شاید بارها برای شما هم پیش آمده باشد که سر چهارراه زمانی که چراغ برای عابرپیاده سبز است و قصد دارید به آن سوی خیابان حرکت کنید با حجمی از خودروهایی که آخرین خط سفید عابرپیاده را در مینوردند و سپس به یکباره روی ترمز می‌زنند مواجه شده باشید و مجبور باشید از وسط چهارراه عبور کنید. به تازگی هم چراغ‌های ثبت تخلف سرچهارراه‌ها نه تنها کمکی به نظم‌بخشی ترافیک نکرده بلکه خودروها با دیدن این تابلو سعی می‌کنند برای فرار از جریمه، دنده عقب گرفته و خود را به پشت خط عابرپیاده برسانند که این موضوع نه تنها بارها منجر به تصادف با خودروهای عقبی شده بلکه جان عابر پیاده را به خطر می‌اندازد و منجر به هرج و مرج و بی‌نظمی می‌شود.
بنابر گزارش‌های پلیس راه کشور، در حدود یک چهارم مرگ و میر عابران پیاده، روی خط عابر پیاده رخ می‌دهد که پلیس برای رفع این مساله جریمه‌هایی را برای متجاوزان به گذرگاه‌های عابران پیاده در نظر گرفته است اما این موضوع هنوز در شهرهایی نظیر شهرکرد کارساز نبوده و حتی دوربین ثبت تخلفات نیز نتوانسته کمک موثری در رعایت حقوق شهروندی بر سرچهارراه‌ها باشد و نهادینه شدن توقف پشت خط عابرپیاده همچنان حلقه مفقوده فرهنگ شهروندی در حوزه ترافیک به شمار می‌رود.
خط کشی خیابان‌ها و بزرگراه‌ها به منظور هدایت خودروها به حرکت در بین خطوط و رعایت حقوق عابران در گذرگاه‌های عابرپیاده نقش مهمی در هدایت رفت و آمد و امنیت جانی عابران دارد.
ترس عبور از خیابان، آن هم از روی خط کشی‌های عابر پیاده موضوعی است که پس از سال‌ها تدوین قوانین راهنمایی و رانندگی، ایجاد تابلوهای متعدد، چراغ‌های راهنمایی و حتی ثبت تصویری تخلفات همچنان با شهروندان همراه است و رانندگانی که با بی‌توجهی تمام به خطوط عابرپیاده و به خیال خود با زرنگی کردن با سرعت هرچه تمام قصد دارند چراغ زرد را رد کرده تا برای چند ثانیه زودتر به مقصد برسند، نه تنها قانون‌شکنی می‌کنند بلکه جرمی بزرگتر نظیر قربانی کردن حقوق شهروندی را مرتکب می‌شوند.
این در حالیست که مطابق قانون و فرهنگ رانندگی صحیح، خودروها باید قبل از خطوط عابرپیاده توقف و یا سرعتشان را کم کنند تا عابر پیاده براحتی از عرض خیابان عبور کند.
این موضوع مصداق دیگری است که بی‌توجهی به حقوق شهروندی را در جامعه گوشزد می‌کند.
اساسی‌ترین و آشکارترین قوانین شهروندی در جامعه‌ای چون ایران، احترام به حقوق دیگران است که امروز در روابط و تعاملات افراد جامعه کمتر شاهد آن هستیم.
شاید توقف پشت خط عابرپیاده مصداق کوچکی از عدم رعایت حقوق شهروندی باشد اما از آنجاکه مشت نمونه خراوار است و در حوزه های دیگر نیز شاهد بی‌توجهی های اینچنینی هستیم باید به موضوع به شکل کلان‌تر و ریشه‌ای‌تر نگاه کرد و بیش از آنکه قوانین بازدارنده و سلبی بخواهد منجربه رعایت قانون و حقوق دیگران شود باید به فکر فرهنگسازی باشیم.
به نظر می‌رسد ایجاد فرهنگ خودکنترلی در افراد جامعه از مهمترین راهکارهای تحقق رعایت حقوق شهروندی باشد.
مادامی که رفتارهای غیراجتماعی افراد به صورت ضدارزش در اذهان و فرهنگ عمومی شکل نگیرد، هیچ نوع کنترلی از خارج نمی‌تواند نتیجه بخش باشد. با این روش می‌توان به داوم و پایداری فرهنگ شهرنشینی و رعایت قانون از سوی افراد جامعه امیدوار باشیم.
از سوی دیگر می‌طلبد تا با ایجاد زمینه‌های فرهنگی جدید و دقت لازم در اجرای قوانین، بنیاد قوانین شهروندی را هرچه بیشتر تقویت و آن را برای دهه‌های آینده نهادینه کرد.
*خبرنگار ایرنا مرکز شهرکرد
۷۳۶۳/