۵۵۰ میلیون دلار؛ میزان ارزی است که در ۶ ماه اول سال میلادی برای به دست آوردن شهروندی ترکیه از کشور خارج شده‌است. ماجرا از این قرار است که با خرید خانه‌ای حداقل به ارزش ۲۵۰ هزار دلار می‌توان اقامت دائم و شهروندی ترکیه را به دست آورد. بررسی‌های ایرنا نشان می‌دهد که ایرانی‌ها تنها طی ۶ ماه، ۲ هزار و ۲۰۲خانه در ترکیه برابر با ۵۵۰ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار خریده‌اند. خانه‌هایی که اگر با میانگین قیمت دلار ۱۲ هزار تومانی محاسبه شود، قیمت هر کدام از آن‌ها حداقل ۳ میلیارد تومان است. با این حساب ۶ هزار و ۶۰۶ میلیارد تومان از منابع ارزی کشور، تبدیل به خانه در ترکیه شده‌است. در کنار این عددها، مهاجرت ایرانی‌ها به ترکیه نیز ۱۵۰ درصد افزایش یافته‌است.
کارمند یک شرکت مشاوره املاک بین‌المللی بزرگ که اینترنتی فعالیت می‌کند و دفتر آن در مسکوی روسیه قرار دارد، می‌گوید: «ما هر روز حداقل یک تماس از ایرانی‌ها برای خرید ملک در کشورهای خارجی داریم. بیشتر آن‌ها هم به دنبال خرید ملک در ترکیه هستند.»
افزایش ۱۵۰ درصدی مهاجرت ایرانی‌ها به ترکیه
جست‌وجو در میان گزارش‌های موسسات آماری مختلف ترکیه، حکایت از تب خرید ملک برای به‌دست آوردن تابعیت در این کشور دارد. بر اساس قوانین ترکیه، خارجی‌ها برای اینکه بتوانند اقامت این کشور را به دست بیاورند، باید ۵۰۰ هزار دلار در یک بانک ترکیه‌ای حساب داشته باشند و تعهد دهند که این پول سه سال در بانک بماند و یا خانه‌ای به ارزش حداقل ۲۵۰ هزار دلار خریداری کنند. میدل‌ایست‌آی می‌نویسد: «دولت ترکیه بعد از آنکه این کشور وارد رکود اقتصادی شد، قوانینی را برای جذب پول نقد به آن تصویب کرد. حالا آمارها نشان می‌دهد که طرح‌های سرمایه‌گذاری، بهتر از حد انتظار موثر بوده‌اند.»
نزدیک به یک هزار نفر در ماه سپتامبر گذشته از طریق سرمایه‌گذاری در ترکیه، شهروندی این کشور را به دست آورده‌اند. بیشتر آن‌ها نیز از کشورهای خاورمیانه بوده‌اند. آمارهای وزارت کشور ترکیه نشان می‌دهد که بیش از یک میلیارد دلار سرمایه به شکل سپرده نقد و یا املاک، از همین طریق به ترکیه وارد شده‌است.
از ماه جولای تا کنون نیز یک هزار و ۷۰۰ درخواست شهروندی در این کشور ثبت شده که بیشتر آن‌ها از طرف ایرانی‌ها بوده‌است. بعد از ایران، مردم عراق، یمن، افغانستان، سوریه، فلسطین، اردن و مصر قرار داشته‌اند. مقامات ترکیه به میدل‌ایست‌آی گفته‌اند که بعد از بررسی‌های امنیتی که حدود۵ ماه طول می‌کشد، درخواست شهروندی ترکیه پذیرفته می‌شود.
بر اساس گزارش موسسه آمار ترکیه، تعداد عراقی‌هایی که از طریق املاک شهروندی ترکیه را به‌دست‌آورده‌اند، ۹۰ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته‌است. اما ایرانی‌ها رکورد دار این ماجرا هستند. تعداد ایرانی‌هایی که از طریق خرید املاک شهروند ترکیه شده‌اند، ۱۵۰درصد افزایش داشته‌است. پایگاه خبری میدل‌ایست‌آی درباره علت این افزایش چنین می‌نویسد: «ایران از سال گذشته تا کنون بعد از خروج امریکا از برجام و وضع شدید تحریم‌ها، با تورم مواجه شده است.»
