نیکنام حسینیپور عصر یکشنبه در آئین اختتامیه سومین دوسالانه «نشان شیرازه» گفت: هنرمند دارای حبّ ظهور و اظهار است و این خود نیز از اوصاف الهی است. هنرمندان، دانشمندان و عرفا؛ همگی در پی درک حقیقت و معرفت الهی هستند اما تفاوت آنها در نحوه ادراک و بیان و ظهور اندیشههاست.
وی عنوان کرد: هنر طراحی کتاب یا کتابآرایی و استانداردسازی کتاب و توجه بهصورت و شکل کتاب، در همه جنبههای آن از طرح جلد، شکل جلد، جنس جلد، صفحهآرایی، نوع کاغذ، رنگ کاغذ، تصویرگری، حروفچینی، خطاطی و ... از محورهای بنیادین و دغدغههای اصلی امروز صنعت نشر است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: هنر کتابآرایی در فرهنگ و تمدن ایران زمین پیشینه دور و درازی دارد و هنرمندان بزرگی در این زمینه در طول تاریخ فعال بودهاند اما گسترش آن به شیوه مدرن با تکنولوژی جدید وارد ایران شده و از مشروطه تاکنون مشمول تحولات چندانی شده است. در دورههایی بروز و ظهور بیشتری داشته؛ مانند سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ که در حیطه مطبوعات و کتاب فضایی باز ایجاد شده است.
حسینی پور بیان کرد: در سالهای پس از انقلاب نیز به دلیل انتشار انبوه کتاب، کتابآرایی نیز رونق بیشتری گرفته است. اما متاسفانه نگاه برخی ناشران به انتشار کتاب، کمیتی است و به اثر نگاهی کیفی ندارند و برای عقب نماندن از قافله انتشار کتاب، کیفیت را فدای سرعت برقآسای نشر میکنند، غافل از آنکه بخشی از هویت ما فرهنگ مکتوب ما است و نباید از زیباییشناسی و آمیختگی آن با هنر غفلت ورزید.
وی ادامه داد: قطعاً کتابی که به چشم صفا بخشد و با کاغذی مرغوب چاپ و با هنر صحافی و آراسته شود و دارای جلد زیبایی باشد بسیار مطبوع و دلپسند است. تصاویر زیبا، نقاشیهای خوب، حاشیههای صفحات اول و متن کتاب و ابتدا و انتهای هر فصل و هزاران سلیقه دیگر مخاطب را مشتاق خواندن میکند که در زمانه ما کمرنگتر شده است اما هنوز هم عاشقانی هستند که در این زمینه قلم میزنند.
حسینی پور در ادامه به پیشینه برگزاری جایزه نشان شیرازه از سوی موسسه خانه کتاب اشاره کرد و گفت: موسسه خانه کتاب در چارچوب برنامههای فرهنگی، از سال ۱۳۹۴ دوسالانه نشان شیرازه(هنر طراحی کتاب ایران) را با اهدافی چون بازشناسی و بازآفرینی میراث کتابآرایی در فرهنگ ایران؛ معرفی و ارائه الگوی مناسب برای طراحی گرافیک کتاب؛ تأکید بر اهمیت طراحی یکپارچه و خلاقانه پیکره «کتاب» بهعنوان موضوعی مهم در طراحی گرافیک و صنعت نشر و تشویق هنرمندان، ناشران و دستاندرکاران صنعت نشر به ارتقای جایگاه طراحی کتاب راهاندازی کرد. هر چند هنوز راه درازی داریم اما سعی کردهایم در ارتقای هنر طراحی کتاب کمک کنیم.
حسینیپور اظهارداشت: اندیشمندان اسلامی منشأ هنر را لذت آفرینش، حبّ تجلی و جمالپرستی می دانند. نیروی خلق و آفرینش یکی از اسما خداوندی است که در سرشت انسان به ودیعه نهاده شده و انسان مظهر اسماء خداوندی است؛ بنابراین دارای قوه آفرینندگی است و تبلور آن در صناعت و هنر متجلی میشود. از این روست که در هر ساختهای از انسان، بارقهای از زیبایی وجود دارد.
