تهران- ایرنا- کره جنوبی و ژاپن درگیر جنگ تجاری سختی شده اند که به اعتقاد برخی تحلیلگران و رسانه ها بازتابی از سیاست های حمایتگرانه «دونالد ترامپ» است که جایگاه و قدرت سازمان تجارت جهانی را به شدت تضعیف می کند.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، دو تصمیم از سوی دولت های کره جنوبی و ژاپن کافی بود تا آتش اختلافات میان سئول و توکیو را بار دیگر شعله ور کند. رای دیوان عالی کره جنوبی مبنی بر پرداخت غرامت از سوی دو شرکت ژاپنی به خسارت دیدگان از سوءاستفاده سربازان ژاپنی از زنان کره ای در خلال جنگ جهانی دوم با واکنش تند تجاری از سوی توکیو روبرو شد . 

ژاپن برای مقابله با این دستور قضایی، سئول را از فهرست شرکای تجاری مورد اعتماد و اولویت‌ های صادراتی خود خارج ساخت. درواقع با این اقدام کره جنوبی اولین کشوری است که با شدیدترین پاسخ تجاری و تکنولوژیک مورد غضب ژاپن قرار می گیرد و بخشی از ظرفیت های اقتصادی و تجاری صنایع خود را از دست می دهد. کره جنوبی هم اعلام کرد به شدت به این اقدام پاسخ خواهد  داد و به هیچ عنوان از رقیب و همسایه خود شکست نخواهد خورد.

گزارش نشریه «بیزینس اینسایدر» آورده است ژاپن اما در پاسخ به رای دادگاه کره جنوبی این استدلال را مطرح می کند که در قالب توافق سال 1965 و پرداخت غرامت یک میلیارد ینی پرونده همه ادعاهای بعدی بسته شده است.

نشریه فوق مهمترین اقلامی را که کره‌جنوبی از ژاپن وارد می کند تجهیزات سیلیکونی و چیپ های الکترونیکی است که در صنعت به شدت مورد نیاز این کشور است. براساس آمار در سال 2018 این کشور  بیش از ۱۱ میلیارد دلار از این تجهیزات مهم را از ژاپن وارد کرد که البته حدود 20 درصد صادرات توکیو در این بخش را تشکیل می دهد.

افزیش ابهام در آینده شبه جزیره کره

رئیس جمهوی کره جنوبی تهدید کرد در صورتی که ژاپن سیاست فوق را اجرایی کند، کشورش اقدامات متقابل را در دستور کار خود قرار می دهد و دیگر در مقابل ژاپن شکست نمی خورد. پیش بینی می شود حذف نام ژاپن از فهرست شرکای مهم تجاری سئول و شکایت در سازمان تجارت جهانی از جمله واکنش های کره جنوبی باشد.

روزنامه ها در شرق آسیا هم در چند روز اخیر عنوان داشتند که سئول تهدید کرده است در همکاری های امنیتی خود با توکیو بازبینی می کند. این در حالی است که دو طرف از متحدان نزدیک کاخ سفید در شرق آسیا به شمار می روند و  همزمان «دونالد ترامپ» در حال رایزنی برای حل بحران در شبه جزیره کره است. نقش و همکاری این دو کشور در هر راهکاری که واشنگتن برای پایان دادن به تنش ها با کره شمالی در پیش بگیرد حیاتی خواهد بود. به همین دلیل «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه آمریکا که در اجلاس امنیتی جنوب شرق آسیا در بانکوک به سر می برد هر دو طرف را تشویق کرد تا راه حلی مسالمت آمیز را برای رفع اختلافات در پیش بگیرند.

از طرف دیگر ایالات متحده خود را درگیر جنگ تجاری سختی با چین کرده است و تلاش بسیاری را به کار می بندد تا نقش رهبری خود در منطقه آسیا پاسیفیک را بار دیگر به رغم افزایش جایگاه و قدرت جهانی پکن تحکیم کند. در همین چارچوب واشنگتن به شدت بر تقویت روابط با متحدان منطقه ای و تضمین امنیت مسیرهای دریایی منطقه تاکید دارد.

کپی برداری متحدان از ترامپ

تحولات اخیر روابط دو کشور را به پایین ترین سطح از زمان توافقات دهه 1960 میلادی تاکنون رسانده است. این در حالی است که هر دوی این کشورها توسعه یافته به شمار می آیند و تلاش می کنند در تصمیم گیری های خود از افراط گرایی و تعصب نابجا خودداری کرده و همچون دولت های مدرن رفتار کنند. اما به نظر می رسد تقویت سیاست های ملی گرایانه فعلی یکی از پیامدهای تغییر در ماهیت تصمیم سازی در کاخ سفید باشد. نتیجه رویکردهای واشنگتن در دوسال اخیر عادی شدن راه اندازی جنگ تجاری میان کشورها آن هم به هر دلیلی است.

در حالی که تا پیش از این کشورها در زمینه ایجاد موانع تجاری، افزایش تعرفه ها یا اتخاذ مقررات سخت  گمرکی نخستین اقدامی را که در پیش می گرفتند بهره برداری از ظرفیت های دیپلماتیک بود اما امروزه جنگ تجاری و تهدید یا تحریم به مهمترین و سهل الوصول ترین ابزار برای پاسخ دهی به رویکردهای کشورهای رقیب تبدیل شده است. تارنمای نشریه « World Politics Review» هم این تنش ها را بازتابی از سیاست های تجاری و تعرفه ای دونالد ترامپ ارزیابی کرد که از سوی دو شریک و متحد کاخ سفید در شرق آسیا دنبال می شود. شرایط در حال تبدیل کردن منازعه تجاری کنونی به یک چالش دیپلماتیک است؛ این وضعیت نه تنها ظرفیت های تهدیدآمیز  برای منافع آمریکا در شرق آسیا را افزایش می دهد بلکه ممکن است مانع از اجرای خواسته های کاخ سفید در منطقه شود. 

اینکه ژاپن ایجاد موانع تجاری برای کره جنوبی را توجیهی ضروری برای نگرانی های امنیت ملی خود تصور می کند در واقع منعکس کننده رویکردهای رئیس جمهوری آمریکا در تعریف روابط خارجی، اتحاد با کشورهای دیگر و مفهوم قوانین تجاری است. اگر این منازعه هر چه سریع تر حل نشود ممکن است موضوع کره شمالی را پیچیده تر کند و با افزایش تهدید ها در منطقه سازمان تجارت جهانی و قواعد حاکم بر آن را نیز تضعیف نماید.

به اعتقاد تحلیلگران تمایل ژاپن به استفاده از تجارت به عنوان اسلحه، برای هر فردی در جهان مخاطره آمیز است چون که نشان می دهد حتی شکست ترامپ در انتخابات سال آینده آمریکا هم نمی تواند برنامه های سازمان تجارت جهانی را که رئیس جمهوری آمریکا دچار اختلال کرده است اصلاح نماید؛ افراد دیگری وجود دارند که مسیر ترامپ را دنبال می کنند. به نوشته این نشریه دولت ترامپ این استدلال را در جهان گسترش داده که تصمیم با کشورها است که خودشان منافع امنیت ملی خود را تعیین کنند و در مقابل سازمان تجارت جهانی حق تغییر چنین دریافتی را ندارد.  این تعبیر ضربه ای مهلک به توانایی و جایگاه این سازمان در مسیر مقابله با سیاست های حمایتگرایانه دولت ها به شمار می رود.