همچنین بررسی آمارهای ترک استات، مرکز آمار دولت ترکیه نشان می‌دهد که ایرانی‌ها ۶.۸ درصد از کل مهاجران به ترکیه در سال ۲۰۱۸ را تشکیل می‌دهند. قبل از ایران، ترکمنستان، سوریه، افغانستان و عراق قرار دارند. عراقی‌ها در جایگاه اول ۲۳.۶ درصد از کل جمعیت مهاجر ترکیه را تشکیل می‌دهند.
در کل ۵۷۷ هزار و ۴۵۷ نفر طی سال ۲۰۱۸ به ترکیه مهاجرت کرده‌اند که با حساب سهم ۶.۸ درصدی ایرانی‌ها، تعداد ایرانی‌های مهاجر در سال گذشته ۳۹ هزار و ۲۶۷ نفر می‌شود. بررسی گزارش موسسه آمار ترکیه نیز نشان می‌دهد که ایرانی‌ها از ماه ژانویه تا می ۲۰۱۸، ۷۱۶ ملک در ترکیه خریده بودند اما در همین بازه زمانی ۵ ماهه در سال ۲۰۱۹، ۲ هزار و ۲۰۲ خانه خریداری کرده‌اند. آمارهای قبلی ترک‌استات نیز نشان می‌داد که تنها در ماه آوریل، ایرانی‌ها ۳۳۲ خانه در ترکیه خریده بودند. با این حساب، تنها در یک ماه ۸۶ میلیون دلار ارز از طرف ایرانی‌ها صرف خرید املاک ترکیه شده‌است.
البته بر اساس گزارش میدل‌ایست‌آی، اقبال به ترکیه به عنوان یک بهشت امن اقتصادی در تمام کشورهای منطقه خاورمیانه وجود ندارد. عربستان سعودی، آنکارا را بعد از ماجراهای مربوط به قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی تحت فشار گذاشته‌است. سفارت عربستان در آنکارا به گردشگران عرب هشدار داده که جرم و جنایت و دزدی پاسپورت در ترکیه افزایش یافته‌است. به همین خاطر، در ۵ ماهه نخست سال ۲۰۱۹ سفر گردشگران عرب به ترکیه ۳۰ درصد کاهش داشته‌است.
تزریق ۳ میلیارد دلار ارز به اقتصاد ترکیه توسط خارجی‌ها
مهاجران طی مدت زمان ژانویه تا ژوئن ۲۰۱۹، ۹ هزار و ۹۵۲ خانه در ترکیه خریده‌اند. آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۸، ۱۱ هزار و ۸۱۶ خانه توسط خارجی‌ها خریده شده بود و حالا این رقم، ۶۷ درصد افزایش پیدا کرده‌است. این نهادها پیش‌بینی می‌کنند که فروش املاک به خارجی‌ها امسال به رکورد ۵۰ هزار عددی برسد.
این اطلاعات نشان می‌دهد که عراقی‌ها، بزرگترین ملت خریدار ملک در ترکیه هستند. آن‌ها طی ۶ ماه گذشته، ۳ هزار و ۳۳۷ خانه در ترکیه خریده‌اند. ایرانی‌ها نیز بعد از آن‌ها با خرید ۲ هزار و در جایگاه دومین ملت قرار دارند سومین ملت نیز، روس‌ها هستند که طی نیمه اول سال میلادی، هزار و ۲۶۴ ملک در خانه خریده‌اند. از آن‌جایی که این خانه‌ها برای اخذ شهروندی ترکیه خریده شده‌است، حداقل قیمت آن‌ها ۲۵۰ هزار دلار است. با این حساب طی ۶ ماه حداقل 550 میلیون دلار ارز از کشور برای خرید خانه‌های ترکیه خارج شده است. اگر این میزان با میانگین دلار ۱۲ هزار تومانی محاسبه شود، ۶ هزار و ۶۰۶ میلیارد تومان می‌شود.
