ادبیات گمانه‌زن برگردانی از عبارت Speculative Fiction است. بنا بر تعریف ویکی‌پدیای فارسی، این عنوان توصیف کننده تمامی سبک‌ها و زیرسبک‌هایی است که دنیایی متفاوت با دنیای واقعی را تصویر می‌کنند. امسال دومین سالی است که جایزه نوفه برای آثار گمانه‌زن برگزار می‌شود، فرزین سوری، دبیر جایزه نوفه در توضیح این جایزه و روند برگزاری دوره دوم، توضیحاتی داد.
ایرنا: جایزه نوفه درباره چیست؟
سوری: این جایزه خلاف بیشتر جایزه‌های ادبی که برگزار می‌شود، گفتمان مخاطب با مخاطب است، جایزه‌ای نیست که یک سمت آن نویسنده‌ها باشند و یک سمت آن داوران متخصص یا منتقد. ما در واقع اینجا، یک آکادمی داوری داریم که امسال تعداد آن بیشتر خواهد بود، این تعداد پارسال ۵۰ نفر بود و امسال سعی می‌کنیم ۷۰ تا ۱۰۰ نفر باشد و در واقع ایده‌مان هم این است که مخاطب ادبیاتی که خودمان به آن علاقه داریم که ادبیات گمانه‌زن ژانری یا هر اسمی که مخاطب فارسی زبان روی آن بگذارد را شبیه‌سازی کنیم و به این ترتیب، با ساختن شبکه‌ای از انسان‌ها، بتوانیم یک شبکه عصبی تشکیل دهیم که انتخاب کند. ما در نوفه به عنوان دبیر اجرایی یا دبیر علمی تاثیری روی انتخاب اثر نداریم و وظیفه ما شناساندن هر کتابی است که این گروه انتخاب کند و باید آن را ترویج کنیم.
ایرنا: لزوم وجود نوفه چیست؟ آیا به ادبیات ما چیزی اضافه می‌کند؟
سوری: این اتفاق را ناشران و مولفان تشخیص می‌دهند و دستاوردی برای آن‌ها خواهد بود، ما به عنوان جمع مخاطب، آدم‌هایی هستیم که بعد از این که مولفان به وجود آمدند و کارشان را کردند به وجود می‌آییم، تا وقتی که اثر وجود نداشته باشد ما هم دیده نمی‌شویم. ما که گروه ادبی نوفه هستیم و این جایزه را برگزار می‌کنیم، طرفدار این ژانر هستیم.
در واقع، تعدادی نویسنده، خبرنگار، خواننده، بیننده، سازنده تلویزیونی، فیلمنامه‌نویس، سریال ساز، هر کس به یک شکل به این مساله نگاه می‌کند و از آن دریافت دارد. هر کس به گونه‌ای به این ادبیات متصل می‌شود و این ادبیات، نوپاست، مشخص نیست در نهایت، چگونه خواهد شد، در حالی که با نمونه انگلیسی آن خیلی آشنا هستیم اما نسخه ایرانی آن را نمی‌شناسیم و احساس می‌کنیم این جایزه که برگزار می‌شود، مخاطب بزرگتر، تازه این آثار را پیدا می‌کند.
بگذارید این گونه بگویم، نوفه سال گذشته باعث شد که ضحی کاظمی، لاله زارع، رامبد خانلری و محمدرضا ایدرم به عنوان نویسنده ادبیات ژانری در یک فضای خیلی بزرگتر با حضور مخاطب بسیار دیده شوند، فضایی که شاید قبلا مخاطبان جوانتر، کمتر به آن توجه می‌کردند و الان اسم‌هایی هستند که بین طرفداران ادبیات ژانری شناخته شده هستند و هر قدر تعداد این مدل جوایز بیشتر باشد، به مخاطب کمک بیشتری می کند. به ادبیات هم کمک می‌کند و به نویسندگان بیشتری جرات می‌دهد که سمت این ادبیات بروند.
ایرنا: نخستین تجربه جایزه نوفه، سال گذشته، چطور بود؟ دستاوردی که مد نظر داشتید به دست آمد؟
سوری: در بخش کتاب سال خیلی خوب بود، امیدوارم تجربه خوبی در این زمینه داشته باشیم که تعداد داورها بیشتر شود، ما بتوانیم شبیه‌سازی بهتری از مخاطب کلی داشته باشیم، داوری در دو مرحله انجام شد و خواستیم بین ۵ کتاب نهایی، انتخاب کنند، حتی فکر می‌کنم وجود این لیست کوتاه، اتفاق مثبتی بود که برای ما هم جذابیت داشت.
