خبر کوتاه بود و تلخ؛ «حاج علی مردانی آذر» خیر مدرسه ساز درگذشت؛ در کوچه پس کوچه‌های این دنیا، بوی انسانیت از انسان هایی می‌آید که در دامان مادران این سرزمین سراسر اعجاز قد برافراشته و همت گمارده‌اند که سربلندی و افتخار را برای همه به ارمغان بیاورند؛ مرحوم "حاج علی مردانی آذری" نمونه بارز بزرگ مردی است که زندگی خود را تمام کمال، وقف سلامت و فکری کودکان ایران کرد.
برادران مردانی آذر، حاج غلامرضا و علی درگذشته اند و حاج کریم در قید حیات است، ستارگانی از یک خانواده شناخته شده خیر هستند که تاکنون میلیاردها تومان از ثروت و دارایی خود را در امور خیریه به ویژه در ساخت مدرسه و بیمارستان و مراکز فرهنگی هزینه کرده اند؛ این خانواده بزرگ به دلیل تعدد و کثرت اقدامات نیکوکارانه خود به ویژه در ساخت مدارس و مراکز فرهنگی به امپراطورهای مدرسه ساز معروفند؛ مدارسی که این خیران گشاده دست بزرگ دل ساخته اند،از نظر تجهیزات و امکانات سخت‌افزار و نرم‌افزاری جزو بهترین و مدرن‌ترین‌ها مدرسه هاست.
کمتر کسی است که نام برادران «مردانی آذر» را نشنیده و با خدمات ارزنده آنان به اقشار مختلف مردم در دورترین و محروم ترین نقاط کشور آشنایی نداشته باشد.
محبت از نگاه این سه برادر خیر می جوشید و می خواستند تمام مال و اموال خود را صرف مردم محروم نه تنها در ایران، بلکه در کل جهان بکنند؛ گویی خداوند کلید خزانه اش را در اختیارشان قرار داده و به آنان توصیه کرده که در این گیر و دار پر پیچ و خم روزگار و زندگی ماشینی اکثریت مردم، به فکر مردم و کودکان و نوجوانان در مناطق محروم باشند.
سال‌ها قبل که خاطرات مرحوم زنده‌یاد حاج‌غلامرضا مردانی آذر را می خواندم، نکات قابل توجهی را در آن دیدم؛ آن شادروان زنده‌یاد انگیزه اصلی خود و برادرانش از ساختن مدارس را چنین عنوان می کرد: "روزی ما سه برادر تصمیم گرفتیم تا به اتفاق هم، یک کار خیر و خداپسندانه انجام دهیم، اولین مطلبی که به ذهن مان رسید ساختن بیمارستان بود. اما بعد از اندیشه‌ها و مشورت‌های زیاد، به این نتیجه رسیدیم که تقویت فرهنگی جامعه، مهم تر از ساخت بیمارستان است، چون با احداث بیمارستان ما می توانستیم به داد کسی برسیم که سال‌هایی از عمر خود را گذرانده بود و حالا می خواست چند صباحی بیشتر عمر کند، در حالی که در مدرسه، نهال اندیشه پرورش می یابد و قدرت فرهنگی جامعه بالا می رود و در واقع، یک جامعه زنده و سالم می‌شود".
حاج‌علی مردانی آذری در گفت و گویی با اعلام این که تاکنون ۳۴ مجتمع آموزشی در کشور احداث کرده و تحویل آموزش و پرورش داده‌اند، گفته است: از این تعداد ۸ مورد در تهران و بقیه در استان آذربایجان‌شرقی بوده است.
مرحوم حاج علی مردانی آذر، انسان بسیار نکته‌سنجی بود و به جای جمله «هزینه کرده‌ایم»، از عبارت «سرمایه‌گذاری کرده‌ایم» استفاده می کرد؛ یعنی این که این سه برادر خیر مدرسه‌سازی و پول خرج کردن در راه فرهنگ و دانش را به نوعی «سرمایه‌گذاری» می دانند، نه «هزینه کردن».
آن فقید مدرسه ساز در مورد انگیزه‌های خود و برادرانش از احداث مدارس گفته است: "همواره اعتقاد راسخ داشته‌ایم که کشور عزیزمان از هر لحاظ غنی است و در اینجا، تنها فقر فرهنگی و کمبود دانش است که موجب برخی عقب‌ماندگی ها می شود. بنابراین، تصمیم گرفتیم کارهای زیربنایی انجام بدهیم و تا جایی که می توانیم و امکان داریم برای ارتقای فرهنگ کشورمان زحمت بکشیم و تاکنون نیز به لطف خداوند، کارمان موثر واقع شده است، به طوری که در مناطق محروم، به ویژه در روستاها با خیلی از کودکان و مخصوصا دختران مواجه هستیم که در مدارس شبانه‌روزی که احداث کرده‌ایم مشغول ادامه تحصیل هستند و در حالی که پیش از این در بیشتر جاها می دیدیم که دختران بعد از پایان مقطع ابتدایی، توان و امکان درس خواندن نداشتند".
وی ادامه می دهد: "در روستاهایمان استعدادهای درخشان و خوبی داریم که می توان با یک سرمایه‌گذاری مناسب، این استعدادها را شکوفا کرد تا کشورمان پیشرفت کند".
حاج‌علی مردانی آذری نیز همانند حاج‌کریم و زنده‌یاد حاج‌غلامرضا، همواره از پدر و مادر خود به نیکی یادمی کرد و می گفت: "پدر و مادرمان انسان‌های مفیدی برای جامعه بودند، ما از آن دو یاد گرفتیم که برای جامعه مفید باشیم، پدرمان همواره به دیگران کمک می کرد و مادرمان نیز شیرزنی بود که همیشه در انجام امور خیر برای فامیل و دیگران پیشقدم بود، دست همه را می گرفت و مشتاقانه به افراد کمک می کرد"؛ این گونه است که این برادران خیّر و فرهنگ‌پرور، مدارس پسرانه را به نام پدر و مدارس دخترانه را به اسم مادرشان نامگذاری می کنند و این مدرسه‌ها را به بهترین شکل می سازند و در اختیار دانش‌آموزان قرار می دهند.
