به گزارش گروه نشریات خبری؛ بررسی امروز 16 مرداد ماه رسانه های دو جریان سیاسی کشور نشان می دهد که رسانه های وابسته به جریان اصلاح طلب، شکست کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران را بررسی کرده و اذعان کارشناسان غربی بر این موضوع که آمریکا عامل اصلی تنش با ایران است را بازتاب داده اند.
غیرممکن بودن رخ دادن جنگ نظامی میان ایران و آمریکا در تحلیل تارنمای العربی الجدید به قلم «محمد الیحیائی» و راهکار رویارویی با تحریم‌ها مورد توجه این رسانه ها قرارگرفته است.
رسانه های اصولگرا نیز با اشاره به سخنان دیروز رئیس جمهوری در جمع وزیر و مدیران ارشد وزرات خارجه، دستاورهای برجام را مورد نقد قرار دادند و با عناوینی چون، "مدح برجام در مراسم ختم برجام"؛ "مداحی نکنید، مرثیه بخوانید" و "رئیس جمهور هنوز با کاعذ پاره‌های برجام ژست می‌گیرد" به این موضوع پرداختند.
رسانه های اصلاح طلب
برخی از گزاره ها و عبارت هایی که رسانه های منسوب به این طیف سیاسی در گزارش های خود به کار برده اند، عبارتند از: اروپا معتقد است که خروج ترامپ از برجام یک امر نادرست است؛ فشارحداکثری به عنوان یک سیاست کار نمی‌کند و شکست خورده است؛ با وجود افزایش تنش‌ها در منطقه خاورمیانه، جنگ میان ایران و آمریکا، گزینه ممکن و حتی محتملی نیست.
شکست کارزار فشار حداکثری
«ریچارد دبلیو مانصباخ» استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه آیووا ایالات متحده آمریکا در گفت وگو با خبرگزاری ایلنا در مورد تنش‌های اخیر میان ایران و غرب گفت: فکر می‌کنم تنش بین این کشورها ناشی از خروج غیرضروری و احمقانه رئیس‌جمهور ترامپ از توافق با ایران است. تمام شواهد حاکی از آن است که ایران توافقنامه را نقض نکرده و این تعهد توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده، به ویژه مدیرکل سابق سازمان اطلاعاتی آمریکا تایید شده است.
مانصباخ همچنین در مورد نقش اروپا در کاهش تنش میان ایران و آمریکا گفت: در واقع ما اکنون شاهد آن هستیم که اروپا از پیروی از سیاست‌های ایالات متحده در مورد ترامپ در سراسر جهان امتناع ورزیده است. رهبران اروپایی بر این باورند که توافقنامه ایران همانطورکه باید کار می‌کند، اروپا معتقد است که خروج ترامپ از برجام یک امر نادرست است و احتمالاً جنگ با ایران باعث ایجاد درگیری منطقه‌ای در سرتاسر خاورمیانه خواهد شد. حتی کشورهای عربی ضدایرانی مانند امارات هم نمی‌خواهند این جنگ ایجاد شود.
وی در ادامه با تاکید بر شکست کارزار فشار حداکثری گفت: فشارحداکثری به عنوان یک سیاست کار نمی‌کند و شکست خورده است، زیرا فقط موقعیت سیاسی افراد تندرو ایرانی را تقویت می‌کند و به غیرنظامیان ایرانی و مردم عادی آسیب می‌رساند. علاوه بر این، ترامپ شخصیتی نادان است که اگر ایران بتواند کمی اعتماد ترامپ را جلب کند، او می تواند استراتژی خود را یک شبه تغییر دهد.
