دکتر سیروس زینلی روز شنبه در نشست خبری با موضوع «بررسی سیاستگذاری اشتباه در کشور و صدمه زدن به تولیدکنندگان داخلی بیوتکنولوژی دارویی» با بیان این مطلب افزود: مشکلات شرکت‌های بیولوژیک یا زیست فناوری به قدری افزایش یافته است که اگر ما الان به فکر تولیدکنندگان دارو نباشیم بیماران باید به خارج کشور بروند.
بستن راه ورود داروهای جدید به فهرست دارویی کشور
زینلی ادامه داد: متاسفانه وزارت بهداشت به دارویی که در فهرست دارویی کشور نباشد، اجازه تولید نمی‌دهد، به همین دلیل صنعت دارو در حال عقب افتادگی است. وزارت بهداشت عملا اجازه تولید داروهای جدید و گران‌قیمت را نمی‌دهد اما اگر این داروها در کشور تولید شوند بسیار ارزان‌تر خواهند بود و این یعنی عقب نگه داشتن صنعت تولید در کشور و تولید جدید را منوط کردن به واردات.
وی تصریح کرد: ادامه این روند، یعنی جلوگیری از تولید داروی جدید و نداشتن امکان صادرات به خارج حتی اگر در داخل مصرف نداشته باشد و اینکه نتوانیم در صنعت دارو پیشرو باشیم و داروهای تازه وارد شده به بازار را مهندسی معکوس کنیم و در نهایت، داروی جدید حاصل از تحقیقات پژوهشگران کشور نتواند به سادگی وارد عرصه تولید شود.
داروهای جدید با قیمت بسیار گران در حال ورود به بازار است
زینلی گفت: شرکت نوارتیس در اواخر خرداد ۹۸ دارویی را برای بیماران SLA که شایع‌ترین بیماری حسی عصبی در جهان است وارد بازار کرده که برای درمان یک نفر ۲.۱ میلیون دلار هزینه دارد؛ یا شرکت بایوژن دارویی را تهیه کرده بود که ۷۵۰ هزار دلار هزینه دارد و بیمار باید سالی یک‌بار آن را مصرف کند، این داروها و داروهای مشابه بسیار گران‌قیمت هستند و اگر ما الان به فکر تولید این داروها نباشیم در آینده بیماران مجبور می‌شوند به خارج کشور بروند.
انباشت داروی تولید داخل به دلیل نبودن امکان رقابت با واردات داروها با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی
رئیس انجمن بیوتکنولوژی ایران با استناد به سخنان «مهدی شادنوش» رئیس مرکز مدیریت پیوند و امور بیماری‌های وزارت بهداشت گفت: در فرایند تولید محصول دارویی فاکتور ۸ برخی مشکلات وجود دارد که منجر به انباشت آن در انبارها شده است و فروش نمی‌رود زیرا اعظم بازار را داروی آمریکایی فاکتور ۸ گرفته است؛ درصورتیکه باید واردات بی‌رویه این محصول که نمونه تولید داخل هم دارد بررسی شود تا تولیدکنندگان داخلی ضرر نکنند.
زینلی با اشاره به آمارنامه دارویی که وضعیت واردات دارو را نشان می‌دهد، گفت: متاسفانه واردات با سرعت ادامه دارد و در مواردی افزایش یافته است؛ مثلا داروی AFLIBERCEPT که الان در کشور تولید و برای بیماری چشمی استفاده می‌شود با اینکه تولیدکننده ادعا دارد که اگر رقیبی نداشته باشد به صورت تضمینی، ۱۰۰ درصد نیاز کشور را برآورده می‌سازد اما سال گذشته ۴۳ میلیارد تومان واردات داشت، یا داروی فاکتور ۸ که مسئولان اعلام کردند به دلیل واردات بی‌رویه عملا داروی فاکتور ۸ تولید داخل قابل فروش نیست.
واردات بی‌سامان و حمایتی، دشمن تولید داخل
وی گفت: خوشبختانه پس از گذشت یک سال از تولید داروهای بیولوژیکی در داخل کشور، دیگر کمبود داروی داخلی نداشتیم و حتی این داروی داخلی باعث شده که قیمت داروی خارجی نیز کاهش یابد و اگر حمایتی که از واردات دارو می کنیم یک دهم آن را از داروهای تولید داخلی بکنیم وضعیت بسیار بهتر خواهد بود.
زینلی خاطرنشان کرد: برای مثال داروی FOLLITROPIN تولید داخل ۷۰ میلیارد و مشابه خارجی آن ۹۳ میلیارد فروش دارند، این در حالی است که این داروی تولید داخل می‌تواند ۲.۵ برابر نیاز داخل را تامین کند.
