طی کمتر از دو دهه اخیر در پهنه سیاسی آمریکا، نام جان بولتون گاه در قامت یک نومحافظه کار، گاه نماینده واشنگتن در سازمان ملل متحد و گاه به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا بیش از نام هر سیاستمدار آمریکایی در محافل خبری ورد زبان ها بوده و در رسانه ها جا خوش کرده است.
وجه تمایز جان بولتون با دیگر سیاستمداران (حداقل) آمریکایی، فارغ از ظاهر غیرمتعارف به خاطر داشتن موهای نسبتاً بلند و سبیل پر پشت، رویکردهای افراطی، جنگ طلبانه و زمختی است که به ادعای وی در قبال دشمنان آمریکا تعقیب می کند.
نقطه اوج این سیاست مقابله جویانه جان بولتون را می توان در برابر ایران مشاهده کرد.
این سیاستمدار آمریکایی، از بدگویی و ابراز دشمنی با ایران ابایی ندارد و در هر بزنگاهی چه در میتینگ های شعاری منافقین در پاریس تا گعده های کاخ سفید در واشنگتن، حرف از سقوط فوری جمهوری اسلامی ایران می زند و گاه زمان تعبیر رویایی خود را نیز نوید می دهد.
البته بازی دشمنی بولتون با ایران نه انفرادی بلکه در قالب تیمی همنوا متشکل از «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی، «بن سلمان» ولیعهد سعودی و «بن زاید» ولیعهد اماراتی چنانکه «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی «تیم ب» نامید، صورت می گیرد.
اما به نظر می رسد این روزها، بولتون به عنوان عضو فعال «تیم ب» درصدد افزایش ترکیب بازیکنان برای چیدن «ارنجی - ترکیبی» تازه با هدف تشدید فشارها بر ایران، از نیمکت تیم و یار تازه نفسی به نام «بریتانیا» است.
بریتانیا پس از خروج آمریکا از برجام، همواره خواستار حفظ این توافق بین المللی بوده و تلاش مضاعفی برای اتخاذ و پیگیری رویکرد مستقل از واشنگتن ضمن پرهیز از هرگونه چالش با ایران داشته است.
اما داغی ماجرای نفتکش ها در تنگه «جبل الطارق» و «تنگه هرمز» طی روزهای اخیر، به اژدهای یخ زده آمریکایی برای کشیدن پای بریتانیا به پرونده ای جدید علیه ایران جان دوباره بخشید.
نیروی دریایی بریتانیا ۱۳ تیر ماه در پی درخواست آمریکا، یک فروند نفتکش حامل محموله نفت ایران را در آبراه بین المللی جبل الطارق در اقدامی مغایر با اصول حقوقی ناظر بر روابط بین الملل توقیف و خدمه آن را بازداشت کرد.
تبعیت کور بریتانیا از آمریکا، واکنش های متفاوتی را برانگیخت اما این اقدام، در روزی که آمریکاییان «شادکام» از برگزاری جشن روز استقلال - چهارم ژوییه - بودند، شیرینی بیشتری به «کام» جان بولتون بخشید.
جان بولتون ۱۸ تیر ماه در نشست «اتحاد مسیحیان برای اسراییل» که با هدف خشنودسازی بنیامین نتانیاهو دیگر عضو «تیم ب» برگزار شد، ضمن تشکر از بریتانیا، توقیف نفتکش ایرانی را هدیه انگلیس به آمریکا دانست.
اما این شعف و ذوق زدگی، نکته های نهانی هم داشت که نشان می داد، بازی بریتانیا با نفتکش ایرانی با فریب جان بولتون رقم خورده است.
در همین پیوند، نشریه «آبزرور» در گزارشی نوشت: جان بولتون، جنگ طلب اعظم دولت دونالد ترامپ، انگلیس را به دام خطرناکی برای مقابله با ایران کشانده است.
این نشریه انگلیسی در این گزارش از تلاش بولتون به عنوان عامل تقابل آمریکا با ایران یاد کرد و افزود: واکنش بولتون این تصور را ایجاد می‌کند که توقیف نفتکش یک غافلگیری بوده است. اما شواهد فزاینده حاکیست که عکس این مساله صحت دارد و تیم امنیت ملی جان بولتون مستقیماً در این مساله دخالت داشته است. این احتمال وجود دارد که در شرایطی که سیاستمداران محافظه‌کار انگلیس سرگرم انتخاب نخست وزیر جدید بوده و برای تصاحب قدرت تلاش کرده و مشغول برگزیت بودند به دام بولتون افتادند.
به طور خلاصه آنکه، به نظر می‌رسد که انگلیس فریب داده شده است.