غیرممکن بودن جنگ نظامی میان ایران و آمریکا
تارنمای انتخاب به بازتاب مطلبی در العربی الجدید به قلم «محمد الیحیائی» پرداخت و نوشت: با وجود افزایش تنش‌ها در منطقه خاورمیانه، جنگ میان ایران و آمریکا، گزینه ممکن و حتی محتملی نیست. هر کس از تاریخ رابطه بین این دو طرف در طول چهل سال گذشته آگاه باشد، می‌داند که در میدان درگیری بین آنها، احتمالاتی وجود دارد؛ از جنگ نیابتی گرفته، تا ارائه تسهیلات و کمک‌هایی مشترک، برای مبارزه با دشمنان مشترک. اما جنگ مستقیم بین آنها، غیر ممکن به نظر می‌رسد.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: در شرایطی که جنگ میان ایران و ایالات متحده محال به نظر می‌رسد، صلح ممکن است؛ چرا که آمریکایی‌ها و ایرانی ها، یکدیگر را درک می‌کنند و می‌دانند چه می‌خواهند. بنابراین، هر گونه معامله ای، منافع همه را حفظ خواهد کرد. اما در مورد اعراب چطور؟ روابط عربستان و امارات با ایران، پس از دهه‌ها دشمنی و اقدامات عداوت آمیز، به کدام سو می‌رود؟
آمریکا؛ عامل اصلی تنش با ایران
روزنامه ایران در مطلبی با عنوان "انفعال اروپایی ها در برجام باب میل تندروهاست" نوشت: روزنامه «لیبر» بلژیک در مصاحبه با «تیری کویل» پژوهشگر IRIS (اندیشکده بین‌المللی مطالعات سیاسی) در پاریس به تحلیل تنش‌ها میان ایران و آمریکا و کاهش تعهدات برجامی تهران پرداخته است. این پژوهشگر حوزه ایران در فرانسه معتقد است که عامل اصلی بحران میان دو کشور امریکاست که از برجام خارج شده است. ایران بار دیگر به دنبال تنش‌های جدید با امریکا در کانون توجه قرار گرفته است. واقعاً حق با کدام طرف است؟بدون شناخت کامل ایران، اهریمنی جلوه دادن این کشور کاری ساده است. اما برای نخستین بار پس از مدتی طولانی، وضعیت نسبتاً متفاوتی را از ایران شاهدیم؛ چراکه عامل اصلی بحران امروز آمریکاست که از توافق هسته‌ای خارج شد. توافقی که به گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بر اساس بازرسی‌های مداوم، ایران و سایر اعضا به جز آمریکا به آن پایبند بودند.
باید اعتراف کرد که در طول تاریخ معاصر شمار بسیار کمی از کشورها بوده‌اند که درمقابل تحریم‌های اقتصادی شدید تاب آورده وهمچنان شجاعت خود را حفظ کرده‌اند. با این حال اقتصاد ایران بحرانی شده اما تا به امروز از سوی ایرانیان لغزشی سر نزده و همچنان به توافق هسته‌ای پایبند مانده‌اند.
راهکار رویارویی با تحریم‌ها
در یادداشتی از روزنامه همدلی به قلم "حسین راغفر" اقتصاددان می خوانیم: با توجه به اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا، حفظ ثبات و آرامش سیاسی و اقتصادی کشور بیش از هر وقت دیگر ضروری است تا در یک فضای کم التهاب بتوان تصمیمات کارشناسی کارشکنانه در مقابل تحریم‌ها اتخاذ کرد. فضای اقتصادی کشور باید به سمتی پیش برود که تصور غلط دور زدن تحریم‌ها و راهکارها و ابتکار عمل‌های مربوط به آن، جای خود را به گزارش‌ها و پیشنهادها برای کمک به دولت در راستای عبور از این مرحله دشوار اقتصادی کشور بدهد، چراکه دور زدن تحریم‌ها هزینه‌های زیادی را به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند. در این شرایط سلاح پیروزی کشور نه تهدید است نه جنگ گرم، بلکه تلاش برای برتری اقتصادی خواهد بود. نمونه بارز پیروزی سلاح اقتصادی در مقابل تمام سلاح‌های گرم، تسخیر امروز بازارهای جهان توسط کشور ژاپن است.
