به گزارش ایرنا انسان همواره از طبیعت برای رفاه خود بهره برده و در آن دخالت داشته است اما با رشد تکنولوژی و فناوری‌ها، قدرت دست بشر در دست بردن به عرصه‌های طبیعی، تخریب و دخالت بازتر شده است.
در این میان فعالیت‌ها و دخالت‌های انسان سبب از بین رفتن برخی عرصه‌ها شده و خسارت‌هایی را تحمیل کرده است که البته تاوان آن را فرزندان انسان بازپس خواهد داد.
طبیعت خراسان شمالی در کوهستان ها، مراتع و جنگل‌های این خطه، مامن و زیستگاه مناسبی برای وحوش ایجاد کرده است و این منظره‌ها، هر گردشگری را به سوی خود جلب می‌کند. مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست خراسان شمالی هم با داشتن ظرفیت‌های ارزنده منتظر حضور مسافران و گردشگران هستند اما اکنون برخی موارد سبب نگرانی دوست داران محیط زیست استان شده است.
نگرانی برای رود اترک
رود اترک، به عنوان پنجمین رود بلند در کشور، هر چند در سیلاب اخیر، خروشان‌تر از گذشته است اما دوستداران محیط زیست از برخی تهدیدها برای آن نگران هستند.
رهاسازی فاضلاب صنعتی، انسانی، تصرف زمین‌های اطراف و توسعه کشت و کار از جمله مشکلات و دغدغه‌هایی است که دوستداران محیط زیست برای رود اترک بیان کرده اند.
رود اترک، محل تغذیه سه تالاب بین المللی آلا گل، آما گل و آجی گل در استان گلستان است و همین امر سبب شده تا مسئولان بر مدیریت این رود حساسیت بیشتری داشته باشند و می‌گویند مدیریت این حوزه باید در اولویت ساماندهی منابع آبی قرار گیرد.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی از رهاسازی فاضلاب در رود اترک انتقاد کرد و گفت: باید عوامل آلوده کننده این رود شناسایی و جلوی آن گرفته شود.
حسین هراتی اظهار داشت: متأسفانه فاضلاب واحدهای صنعتی و بعضاً فاضلاب انسانی به رودخانه اترک رهاسازی می‌شود که این امر دغدغه ما هم است.
وی افزود: محیط زیست با واحدهای آلوده کننده برخورد می‌کند اما در سال‌های مختلف مشکل برطرف و در دوره دیگر، واحدهای صنعتی فاضلاب را در رود رها می‌کنند.
هراتی با بیان اینکه تاکنون اقدامی تأثیرگذار برای شناسایی عوامل آلاینده منابع آب استان انجام نشده است گفت: طرح برای شناسایی این عوامل به استانداری پیشنهاد داده شده است که امید می‌رود اجرایی شود.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با بیان اینکه یکی از مشکلات رود اترک، عدم تخصیص حق آبه این رود از سدها است گفت: در سال‌های خشکسالی و کم باران، حق آبه زیست محیطی روداترک داده نمی‌شود، البته امسال آب سد شیرین دره به واسطه بارندگی‌های مناسب از سد رها شده است اما در سال‌های کم باران معمولاً حق آبه اختصاص داده نمی‌شود.
آتش در طبیعت
آتش سوزی، یکی دیگر از نگرانی‌های طبیعت استان است. با سپری شدن بهار پرباران، اکنون مراتع متراکم، بوته زارهای پرپشت و عرصه‌های غنی جنگلی، به منابعی از باروت مانند شده که می‌تواند با هر جرقه‌ای، لهیب کشیده و ستون‌های آتش برخاسته از آن، همه رویاهای بهاری طبیعت را چون بارانی از خاکستر بر زمین ببارد.
اکنون با گرم شدن هوا، مراتع رو به خشک شدن گذاشته‌اند و این امر زمینه را برای بروز آتش سوزی‌ها فراهم کرده است و هشدار نسبت به وقوع آتش سوزی و آمادگی در برابر حوادث احتمالی، در روزهای اخیر بارها و بارها از سوی متولیان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست تکرار شده است.
