بیش از یک دهه است که ساخت مسابقات تلویزیونی با رویکرد کشف استعداد در بیشتر کشورهای جهان آغاز شده و طرفداران بی شماری نیز پیدا کرده است. صدها برنامه ساز با در نظر گرفتن فرهنگ کشور خود و رعایت استانداردهای برنامه سازی دست به ساخت مسابقاتی زدند که یک مدل اصلی داشت اما بومی سازی نیز شده بود. آنها از این طریق توانستند نظر مخاطبان کشور خود و حتی دیگر کشورها را نیز جلب کنند.
این مسابقات تلویزیونی نه فقط در حیطه سرگرمی و هیجان بوده بلکه توانستند در عرصه کشف استعدادها و درآمدزایی نیز خیلی قوی کار کنند و بازخوردهای جهانی بگیرند. در طول مدتی کوتاه آمار طرفداران این برنامه ها آنقدر زیاد شد که حتی برخی از کشورها اقدام به خریداری و ترجمه مدل های مختلف این مسابقات و پخش آنها از کانال های رسمی خود کردند.
صداوسیمای کشورمان اما علاقه ای به ساخت اینگونه برنامه ها نشان نمی داد. به همین خاطر خیلی از مخاطبان تلویزیون برای دیدن مسابقات استعدادیابی مجبور به کوچ می شدند و از شبکه های ماهواره ای این برنامه ها را پیگیری می کردند.
تا اینکه در پنجمین جشنواره جام جم احسان علیخانی پس از دریافت تندیس اعلام کرد که دیگر قصد ساخت برنامه «ماه عسل» را ندارد و قرار است با یک مسابقه استعداد یابی به نام «عصر جدید» مهمان خانه ها شود.
شبکه سه سیما برای اولین بار تولید و ساخت یک مسابقه استعدادیابی را با یک تیم زبده آغاز کرد. این جسارت در انتخاب، هرچند مدیران شبکه و مسئولان تولید عصر جدید را درگیر برخی حاشیه ها کرد اما طبق آمار مرکز تحقیقات صدا و سیما عصر جدید جزو پر بیننده ترین برنامه های چند سال گذشته صدا و سیما است. حالا مدتی است که مخاطبان مسابقات استعدادیابی خارجی پای تلویزیون می نشینند تا با استعدادهای ایرانی آشنا شوند.
عصر جدید اولین مسابقه استعدادیابی ایرانی است که سعی دارد حرفه ای و طبق استانداردهای جهانی قدم بردارد اما باید قبول کرد برنامه هایی که برای اولین بار ساخته می شوند در کنار نقاط قدرت ضعف هایی نیز دارند که با شناخت این ضعف ها و برطرف کردن آنها می توانند خیلی زود به استانداردهای جهانی دست پیدا کنند.
مجری یا «پدرخوانده»
نحوه حضور مجری دراین برنامه یکی از نقاط ضعف عصر جدید محسوب می شود. این مسابقه تلویزیونی با دو مجری جلو می رود. ایمان قیاسی در پشت صحنه به گفت‌وگو با شرکت کنندگان می پردازد و علیخانی پشت میزی جداگانه اما در کنار داوران در عصر جدید حضور دارد.
پشت میز نشینی مجری آن هم در یک مسابقه تلویزیونی که با هیجان همراه است جایی ندارد. مخاطب با دیدن علیخانی پشت این میز و در کنار داوران بیشتر یاد میز معروف شخصیت «ویتو کورلئونه» در فیلم «پدر خوانده» می افتد تا اینکه یک اجرای پرهیجان و جذاب را شاهد باشد.
عصر جدید برنامه ای است که از روی یک مدل اصلی ساخته شده است. خیلی از برنامه سازان جهان نیز از روی همین مدل اصلی برای کشور خود برنامه سازی کردند اما تاکنون هیچ مجری پشت یک میز در هیچ برنامه ای دیده نشده است.