ارز ۴۲۰۰ تومانی و انبوه امکانات
رئیس انجمن بیوتکنولوژی ایران گفت: داروی ایرانی «آریوتراست» مشابه داروی «هرسپتین» است که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد و برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود، درصورتیکه تولید داخلی با رقیب وارداتی دست و پنجه نرم می‌کند؛ واردکننده با ارز ۴۲۰۰ تومانی و تولیدکننده با هزینه چهار برابری باید با محصول آمریکایی رقابت کند؛ چرا تولید داخل چهار برابر هزینه دارد و تولیدکننده همه اقلام مورد نیاز خود را نمی‌تواند وارد کند. تولیدکننده در بهترین شرایط ۶۰ درصد قیمت برند را دریافت می‌کند ولی باید با واردکننده‌ای رقابت داشته باشد که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کند ؛ لذا با یک‌ششم درآمد واردکننده باید با داروی وارداتی رقابت کند.
زینلی با اشاره به اینکه داروهای بیولوژیک گران هستند و ارز زیادی می‌طلبند، گفت: خوشبخانه اکنون صنعت بیوتکنولوژی در کشور به مرحله انتقال تکنولوژی رسیده و به کشورهای ترکیه، مالزی و آرژانتین انتقال تکنولوژی داشتیم، اکنون حداقل ۱۰ سال است که داروهای بیوتکنولوژی را به روسیه صادر می‌کنیم و دست‌کم سه کارآزمایی داروهای ایرانی در اروپا در حال انجام است و در چنین شرایطی بسیاری از شرکت‌های دارویی کشور، ساختار تولید آنها (GMP) مورد تایید اتحادیه اروپا قرار گرفته است، بنابراین با توجه به شرایط موجود انتظار داریم دولت توجه خاصی به این حوزه داشته باشد.
وی ادامه داد: اگر برای محصولات دارویی که مشابه داخلی دارد واردات نداشته باشیم سالیانه هزار و ۲۶۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی خواهیم داشت که در کنار آن رونق اقتصادی و شغلی نیز فراهم خواهد شد، در واردات فقط ارز از کشور خارج می‌شود و به پیشرفت صنعت پر افتخار بیوتک کشور کمکی نخواهد کرد. جالب است بدانیم که این عدد یعنی ۱۲۶۰ میلیارد تومان فقط مربوط به ۱۶ قلم داروی تولید داخل می‌شود، هر چند طی دو دهه اخیر با تولید داخل، نیاز وارداتی کم شده ولی امروزه بیشتر برای بهره‌مندی از رانت ارز، واردات صورت می‌گیرد.
رئیس انجمن علمی‌بیوتکنولوژی ایران تاکید کرد: واقعیت این است که برخی پزشکان ما نمک‌پرورده شرکت‌های دارویی هستند و برای بهره‌گیری از خدمات وارداتی‌ها از آنها حمایت می‌کنند، اگر تولیدکننده داخلی هم بخواهد چنین حمایت‌هایی از پزشکان داشته باشد دچار هزینه‌های بیشتری می‌شود.
مطالبات معوقه شرکت‌های دارویی
زینلی گفت: تولیدکننده با چالش دیگری مواجه است که واردکننده کمتر با آن سر و کار دارد و آن، پرداخت نشدن به موقع مطالبات است.
وی خاطرنشان کرد: گاهی گفته می‌شود که تنها ۵ درصد بازار را به واردات دارو اختصاص داده‌ایم اما آمار و ارقام چیز دیگری را نشان می‌دهند و متاسفانه در برخی موارد تا ۷۰ یا ۷۵ درصد را هم مشاهده می‌کنیم، واردکننده بعضا به بهانه ۵ درصد بیش از ۵۰ درصد وارد می‌کند ودر چنین شرایطی که تولید داروهای داخلی به شدت ارزان و غیر قابل رقابتی است شرکت‌های تولیدکننده داخلی دارو به شدت ضربه‌پذیر می‌شوند.
زینلی ادامه داد: با بالا رفتن قیمت ارز، قیمت داروهای برند افزایش یافت زیرا هزینه‌های معمولی آنها افزایش پیدا کرده بود اما قیمت داروهای تولید داخل تغییری نکرد؛ برای مثال داروی «تراستوزومب» وارداتی در سال ۹۶ حدود ۴۸۰۰ تومان قیمت داشت ولی در سال ۹۷ قیمت آن ۵۵۳۰ شد که ۱۳ درصد افزایش داشت ولی تولیدکننده داخلی افزایش قیمت دارو نداشت. قیمت این دارو برای تولید کننده داخلی در سال ۹۴ ، ۶۰ درصد قیمت ۴۸۰۰ تومانی برند بود و در سال ۹۵ با کاهش ۵ درصدی قیمت این این دارو مواجه شد و تا امروز افزایش قیمت نداشته است، یعنی امروز و در سال ۹۸، قیمت این داروی داخلی از سال ۹۴ هم کمتر است.