انسان، عامل اصلی وقوع حوادث آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی است، گردشگران و شکارچیان که در طبیعت حضور پیدا می‌کنند، اقدامات پیشگیرانه را رعایت نمی‌کنند که بعضاً سبب آتش سوزی می‌شود.
مدیرعامل سازمان مردم نهاد دوستداران طبیعت سبز کره زمین در خراسان شمالی گفت: یکی از مشکلات اساسی در مهار آتش سوزی‌های احتمالی، کمبود تجهیزات و امکانات است و در این استان در این باره با مشکل جدی رو به رو هستیم.
سیدحمید کشمیری اظهار داشت: با توجه به سخت گذر بودن بسیاری از مناطق و عرصه‌های طبیعی، نیاز است تا مهار آتش با بالگرد انجام شود اما در این زمینه حتی در سطح کشور نیز در مضیقه هستیم.
وی با بیان اینکه انسان، بیشترین سهم را در وقوع آتش سوزی‌های طبیعت دارد، گفت: این بدان معنا است که برای کاهش خسارات ناشی از آتش سوزی، باید حساسیت میان مردم برای حفاظت و صیانت از منابع طبیعی بیشتر شود و مردم ما نگران از بین رفتن سرمایه‌ها باشند و در این زمینه باید اقدامات فرهنگی توسعه یابد.
عضو شورای سیاست گذاری پارک ملی گلستان افزود: خراسان شمالی، عرصه رویش جنگل‌های ارزشمند هیرکانی و مراتع زیبا است از این رو باید بیشتر برای حفظ و نگهداری از این عرصه‌ها تلاش و همت کرد.
۹۰ درصد آتش سوزی‌ها عامل انسانی دارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی هم در این باره گفت: ما نگران وقوع آتش سوزی‌ها در مراتع و عرصه‌های طبیعی هستیم و بارندگی‌های خوب امسال سبب غنی شدن پوشش گیاهی در مراتع شده است و اکنون علفزارها همانند باروت شده‌اند.
سیداصغر مطهری اظهار داشت: مردم و جوامع محلی، بیشترین نقش را در جلوگیری از آتش سوزی و مهار آتش دارند، از این رو نیاز است مردم و اهالی روستاها، آموزش‌های لازم را در این باره فرا بگیرند.
وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد آتش سوزی‌های عرصه‌های طبیعی، عامل انسانی دارد، گفت: برخی از روستاییان، چوپانان، کوهنوردان، گردشگران، یا شکارچیان و طبیعت گردان به هنگام حضور در طبیعت دچار غفلت شده و با بی احتیاطی، طبیعت را به آتش می‌کشانند.
وی با تاکید بر اینکه باید آموزش‌های لازم به دهیاران و اعضای شورای اسلامی روستاها داده شود، گفت: در این خصوص آموزش‌های لازم و هشدارها به جوامع محلی داده شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی افزود: برای شتاب بخشیدن به مهار آتش، پنج تیم واکنش سریع در شهرستان‌های مختلف استان تجهیز و برای حضور در مناطق دچار آتش سوزی آماده شده است.
افزایش اسلحه شکاری غیرمجاز در دست مردم
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست خراسان شمالی گفت: در سال‌های اخیر شمار اسلحه‌های دارای مجوز در این استان افزایش یافته که این امر سبب نگرانی است.
بهروز جعفری اظهار داشت: متأسفانه مجوزهای زیادی برای اسلحه‌های شکاری صادر شده است و به یقین افزایش شمار اسلحه‌ها، افزایش میزان شکارهای مجاز و غیرمجاز را افزایش می‌دهد.
وی گفت: پیش از این در هر روستا بیش از یکی دو اسلحه وجود نداشت اما اکنون این رقم ۱۰ برابر افزایش داشته است.
جعفری اظهار داشت: اکنون حتی چوپانان که برای چرای دام در عرصه‌ها حضور پیدا می‌کنند، اسلحه حمل می‌کنند.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست خراسان شمالی بدون ذکر آمار از شکارهای غیرمجاز در استان، افزایش شمار اسلحه‌ها را سبب نگرانی دوستداران محیط زیست و زمینه ساز شکار چهارپایان عنوان کرد.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست خراسان شمالی هم از افزایش شمار اسلحه غیرمجاز شکاری در دست مردم و افزایش تخلف با سلاح‌های مجاز ابراز نگرانی کرد.
