«بیش از هزار شهر در کشور از امکان سینما بی بهره هستند و بر اساس آمارها حدود ۸۸ درصد مردم کشور تاکنون به سینما نرفته اند.» این دو جمله از سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دو هفته گذشته بسیار مورد بحث قرار گرفته است.
آخرین گزارش مرکز آمار ایران در اسفند ماه گذشته نیز تایید می‌کند که ۸۱.۱ درصد از افراد بالای ۱۵ سال، در یک سال به سینما نرفته‌اند. به بیانی دیگر، تنها ۱۸.۹ درصد از افراد در یک سال سینما رفته‌اند. بر اساس گزارش رفتار فرهنگی خانوار، تنها نزدیک به ۱۱ میلیون و ۱۴۲ هزار نفر از جمعیت بزرگسال ایران، سینما رفتن را تجربه کرده‌اند. سهم تفریح و امور فرهنگی نیز در سبد هزینه خانوار، کمتر از ۲ درصد است.
اما با این وجود گزارش‌های سازمان سینمایی نشان می‌دهد که در یک سال اخیر، مصرف فرهنگی در حوزه سینما رشد داشته‌است. تنها در نیمه نخست سال ۹۷، ۴۷ سالن سینما ساخته شد، ۳۰ درصد تعداد بیننده‌ها افزایش یافت و فروش سینماها نیز ۴۱ درصد بالا رفت.
گردش مالی سینمای ایران چقدر است؟
در بهار امسال بازار سینما رشد کرد، رشدی که البته بیشتر بخاطر افزایش قیمت بلیت سینما بود.
بر اساس آمار منتشر شده از سوی معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی، بازار سینما در ۳ ماهه نخست سال ۹۸، ۱۱۴ میلیارد و ۱۶۲ میلیون و ۸۳۹ هزار تومان فروش داشته و در کل ۹ میلیون و ۸۴۶ هزار و ۶۲۳ مخاطب به تماشای فیلم‌ها نشسته‌اند. این در حالی است که گردش مالی سینما ایران در کل سال ۹۷، ۲۳۱ میلیارد تومان بوده است.
در ۳ ماه نخست سال ۹۷ نیز میزان فروش ۸۴ میلیارد و ۷۵۳ میلیون و ۷۹۲ هزار تومان با ۹ میلیون و ۸۱۷ هزار و ۷۹۶ بود. بر این اساس میزان افزایش فروش فیلم‌ها در ۳ ماهه ابتدایی امسال (سال ۹۸) نسبت به سال گذشته، ۳۵ درصد افزایش و تعداد تماشاگران نیز ۳ درصد رشد داشته است. همین دو عدد نشان می‌دهد که افزایش فروش سینمای ایران بیش از آنکه به خاطر افزایش تعداد تماشاگران باشد، بخاطر افزایش قیمت بلیت بوده‌است.
میزان فروش سینمای ایران در خردادماه سال ۹۸ معادل ۲۸ میلیارد و ۸۷۲ میلیون و ۶۱ هزار تومان بوده است و ۲ میلیون و ۵۰۸ هزار و ۲۷۳ نفر به تماشای فیلم‌های اکران شده نشستند که در مقایسه با خردادماه سال گذشته که میزان فروش ۱۳ میلیارد و ۶۸۹ هزار و ۶۴۸ هزار تومان بوده و یک‌میلیون و ۷۴۳ هزار و ۴۸۳ نفر به تماشای فیلم‌ها نشسته بودند، خردادماه امسال ۱۱۱ درصد افزایش فروش و ۴۴ درصد افزایش بیننده اتفاق افتاده است که باز هم اختلاف آماری افزایش فروش و افزایش تعداد بینندگان، نشان می‌دهد که بخش عمده افزایش فروش، بر اثر افزایش قیمت بلیت بوده است.
مردم ایران چقدر برای تفریح و امورفرهنگی پول می‌دهند؟
بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی، رستوران و هتل ۲.۱ درصد از کل هزینه خانوار را به خود اختصاص می‌دهد. تفریح و امور فرهنگی هم ۱.۹ درصد در سبد هزینه خانوار جای دارد.
به این معنا که خانواده‌های ایرانی در کل یک سال از میانگین درآمد ۴۳ میلیون تومانی خود، تنها ۹۰۰ هزار تومان برای رستوران و هتل و ۸۰۰ هزار تومان برای تفریح وامور فرهنگی هزینه کرده‌اند. بیشتر این میزان را هم به رستوران‌ها پرداخته‌اند و هزینه برای هتل و مسافرخانه بدون تور، ۰.۱ درصد از کل هزینه‌های خانوار بوده است.
گزارش جدید بانک مرکزی از بررسی بودجه خانوار هنوز منتشر نشده است اما بر اساس آخرین نسخه آن، تا یک سال پیش، خانواده‌هایی که در آن‌ها یک نفر شاغل است، سالی حدود ۸۱۷ هزار تومان برای تفریح و امورفرهنگی هزینه می‌کردند.
خانواده‌هایی هم که در آن‌ها دو نفر سر کار می‌روند، حدود یک میلیون و ۱۶۲ هزار تومان پول برای فرهنگ می‌دادند. بررسی دیگر جزئیات گزارش بانک مرکزی، نشان می‌دهد که صاحبان خانه‌های سازمانی، نسبت به اجاره‌نشین‌ها و حتی مالکان خانه‌های شخصی بیشتر برای تفریح و امور فرهنگی هزینه می‌کنند. آن‌هایی که در خانه‌های در برابر خدمت می‌نشینند، سالی یک میلیون‌تومان پول تفریح و فرهنگ می‌دادند. اجاره‌نشین‌ها ۶۷۰ هزار تومان و مالک‌نشین‌ها هم ۸۸۷ هزار تومان در سبد هزینه‌شان پول برای تفریح و فرهنگ اختصاص داده بودند.
اختلاف طبقاتی، در حوزه مصرف فرهنگی هم خودش را نشان می‌دهد. خانواده‌های دهک دهم که ثروتمندترین طبقه جامعه به حساب می‌آیند، ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان پول برای تفریح و امور فرهنگی می‌دهند. فاصله آن‌ها در این حوزه، حتی با دهک نهم بسیار زیاد است. دهک نهمی‌ها تا یک سال پیش، ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان سالانه برای تفریح و فرهنگ پول خرج می‌کردند.
دهک پنجم و ششم هم که طبقه متوسط جامعه به حساب می‌آیند، به ترتیب ۳۷۴ و ۵۱۴ هزار تومان برای تفریح و فرهنگ پول می‌دادند. دهک اول هم که پایین‌ترین قشر درآمدی هستند، سالی ۶۲ هزار تومان برای این مخارج پول داشتند.
بررسی به تفکیک استان‌ها نیز نشان می‌دهد که مردم خراسان جنوبی، بیشتر از همه شهرهای دیگر برای مخارج فرهنگی‌شان هزینه می‌کنند. مردم این استان طبق نتایج آخرین بررسی بانک مرکزی، ۳.۶ درصد از هزینه‌های سالانه‌شان برابر با ۱ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان به تفریح و امور فرهنگی اختصاص داده‌اند. بعد از آن‌ها یزدی ها با اختصاص ۲.۸ درصد از کل هزینه‌شان برابر با ۱ میلیون و ۱۵۵ هزار تومان قرار دارند.