سنگ تمام یا کناره گیری؛ دو منتها علیه نمودار تصمیم گیری انتخاباتی اصلاح طلبان است که از سوی چهره های مطرح آنها رسانه ای می شود. رئیس دولت اصلاحات و «بهزاد نبوی» پرچمدار حضور سنگ تمام هستند و طی دو هفته گذشته در گفت وگوهایی اعلام کرده اند که شاه کلید سعادت در سیاست تنها در صندوق های رای است. رییس دولت اصلاحات در تازه ترین دیدار خود با شخصیت های سیاسی و حزبی ضمن تشریح برخی بسترهای مورد نیاز برای حضور گسترده در انتخابات تاکید کرد: «نباید اصل انتخابات را زیر سوال بُرد؛ انتخابات شرط کافی برای استقرار یک مردم‌سالاری نیست اما شرط لازم است. قهر کردن با صندوق رای انحلال مردم است.»
«محمدرضا عارف» رییس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان هم حضور حداکثری در انتخابات را بیمه کننده نظام می داند. «مرتضی حاجی» عضو بنیاد باران و وزیر آموزش و پرورش دولت اصلاحات هم قهر و کناره گیری از انتخابات را مردود عنوان می کند. در برابر اما طیف دیگری هم هستند که شرکت در انتخابات را به برخی شرایط مشروط می کنند. چهره هایی مانند سعید حجاریان تئوریسین اصلاح طلبان، حضور به هر قیمت و کیفیتی در انتخابات را بی معنا دانسته و آن را موجب ریزش پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان ارزیابی کرده است. موضعی که نه به این تندی و صراحت بلکه با ملاحظاتی؛ چندی پیش از سوی «علی شکوری راد» دبیرکل حزب اتحاد ملت هم عنوان شد.
سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی اما نظری متفاوت دارد، «حسین مرعشی» معتقد است اصلاح طلبان به سیاق همه سال های گذشته نباید زمین انتخابات را به رقیب واگذار کنند بلکه باید با استراتژی های تازه بار دیگر در صحنه رقابت حضور یابند.
چالش اصلاح طلبان اما تنها محدود به حضور در پای صندوق های رای نیست. عملکرد فهرست های پیروز منتسب به این جریان در انتخابات مجلس و شورای شهر محل اختلافات کهنه با مصادیق نو است. طی روزها و هفته های گذشته فراکسیون امید مجلس ریاست کمیسیون های بهارستان را به جریان رقیب باخته است، برخی شایعه ها هم از عملکرد نه چندان اصلاح طلبانه رییس این فراکسیون در موارد مختلف خبر می دهند و در نهایت این فراکسیون که نتیجه مستقیم تصمیم شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان است آماج انتقادات قرار دارد. با این همه اما بسیاری از چهره های اصلاح طلب همچنان به کارایی مثبت این شورا اعتقاد دارند. «آذر منصوری» عضو این شورا و نیز شورای مرکزی حزب اتحاد ملت در این زمینه گفته است: «در شرایط فعلی بدیلی برای شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان که بتواند این انسجام را بین اصلاح طلبان حفظ کند، وجود ندارد.»
این در حالی است که علی صوفی دیگر عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان از رییس این شورا انتقاد کرده و گفته است: «عارف قطعاً هزینه مدیریت ضعیف در فراکسیون امید و ناکارآمدی در مجلس دهم را پرداخت خواهد کرد.» شورای عالی سیاستگذاری اما این روزها با وجود همه انتقادات در مسیر فعالیت های انتخاباتی خود اعضای شورای رابطین شهرستان ها را انتخاب و معرفی کرده و چهره های شاخص اصلاح طلبی چون سید عبدالواحد موسوی لاری؛ اسماعیل گرامی مقدم، حسن رسولی و … به عنوان رابطین استانی این شورا؛ فعالیت های انتخاباتی را مدیریت خواهند کرد.
