جمهوری اسلامی موریتانی کشوری در شمال غربی آفریقا به پایتختی «نواکشوط» است. زبان رسمی موریتانی عربی و واحد پول آن «اوقیه» است. جمعیت این کشور چهار میلیون و ۳۰۰ هزار نفر و تقریباً همه مردم آن مسلمان هستند.
موریتانی مساحتی حدود یک میلیون کیلومتر مربع دارد که ۹۰ درصد آن را بیابان پوشانده و یک سوم جمعیت کشور در پایتخت زندگی می کنند.
نام این کشور از نام «موریطنیه» گرفته شده که یک پادشاهی اقوام بربر بود که از سده سوم پیش از میلاد تا سده هفتم میلادی بر بخش هایی از شمال آفریقا حکومت می کرد.
در قرن هفدهم فرانسویان بر ساحل این سرزمین پا گذاشتند، ولی تا ۱۹۰۳ (۱۲۸۸ ه -ش) امیرنشین‌های دور از ساحل را ضمیمه نکردند. موریتانی در ۱۹۶۰ (۱۳۴۰ ه-ش) استقلال یافت. در ۱۹۷۶(۱۳۵۶ ه-ش) وقتی اسپانیا از صحرای غربی دست کشید، مراکش و موریتانی این سرزمین را بین خود تقسیم کردند، ولی موریتانی نتوانست چریک‌های پولیساریو را، که برای استقلال صحرای غربی می‌جنگند، شکست دهد و از ادعای خود منصرف شد. در سال ۱۹۸۹(۱۳۶۸ ه-ش)، تنش میان اعراب مسلط شمال و سیاهپوستان آفریقای جنوبی به خشونت انجامید. این کشور پس از ۱۹۷۶(۱۳۵۵ ه-ش) تحت حاکمیت نظامیان بود و در ۱۹۷۹(۱۳۵۷ ه-ش) تک‌حزبی گردید و نهایتا در ۱۹۹۲ (۱۳۷۱ ه-ش) انتخابات چندحزبی در این کشور برگزار شد.
در آخرین انتخابات سراسری در این کشور، دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری موریتانی ۲۲ ژون ۲۰۱۹ (۱ تیر ۱۳۹۸) با مشارکت شش نامزد برگزار شد. در این انتخابات حدود دو میلیون واجد شرایط برای شرکت بودند.
«محمد ولد الغزوانی» وزیر دفاع پیشین، «سیدی محمد ولد بوبکر» رییس جمهور اسبق و «محمد ولد مولود» مخالف دولت وقت از برجسته ترین نامزدهای این دوره از انتخابات برای تکیه بر کرسی ریاست جمهوری موریتانی بودند.
«محمد ولد عبدالعزیز» رییس جمهوری وقت این کشور نیز به علت محدویت های قانونی نتوانست در انتخابات شرکت کند.
«بیرام ولد عبیدی» فعال حقوق بشری برجسته، «کان حمیدو بابا» نماینده پیشین پارلمان و «محمد الامین المرتجی» کارشناس اقتصاد از دیگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری موریتانی بودند.
دولت موریتانی اعلام کرده که بیش از ۱۰۰ ناظر بین المللی بر این دوره از انتخابات ریاست جمهوری نظارت کردند، ناظران مرکز بین المللی کارتر، فرستادگان اتحادیه آفریقا، چند نماینده از سفارت کشورهای خارجی، یک هیئت از سازمان ملل و شماری از ناظران داخلی از جمله افرادی بودند که در این دوره بر انتخابات ریاست جمهوری موریتانی نظارت کردند.
نهایتا ۶۲.۶۶ درصد مردم در این انتخابات شرکت کردند و دو روز بعد، ۲۴ ژون ۲۰۱۹ (۳ تیر ۱۳۹۸) کمیته مرکزی انتخابات موریتانی پیروزی "محمد ولد الغزوانی" وزیر دفاع سابق و نامزد حزب حاکم را در انتخابات ریاست جمهوری این کشور اعلام کرد. این کمیته با صدور بیانیه‌ای افزود: الغزوانی با کسب ۵۲.۰۱ درصد آرا پیروز انتخابات ریاست جمهوری این کشور شده است.
در همین راستا "ولد بلال" رئیس این کمیته در کنفرانسی مطبوعاتی با تاکید بر تلاش "کمیته شفافیت انتخابات"، گفت: این انتخابات، پیروزی ملت موریتانی و دستاوردی در راستای تحکیم دموکراسی در کشور بود و فضا را برای اولین چرخش مسالمت آمیز قدرت در تاریخ این کشور فراهم کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران برگزاری موفق انتخابات ریاست جمهوری موریتانی و انتخاب «محمد ولد الغزوانی» به عنوان رئیس جمهوری جدید را به دولت و ملت این کشور تبریک گفت.