در ادامه این آیین، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: کتاب در فکر و فرهنگ ما نه تنها قاب و قالبی برای حفظ و ضبط اندیشه و ادب بلکه توامان نگارخانهای است برای نظاره دستاوردهای هنرمندان فرهنگمدار حکمتدان چرا که جان مردمان این نجد تشنه کمال است و جویای تعالی سیرت و صورت. مردمان موحد ایران از آنگاه که گوهر نوشتن را سفتند آن را بهعنوان واسطةالعقد هنرها ـ بهخاطر ارتباط با حجاب و حاجبش با معنا شناختند، بر این باور پای فشردند که شِما و شمایل کتاب نه آراستگی ظاهر که ادای ارادت و احترامی است به عالم معنا، به جان کلمات به هیأت معرفت و به قامت رسای اندیشه. اینکه بیش از هزارهای نابترین آثار هنر ایران نسخههای مصحف شریف، قرآن کریم است.
سید محمد مجتبی حسینی ادامه داد: وراقان و خوشنویسان، مذهبان و آرایهبندان صحافان، نقاشان و جلدسازان، مرتبه کمال هنر خود را در فراهم ساختن نسخه نفیسی از کتاب آسمانی دانستند و این همه نُبی که یادگاران تعظیم هنر و هنرمندانند به آستان قرآن در طول تاریخ با آن همه راز و رمز و لطایف جمال و زیبایی صحبت این مدعا. کتابآرایی از قدیمیترین معارف و مهارتهای ارزشمند هنری کشور ماست و چنان و چندان ذوق و سلیقه و دقت در کار آن شده که نه فقط در کتابهای خاص که کتب مستنسخی و نسخ عامیانه نیز در شکل صدها دقیقه و نکته دارد.
حسینی اظهار کرد: سلسله کتابگران و آنان که در کالبد یار مهربان صاحب علم و نظر بودند طی هزارهای چونان زنجیرهای بیگسست ضمن اعمال ذوق و هنر خود و بروز خلاقیتها و آفرینشها، وفادارانه راهی را دنبال کردند و پیش آمدند تا ورق گردانی روزگار نو تا حروف سرد سربی و جایگزینی تند و سریع ابزارهای تازه رسیده جهان جدید برای چاپ کتاب.
معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: قرنی میگذرد و سرعت رشد تولید کتاب، نیاز به کتاب و توسعه صنعت نشر به قدری شد که ... شکل و شمایل کتاب در هم آمیخت و آن آراستگی کتابهای ایران اسلامی گاهی بود و گاهی نبود؛ به روزگار ما انگار هنر و زیبایی تنها آنگاه که باید به کتاب وارد میشد که کتاب در رسته کتابهای هنری قرار میگرفت و کتابهای دیگر کمتر مورد مداقه هنرمندانه.
حسینی ادامه داد: در سالهای اخیر با رشد چشمگیر هنر و آفزایش، شمار هنرمندان آشنا با میراث هنری کشور و آگاه از دستاوردهای نوین جهانی و توانمند در به خدمت گرفتن ابزارهای جدید، خوشبختانه فصلی نو آغاز شده و کم نیستند امروز کتابهای زیبا که دقت و تأمل هنرمندانه از جزء جزء آن هویداست. طراحی حروف و نسبت و خوشخوانی و زیباییشان، رنگ و ترکیب و اندازه و همه اجزاء و بخشهای بسیاری از کتابهای امروز قابل تحسین است.
آئین اختتامیه سومین دوسالانه «نشان شیرازه» با حضور سیدمحمد مجتبی حسینی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد مسجد جامعی عضوشورای اسلامی شهر تهران، نیکنام حسینیپور، مدیر عامل موسسه خانه کتاب، مهرزاد دانش، مدیرکل دفتر چاپ و نشر و عضو شورای سیاستگذاری نشان شیرازه، عصر یکشنه (۱۳ مردادماه) در رواق هنر فرهنگستان هنر برگزار شد.