رسانه های اصولگرا
در ادامه به برخی از گزاره ها و عبارت های به کار رفته در اخبار و گزارش های این رسانه ها اشاره می شود: روحانی بار دیگر به دستاوردتراشی برای توافق شکست خورده و خسارت محض برجام رو آورد؛ روحانی برای اثبات کارآمدی خود به سند پاره شده‌ای استناد کرد؛ روحانی ناتوان از ارائه آمار و برنامه اقتصادی برای نجات مردم از وضعیت رکود تورمی فعلی است؛ «تعامل سازنده با جهان»، یک «ادعا» است که به «قوطی سربسته» شبیه است؛ اظهارات اخیر روحانی را می توان اینگونه تلقی کرد که او می خواهد خودش را از نتایج برجام و وعده های داده شده درباره آن مبرا کند؛ فشار دولت ترامپ در حال تضعیف کردن رژیم ایران است.
بی دستاورد بودن برجام
در تیتر نخست روزنامه کیهان با عنوان "گوشت 100 هزار تومان، پراید 50 میلیون / دولت هنوز از برکات برجام می‌گوید!"آمده است: حجت‌الاسلام روحانی رئیس‌جمهور کشورمان صبح دیروز به منظور دیدار با محمد جواد ظریف راهی وزارت امور خارجه شد. روحانی در این دیدار که برای اعلام حمایت از وزیر امور خارجه و محکومیت تحریم او از سوی آمریکا صورت گرفته بود، بار دیگر به دستاوردتراشی برای توافق شکست خورده و خسارت محض برجام رو آورد و در سخنرانی طولانی خود بازهم منتقدانی که دلسوزانه این روزها را پیش‌بینی می‌کردند در کنار صهیونیست‌ها و رژیم آمریکا قرار داد!اصرار به دستاوردتراشی برای برجام درحالی است که مرداد ماه 96 و در زمان آغاز به کار دولت دوازدهم دانشگاه میرلند با انتشار نتایج یک نظرسنجی اعلام کرد 63 درصد از ایرانی‌ها معتقدند که توافق هسته‌ای وضعیت اقتصادی کشورشان را بهبود نبخشیده است و از هر 10 نفر 7 نفر معتقدند که برجام باعث تغییر اوضاع زندگی مردم عادی نشده است.روحانی برای اثبات کارآمدی خود به سند پاره شده‌ای استناد کرده که امروز خود به محل مناقشه ایران و غرب تبدیل شده است. اوکه ناتوان از ارائه آمار و برنامه اقتصادی برای نجات مردم از وضعیت رکود تورمی فعلی است، با انتقادات فراوانی در خصوص بی‌برنامگی در حوزه معیشت مردم دست و پنجه نرم می‌کند. با این حال دوباره صحبت‌های تکراری و خلاف واقع خود را تَکرار کرده است؛ صحبت‌هایی که بارها برای جلوگیری از انحراف افکارعمومی به آنها پاسخ داده شده است.
"مدح برجام در مراسم ختم برجام" عنوان مطلبی در روزنامه جوان در ارتباط با دیدار رئیس جمهوری با وزیر، معاونان و مدیران ارشد وزارت خارجه کشور است. جوان نوشت: انگیزه این دیدار حمایت قاطع دولت از رئیس دستگاه دیپلماسی کشور بود که پنجشنبه هفته گذشته از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا مورد تحریم قرارگرفت. در کنار اقدام بهنگام و منطقی روحانی در حمایت از وزیر امور خارجه، او بار دیگر برجام را همچون پتکی بر سر منتقدان این توافقنامه در حال احتضارکوبید و چنان در شمایل یک قهرمان ظاهر شد که گویی دولت‌های یازدهم و دوازدهم با برجام فتح الفتوح کرده‌اند. برجامی که بیش از یک سال است آمریکا از آن خارج شده و اروپایی‌ها هم با وجود تعهدات شفاهی و کاغذی در عمل هیچ اقدامی در قبال تعهدات خود انجام نداده‌اند؛ حال آنکه جمهوری اسلامی ایران بر خلاف طرف غربی به تمام تعهدات برجامی خود عمل کرده است. با این حال رئیس جمهور کوشید در این مراسم به مدح برجام بپردازد. روحانی البته در مقام دفاع از عملکرد خود در گفت‌وگوی تلفنی با اوباما در سفر به نیویورک هم برآمد و گفت: «اگر در نیویورک وزیر امور خارجه ما با وزیر امور خارجه آمریکا دیدار نکرده بود و من به تلفن اوباما جواب نمی‌دادم، این کار با سختی و کندی انجام می‌شد!»
