بهره‌مندی خراسان جنوبی از زیرساخت حمل و نقل ریلی جزو اولین مطالبات به حق مردم در ابتدایی‌ترین روزهای شکل گیری استان بوده که مد نظر مسئولان نیز همواره قرار داشته است.
رویای خط راه آهن به این دلیل برای استان تازه تاسیس خراسان جنوبی اهمیت داشت چون پیشرفت این استان و بالفعل شده توانمندی‌های بالقوه آن نیازمند زیرساختی لازم در حوزه حمل و نقل به ویژه ریلی بود.
اولین تقاضای احداث راه آهن در شرق کشور سال ۸۰ توسط مجمع نمایندگان خراسان بزرگ و سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی به رئیس جمهوری وقت ارایه و پس از آن این تقاضا به وزارت راه و ترابری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارجاع شد.
این خط آهن قرار بود کریدور شرق کشور را از سرخس تا چابهار برای حمل و نقل آسان‌تر به هم متصل کند، از طرفی اتصال به کشورهای آسیای میانه و مرکزی، دسترسی افغانستان به آب‌های آزاد و ارتباط هند به آسیای میانه و مرکزی از مزایای این خط ریلی بود و خراسان جنوبی نیز در این میان از آن منتفع می‌شد.
اولین پیگیری‌ها ۹ سال بعد نتیجه داد و آبان ماه ۸۹ یکی از نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، خبر تصویب راه آهن شرق کشور از مسیر بیرجند - قاین - گناباد را اعلام کرد.
آنطور که آن زمان گفته شد ۲ گزینه برای راه آهن شرق کشور مطرح شد که گزینه «الف» شامل عبور راه آهن از بیرجند - قاین - گناباد - کالشور و گزینه «ب» عبور این خط از بیرجند - فردوس و جزین بود اما نتیجه حاصل از این بررسی، توجیه فنی، اقتصادی و اجتماعی گزینه «الف» شامل عبور راه آهن از بیرجند - قاین - گناباد - کالشور به سمت مشهد اعلام شد.
با نگاه ویژه دولت یازدهم هیات وزیران برای اتصال خراسان جنوبی و مرکز آن (بیرجند) به راه آهن سراسری اتفاق نظر داشتند و نه تنها آن را در ردیف بودجه سال ۹۴ قرار داده بلکه برای مطالعه و طراحی آن ۱۰۰ میلیارد ریال اختصاص دادند.
آذرماه ۹۳ هم استاندار وقت خراسان جنوبی با بیان اینکه پروژه راه‌آهن شرق کشور در لایحه بودجه ۹۴ ردیف اعتباری مستقل گرفت، اتصال خراسان جنوبی به شبکه ریلی کشور را به مردم استان نوید داد.
این خبر ۱۶ آذر ماه سال ۹۳ از طریق ایرنا مخابره شد. وجه الله خدمتگزار استاندار وقت خراسان جنوبی در آن زمان مدت تکمیل پروژه را پنج سال پیش بینی کرد و گفت: تا سال ۹۹ به بهره‌برداری خواهد رسید.
نمایندگان مردم خراسان جنوبی در مجلس شورای اسلامی نیز در تذکرات جداگانه‌ای مدام به دولت گوشزد کرده بودند که مساله راه‌آهن باید جدی گرفته شود و در بودجه‌های سالانه ردیف مشخصی داشته باشید.
نطق نمایندگان همواره بر این تاکید داشت که پروژه بزرگ راه آهن صرفا با بودجه عمومی درست نمی‌شود و حتما باید فاینانس سرمایه‌گذار داخلی و خارجی ورود پیدا کند.
بالاخره مردادماه ۹۶ با انتشار اسناد مناقصه پروژه راه آهن خراسان جنوبی در روزنامه‌های کثیر الانتشار رویای به صدا درآمدن سوت قطار به عنوان یک زیرساخت حیاتی برای مردم این استان رنگ واقعیت به خود گرفت.
دی ماه ۹۶ نیز با آغاز عملیات اجرایی قطعه نخست در مسیر شمال به جنوب راه آهن زاهدان - مشهد از ایستگاه یونسی به گناباد، ریل سراسری به بیرجند نزدیک‌تر شد.
اعتبار مورد نیاز این پروژه در آن زمان ۵۴۲ میلیارد ریال اعلام شد و امید می‌رفت در طول سه سال به بهره‌برداری رسد.
راه آهن چابهار - مشهد بزرگترین و طولانی‌ترین پروژه ریلی کشور بود که مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در آیین آغاز عملیات اجرایی این طرح در خراسان رضوی، تکمیل آن را نیازمند ۱۰۰ هزار میلیارد ریال اعتبار دانست که دولت از منابع مختلف همچون پیوست بودجه و سرمایه گذاری خارجی تامین اعتبار آن را انجام خواهد داد.
خیرالله خادمی در آن زمان از اتمام مطالعات قطعه دوم طرح تا بیرجند خبر داد و گفت: در صورت تامین اعتبار، طرح اجرایی این بخش نیز آغاز خواهد شد.