گویا برنامه سازان ایرانی به این سبک اجرا و پر رنگ کردن مجری به عنوان یک سلبریتی علاقه خاصی دارند، پیش از این نیز مهران مدیری در فصل های ابتدایی برنامه تلویزیونی دورهمی چنین میزی را برای حضور خود تدارک دیده بود که البته با انتقادهایی که به این سبک اجرا شد و به پیشنهاد طراح صحنه جدید دورهمی، این میز برداشته شد. بهتر است علیخانی به جای پشت میز ایستادن، روی صحنه کنار شرکت کنندگان به هیجان انگیزتر شدن این مسابقه کمک کند.
طولانی بودن زمان آیتم‌ها
طولانی بودن زمان آیتم ها یکی از دیگر مشکلات عصر جدید است. زمان بندی برای اجراها باید به گونه ای باشد که شرکت کننده بداند در یک زمان کوتاه باید هر چه استعداد دارد را نشان دهد. وقتی که زمان اجرا زیاد می شود مخاطب خسته شده و شرکت کننده هم نمی تواند هر چه استعداد دارد به خوبی رو کرده و به این موضوع هم بیندیشد که زمان را چطور باید پر کند. با کمتر کردن زمان اجرا، هم شرکت کننده ها اجراهای هیجان انگیز تری را به نمایش خواهند گذاشت و هم مخاطب با شور و علاقه ای بیشتری بیننده برنامه خواهد بود. شاید برای مخاطب عام اجرای یک ترانه توسط خواننده به مدت چند دقیقه خیلی جالب نباشد ولی مخاطب حتما طرفدار اجرایی خواهد بود که در آن خواننده یک ترانه کوتاه ولی پر از نت های بالا و پایین را اجرا می کند. باید در نظر داشت شاید دیدن یک نمایش آکروباتیک بیش از یک دقیقه حوصله مخاطب را سر ببرد. کوتاه و مختصر بودن می تواند به عصر جدید کمک کند تا مخاطبانش را پای تلویزیون میخکوب کند.
همچنین کش ندادن برنامه نیز می تواند به دیده شدن عصر جدید کمک کند. بهتر است زمان بندی ها به خوبی و با دقت انجام پذیرد تا مخاطب احساس نکند که برنامه ساز می خواهد صرفا زمان برنامه پر شود.
مجری که کارت طلایی هدیه می‌دهد
علیخانی در عصر جدید شبیه به یک داور دارای رای است. او می تواند به شرکت کنندگان کارت طلایی هدیه کند. این موضوع از استاندارد های جهانی برای ساخت چنین برنامه ای دور است. مسابقه تلویزیونی باید داورانی برای قضاوت داشته باشد و این داوران هستند که بنا به یک سری اصول و قوانین به شرکت کنندگان رای می دهند. مجری در این قسمت نباید حق رای دادن داشته باشد. بهتر است در قسمت های آینده شاهد علیخانی باشیم که نمی تواند رای بدهد. اگر قرار است او موقعیتی شبیه به داوران داشته باشد باید درکنار چهار داور دیگر بنشیند و رای بدهد نه اینکه اجرا را بر عهده بگیرد.
مخاطب عصرجدید همچنین بارها شاهد بوده است که علیخانی با کلامش روی رای دیگر داوران نیز تاثیر گذاشته است.
این موضوع باعث می شود بیننده احساس بدی نسبت به داوری عصر جدید پیدا کرده و فکر کند که مجری می تواند هر زمان که دلش بخواهد به نفع شرکت کننده ای رای بخرد.
بهتر است علیخانی همانطور که حق ارائه کارت طلایی را از خود می گیرد سعی کند به نظر داوران احترام گذاشته و دخالتی در این خصوص نکند.
داورانی از جنس مردم
حضور داوران در یک برنامه که قصد دارد نظر اکثریت مردم کشور را به خود جلب کند نباید زیاد تخصصی و جدی باشد بلکه بهتر است نظرات و داوری ها همگام با مردم جامعه حرکت کند.
