عاقد خطبه را می‌خواند و آنان تجربه مبهمی از ترس و شادی و هیجان را تجربه می‌کنند، نگاهشان به آیات کلام نور است، عروس که بله را می‌گوید، صدای هلهله بلند می‌شود و ساعاتی بعد زوج جوان راهی خانه بخت می‌شوند، دعای بزرگترها برایشان این است: سپید بخت شوید.
این روزها، سپید بختی زیاد هم آسان نیست، خانه بخت رفتن هم برای خیلی از جوان‌ها، سخت شده است، البته بعضی ها خودشان سخت می گیرند، بعضی ها هم از دست خانواده هایشان گله دارند.
گذشته از مسائل اقتصادی که همه به نوعی آن را عامل افزایش سن ازدواج می‌دانند، برخی مسائل فرهنگی هم است که باعث می شود تا زمان پیوند ۲ جوان به تاخیر بیفتد و یا گاهی آشیانه نوپای یک زندگی از هم بپاشد.
سارا تازه عقد کرده است، می‌گوید: خانواده همسرم خیلی خوب هستند ولی یکی از نزدیکان آنها، مدام بدگویی و درباره مادرشوهرم غیبت می‌کند.
مهرش ۷۲ سکه است و ملزومات زندگی را در حد توان داماد ثبت کرده اند، می‌گوید: خرید جهیزیه برایمان سخت شده و با وام ازدواج هم نمی‌شود چیز زیادی خرید، بازپرداخت وام هم برایمان سنگین است و اول زندگی باید با ترس و لرز قسط، صبحمان را شب کنیم.
داستان زندگی زوج‌های جوان امروز از خانه و کاشانه‌ای جدا از والدین آغاز می‌شود در حالیکه در گذشته تمامی عروس‌ها باهم و در کنار والدین دامادها زندگی می‌کردند به طوریکه به گفته یکی از اساتید رشته مشاوره خانواده دانشگاه کردستان، در ۲ ماه گذشته بیش از ۱۰ زوج سنندجی به کلنیک وی مراجعه کرده و گفته اند که قادر به اجاره مسکن نیستند و ناچار شده اند جدا از هم و هر یک با خانواده خود زندگی کند.
گذر زمان از سنتی به صنعتی باعث شده تا ازدواج‌ها هم اصالت ایرانی و گاهی اسلامی خود را از دست بدهد.
همه هم و غم عروس و دامادها این است که لباس، طلا، مراسم، پذیرایی، جهیزیه و دیگر اسباب آغاز زندگی مشترکشان مورد پسند مردم باشد و خودشان تنها کسانی هستند که از مراسم عروسی کمترین لذت را می برند.
سه میلیون ازدواج معوقه در کشور
عضو هیات علمی دانشگاه کردستان به همراه جمعی از پژوهشگران، تحقیق پژوهشی درباره آسیب شناسی نرخ ازدواج در استان انجام داده است و عقیده دارد این تحقیق می‌تواند سند راهبردی برای یافتن راه حل افزایش رغبت به ازدواج باشد.
ناصر یوسفی با بیان اینکه سازمان ملی جوانان سن طبیعی ازدواج برای دختران را ۱۸ تا ۲۴ سال و برای پسران ۲۱ تا ۲۷ سال اعلام کرده، اظهار داشت: این در حالی است که هم اکنون سن ازدواج دختران کردستانی به ۳۰ و پسران به بالای ۳۵ سال رسیده است.
وی از سه میلیون متقاضی ازدواج در کشور گفت که هنوز شرایط برای آغاز زندگی مشترکشان فراهم نشده است.
یوسفی بیشترین مشکل جوانان را بیکاری و نبود امنیت شغلی برای آغاز زندگی مشترک برشمرد و افزود: در کنار کاهش آمار ازدواج، شاهد افزایش طلاق هم هستیم که بر این معضل دامن می زند.
زوج هایی که زیر یک سقف نیستند
وی به برخی شناسه‌هایی که در ناپایداری ازدواج ها و کاهش رغبت به ازدواج در این تحقیق به دست آمده اشاره و اظهار داشت: اولین شناسه کم توانی و ناتوانی اقتصادی است که تهیه مسکن، استقلال اقصادی، بالارفتن روزافزون هزینه های زندگی، عدم ثبات اقتصادی، فاصله طبقاتی و عدم حمایت اجتماعی از لحاظ اقتصادی، بحران بیکاری و درآمد کم به نسبت مشاغل را شامل می شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان به برخی عوامل غیراقتصادی هم اشاره کرد و افزود: بدبینی و ناسازگاری، نگرانی درباره خیانت، نپذیرفتن شرایط ازدواج سنتی، گسترش مشکلات و اختلالات اجتماعی (عدم آمادگی برای پذیرش مسئولیت اجتماعی، بی اعتمادی در زمینه عصمت و عفت، شکاف عمیق بین نسلی، نبود فرهنگ گفت و گو) زیاده‌خواهی و آرمان‌گرایی، بالا رفتن سطح انتظار توقع، افزایش روابط دختر و پسر و دسترسی آسان به نیازهای جنسی قبل از ازدواج، کاهش معنویت و ارزش های اخلاقی، نگرانی در تهیه جهیزیه، نگرانی و کاهش امید به آینده، سرگردانی در فضای مجازی از جمله این عوامل است.