یکی از راه‌هایی که می‌توانست رویای راه آهن خراسان جنوبی را به تحقق نزدیک تر کند استفاده از فاینانس بود که پیشنهاد آن اواخر اسفند ماه ۹۶ به شورای اقتصاد ارسال شد.
مردادماه سال گذشته معاون وقت هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی از مشخص شدن سه سرمایه گذار برای اجرای پروژه راه آهن بیرجند از سمت کالشور خبر داد و گفت: به زودی این پروژه کلنگ زنی می‌شود.
این خبر باعث شد که خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز ۱۰ مردادماه سال گذشته گزارشی را با عنوان راه آهن بیرجند یک گام تا کلنگ‌زنی منتشر کند.
از این تاریخ به بعد چشم مردم و رسانه‌ها به حضور یک مقام بلندپایه کشوری بود تا بر اساس وعده‌ها کلنگ راه آهن به زمین زده شود.
این امید زمانی دوباره جان گرفت که استاندار خراسان جنوبی ۲۷ اردیبهشت ماه امسال در برنامه زنده تلویزیونی خبری از سفر وزیر راه و شهرسازی به استان را اعلام کرد و گفت: در این سفر عملیات اجرایی پروژه ریلی بیرجند - یونسی گناباد کلنگ زنی و آغاز می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی ۳۰ اردیبهشت ماه وارد خراسان جنوبی شده و در همان بدو ورود با سوال یکی از خبرنگاران در خصوص کلنگ‌زنی راه آهن مواجه شد.
محمد اسلامی در این سفر گفت: یکی از پروژه‌های مهم اتصال خط راه آهن چابهار - زاهدان - زابل به بیرجند و اتصال به راه آهن سراسری است که جزو اولویت‌های نخست به شمار می‌رود.
کلنگ زنی در این سفر انجام نشد اما وزیر راه و شهرسازی در ساعت پایانی حضورش وعده داد که تا ۲ یا سه ماه آینده عملیات پروژه اتصال بیرجند به راه آهن سراسری نیز شروع خواهد شد.
به اعتقاد او زمانی باید کلنگ چنین پروژه مهمی زده شود که ماشین آلات پیمانکار در محل آماده به کار باشند برای همین مردم خراسان جنوبی باری دیگر امیدوار شدند تا در این فرصت سه ماه که وزیر اعلام کرده پیمانکار مربوطه مشخص و اعتبار لازم نیز تامین شود.
آگهی مناقصه منتشر شد
سرانجام خبر مسرت بخش انتشار آگهی منقاصه راه آهن ۳۰ تیرماه امسال در رسانه‌ها منتشر شد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی اعلام کرد: فاز نخست راه‌آهن خراسان جنوبی (زاهدان - زابل - بیرجند - گناباد) و اتصال آن به راه آهن بافق - مشهد به طول ۳۲ کیلومتر با پیگیری استاندار به مناقصه گذاشته شد.
به گفته سید کمال الدین میرجعفریان پیگیری‌های استاندار در سفرها و دیدارهای مختلف با مقامات کشوری به ویژه سفر رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر راه و شهرسازی به استان منجر به این شد تا فاز نخست پروژه وارد مناقصه شود.
وی افزود: برای زیرسازی فاز نخست پروژه راه‌آهن بیرجند - گناباد ۹۱ میلیارد تومان اعتبار توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور برآورد شده است.
معاون استاندار خراسان جنوبی اظهار امیدواری کرد که این پروژه در بازه زمانی ۱۵ تا ۴۵ روز تعیین تکلیف شود و سرمایه‌گذاران توانمند در مناقصه شرکت کنند.
خراسان جنوبی دارای کمترین میزان بزرگراه در کشور است، لذا انتظار می رود با توجه بیشتر به این نیاز زیرساختی استان در مسیر رسیدن به اهداف توسعه‌ای گام بردارد.
ظرفیت‌های اقتصادی خراسان جنوبی به ویژه در حوزه بازارچه‌های مرزی قطعا یکی از مهمترین راه‌های رسیدن به بازار کشورهای همسایه ولی از طرفی رونق اقتصادی در این استان به توسعه شبکه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و هوایی نیازمند است.
در صورت توجه به زیرساخت‌های حمل و نقل و رفع شدن مشکلات در این زمینه علاوه بر رشد و رونق اقتصادی و توسعه سرمایه گذاری داخلی، زمینه‌های ورود سرمایه گذاران خارجی نیز به استان فراهم می‌شود.
خراسان جنوبی در منطقه‌ای قرار دارد که از گذشته های دور بخشی از جاده ابریشم بود و نقش مهمی در توسعه اقتصادی و مبادلات تجاری کشور داشته است.
امید می‌رود با مشخص شدن سرمایه‌گذاری در مناقصه رویایی مردم خراسان جنوبی بعد از حدود ۲ دهه انتظار به تحقق نزدیک شود.
۹۸۹۳* ۶۰۵۴