خارجی‌ها بیش از هر شهر دیگری در استانبول، مرکز مالی و بزرگترین شهر این کشور خانه می‌خرند. ۸۹۰۰ خانه در این شهر به خارجی‌ها فروخته شده و بعد از آن هم آنتالیا با ۴۰۹۳ ملک و پایتخت این کشور یعنی آنکارا با فروش هزار و ۱۱۱ خانه قرار دارد. در حال حاضر میانگین قیمت خرید هر متر خانه در استانبول، ۹ میلیون تومان است.
بر اساس گزارش نویتا اینترنشنال، یک موسسه مشاوره املاک بین‌المللی در ترکیه، برای خرید یک خانه در این کشور به طور متوسط ۱۵۰ هزار دلار نیاز است. با این حساب، در مجموع خارجی‌ها ۳ میلیارد دلار ارز تنها در ۶ ماه با خرید خانه به اقتصاد ترکیه ارز تزریق کرده‌اند.
فاروک آکبال، کارشناس موسسه مشاوره املاک نویتا اینترنشنال می‌گوید: «درآمد ترکیه از خرید املاک توسط خارجی‌ها در نیمه اول سال ۲۰۱۸، ۲ میلیارد دلار بود. حالا تنها در ماه ژانویه، ۴۹۳ دلار ترکیه از طریق فروش املاک به دست آورده‌است. در ماه مارس و آوریل نیز خارجی‌ها به ترتیب ۵۴۷ میلیون و ۴۲۱ میلیون دلار به بازار املاک ترکیه ریخته‌اند. در ماه ژوئن نیز رقمی بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار از این طریق به بازار املاک ترکیه تزریق شده‌است.»
مقایسه میزان خرید مسکن توسط اتباع خارجی طی ۵ ماه از سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹/منبع: روزنامه Yeni Şafak ترکیه
| کشور | می ۲۰۱۸ | می ۲۰۱۹ | ژانویه-می ۲۰۱۸ | ژانویه-می ۲۰۱۹ |
| کل | ۲۴۳۳ | ۳۹۶۷ | ۹۸۵۹ | ۱۷۴۵۲ |
| عراق | ۴۰۷ | ۵۹۴ | ۱۶۷۲ | ۲۹۰۸ |
| ایران | ۲۱۷ | ۵۰۹ | ۷۱۶ | ۱۷۸۷ |
| روسیه | ۱۶۵ | ۲۸۵ | ۶۴۶ | ۱۰۷۴ |
| افغانستان | ۱۳۱ |
۱۸۳ | ۵۸۰ | ۸۷۹ |
| عربستان سعودی | ۲۰۶ | ۱۵۷ | ۹۷۷ | ۹۹۲ |
| آلمان | ۱۲۳ | ۱۵۵ | ۴۴۰ | ۶۱۹ |
| یمن | ۵۲ | ۱۵۵ | ۲۰۳ | ۶۶۴ |
| کویت | ۱۱۴ | ۱۵۲ | ۵۱۶ | ۷۵۷ |
| انگلستان | ۱۱۲ | ۱۴۹ | ۳۲۴ | ۴۶۳ |
| اردن | ۶۵ | ۱۴۴ | ۳۰۹ | ۶۷۰ |
| فلسطین | ۴۴ | ۱۰۴ | ۱۴۹ | ۵۲۱ |
| مصر | ۳۸ | ۹۹ | ۲۳۰ | ۴۱۱ |
| آذربایجان | ۷۵ | ۹۰ | ۳۳۲ | ۴۶۴ |
| لیبی | ۱۴ | ۸۳ | ۷۶ | ۳۷۴ |
| اوکراین | ۵۶ | ۸۰ | ۲۱۵ | ۲۷۹ |
| قزاقستان | ۲۸ | ۷۱ | ۱۵۳ | ۲۵۶ |
| امریکا | ۲۶ | ۶۸ | ۹۵ | ۲۴۷ |
| قطر | ۵۰ | ۶۴ | ۱۹۶ | ۳۳۲ |
| لبنان | ۲۵ | ۵۷ | ۷۲ | ۲۷۴ |
| سوئد | ۴۸ | ۵۵ | ۱۸۴ | ۲۳۸ |
| سایر کشورها | ۴۳۷ | ۷۱۳ | ۱۷۷۴ | ۳۲۴۳ |