تازه های انتخاباتی اصولگرایان
جناح اصولگرایان این روزها خود را میداندار و حتی پیروز انتخابات آینده معرفی می کنند. این جریان سیاسی با تصور رویگردانی آرا از رقیب به دلیل برخی عملکردها با خیال آسوده تری در کارزار انتخابات حاضر شده است. محمدرضا باهنر دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین از چهره هایی است که نسبت به پیروزی در انتخابات آینده مطمئن تر از دیگران بوده و گفته است: «زمینه و فضای رأی اصولگرایان در جامعه فراهم است و باید با ائتلاف در جریان اصولگرایی رأی مردم را در انتخابات مجلس به دست آوریم.» «غلامرضا مصباحی مقدم» سخنگوی جامعه روحانیت مبارز هم با اشاره به فعالیت های انتخاباتی جناح خود گفته است: «در مجموع شرایط به گونه‌ای است که احتمال قوی می دهم در انتخابات مجلس برنده باشیم.»
با وجود همه اطمینان به پیروزی اما درد مزمن و تاریخی اصولگرایان همچنان پابرجاست و شواهدی هم از درمانش مشاهده نمی شود. آنان در تقلای وحدت و اجماع هر روز در پی نام تازه ای برای فعالیت های انتخاباتی خود هستند. جمنا، شاجا، شورای وحدت و مجمع اصولگرایان و … نام هایی از این قبیل قرار است قبیله اصولگرایی را سرانجام بر یک مدار قرار داده و زمینه ساز پیروزی آنها شود. در حالی که مصباحی مقدم از تشکیل تشکل شاجا «شورای ائتلاف جریان ارزشی انقلاب» خبر می دهد و آن را جایگزین شورای وحدت معرفی می کند که «مهدی چمران» نایب رئیس جمنا (جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی) ابتدا ابراز بی اطلاعی می کند و بر ادامه کار جمنا تاکید دارد ولی بعد شاجا را تشکیلاتی موقت و انتخاباتی معرفی می کند.
«محمد مهاجری» فعال سیاسی اصولگرا اما این نام های تازه در جریان اصولگرایی را دکان های دونبشه ای می داند و می گوید: «یکی از تخصص های ما «زدن دکانِ دو نبشِ فصلی» و پایین کشیدن کرکره همین دکان پس از انتخابات است، دوستان وقتی فهمیدند «جمنا» مغازه ای نیست که بتوان در آن کاسبی کرد، مغازه دیگری برای کسب رای در انتخابات افتتاح کردند.
پیش از این هم برخی از اصولگرایان خروج حجت الاسلام «ابراهیم رییسی»، کاندیدای جمنا از آن و رویگردانی «محمدباقر قالیباف» دیگر نامزد این اتئلاف را به نوعی پایان کار آن می دانند. در همین ارتباط «محسن کوهکن» نایب رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری درباره نقش جمنا در وحدت اصوگرایان در اننخابات مجلس یازدهم گفته است: «من اطلاعی از جمنا ندارم و فکر نمی‌کنم چیزی به عنوان جمنا دیگر وجود خارجی داشته باشد.»
«علی دورانی» دبیرکل حزب اصولگرای سفیران انقلاب اسلامی از سران جمنا می خواهد از انتخابات گذشته که منجر به شکست اصولگرایان شد، درس بگیرند. وی تصریح می کند: «آن چیزی که مهم است الان ما نباید به دنبال شورای کاریکاتوری برویم و فارغ از قبیله بازی ها، می‌بایست تمامی طیف‌های اصولگرا را نمایندگی کنیم.»
نواصولگرایی هم تازه ترین مسیری است که در چهار راه انتخاباتی اصولگرایان باز شده است و چهره های اصولگرا هنوز درباره ماهیت و کارکرد و نقش آینده این ایده در انتخابات به نتیجه مشخص و دیدگاه ثابت نرسیده اند. برخی مانند «حمیدرضا ترقی» عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی آن را ابتکار منحصر به خود قالیباف می داند و می گوید: «فکر نمی‌کنم ایشان در این رابطه با کسی از مجموعه شورای وحدت هماهنگی کرده باشد.»
چالش دیگر اصولگرایان در وحدت کنار هم قرار دادن تندورهای این جریان با میانه روهایی از جنس علی لاریجانی و نزدیکان فکری اوست. به سبب منازعاتی که در مجلس نهم میان این دو طیف به وقوع پیوست امکان حضور زیر یک پرچم با هر اسمی تقریباً ناممکن به نظر می رسد اما جریان اصولگرا برای عملی ساختن سخن محکم خود در وعده پیروزی باید ناممکن وحدت را عملی کند.