست گذاشتن کار دیگری نمی‌شود کرد؟
سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران معتقد است: برخی از این اماکن، متروکه و خالی از سکنه بود که نمی‌شد درباره پلمب آنها اقدام کرد اما در برخی از اماکن ناایمن که معمولاً در طبقه دوم ساختمان بانکی و اسناد رسمی بوده اخطارهایی داده شده اما خود مدیران این اماکن باید نسبت به ایمن‌سازی اقدام می‌کردند.
شهردار تهران: سریع بازسازی می‌شود
پیروز حناچی شهردار تهران یک روز پس از حادثه آتش سوزی در توئیتی اعلام کرد: بازسازی سریع میدان حسن آباد به عنوان بخشی از هویت تاریخی تهران پیگیری می‌شود.
وی ابتدا از تلاش همکاران آتش نشانش در جریان آتش سوزی میدان حسن آباد که مانع سرایت و گسترش آتش شدند، سپاسگزاری کرد و سپس تاکید کرد: در کنار پیگیری بازسازی سریع میدان حسن‌آباد که بخشی از هویت تاریخی تهران زیباست، نظارت بر ایمنی اماکن تجاری و انبارهای پیرامون آن را با جدیت دنبال خواهیم کرد.
تهرام / ۷۲۴۳/ ۱۰۰۸