جمعه شب گذشته یک نفتکش بریتانیایی موسوم به «استنا ایمپرو» در تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی از سوی نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در تنگه هرمز توقیف شد. این اقدام یک هفته پس از توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق و شکایت انگلیس از ایران صورت گرفت. اقدامی که همپیمانان بریتانیا آن را تلافی جویانه و مقابله به مثل از سوی تهران دانستند. اما مقامات ایرانی دلیل توقیف نفتکش انگلیسی را عدم رعایت مقررات بین المللی در تنگه هرمز اعلام کرد.
به گزارش گروه نشریات خبری، بررسی امروز روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های دو جریان سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا نشان می‌دهد که این رسانه‌ها همچون روزهای گذشته توجه ویژه ای به این رویداد نشان داده اند.
رسانه‌های هر دو طیف سیاسی مورد اشاره، در گزارش‌های خود اقدام ایران در توقیف نفتکش انگلیسی را رعایت نکردن قوانین و مقررات بین المللی دریایی ارزیابی کرده و نوشتند که عدم تسلیم ایران در برابر هشدارهای بریتانیا برای آزادی نفتکش انگلیسی، این کشور را وادار به عقب نشینی کرده است.
رسانه‌های اصلاح طلب
عبارت‌های به کار رفته در اخبار و گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصلاح طلب عبارتند از: بحران نفتکش‌ها میان دو کشور منجر به افزایش تنش میان دو کشور شد؛ توقیف نفتکش ایرانی از سوی انگلیس کاملاً تعمدی بوده است اما به بهانه‌های حقوقی اتفاق‌افتاد؛ توقیف نفتکش‌ها در شرایطی اتفاق افتاده که پایه‌های توافق هسته‌ای میان ایران و غرب هم لرزان شده است؛ در حقیقت، این بریتانیا است که در موضع ضعف قرار دارد.
واکنش مجدد ریاض به توقیف نفتکش انگلیس توسط ایران
به گزارش ایسنا به نقل از روزنامه سعودی عکاظ، نشست شورای وزیران عربستان دیروز (سه‌شنبه) به ریاست ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان در شهر نیوم در منطقه تبوک برگزار شد. در این نشست ادعا شد که رفتارهای ایران از جمله تعرض به کشتی‌های غیرنظامی و توقیف نفتکش انگلیس در خلیج (فارس) نقض قوانین بین‌المللی به شمار می‌رود. شورای وزیران سعودی اعلام کرد که آسیب رساندن به آزادی کشتیرانی بین‌المللی نقض قوانین بین‌المللی به شمار می‌رود و جامعه جهانی باید با چنین اقداماتی مقابله کند.
افزایش تنش‌ها بین ایران و انگلیس
روزنامه آفتاب یزد نوشت: از آنجا که بحران نفتکش‌ها میان دو کشور منجر به افزایش تنش میان دو کشور شد. به نظر می‌رسد که باید برای بررسی دلایل تشدید تنش میان ایران و انگلیس کمی به عقب تر بازگردیم؛ اختلافی که میان دو طرف تنها محدود به توقیف نفتکش‌ها در جبل الطارق و تنگه هرمز نمی‌شود بلکه فارغ از اختلافات گذشته، به موضع انفعالی این کشور در برجام باز می‌گردد. زیرا در جایی که روابط ایران و غرب به سمت گرم شدن حرکت می‌کرد، خروج آمریکا از برجام در این مسیر انحراف ایجاد کرد. در این میان اروپا باید دو کار را انجام می‌داد؛ نخست، واشنگتن را ترغیب به حفظ توافق می‌کرد و سپس راهکارهای جایگزین ارائه می‌داد که یکی از این راه حل‌ها، اینستکس بود. در فرایند این مسیر نزدیکی ایران و غرب، اروپا می‌توانست نقش برجسته‌ای داشته باشد. عدم تحقق انتظارات ایران برعکس منجر به شکاف میان ایران و اروپا شد. در این شکاف بریتانیا نقش‌کلیدی ایفا می‌کرد. زیرا انگلیس از منظر قلمرو به اروپا و از منظر هویتی به آمریکا نزدیک است تا جایی که واشنگتن ۴۸ ساعت قبل از توقف کشتی ایرانی در جبل الطارق، دستور توقیف آن را به لندن می‌دهد. اما بریتانیا نه تنها موضع انفعالی در برابر مسئله برجام اتخاذ کرد بلکه حتی تحت تأثیر آمریکا به توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق اقدام ورزید. از این رو، توقیف نفتکش ایرانی از سوی انگلیس کاملاً تعمدی بوده است اما به بهانه‌های حقوقی اتفاق‌افتاد. این اقدام دوسویه منجر به بالارفتن نردبام تنش در منطقه خاورمیانه شد.