بخش فصل اول که ویژه آثار منتشر نشده بود هم، رضایت بخش بود اما از بخش کودک و نوجوان خیلی راضی نبودیم، در حقیقت خودمان هم آمادگی آن را نداشتیم و به خاطر استقبالی که شد، اضافه‌اش کردیم اما امسال از آغاز کار، می‌خواهیم بخش نوجوان را داشته باشیم و برایش تمهیدی بچینیم و در اعلام فراخوان جایزه این نکته را آورده‌ایم که بخش کودک و نوجوان جداست و برای داوری آن هم برنامه ویژه‌ای داریم. امیدوارم امسال بیشتر مخاطب داشته باشد و بتوانیم کتابهایی در ادبیات گمانه‌زن فارسی به مخاطب نوجوان پیشنهاد کنیم.
ایرنا: سال گذشته همه داوران در یک سطح بودند، این دوره هم نوفه تیم داوری مرکزی نخواهد داشت؟
سوری: امسال هم دقیقا به شکل سال گذشته خواهد بود و اسم خاصی اهمیت نخواهد داشت، همه یک رای دارند و به یک اندازه اثرگذار هستند، از طرفی چون داورها معمولا با هم آشنا نیستند و راه ارتباطی به یکدیگر ندارند نمی‌توانند روی رای یکدیگر اثر بگذارند و از سوی دیگر مهم است که داوران در جریان نیستند چه کسی چه کتابی را داوری می‌کند و این برای من بسیار جذاب است که هر داور مستقل کار خود را انجام می‌دهد و هسته داوری را نداریم. هر کتابی که به دبیرخانه بیاید و طبق آیین نامه مورد قبول باشد، در لیست ما قرار می گیرد و داوری می شود، البته موجود بودن در برنامه فدیبو هم اهمیت دارد.
ایرنا: ناشر باید با این برنامه قرارداد داشته باشد؟
سوری: نه، قرارداد نیاز نیست، فقط کتاب باید به صورتی که قابل دسترس برای داوران نوفه باشد، در این برنامه بارگذاری می‌شود، نیازی نیست که حتما در این برنامه به شکل عمومی منتشر شود. مساله این است که در آغاز برنامه داوری در فیدیبو باشد که بتوانیم کتاب‌ها را برای داوران بفرستیم. نیازی نیست قراردادی با فیدیبو نوشته شود، فقط کافی است که فایل کتاب در فیدیبو موجود شود چون نمی‌توانیم صد نسخه کتاب را به شکل فیزیکی برای داوران تهیه و ارسال کنیم.
ایرنا: آثاری که مد نظر نوفه است، در چه ژانرهایی دسته بندی می‌شوند؟ جایزه نوفه به چه کتابهایی تعلق می‌گیرد؟
سوری: ما به طور خاص درباره ادبیات گمانه زن حرف می‌زنیم. چیزی که برای ما مهم است این است که ایده‌ای از ادبیات گمانه‌زن به مخاطب‌مان بدهیم، می دانیم که یک مقدار شاید اسم ناَآشنایی باشد، می‌دانیم که مخاطب با شنیدن آن بلافاصله تشخصی نمی‌دهد که درباره چه چیز حرف می زنیم، این عبارت شامل موارد بسیاری می شود، چندین ژانر مختلف را پوشش می‌دهد از ادبیات فانتزی تا ادبیات علمی تخیلی تا ادبیات وحشت، این ها عمده ترین زیرمجموعه های ادبیات گمانه‌زن هستند.
ادبیات گمانه‌زن یک گونه گفتمان ادبی هم هست که هر نوع تخیل یا فکر کنجکاوانه‌ای را شامل می‌شود، هر چیزی که در این چارچوب قرار بگیرد را به عنوان ادبیات گمانه زن چه در ساختار و چه در فضا چه در پلات چه در شخصیت پردازی همه اینها را ادبیات گمانه زن قرار می دهیم، ممکن است کتابهایی که به دست ما می رسد، ترکیبی از ادبیات فانتزی باشد، به هر حال المان‌های گمانه‌زن را داشته باشد، گمانه‌زنی در مهندسی معدن و زمین‌شناسی یعنی اینقدر زمین را کاوش کنیم تا به ذخیره‌ای از کانی یا نفت برسیم و به این چاه‌هایی که کنده می‌شود، چاه‌های گمانه می‌گویند.
