طرح "تابستانه کتاب" از جمله برنامه های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با عاملیت خانه کتاب برای ارتقای سرانه مطالعه، حمایت از کتابفروشی ها، رونق بازار کتاب و دسترسی مردم به کتابهای خوب با قیمت مناسب است.
امروزه پیشرفت فرهنگی هر کشوری با میزان مطالعه مردم آن سنجیده می شود اما ایران که دنیا در برابر دانشمندان و نویسندگان فرزانه اش مانند ابوعلی سینا، سعدی و حافظ و فردوسی سر تعظیم فرود می آورد به لحاظ کتابخوانی وضعیت مناسبی ندارد.
اُفت سرانه مطالعه در کشور و دغدغه رهبر معظم انقلاب نسبت به ضعف فرهنگ کتابخوانی، متولیان را بر آن داشت تا در قالب ارائه مشوق هایی نسبت به ترویج این فرهنگ اقدام کنند.
با این حال هر چند زمان زیادی از اجرای طرح "تابستانه کتاب" یا مشابه آن در فصول دیگر سال نمی گذرد اما از دیدگاه متولیان و دغدغه مندان حوزه کتاب، نقدهایی نیز بر آن وارد است.
خراسان رضوی در حوزه نشر کتاب، سرانه مطالعه و تعداد کتابفروشی ها در کل کشور بعد از تهران در جایگاه دوم کشور قرار می گیرد و استقبال دوستداران کتاب از طرحهایی مانند "تابستانه کتاب " مطلوب بوده است.
تسری طرح تابستانه کتاب به تمامی سال
رئیس اتحادیه صنف کتاب، نوشت افزار و صحاف مشهد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: اغلب کتابفروشان از طرح تابستانه کتاب اظهار رضایت دارند و یکی از مهمترین مزیت های آن رسیدن مستقیم یارانه دولت به دست کتابخوان است.
محمد رستگارمقدم افزود: وقتی یارانه دولت به ناشر برای کاغذ یا به کتابفروش برای کتاب اختصاص می یابد گاه این یارانه در بخشهای دیگر هزینه می شود و نفعی به حال گسترش کتابخوانی ندارد.
وی اضافه کرد: در طرح تابستانه کتاب، فردی که قصد خرید کتاب دارد به صورت مستقیم از یارانه دولت بهره می گیرد و آن یارانه را در قالب ارائه کد ملی خود فقط می تواند به خرید کتاب اختصاص دهد و فرآیند مربوطه کاملا توسط ناظرین رصد می شود تا هم کتاب به فروش برسد و هم دو طرف یعنی کتاب فروش و کتابخوان از آن منتفع شوند.
او ادامه داد: اگر طرحی مشابه تابستانه کتاب در مقاطع زمانی دیگر به ویژه ایام فعالیت مدارس در کشور اجرا شود جمعیت بیشتری از مردم از این طرح منتفع می شوند و البته در صورتی که بودجه دولت اجازه گسترش این طرح را بدهد.
یارانه بیشتر به کتاب های بهتر
مدیر کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: طرح تابستانه کتاب از اقدامات ارزنده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی است که به طور قطع به توسعه فرهنگ کتابخوانی کمک زیادی می کند.
حجت الاسلام علی اکبر سبزیان افزود: هر اقدامی که برای کتابخوان کردن مردم انجام شود موثر است زیرا علاوه بر مزیت های گسترده کتابخوانی، افزایش سرانه مطالعه جامعه ایرانی به ویژه پر کردن اوقات فراغت مردم با خواندن کتاب از تاکیدات رهبر معظم انقلاب بوده است که اینک در قالب طرح "تابستانه کتاب" نمود یافته است.
وی اضافه کرد: با توجه به افزایش قیمت تمام شده تولید کتاب و همچنین کاهش بضاعت مردم در خرید کتابهای خوب، بهتر است تخفیفی که در قالب یارانه به خرید کتاب در طرح "تابستانه" اعمال می شود در سالهای بعد بیشتر از ۱۵ درصد فعلی باشد.
مدیر کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی پیشنهاد کرد کتابهایی که رهبر معظم انقلاب یا بزرگان علمی و هنری کشور نسبت به آنها نظر خوبی دارند یا متعلق به آنان بوده و در جامعه تاثیرگذار است با تخفیف بیشتری در قالب طرح تابستانه کتاب عرضه شود.
سبزیان اضافه کرد: در کنار ظرفیتی که در قالب طرح تابستانه کتاب در اختیار مردم قرار گرفته بهتر است بستری فراهم شود تا متخصصان کتاب، کتابهای خوب را به مردم معرفی کنند.
وی اظهار کرد: هم اینک کتابداران در کتابخانه های عمومی، کتابهای خوب و تازه منتشر شده را به اعضا معرفی می کنند و بهتر است مشابه این اقدام توسط واعظان ، روحانیون، اساتید دانشگاه، هنرمندان، ورزشکاران و کسانی که با عامه مردم سر و کار دارند یا بین مردم محبوب هستند و حرف و عملشان تاثیرگذار است انجام شود.
او ادامه داد: این افراد می توانند از طریق فضای مجازی یا فرصت هایی که با عموم مردم سر و کار دارند کتابهای خوب را معرفی و دیگران را به خواندن آن توصیه کنند.
چند پیشنهاد برای تقویت طرح تابستانه کتاب
رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: طرح تابستانه کتاب تحرک و جنب و جوشی در حوزه های کتاب فروشی و کتابخوانی ایجاد کرده و در مجموع طرح موثری است.