اقدام قانونی توقیف نفتکش انگلیسی
اعتماد نوشت: موضوعی که تبدیل به چالش اصلی این روزهای بریتانیا شده و عملاً حتی بحث برگزیت و امریکا را نیز تحت الشعاع خود قرار داده موضوع توقیف تانکر نفتی بریتانیا توسط ایران است. هفته گذشته نیروی دریایی سپاه پاسداران یک تانکر نفتکش را که با پرچم بریتانیا در حال تردد از تنگه هرمز بود را توقیف کرد. نفتکشی که در آن ۲۳ خدمه حضور داشت که به گزارش رسانه‌های بریتانیایی هیچیک از آنها انگلیسی نبودند و اکثریت آنها هندو هستند و در حال حاضر به همراه نفتکش به بندرعباس منتقل شده‌اند. هرچند برخی رسانه‌ها قصد دارند این موضوع را اقدام متقابل ایران در پاسخ به اقدام بریتانیا در توقیف ۲ میلیون بشکه نفت ایران در جبل الطارق اعلام کنند اما واقعیت آن است که نفتکش بریتانیایی بسیاری از قوانین حقوق بین‌الملل را نقض کرده بود. از طرفی دیگر ایران در تلاش است که بتواند نفتکش خود را که توسط بریتانیا به بهانه نقض قوانین داخلی اتحادیه اروپا مصادره شده است را بازپس بگیرد. اقدامی خودسرانه از سوی بریتانیا که مورد تأیید هیچیک از کشورهای اتحادیه اروپا قرار نگرفت. بسیاری نگران آن هستند اتفاقات اخیر موجب تنش بیشتر در روابط تهران- لندن شود و حتی شرایط به نحوی پیش برود که بریتانیا سیاست‌های نزدیک به امریکا را در خصوص برجام در پیش بگیرد و حتی قصد داشته باشد مسیر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران کلید بزند و مسیر خود را از سایر کشورهای اروپایی تغییر دهد.
حمایت چند کشور اروپایی از طرح دریایی انگلیس در خلیج فارس
به گزارش نامه نیوز، رسانه‌های غربی سه‌شنبه به نقل از سه منبع اروپایی مدعی شدند که فرانسه، ایتالیا و دانمارک حمایت اولیه خود را از طرح انگلیس برای تشکیل یک ائتلاف دریایی در خلیج فارس اعلام کرده‌اند.این در حالی است که اروپایی‌ها در ماه ژوئن درخواست مشابه آمریکا برای تشکیل چنین ائتلافی را رد کرده بودند زیرا بیم آن داشتند که چنین اقدامی تنش‌ها میان آمریکا و ایران را بدتر کند. یک دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا گفت: درخواست انگلیس، نه درخواست واشنگتن، کار را برای اروپایی‌ها آسان‌تر می‌کند تا از این طرح حمایت کنند. آزادی کشتیرانی مسأله‌ای مهمی است و با کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران تفاوت دارد.
عقب نشینی آمریکا از پرونده نفتکش‌ها
به گزارش مردم سالاری، وزیر امورخارجه آمریکا در اظهار نظری درباره توقیف نفتکش انگلیسی در تنگه هرمز گفت که انگلیس خود باید از کشتی‌هایش محافظت کند.«مایک پمپئو» در گفت‌وگو با شبکه فاکس بیزینس در پاسخ به سوالی درباره توقیف نفتکش انگلیسی توسط ایران در تنگه هرمز تاکید کرد، این وظیفه انگلیس است که از کشتی‌های خود محافظت کند. وی در ادامه گفت که آمریکا به دنبال جنگ با ایران نیست. در همین حال، روزنامه استریت تایمزخبر داد که «ترزا می» نخست‌وزیر مستعفی بریتانیا ریاست نشست دیروز اضطراری کابینه دولت انگلیس را درباره نفتکش توقیف‌شده این کشور در خلیج فارس داشته است.