جعفر علی پور با بیان اینکه در سال‌های اخیر شمار اسلحه غیرمجاز در دست مردم بیشتر شده است افزود: باید راهکاری برای کاهش تعداد اسلحه اتخاذ شود.
وی اظهار داشت: از مراجع صدور مجوز برای سلاح انتظار می‌رود راهکاری اتخاذ کنند تا تعداد آن در دست مردم کاهش یابد و برای جمع آوری بخشی از سلاح‌های مجاز و سلاح‌های غیر مجاز اقدام شود.
علی پور با بیان اینکه محیط زیست و وضعیت وحوش استان ظرفیت این میزان سلاح در دست مردم را ندارد خاطرنشان کرد: باید در دادن مجوز سلاح، دقت بیشتری در سن افراد لحاظ شود و شرایط سنی در این زمینه بازنگری شود.
وی با بیان اینکه صدور جواز سلاح باید بر اساس توجه به نیاز افراد باشد افزود: اکنون هر فرد از عشایر و چوپان که بعضاً نیاز به سلاح دارند تا ساکنان شهر می‌توانند این وسیله شکاری را داشته باشند.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست خراسان شمالی گفت: برای جلوگیری از تخلفات، باید مجوز حمل سلاح به استان سکونت افراد محدود شود.
وی تصریح کرد: اکنون شاهد حضور شکارچیان از سایر استان‌ها در خراسان شمالی هستیم که البته تخلف شکارچیان غیربومی به مرتب سخت‌تر از شکارچیان غیربومی است.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست خراسان شمالی اظهار داشت: هنوز آمار دقیقی از شمار اسلحه دست مردم در دسترس نیست.
نگرانی برای حال بد هوا
افزایش جمعیت شهری و افزایش شمار خودروها یکی دیگر از دغدغه‌های زیست محیطی بویژه در مرکز خراسان شمالی است.
کارشناسان می‌گویند کاسه‌ای بودن شهر بجنورد و شرایط توپوگرافی این شهر وضعیت آلودگی این منطقه را حساس‌تر کرده است زیرا در صورت بروز مشکل، حل آن به سادگی میسر نیست از این رو باید از اکنون برای جلوگیری از آلودگی هوا راهکارهای لازم اندیشه و به کار بسته شود.
کارشناس پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با اشاره به اینکه در استان با کمبود ایستگاه سنجش آلودگی هوا روبه رو هستیم گفت: آلودگی هوای استان تنها در یک نقطه از شهر بجنورد پایش می‌شود.
جواد عمارلو اظهار داشت: اکنون تنها یک ایستگاه سنجش آلودگی هوا در مرکز استان در مجاورت اداره کل محیط زیست وجود دارد که آلودگی هوای همان نقطه را رصد می‌کند.
وی افزود: بر این اساس پایش و به دست آوردن اطلاعات در زمینه میزان آلودگی هوا در سایر نقاط استان برای ما میسر نیست.
عمارلو اظهار داشت: در بجنورد دست کم باید سه ایستگاه دیگر برای سنجش آلودگی هوای این شهر ایجاد شود و هر کدام از سایر شهرستان‌های استان هم باید دست کم یک ایستگاه برای پایش میزان آلایندگی‌های هوا داشته باشند.
کارشناس پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: دومین ایستگاه سنجش کیفیت هوای استان در شهرستان جاجرم ایجاد می‌شود که این ایستگاه قادر به مایش میزان ریزگردها و گرد و غبار در هوا است.
در خراسان شمالی ۶۵ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور زیست دارند و ۱۴۱ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه کشور، چهار گونه خزنده دوزیست از ۲۰ گونه موجود و هشت گونه ماهی و آبزی از ۱۶۰ گونه آبزی موجود در کشور زیست می‌کنند.
برخی از این گونه‌ها نظیر یوزپلنگ، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند.
اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی مناطق حفاظت شده و پارک‌های ملی سالوک، ساریگل و ضامن آهو، مناطق حفاظت شده قرخود، گلول، سرانی و پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم را مجموعاً با گستره ۱۹۴ هزار و ۱۴۱ هکتار مدیریت می‌کند.
۷۱۸۵/ ۶۰۴۲