مهدی نصیرزاده افزود: فراگیر شدن یارانه کتاب در قالب طرح تابستانه برای ناشران و کتابفروشان در شرایط بد اقتصادی فعلی موجب دلگرمی است که آنان را به ادامه کار خوشبین می کند.
وی اضافه کرد: یکی از اقداماتی که می تواند به تاثیرگذاری بیشتر طرح تابستانه کتاب کمک کند درجه بندی کتابفروشی ها براساس اختصاص یارانه خرید کتاب است به این معنا که کتابفروشی های بزرگتر با کتابهای بهتر، یارانه بیشتری برای خرید کتاب داشته باشند.
رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی طرح تابستانه کتاب را از جهات دیگری نیز موثر دانست و گفت: به طور معمول برای برپایی نمایشگاه کتاب هزینه های زیادی انجام می گیرد اما این نمایشگاه فقط در مرکز استان و برای مردم همان شهر است و شهرستانی ها از آن بی بهره می مانند.
نصیرزاده افزود: طرح تابستانه کتاب به دسترسی مردم ساکن در شهرستان ها به کتاب خوب با قیمت مناسب کمک زیادی می کند و می تواند حتی در بعد وسیع تری جایگزین نمایشگاه های کتاب شود.
وی ادامه داد: طرح تابستانه کتاب باعث می شود مردم به کتابفروشی ها مراجعه کنند و کتابهای جدید را ببینند و با محیط آشنا شوند و حضور مردم در کتابفروشی ها آنان را ترغیب به خرید کتاب نیز می کند.
رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی گفت: از سوی دیگر طرح تابستانه کتاب، کتابفروشان را ترغیب می کند که کتابهای خوب را انتخاب و در معرض فروش قرار دهند تا مردم کتاب بیشتری از آنان خریداری کنند.
نصیرزاده افزود: در مجموع طرح تابستانه کتاب، طرح موثری است اما باید توسط کارشناسان و متخصصان آسیب شناسی شود تا به تقویت طرح کمک کند.
استقبال رو به افزایش مردم از طرح تابستانه کتاب
معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال ۹۴، در اعطای یارانه نشر تغییراتی ایجاد و به جای تخصیص یارانه به ناشران، آن را به کتاب فروشی‌ها اعطا کرد و طرح های تابستانه، عیدانه و پاییزه کتاب بر همین اساس طراحی و اجرا شد.
افشین تحفه گر افزود: در این طرح ها، علاقمندان می توانند با تخفیف از کتاب فروشی ها کتاب بخرند و کتابفروشی ها میزان تخفیف اعمال شده را از وزارت فرهنگ دریافت کنند.
وی اظهار داشت: طرحهای تابستانه، عیدانه یا پاییزه توسط خانه کتاب در تهران طراحی و اجرا می شود و کتابفروشی ها تکلیف دارند از طریق سامانه ای عنوان کتاب، مخاطب و مشخصات آن را ثبت کنند لذا سنجش این کار به طور متمرکز به شکل کشوری انجام می گیرد و کتاب به دست کتابخوان می رسد.
معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: این طرحها باعث می شود هم کتابهای بیشتری به محل اصلی مصرفش یعنی کتابخوان ها و کسانی که علاقه مند به کتابخوانی هستند برسد و هم فروش و توزیع کتاب آسان تر شود و در نهایت به طور طبیعی هر یک از این طرحها در نوع خودش فرهنگ کتابخوانی را ترویج می دهد.
تحفه گر افزود: طرح جامع یارانه خرید کتاب با عنوان "طرح تابستانه کتاب" همزمان با سراسر کشور از ۲۵ تیرماه امسال در ۶۸ کتابفروشی خراسان رضوی با شعار "کتاب، همنشین دلنشین" آغاز شده است و تا سوم مرداد ماه ادامه دارد.
وی ادامه داد: در راستای حمایت از صنعت نشر و نظارت بر آن و در راستای شعار سال ۱۳۹۸ مبنی بر رونق تولید، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور رونق بخشیدن به بازار کتاب و ترویج کتابخوانی، تسهیلاتی را در قالب یارانه خرید کتاب از طریق کتابفروشی های سراسر کشور به خریداران کتاب پرداخت می کند.
معاون فرهنگی و مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: ۶۸ کتابفروشی فعال در شهرستان های مختلف خراسان رضوی در این طرح ثبت نام کردند تا کتاب های خود را که با شرایط تعیین شده مطابقت داشته باشند به خریداران بفروشند.
تحفه گر افزود: سقف مجاز خرید برای هر خریدار در این طرح حداکثر یک میلیون و ۲۰۰ هزار ریال است و خریداران می توانند در چند نوبت و از چند کتابفروشی، کتابهای مورد نیاز خود را تهیه کنند.
وی ادامه داد: میزان یارانه خرید برای کتاب های تالیفی ۲۵ درصد و برای کتابهای ترجمه شده ۱۵ درصد است و این یارانه مربوط به کتابهای چاپ شده است و سایر کالاهای فرهنگی را شامل نمی شود.
او اضافه کرد: از سال ۱۳۹۴ تاکنون استقبال کتابفروشی های خراسان رضوی از طرح تابستانه کتاب رو به افزایش بوده است و از سوی دیگر با اینکه سرانه مطالعه مردم خراسان رضوی از متوسط کشور بالاتر است با این حال، اجرای طرح مزبور به افزایش مطالعه در بین مردم این استان نیز کمک کرده است.
۷۴۸۹/۱۹۲۲