"بوریس جانسون" و رابطه ایران و انگلیس
فرارو در گزارشی می‌نویسد: توقیف نفتکش‌ها در شرایطی اتفاق افتاده که پایه‌های توافق هسته‌ای میان ایران و غرب هم لرزان شده است. از این رو، جانسون در ابتدای کار، با دو چالش اصلی مواجه است. نخستین چالش، خارج کردن بریتانیا از اتحادیه اروپاست. امری که سلف جانسون، ترزا می، در تحقق آن ناکام ماند؛ و دومین چالش هم تعیین سیاست خارجی لندن در رابطه با موضوعاتی مثل برجام و نفتکش‌های توقیفی است. اکنون پرسش اصلی این است که جانسون چه مواضعی در زمینه چنین موضوعاتی اتخاذ می‌کند. برخی ناظران معتقدند که در ماجرای نفتکش‌ها، بریتانیا اندکی به آمریکا نزدیک شده، اما رویکرد کلی سیاست خارجی لندن تغییر چندانی نخواهد کرد.
در همین رابطه، دکتر سید داوود آقایی، استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران و تحلیلگر مسائل اروپا، فرارو گفت: «هرچند در راستای توقیف کشتی انگلیسی در تنگه هرمز، بوریس جانسون تا حدودی به مواضع آمریکا نزدیک شده است، ولی با توجه به رویکردهای قبلی او خیلی شاهد تغییرات در حوزه سیاست خارجی انگلیس نخواهیم بود.»
عقب‌نشینی انگلیس
علیرضا محرابی استاد دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گو با آفتاب یزد اظهار کرد: بریتانیا به خوبی می‌داند که در صورت تشدید تنش میان تهران و لندن قادر به حل تنش نیست. به همین دلیل هم از موضع خود نسبت به توقیف نفتکش انگلیسی توسط ایران کوتاه آمد.
«کریستوفر استفورد»، پژوهشگر و تحلیلگر در دانشکده علوم اجتماعی در دانشگاه ناتینگهام به خبرنگار ایلنا گفت: در حقیقت، این بریتانیا است که در موضع ضعف قرار دارد و بعید به نظر می‌رسد که تهدیدها اثر کند و اروپا را مجبور به عقب‌نشینی کند.
چند پرسش از نخست‌وزیر جدید بریتانیا
به گزارش ایسنا، رضا نصری حقوقدان بین المللی در بیان این پرسش‌ها در صفحه توئیتر خود نوشت: دولت بریتانیا - با استناد به یک مصوبه اتحادیه اروپا - نفتکش حامل نفت ایران را توقیف کرد. معنی استدلال دولت بریتانیا این است که بریتانیا قوانین «داخلی» اتحادیه اروپا را بر قوانین بین‌المللی - از جمله بر حق دریانوردی آزادانه - مقدم می‌داند. آیا جناب بوریس جانسون - به عنوان یکی از پویشگران اصلی «برگزیت» - چنین استدلالی را قبول دارد؟ در راستای توجیه ارائه شده توسط بریتانیا برای توقیف نفتکش ایرانی، آیا دولت آقای جانسون این حق را برای ایران نیز قائل خواهد شد که با تصویب یک قانون «داخلی»، ورود برخی کالاها به عربستان سعودی را - به جرم ارتکاب جنایت جنگی در یمن - ممنوع کرده و با استناد به این قانون، از نیروهای مسلح خود بخواهد به صورت فیزیکی از ورود کشتی‌های حامل این کالاها به عربستان ممانعت کند؟ اگر نه، بر چه اساسی چنین حقی برای ایران قائل نخواهد بود؟»
رسانه‌های اصولگرا
در ادامه به برخی از عبارت‌های به کار رفته در گزارش‌های رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا اشاره می‌شود: از آنجاکه آنها شروع‌کننده بودند، ما باید حق خودمان را می‌گرفتیم و با همین هدف این کار را انجام دادیم؛ نیروی دریایی به گل نشسته؛ نماد دندان‌های کرم خورده روباه پیر؛ نفتکش انگلیسی به طور مشخص مفاد مربوط به قوانین و معاهدات را نقض کرده است؛ سومین اقدام انگلیس یعنی ائتلاف سازی اروپایی از پیش شکست خورده است؛ این اقدام انگلیسی‌ها با واکنش مقامات ایرانی روبه‌رو شده بود و مسئولان ایران تأکید کرده بودند که این «راهزنی دریایی» انگلیسی‌ها بی‌پاسخ نخواهد ماند.
