نگاهی به جایگاه دین در لبنان

نگاهی به جایگاه دین در لبنان # بیروت، خبرگزاری جمهوری اسلامی 23/03/83 خارجی.لبنان.اجتماعی ساختار و بافت جامعه لبنان بافتی طایفه ای ـ مذهبی و برخوردار از پیروان طایفه ها و مذاهب مختلف مانند شیعه و اهل تسنن، دروزی و اسماعیلی، علوی و پروتستان، ارتدوکس و کاتولیک است که زیر مجموعه دو آیین توحیدی اسلام و مسیحیت محسوب می شوند. مطابق نتایج آخرین نظرسنجی که در ماه میلادی گذشته به وسیله موسسه "آمار لبنان" در بیروت منتشر شد 97 درصد مردم این کشور خود را متعهد به دین می ـ دانند. برپایه این نظرسنجی 56 درصد لبنانی ها اعمال عبادی خود را در کلیسا و مسجد انجام می دهند. بیشتر شهروندان لبنانی اهتمام ویژه ای به دین دارند اما اطلاعات پیروان هر مذهب نسبت به دیگر مذاهب ناچیز و گاهی وقت ها ضد و نقیض است. با این همه کم نیستند جوانان لبنانی که موضع بی طرف و بی تفاوت نسبت به دین و مذهب دارند و با این باور و تصور زندگی می کنند که "خداوند آنان را آزاد خلق کرده و انتخاب دین و مذهب یا انتخاب نکردن آن بر عهده انسان نهاده است". در گفت وگو با برخی جوانان لبنانی وقتی از آنان درباره دین پرسیده می ـ شود پاسخ های متفاوت می دهند. برخی می گویند که جوهره و شعائر همه مذاهب برای تحقق یک هدف است و آن پرستش خداوند به عنوان خالق هستی و انسان است.
برخی دیگر در عین حال که به ناآگاهی خود از اصول و آموزه های مذهب دیگران اذعان و اعتراف دارند تاکید می کنند که " مذهب من برحق و برتر است". هنگامی که از یک دانشجوی مسیحی رشته حقوق پرسیده می شود که اسلام برتر است یا مسیحیت، ادعا می کند: " مسیحیت، زیرا اسلام برای حقوق زنان اهمیت کمتری قایل است و به مردان اجازه داده چهار همسر دایم و بیش از این همسر موقت اختیار کنند". وقتی همین سوال از یک دانشجوی مسلمان پرسیده می شود، می گوید: اسلام به منزله آب پاکتر است و ارتباط با خداوند در اسلام قوی تر از مسیحیت است. برخی دانشجویان مسیحی فضای سیاسی کنونی و تنش های مذهبی بر جا مانده از دوران جنک داخلی لبنان (1975 ـ 1990 میلادی ) را علت اطلاعات نادرست خود از اسلام ذکر می کنند. بیشتر آنان صادقانه اعتراف و تاکید دارند که ارتباط دو آیین بزرک اسلام و مسیحیت و ارتباط رهبران و پیروان آن برای فهم همدیگر در جامعه کنونی لبنان یک ضرورت انکارناپذیر است. یکی از مشکلات جامعه مذهبی لبنان این است که میان مذهب و طایفه گرایی رابطه اساسی و تنگاتنک وجود دارد و هرکسی می کوشد از زاویه و پنجره طایفه خود به دیگر مذاهب و طایفه ها بنگرد و آن را ارزیابی کند. تردیدی نیست که علل و عوامل سیاسی و طایفه ای و نه دینی موجب برافروخته ـ شدن شعله جنک و فتنه 15 ساله داخلی در لبنان شد و هنوز سایه تکرار این جنک و فتنه بر سر برخی شهروندان لبنانی سنگینی می کند. پس از پایان جنک داخلی و آغاز دهه 1990 میلادی فرهیختگان مذهبی و رهبران مسلمان و مسیحی لبنان به فکر تاسیس مراکز پژوهشی و آموزشی برای تقویت گفت وگو میان ادیان و پیروان اسلام و مسیحیت افتادند. دراین چارچوب رشته ها و شعبه های علمی در دانشگاه های قدیس یوسف در بیروت و دانشگاه بلمند در شمال لبنان برای تدریس دروس تطبیقی اسلام و مسیحیت تاسیس شد تا از رهگذر معرفی و شناسایی تعالیم و آموزه های این دو آیین به شکل مقایسه ای، زمینه ی همزیستی مسالمت آمیز پدید آید. افزون براین، برگزاری مستمر نشست های مشترک با هدف گفت وگوی اسلام و مسیحیت درلبنان و ایجاد ارتباط وثیق میان پیروان این دو آیین با رهبران مذهبی خود ارکان این همزیستی را تقویت کرده است. از ویژگی های مهم بافت مذهبی جامعه لبنان اعتماد خاص مسیحیان و مسلمانان به روحانیون و رهبران مذهبی خود است بگونه ای که مطابق نظرسنجی موسسه "آمار لبنان" 60 درصد شهروندان لبنانی روحانیون و رهبران مذهبی را نمایندگان حقیقی خود در برابر رهبران سیاسی می دانند. برابر آمار غیر رسمی جمعیت لبنان 4 میلیون نفر است که 30 درصد آن پیروان مذاهب مختلف مسیحیت و 70 درصد پیرو مذاهب اسلامی هستند. از این درصد یک میلیون و 500 هزار نفر شیعیان این کشور تشکیل می دهند. خاورم 2082/265/1373