امیدواریم که امسال با وجود این که سال گذشته از ۹۵ تا ۹۷ را بررسی کردیم و حدود ۲۵ تا ۳۰ کتاب داشتیم، امسال از ۹۷ تا ۹۸ این تعداد را ببینیم و از نظر تعداد قابل مقایسه باشند، البته از نظر کیفیت هم امیدواریم که قابل مقایسه باشند.
فراخوان دومین دوره از جایزه رمان گمانه‌زن نوفه، منتشر شد
بنابر اعلام دبیرخانه جایزه رمان گمانه‌زن نوفه، دومین دوره این جایزه ادبی به بهترین آثار تالیفیِ گمانه‌زن که در قالب رمان و یا داستان بلند در محدوده زمانی مهر ۹۷تا شهریور ۹۸ منتشر شده باشند و مطابق شرایط ذکرشده در آیین‌نامه این بخش از جایزه باشند، تعلق می‌گیرد. بدین وسیله از تمامی ناشران و نویسندگان ایران دعوت می‌شود تا پایان شهریورماه ۹۸ آثار واجد شرایط‌شان را به دبیرخانه جایزه نوفه ارسال کنند.
دبیرخانه دومین دوره جایزه نوفه در نشانی تهران، خیابان انقلاب، خیابان فخر رازی، خیابان شهدای ژاندارمری، پلاک ۸۶، ساختمان پیدایش، طبقه دوم، با کدپستی ۱۳۱۴۷۳۳۹۶۳ آماده دریافت آثار است. این دبیرخانه، همچنین با تلفن ۶۶۹۷۰۲۷۰(۰۲۱) و تلفکس: ۶۶۴۰۱۵۱۴ پاسخگوی سؤالات نویسندگان و ناشران خواهد بود. ناشران و صاحبان آثار می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با دومین دوره جایزه «نوفه» به پایگاه اینترنتی www.noofe.info مراجعه کنند.
همچنین مشابه دور اول این جایزه و به منظور تشویق هرچه بیشتر نویسندگان به تألیف آثار گمانه‌زن، جوایز جنبی «فصل اول» و «جایزه رمان گمانه‌زن نوجوان» نیز در کنار جایزه رمان گمانه‌زن سال، برگزار خواهد شد.
نویسندگان برای شرکت در جایزه «فصل اول» می‌توانند فصل یا قسمت دلخواهی از داستان بلند یا رمان گمانه‌زن‌شان را با رعایت شرایط آیین‌نامه این بخش از جایزه ادبی نوفه و با این شرط که اثر ارسالی هنوز به طور رسمی منتشر نشده باشد، از طریق آدرس پست الکترونیک fasle۱[at]noofe[dot]info ارسال کنند. (این آدرس فقط در دوران برگزاری مسابقه معتبر بوده و ارسال به آن به منزله شرکت در مسابقه است.)
همچنین ناشران و صاحبان آثاری که مایل به شرکت در جایزه جنبی «رمان گمانه‌زن نوجوان» هستند می‌توانند از طریق ارسال آثاری که با شرایط درج‌شده در آیین‌نامه این بخش از جایزه ادبی نوفه، مطابقت دارند به دبیرخانه نوفه (فرآیندی مشابه ارسال آثار برای جایزه اصلی)، در این بخش از دومین دوره این جایزه ادبی شرکت کنند.
لازم به ذکر است که مهلت ارسال آثار تا پایان شهریور ۹۸ بوده و مراسم اختتامیه و اعطای جوایز همچون دور پیش در ماه دوم زمستان ۹۸ برگزار خواهد شد.
ناشران، صاحبان آثار در تمامی بخش‌های جایزه و علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به کانال تلگرام، صفحه اینستاگرام و حساب توییتر نوفه از آخرین اخبار این جایزه ادبی مطلع شوند.
برای آگاهی از آیین نامه جایزه نوفه اینجا کلیک کنید.