گسترش ازدواج سفید
این عضو هیات علمی دانشگاه کردستان، به گسترش ازدواج سفید هم اشاره کرد و افزود: در حال حاضر این پدیده اجتماعی روبه افزایش است و به نوعی عامل تاخیر در ازدواج رسمی و شرعی جوانان شده است.
یوسفی با بیان اینکه بر اساس این تحقیق ۴۰ تا ۵۰ درصد طلاق ها قبل از آغاز زندگی مشترک روی می‌دهد، گفت: از سویی ارتباط بیت زن و شوهرها به کمتر از یک دقیقه رسیده است و همین مساله باعث شده تا تبلیغ منفی درباره ازدواج زیاد شود.
بازگشت به قوانین عرفی
این محقق امور اجتماعی یکی از راهکارهای افزایش ازدواج را ایجاد اشتغال و تجدید نظر مسئولین و خانواده‌ها درباره ازدواج آسان جوانان برشمرد و افزود: کاهش سطح توقع جوانان و خانواده ها از راهکارهایی است که در ابتدای راه باید به آن توجه شود.
یوسفی ایجاد مراکز اجباری مشاوره قبل از ازدواج در استان را راهکاری مهم اعلام کرد افزود: در کنار این مساله باید ترویج ارزش های ضد تجملگرایی و نتایج جلساتی که برای ساماندهی امور جوانان برگزار می شود، عملیاتی شود.
بازگشت به قوانین عرفی هم از دیگر نکاتی بود که وی به آن اشاره کرد.
کاهش ازدواج افزایش سندهای سفید
رئیس مرکز مشاوره دانشگاه کردستان نیز به آمار افزایش آمار ترغیب به ازدواج سفید گفت: در سنندج هم ۱۰ مورد همخانگی به کلنیک مشاوره مراجعه کرده اند که نشان می دهد این پدیده به صورت خزنده از شهرهای بزرگ به سمت شهرهای کوچک در حال حرکت است.
احمد امانی با بیان اینکه هم اکنون ۶۵ درصد خانم‌ها تحصیلات کارشناسی و کارشناسی ارشد دارند و ۳۵ درصد مردان دیپلم هستند، گفت: یعنی تا ۱۰ سال آینده خواستگار دختران تحصیل کرده، پسرانی با شغل صنعتی و خدماتی و تحصیلات دیپلم خواهند بود.
امانی مرگ هیجان را از چالش های اصلی و علت های پناه بردن به ازدواج سفید برشمرد و اضافه کرد: راه برون رفت هیجان تمرکز بر خویشتن و شاهراه اصلی آن هم غرایض جنسی است که از خودارضایی تا پدیده همخانگی امتداد دارد.
وی طول عمر یک رابطه همخانه را یک تا سه سال اعلام کرد و تاکید کرد: این پدیده بیشتر دامنگیر سنین ۲۵ تا ۳۰ سال است که اوج تکاپوی جنسی و عاطفی آنها به شمار می رود.
امانی گفت: از بحران های روانشناختی این پدیده می‌توان به افسردگی، اضطراب، سندروم ضربه به عشق، احساس بی ارزشی به ویژه در دختران، بی هویتی، فرزندان بی سرپرست و خشونت بالای خانوادگی اشاره کرد.
وی رسالت دانشگاه در این زمینه را این معرفی کرد که خط قرمزی در این رابطه نیست و نقاط غیرقابل سوال وجود ندارد و دچار تفکر مربعی نشویم.
امانی تاکید کرد: تله دهه ۶۰ اعتیاد، تله دهه ۷۰ ایدز، تله دهه ۸۰ طلاق عاطفی بود که در همه دهه ها تنها به جامعه گفتند خفه شود و درباره آنها حرفی زده نشود و باید تلاش کنیم امروز به تله ازدواج سفید نیفتیم.
این استاد دانشگاه گفت: برای نجات روستای در معرض سیل نمی شود آن را جابجا کرد اما می شود به مردمش آموزش شنا داد.