سید عباس موسوی در این بیانیه افزود: امیدواریم در دوران جدید این کشور شاهد رشد و شکوفایی هرچه بیشتر موریتانی و تعمیق روابط دوجانبه باشیم.
**چرخش سیاسی در موریتانی بسوی ایران
نزدیک به 100 در صد مردم موریتانی مسلمان سنی‌مذهب هستند و این کشور بطور سنتی متحد عربستان سعودی بوده است. اما شماری شیعه مذهب نیز در این کشور هستند. مسئله «تشیع در موریتانی» همواره یکی از مهمترین موانع روابط دیپلماتیک بین ایران و موریتانی بوده است و حتی دولت وقت این کشور در سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۵) در حساسیتی بی سابقه به تحرکات محدود شیعیان این کشور و حمایت معنوی جمهوری اسلامی ایران از آنان، به دلیل آنچه رشد مذهب شیعه در این کشور نامیده شد خواستار قطع روابط دیپلماتیک با ایران شد.
حزب تمدن و توسعه حاکم بر موریتانی در بیانیه ای اعلام کرد که به دنبال هماهنگی با اتحادیه عرب برای درخواست از رهبران کشورهای عربی برای قطع روابط دیپلماتیک با ایران است. این حزب همچنین حمایت معنوی ایران و موضع سیاسی کشورمان در قبال دولت بحرین را محکوم و آن را مغایر با روابط بین الملل دانست. با اینحال متعاقب سفر بی سابقه سال گذشته(بهمن ۱۳۹۷) وزیر دفاع ایران به این کشور متحد آفریقایی عربستان به مرور روابط دو کشور تغییراتی را تجربه کرد. العربی الجدید چاپ لندن درباره سفر وزیر دفاع ایران نوشت: سفر امیر حاتمی به نواکشوت و دیدار او با محمد ولد عبدالعزیز رئیس جمهور موریتانی نشان دهنده اهتمام ویژه ایران به این کشور آفریقایی و تلاش برای تقویت همکاری های امنیتی مشترک است.
لازم به ذکر است که نواکشوت از جمله معدود پایتخت های عربی بود که روابط دیپلماتیک خود با بشار اسد را حفظ کرد. همچنین در اوج بحران سوریه 'مولادی ولد محمد لغظف' نخست وزیر خود را به دمشق فرستاد موضوعی که ایران آن را دستاوردی بزرگ می داند و با همکاری امنیتی، نظامی و اقتصادی با این کشور آفریقایی از آن استقبال می کند.
هرچند که موریتانی هنوز جزو ائتلاف عربستان و امارات در جنگ یمن است؛ اما سفر سرتیپ 'امیر حاتمی' وزیر دفاع ایران به نواکشوت و دیدار وی با 'محمد ولد عبدالعزیز' رییس جمهوری وقت این کشور نشان از توجه و تلاش تهران به این کشور آفریقایی برای تحکیم روابط امنیتی مشترک داشت.
وزیر دفاع ایران در مصاحبه ای مطبوعاتی با تاکید بر این که حامل پیامی شفاهی از 'حسن روحانی' رییس جمهوری ایران به همتای موریتانی وی برای افزایش روابط دوجانبه است، گفت: همکاری دو جانبه به ویژه در زمینه دفاع مشترک مورد توجه سیاست خارجی ایران است.
حاتمی همچنین در دیدار با 'محمد ولد شیخ محمد احمد الغزوانی' همتای موریتانی خود با اشاره به اهمیت موقعیت جغرافیایی موریتانی، خواستار همکاری و افزایش روابط دو جانبه شد. همچنین دو طرف در این دیدار راه های تحکیم همکاری نظامی و امنیتی را بررسی کردند.
'احمد ولد محمد مصطفی' سردبیر خبرگزاری 'مستقل' موریتانی در گفتگو با پایگاه العربی الجدید در خصوص سفر وزیر دفاع ایران به موریتانی گفت: روشن ترین پیام این دیدار آن بود که موریتانی روابط دیپلماتیک خود با ایران را به عربستان و امارات گوشزد کرد.
وی افزود: این دیدار، تغییر جهت دیپلماسی این کشور را طی دو سال گذشته و از زمان محاصره قطر را نشان می دهد.