آبزرور تصریح کرد: انگلیس به بحرانی بین‌المللی کشیده شده که برای آن آمادگی ندارد، و نتیجه مطلوب بولتون آن بود که انگلیس بدون هیچ تردید و ابهامی به سمت آمریکا کشیده شود.
این روزنامه انگلیسی نوشت: قمار بولتون موفقیت‌آمیز بود. انگلیس هر چند دودل و نگران بود اما به خط مقدم تقابل واشنگتن با ایران کشیده شد. انگلیس کورکورانه به ساز و طبل جنگ بولتون می‌رقصد.
اما یک اتفاق دیگر این بار نه در تنگه «جبل الطارق» بلکه در «تنگه هرمز» نشان داد که بریتانیا نه تنها بازنده قمار جان بولتون بوده بلکه قصدی برای رهایی از آن را ندارد و در پی رشته ای که دوست بر گردنش افکنده و جای که خاطر خواه یار است، روان می شود.
یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز جمعه ۲۸ تیر ماه به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگانی، یک فروند نفتکش انگلیسی با نام «استنا ایمپرو» را هنگام عبور از تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی توقیف کرد.
دولت بریتانیا در واکنش به اقدام به جا و قانونی جمهوری اسلامی ایران در توقیف نفتکش انگلیسی، آن را علمی تلافی جویانه و غیرقانونی دانست و خواستار آزادی فوری این نفتکش شد.
«جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس که سودای نخست وزیری و کلیدداری خانه شماره ۱۰ داونینگ استریت را در سر دارد، برای عرض اندام و خودی نشان دادن، جمهوری اسلامی ایران را تهدید کرد که در برابر توقیف نفتکش انگلیسی، پاسخی حساب شده و قدرتمند دریافت خواهد کرد.
وزیر خارجه انگلیس حتی از تصمیم لندن برای اجرای برخی اقدامات دیپلماتیک و اقتصادی علیه ایران شامل مسدود کردن دارایی‌های ایران و شکایت از تهران به سازمان ملل متحد خبر داد.
تندروی و رفتار هیجانی بریتانیا در مواجهه با اقدام قانونی ایران در توقیف نفتکش «ستنا ایمپرو» و نیز غلطیدن لندن به بازی فریب جان بولتون، با «نکته سنجی» و «دوربینی» محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روبرو شد.
ظریف که پیش تر با معرفی «تیم ب»، «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا را از تبعیت از سیاست های جنگ طلبانه اعضای این تیم برحذر داشته بود، در واکنش به اقدام ضد ایرانی بریتانیا، از نیت جان بولتون برای کشاندن انگلیس به باتلاق پرده برداشت.
وزیر امور خارجه ایران در توئیتی نوشت: اشتباه نکنید! جان بولتون که در فریب ترامپ برای ورود به «جنگ قرن» ناکام مانده و نگران فروپاشی «تیم بی» است، در حال ریختن زهر خود به انگلیس است به این امید که این کشور را به باتلاق بکشاند.
وی در این توئیت تصریح کرد: تنها خردورزی و دوراندیشی می‌تواند چنین توطئه هایی را خنثی کند.
با این حال گرچه بولتون برای اجماع سازی علیه ایران تا حدودی موفق عمل کرده و حداقل توانسته پای بریتانیا را به عنوان یار و متحد دیرپای ایالت متحده به این بازی باز کند، اما به نظر می رسد، ستاره بخت وی در آسمان توفانی کاخ سفید رو به خاموشی است.
نشریه «فارن پالیسی» به تازگی در مطلبی ضمن اشاره به بی اعتباری مشاور امنیت ملی کاخ سفید نوشت، دونالد ترامپ از مشاور امنیت ملی خود «ناامید» و «سرخورده» شده است.
ترامپ دل خوشی از تیپ ظاهری جان بولتون ندارد و همواره او را به خاطر میل جنگ افروزانه سرزنش کرده، اما آنچه که سبب دوام جان بولتون بر پست مشاوره امنیت ملی کاخ سفید شده، خواست لابی پرقدرت صهیونیستی - سعودی است.
بدون شک حضور بولتون در بالاترین سطح دولت آمریکا با هدف پیش بردن نیات و اقدامات ضد ایرانی لابی صهیونیستی - سعودی لازم و ضروریست.
اما در صورت ادامه فعالیت بولتون در سمت خود، بریتانیا باید مراقب بازی وی و لابی حامی او باشد و اجازه ندهد که کشوری که اکنون در «سیاهچاله» برگزیت دنبال کور سوی امیدی می گردد، در «باتلاق» جنگی با ابعادی فراگیر غرق شود.
بدون شک، بریتانیا با بازگشت به خردوزی و دوراندیشی و تعامل دیپلماتیک در چارچوب احترام متقابل می تواند، رویای جان بولتون را برای درج نام این کشور در «تیم بی» به کابوس تبدیل کند.