اقدام قانونی ایران
به گزارش جهان نیوز، سردار اسماعیل کوثری درباره توقیف کشتی ناقض قوانین بین‌المللی در آب‌های سرزمینی کشورمان اظهار کرد: کشتی انگلیسی توقیف‌شده توسط نیروهای مسلح کشورمان، قطعاً چندین خطا را مرتکب شده است که نخستین خطایش قطع ارتباط با جمهوری اسلامی ایران بوده؛ زیرا در هنگام ورود به خلیج فارس حتماً باید در تنگه هرمز با ما ارتباط داشته باشد و نباید ارتباطش را به هیج‌وجه قطع کند.
وی با اشاره به اینکه توقیف نفتکش انگلیسی ناقض قوانین نوعی مقابله به مثل محسوب می‌شود، گفت: ازآنجا که آنها شروع‌کننده بودند، ما باید حق خودمان را می‌گرفتیم و با همین هدف این کار را انجام دادیم.
وی با بیان اینکه حق هر ملتی است که از حق و حقوق مشروع خود در نظام بین‌الملل دفاع کند، یادآور شد: اما اگر سازمان ملل برای رفع توقیف کشتی کشورمان توسط انگلیسی‌ها بلافاصله پادرمیانی می‌کرد ما می‌گفتیم لابد در جهان، حساب و کتابی حاکم است، اما وقتی این اقدام از سوی این سازمان صورت نگرفت، قطعاً حساب و کتابی در نظام جهانی وجود ندارد و در این شرایط تنها این خودمان هستیم که باید از حق و حقوقمان صیانت کنیم.
«آلفرد لامبرمونت وبر»، حقوقدان فارغ‌التحصیل از دانشگاه «ییل» در یک مصاحبه ایمیلی با بخش انگلیسی خبرگزاری تسنیم به برشمردن مواردی از قوانین بین‌المللی ناظر بر تردد دریایی پرداخت که اقدام ایران در توقیف این نفتکش ذیل آنها قانونی و منطبق با موازین حقوق بین‌الملل بوده است. او تصریح کرد نفتکش انگلیسی به طور مشخص مفاد مربوط به قوانین و معاهدات زیر را به شرح ذیل نقض کرده است: «طرح‌های جداسازی عبور و مرور دریایی» (TRAFFIC SEPARATION SCHEME ) یا TSS که یک نظام مدیریت ترافیک توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی است. «کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها» که با نام‌های دیگری مانند «قانون اساسی دریاها» یا «کنوانسیون حقوق دریاها» هم شناخته می‌شود.
تلاش مالک سوئدی نفتکش استنا ایمپرو برای بازدید از داخل آن
به گزارش افکارنیوز، مالک سوئدی نفتکش «استنا ایمپرو» گفته است همچنان منتظر دریافت پاسخ از مقامات ایرانی برای بازدید از خدمه نفتکش و شرایط داخلی آن است. نفتکش استنا ایمپرو جمعه گذشته پس از نقض قوانین بین المللی دریایی و ورود به آب‌های کشورمان از سوی نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تنگه هرمز متوقف شد و با ۲۳ خدمه به سواحل بندر عباس منتقل شده و همچنان در این بندر است. به رغم اینکه مقامات ایرانی در اطلاعیه‌های مختلف صحت و سلامت خدمه این نفتکش انگلیسی را اعلام کرده اند، مالک این نفتکش طی تماس‌های مکرر با مقامات ایرانی درخواست بازدید از خدمه و نفتکش را داده است. شرکت استنا بالک همچنین در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما از ۱۹ ژوئیه همچنان منتظر دریافت اجازه مقامات ایرانی برای بازدید از استنا ایمپرو و تأیید ایمنی و رفاه خدمه بسیار ارزشمند این نفتکش هستیم.»این شرکت همچنین مدعی شد همه اطلاعات لازم درباره مسیر و جهت حرکت این نفتکش در تنگه هرمز را برای مقامات ایرانی ارسال کرده است.
عملکرد ضعیف بریتانیا در ماجرای نفتکش‌ها
خبرگزاری فارس با تیتر «نیروی دریایی به گل نشسته؛ نماد دندان‌های کرم خورده روباه پیر»، به نقل از کتاب «آلفرد ماهان» افسر نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا و نظریه‌پرداز نظامی با نام «نفوذ و تاثیرقدرت دریایی»، نوشت: نگاهی به توان نظامی بریتانیا چه در حوزه دریایی و چه در حوزه هوایی نشان می‌دهد که عملاً این کشور تبدیل به یک روباه بی دندان شده و در ماجرای نفتکش‌ها نیز عملاً کاری جز اعمال برخی تحریم‌های نمادین نمی‌تواند انجام دهد.