در این بخش، عصر جدید به خوبی عمل کرده و داورانی مردمی را انتخاب کرده است که جامعه ایرانی را به خوبی می شناسند و زیاد هم از نگاه تخصصی به اجراها رای نمی دهند بلکه به عنوان یک فرد آگاه و آشنا به علایق و سلایق مردم کشور رای دهی را جلو می برند.
مخاطب در عصر جدید می بیند امین حیایی و رویا نونهالی با این حال که بازیگران معروفی هستند و چندین جایزه و تندیس در جشنواره های مختلف دریافت کرده اند اما از دیدگاه جدی بازیگری و هنر به شرکت کنندگان رای نمی دهند بلکه دنبال این هستند که آیا این اجرا برای عوام مردم جذاب است و یا تنها یک قشر خاص هنری طرفدار این اجرا هستند.
این برنامه همچنین اعلام کرده است که قصد ندارد در فصل های مختلف تغییراتی در اعضای تیم داوری دهد که این مورد نیز جزو نقاط قدرت عصر جدید محسوب می شود. اگر در اعضای تیم داوری تغییراتی صورت پذیرد مطمئنا داوری ها در مراحل دیگر با سلایق مختلفی انجام می پذیرد و این عادلانه نیست. این انتقادی است که در بیشتر کشورهای جهان نسبت به مسابقات استعدادیابی شده است. مخاطبان این برنامه ها در سراسر جهان اعتقاد دارند که اگر داوران در دوره های مختلف تغییر کنند انتخاب ها غیرعادلانه و سلیقه ای جلو خواهد رفت، برای مثال ممکن است یک داور در فصل اول حرکات آکروباتیک را دوست نداشته باشد و خیلی از شرکت کنندگان را از ادامه کار منع کند اما داور فصل بعد فردی باشد که آکروبات دوست دارد و همه شرکت کنندگانی که آکروبات کار می کنند را قبول کند.
در این میان تنها انتقادی که به داوری این برنامه می توان داشت عدم حضور داوری است که ورزش های اکستریم و حرکات ورزشی را بشناسد و بتواند با ظرافت سختی ها و مهارت های یک اجرا را تشخیص دهد. هرچند عصر جدید در کارگاه های مهارتی خود از «ارشا اقدسی» به عنوان مربی استفاده کرد اما بهتر بود از این شخص که از بدلکاران مطرح دنیا است و خود اجرای هیجان انگیز را تجربه کرده است به عنوان داور استفاده می کرد. اینگونه حتی می توانست از اجراهای بداهه این طراح صحنه های اکشن سینما نیز استفاده کند.
تدوین می تواند بهتر باشد
مخاطب در عصر جدید می خواهد اجرای زنده شرکت کننده را ببیند. به گونه ای که انگار خود در استودیو حضور دارد اما در برخی اوقات شاهد یک اجرای زنده با تمام نقاط ضعف و قدرتش نیست، بلکه تصویرهایی ادیت شده را می بیند که با اجرای زنده تفاوت زیادی دارد. انگار تدوین گر سعی کرده است با استفاده از تکنیک های تدوین اجرا را هیجان انگیز تر کرده و به نوعی نفس مخاطب را به شماره بیاندازد. در برخی صحنه ها تصویر حرکات آهسته می شود و در بعضی صحنه ها به نشان دادن جای اجرا، زمان زیادی عکس العمل و تعجب داوران نشان داده می شود. عصر جدید برنامه بهتر و قوی تری می شود اگر تدوین در این مسابقه به گونه ای عمل کند که مخاطب تمام کم و کاستی های یک برنامه زنده و بدون تدوین را احساس کند، نه اینکه فکر کند یک برنامه تمرین شده و کات خورده را تماشا می کند و مسابقه ای در کار نیست.