ازدواج و طلاق های الگو
استاندار کردستان چندی قبل در نشست ساماندهی امور جوانان گفته بود: وقتی کردستان را استانی فرهنگی می دانیم، باید بنیان‌های خانواده هم در آن فرهنگی و محکم‌تر شود که این مساله نیازمند برنامه‌ریزی از سوی همه دستگاه ها به‌ویژه نهادهای فرهنگی است.
بهمن مرادنیا خواستار برخورد متعصبانه مدیران اجرایی نسبت به مقوله طلاق و جایگاه کردستان در کشور در این زمینه شد و افزود: طلاق مساله ای است که نسل جوان را تهدید می‌کند لذا باید با فوریت کارهای مناسبی را در این حوزه انجام دهیم.
وی یادآور شد: همانگونه که یک ازدواج موفق در خانواده تبدیل به الگو و ارزش می شود، طلاق هم ضد ارزش بوده و الگوی منفی قلمداد و موجب سرخوردگی نسل جوان از ازدواج می‌شود.
مرادنیا به شروع حرکت مناسب خیرین و برخی نهادها هم در حوزه ازدواج اشاره کرد و اظهار داشت: تحویل جهیزیه به نوعروسان نیازمند می تواند بخشی از مشکلات جوانان در این زمینه را تامین کند.
تجربه روابط جنسی پیش از ازدواج
از پیامدهای منفی تاخیر در ازدوج روی آوردن به برخی رفتارهای پرخطر است و سرپرست دانشگاه علوم پزشکی کردستان می گوید: یکی از مسائلی که جوانان با آن روبرو هستند، ارتباط جنسی پیش از ازدواج است که بر اساس تحقیق انجام شده، یک چهارم جوانان در آستانه ازدواج، این رابطه را تجربه کرده‌اند.
وحید یوسفی‌نژاد افزود: از پیامدهای بالا رفتن سن ازدواج ابتلا به بیماری‌های مقاربتی از جمله ایدز است که براساس آخرین اطلاعات تا ۲ سال قبل پیش بینی می شد یک هزار و ۲۰۰ مبتلا به این بیماری در استان وجود داشته باشد که ۶۰۰ نفر از آنان تاکنون شناسایی شده اند.
وی فرهنگ‌سازی برای مقابله با این مسائل را نیازمند اهتمام بیشتر دستگاه‌های فرهنگی از جمله صداوسیما و رسانه ها دانست و یادآور شد: باید مهارت‌های زندگی و برخی ملزومات رابطه جنسی به عنوان خط قرمز تلقی نشده و به جوانان آموزش داده شود.
پرداخت بیش از هشت هزار فقره تسهیلات ازدواج
یکی از راه‌های که می تواند بخشی از معضلات اقتصادی زوج های جوان را کمرنگ کند، پرداخت تسهیلات ازدواج است.
معاون امور شعب بانک ملی ایران در کردستان می گوید: امسال ۱۱ هزار و ۲۷۳ متقاضی تسهیلات ازدواج در بانک‌های استان پذیرش شده و ۷۴ درصد این تعداد یعنی هشت هزار و ۳۱۰ نفر موفق به دریافت این تسهیلات شده اند.
جمشید کریمی با بیان اینکه این تسهیلات در مبالغ ۳۰۰ و ۶۰۰ میلیونی به متقاضیان پرداخت شد، افزود: بانک ملی با ۲ هزار و ۸۳۲ فقره و بانک پارسیان با ۱۳ فقره به ترتیب بیشترین و کمترین پرداختی‌ها را در این بخش داشته اند.
سپید بخت شوی
با همه مشکلاتی که فرا روی جوانان قرار دارد، یکی از عواملی می تواند زمینه سپید بختی آنان را فراهم کند، خودشان هستند.
جوانی که پا روی چشم و هم چشمی بگذارد و عقب گردی به زندگی پدر و مادر خود بزند می بیند که با ساده گرفتن برخی رسومات می شود، آغاز مشترکی را رقم زد که پایانی برای آن وجود ندارد.
از سوی دیگر برای گسترش امر ازدواج راه های متعددی وجود دارد یکی از این راه ها آماده کردن بستر مناسب در جامعه برای ترغیب جوانان به تشکیل خانواده است.
برای این امر می توان فرهنگ ناب دینی و الگوهای عملی و اسلامی را جای گزین فرهنگ رایج در جامعه کرد.
در مثل ها آمده است: ازدواج مانند پیوندی است که از درختی به درخت دیگر بزنند، اگر خوب گرفت هر دو «زنده» می‌شوند و اگر «بد» شد هر دو می‌میرند.
۹۹۳۷