حاج‌علی مردانی آذری مهم ترین سرمایه خود و برادرانش را صادق بودن در زندگی، دوست داشتن جامعه خود و تنها به فکر خود نبودن می دانست و معتقد بود: «وقتی کاری انجام می دهیم که موجب شادی دیگران می شود، از خوشحالی آنان خوشحال می شویم، زیرا که بزرگترین لذت برای ما، شادی دیگران است".
وقتی از حاج‌علی مردانی آذری در مورد انتظارش از معلمان و دست‌اندرکاران مدارس پرسیده می شد، در جواب می گفت: "تنها انتظار دارم که معلمان عزیز به وضع دانش‌آموزان بیش از پیش توجه کنند، چون با این همه زحماتی که انجام می شود باید برای رشد و شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان، این آینده‌سازان کشورمان بیشتری بشود، البته سطح معیشتی معلمان نیز باید ارتقای بیشتری بیابد".
این خیّر مدرسه‌ساز، در مورد انتظار خود از دانش‌آموزان نیز گفته است: «دانش‌آموزان عزیزمان نیز تلاش کنند برای جامعه خود و کشورمان مؤثر باشند، ما خدمت می کنیم دانش‌آموزان هم تلاش کنند تا موفق باشیم.»
برادران مردانی آذری پرچمدار امور خیرخواهانه در عصر حاضر هستند
استاندار سابق آذربایجان شرقی در مورد برادران مردانی آذری می گوید: بی تردید برادران مردانی آذر پرچمدار امور خیرخواهانه و خداپسندانه در عصر حاضر هستند که سرمایه عمر ارزشمند خود را لحظه به لحظه در راه سلامت و سعادت هم نوعان هزینه می کنند.
اسماعیل جبارزاده اظهار می کند: خانواده مردانی آذر جزو محبوب ترین بندگان الهی هستند که در تامین زیرساخت های بهداشتی، درمانی و آموزشی نقش مهمی ایفا می کنند.
وی معتقد است: هر زمانی که از روند اجرایی مراحل پیشرفت بیمارستان تخصصی کودکان بازدید می کردم به این باور می رسیدم که اینجا قطعه ای از بهشت است که توسط خیران بزرگوار، برادران مردانی آذر احداث می شود.
راه روشن برداران مردانی آذر همچون گذشته با تمام توان ادامه خواهد یافت
استاندار فعلی آذربایجان شرقی ضمن تسلیت درگذشت حاج علی مردانی آذر، می گوید: خبر درگذشت انسانی مومن و وارسته، خیّر نیکوکار جناب آقای علی مردانی آذری موجب تأثر و تألم فراوان شد؛ بزرگمردی که نامش قرین نیکوکاری، سخاوت، دستگیری از مستمندان و امور خیر و انسان‌دوستانه است.
محمدرضا پورمحمدی، اضافه می کند: نقش مؤثر این بزرگوار در ساخت واحدهای آموزشی و درمانی برای نیازمندان و سایر کارهای خیر، توشه آخرت برای ایشان و مایه رفاه و آسایش نیازمندان در دنیا خواهد بود.
وی ادامه می دهد: یقین دارم که با فقدان این انسان شریف، احسان و نیکوکاری در خانواده محترم مردانی آذر کم‌رنگ نخواهد شد و راه روشن برداران مردانی آذر همچون گذشته با تمام توان ادامه خواهد یافت.
به داشتن انسان‌هایی همچون مردانی آذری‌ها افتخار می‌کنیم
محمد حسین صومی، رییس دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز با اشاره به خدمات ارزنده برادران مردانی آذری در حوزه بهداشت و درمان می‌گوید: تمامی مدیران استانی و مردم به وجود چنین انسان های وارسته و قهرمانی افتخار می کنند.
به گفته وی، اعمال خیرخواهانه و انسان دوستانه در بهبود سلامت روانی و اجتماعی شخص، نقش بسیار مهمی داشته و مانع از بروز رفتارهای پرخطر در شخص می شود.
وی ادامه می‌دهد: این گونه اعمال در تنظیم فشار خون و کاهش استرس فرد نیز بیش از پیش نقش آفرین بوده و باعث ایجاد حس نشاط در فرد می شود.
جعفر پاشایی مدیرکل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی نیز گفت: برادران مردانی آذری تاکنون بیش از ۳۰ مدرسه، ۶ پانسیون و مجتمع آموزشی و هفت خوابگاه تقدیم نظام آموزشی کشور کرده اند که در بیش از ۵۰۰ کلاس درس، بیش از ۱۰ هزار نفر دانش آموز از سیستان و بلوچستان گرفته تا تبریز در آن‌ها تحصیل می کنند.
به طور قطع تاریخ ایران تلاش های خستگی ناپذیر برادران خیر مردانی آذر در امر مدرسه و بیمارستان سازی با هدف تربیت نسلی سالم و فرهیخته برای مام میهن را هرگز فراموش نخواهد کرد.
مرگ حاج علی مردانی آذر نیز مانند زندگی اش زیبا بود؛ او در حین بازدید از بیمارستان کودکان مبتلا به سرطان در شهرک خاوران تبریز و بر اثر سقوط از آسانسور درگذشت تا در تاریخ بنویسند: "بزرگمردی که حیاتش را فدای کارهای خیر کرد".
گزاش: نعمت مرادپور
۶۱۳۲/518