شکست انگلیس
روزنامه خراسان می‌نویسد: لندن از روزی که نفتکش اش توسط سپاه پاسداران توقیف شد، هم ایران را تهدید کرده - و حتی در راستای این تهدید، از تحریم سخن گفت که به جایی نرسید – هم واسطه‌هایی به ایران فرستاد (که از نخست وزیر عراق و وزیر خارجه عمان به عنوان نمونه این واسطه‌ها یاد می‌شود) و هم در حال تشکیل به اصطلاح ائتلافی است که امنیت نفتکش هایش را در تنگه هرمز تضمین کند. جرمی هانت وزیر خارجه انگلیس روز دوشنبه به صراحت گفت: «به دنبال تأسیس یک نیروی اروپایی برای حفاظت از کشتی‌ها هستیم» علت تأکید او بر اروپایی بودن این ائتلاف آن است که پمپئو وزیر خارجه آمریکا و متحد اصلی انگلیس، پای خودش را از تنش جدید در خلیج فارس بیرون کشیده و به صراحت گفته است که انگلیس خود باید از کشتی‌هایش محافظت کند. اما به نظر می‌رسد سومین اقدام انگلیس یعنی ائتلاف سازی اروپایی از پیش شکست خورده است؛ اولاً نخست وزیر جدید این کشور به عنوان حامی سرسخت برگزیت روابط سردی با اروپایی‌ها دارد و ثانیاً کشورهای اروپایی حاضر نیستند در این تنش سیاسی شدید با انگلیس همسویی کنند.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان صبح امروز (چهارشنبه، ۲ مرداد) در جلسه این شورا با اشاره به ساقط کردن پهباد جاسوسی آمریکا و توقیف نفتکش انگلیسی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گفت: اوضاع فعلی جمهوری اسلامی ایران از لحاظ عزت و قدرت در منطقه غرب آسیا سرآمد است و این اتفاقات اخیر نشان داد دشمنان چقدر در رویارویی با ایران ناتوان هستند.
جنگ نفتکش‌ها و گرانی نفت
تسنیم نوشت: به دنبال موضوع نفتکش‌ها در خلیج فارس که موجب نگرانی از احتمال بروز اختلال در عرضه نفت خاورمیانه شده و در حالی که آمارها نشان دهنده کاهش بیش از حد انتظار ذخایر نفت آمریکاست، قیمت نفت امروز شاهد اندکی افزایش بود.بر اساس این گزارش، قیمت هر بشکه نفت برنت امروز با ۲۰ سنت معادل ۰.۳ درصد افزایش به ۶۴ دلار و ۳ سنت رسید. قیمت نفت برنت روز سه شنبه نیز حدود یک درصد افزایش یافته بود.
مواضع جانبدارانه بی‌بی‌سی فارسی در چالش دریایی یک ماه اخیر ایران و انگلیس
به گزارش وطن امروز، هر چند از رسانه سلطنتی انگلیس نمی‌توان انتظاری برای همراهی و همسویی با منافع ملی ایران داشت اما نوع عملکرد «بی‌بی‌سی فارسی» در چالش‌های اخیر میان ایران و انگلیس و بویژه در قضیه توقیف نفتکش انگلیسی «استینا ایمپرو» توسط سپاه که استقبال گسترده آحاد جامعه را به دنبال داشت، به وضوح نشان داد در کارزار تقابل ایران و انگلیس، این شبکه حتی ادعاهای همیشگی خود مبنی بر بی‌طرفی را کنار گذاشته و رسماً مقابل ایران صف‌آرایی کرده است.
جانسون و ماجرای نفتکش‌ها
جوان در مطلبی با تیتر «جانسون وارث رسوایی جنگ نفتکش‌ها شد» نوشت: ترزا می‌با ورود به جنگ نفتکش‌ها علیه ایران پرونده سختی روی میز جانسون باز گذاشته و رفته است. سه هفته پیش مقامات جبل‌الطارق به دستور مقامات انگلیسی و از طریق نیروهای انگلیسی یک نفتکش ایرانی به‌نام گریس ۱ را توقیف کرده بودند. این اقدام انگلیسی‌ها با واکنش مقامات ایرانی روبه‌رو شده بود و مسئولان ایران تأکید کرده بودند که این «راهزنی دریایی» انگلیسی‌ها بی‌پاسخ نخواهد ماند.