سردبیر خبرگزاری مستقل موریتانی تاکید کرد: نتایج وابستگی دیپلماسی نواکشوت به پرونده های سعودی مثبت نبود. مهم ترین نمونه آن سفر بی نتیجه 'محمد بن سلمان' ولیعهد سعودی به موریتانی بود و پس از آن مشخص شد که ریاض اهمیتی به عملی کردن وعده های خود به این کشور آفریقایی نمی دهد. نواکشوت با تحکیم روابط خود با ایران می خواهد به عربستان و امارات یادآوری کند که قدمت این روابط به چند دهه می رسد و تحکیم آن کار سختی نیست؛ ضمن آن که تهران هم تمایل به این روابط دارد.
در همان هنگام و در زمان حضور وزیر دفاع ایران در موریتانی، «محمد عمرانی» سفیر جمهوری اسلامی ایران نیز با «محمد سالم البشیر» نخست وزیر موریتانی دیدار و در خصوص راه های توسعه روابط دوجانبه گفت و گو کرد. عمرانی در این دیدار ضمن تبریک به البشیر به مناسبت انتصاب وی به عنوان نخست وزیر جدید موریتانی، آمادگی کشورمان برای تقویت همکاری ها با موریتانی در زمینه های مختلف را اعلام کرد. سفیر ایران با «محمد المحم» رئیس حزب حاکم، وزیر فرهنگ و سخنگوی دولت موریتانی نیز دیدار و در خصوص موضوعات مورد علاقه و راه های گسترش روابط فرهنگی و سیاسی گفت و گو کرده بود.
المحم نیز در این دیدار ضمن تاکید بر اراده سیاسی کشورش برای گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران، بر آمادگی وزارت فرهنگ این کشور برای گسترش همکاری ها در زمینه های مختلف تاکید کرد.
در یکی دیگر از تحولات میان نواکشوت و تهران، وزیر امور خارجه این کشور در سال قبل (۳ تیر ۱۳۹۷) با سفیر کشورمان در این کشور دیدار و در رابطه با مسائل منطقه ای و جهانی به پشتیبانی از ایران پرداخت. «اسماعیل ولد الشیخ» وزیر خارجه موریتانی در دیدار با «محمد عمرانی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در این دیدار گفت: برقراری روابط خوب و سازنده با جمهوری اسلامی ایران یک تصمیم حاکمیتی در موریتانی است و رئیس جمهوری و دولت اهمیت زیادی برای استمرار روابط با تهران قائلند.
ولد الشیخ با اشاره به اشترکات دینی و اجتماعی و سیاسی ایران و موریتانی و از جمله وحدت موضعگیری دو کشور در مورد فلسطین و برخی دیگر از موضوعات مهم در جهان اسلام افزود: مردم موریتانی از ابتدا نهضت امام خمینی (ره) را با علاقه و اهتمام پیگیری می کردند.
وزیر خارجه موریتانی با اشاره به دو سفر خود به تهران خاطرنشان کرد: در این سفرها شاهد عظمت ملت ایران بودم و به چشم خود دیدم ایرانی ها توانسته اند تحریم ها و محدودیت ها را به فرصت تبدیل کنند.
اکنون و با سرکار آمدن محمد ولد الغزوانی به عنوان رئیس جمهوری موریتانی به نظر می رسد روابط مبتنی بر احترام متقابل؛ تهران و نواکشوت را بسوی گسترش همکاری های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هدایت می کند. در آخرین سلسله از تحولات مثبت دیپلماتیک میان دو طرف، محمد عمرانی سفیر کشورمان در مراسم تحلیف الغزوانی شرکت و مراتب تبریک دولت و ملت ایران را به وی اعلام کرد.
الغزوانی نیز با بیان اینکه پیام تبریک حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران را شخصا خوانده است، از پیام گرم ایشان سپاسگزاری کرد.
به گزارش بخش اطلاع‌رسانی سفارت ایران در موریتانی، در این مراسم که روسای جمهور ی مالی، چاد، نیجر، بورکینافاسو، گینه، گینه بیسائو، ساحل عاج، صحرا و همچنین نخست‌وزیران الجزایر و مراکش حضور داشتند.
وزیران امور خارجه و فرستادگان ویژه از روسیه، آمریکا، چین، فرانسه، اسپانیا، ترکیه، صربستان، مصر، عربستان، امارات، کویت، عمان، تونس، گینه استوائی، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل، اتحادیه آفریقا، سازمان همکاری‌های اسلامی، جامعه عرب و نیز صدها میهمان داخلی و خارجی از دیگر شرکت کنندگان در این مراسم بودند.