روزنامه رسالت با تیتر "مداحی نکنید، مرثیه بخوانید" نوشت: آبان 95 بودکه روحانی طی سفری به اراک عنوان کرد: «ما غاصب را از باغ خود بیرون کردیم و در باغ به روی مردم بازشده است، ولی امروز عده‌ای کودک به درب باغ آمده و می‌گویند، سیب و گلابی کجاست که می‌خواهیم میل کنیم؟ امروز این باغ که نهال‌های آن تازه غرس شده آماده باروری است، اما برای به ثمر نشستن صبر لازم است». از این سخنان رئیس جمهور دقیقا 3 سال گذشته اما هیچ حاصلی از درخت دیپلماسی برجام مشاهده نمی‌شود به جز افزایش مشکلات اقتصادی و تشدید تحریم‌ها بر کشور!
رجا نیوز با تیتر "رئیس جمهور هنوز با کاعذ پاره‌های برجام ژست می‌گیرد" نوشت: روحانی در حالی هدف از مذاکره را اثبات دروغ گویی غرب و در راس آن آمریکا عنوان کرده است که برای رای آوری انتخاباتی و حتی پس از امضای برجام هدف مذاکرات را اقتصادی و بهبود معیشت مردم معرفی کرده بود.رجانیوز افزود: حسن روحانی باز هم برای اثبات کارامدی خود به سند پاره شده‌ای استناد کرده که امروز خود به محل مناقشه ایران و غرب تبدیل شده است. او که ناتوان از ارائه آمار و برنامه اقتصادی برای نجات مردم از وضعیت رکود تورمی فعلی است با انتقادات فراوانی در خصوص بی برنامگی در حوزه معیشت مردم دست و پنجه نرم می کند. با این حال وی دوباره صحبت های تکراری و خلاف واقع خود را تَکرار کرده است؛ صحبت‌هایی که بارها برای جلوگیری از انحراف افکارعمومی پاسخ داده شده است.
کیهان در مطلبی با عنوان "آقای روحانی! مردم به «وعده»ها رای دادند، نه «ادعا»ها" به قلم حسین شریعتمداری، مدیر مسئول این روزنامه، آورده است: دیروز رئیس‌جمهور محترم در جمع کارکنان وزارت خارجه بی‌آنکه برای نمونه به یکی از دستاوردهای برجام اشاره کرده و یا از خسارت‌های فراوانی که برای مردم و نظام در پی داشته است یاد کند، به تعریف و تمجید همیشگی از برجام پرداخت و ظاهرا در پاسخ به منتقدان فرمودند: «من به عنوان رئیس‌جمهور، هم در دور اول و هم دور دوم، نظرم را در سیاست خارجی به رای مردم گذاشتم و یکی از شعارهای اصلی در انتخابات تعامل سازنده با جهان بود. شاید یکی از دلایل کسانی که به من رای دادند همین اصل تعامل سازنده با دنیا باشد»!
در این خصوص باید به رئیس‌جمهور محترم یادآوری کرد که «تعامل سازنده با جهان»، یک «ادعا» است که به «قوطی سربسته» شبیه است و از آنجا که مفهوم بایسته و پسندیده‌ای دارد، همه سیاستمداران و نامزدهای ریاست جمهوری در همه جای جهان حتی اگر به آن اعتقاد هم نداشته باشند، در تبلیغات انتخاباتی خود بر آن تاکید می‌ورزند. .... از این روی باید گفت شعار «تعامل سازنده با جهان» برخلاف آنچه آقای روحانی گفته‌اند علت رای مردم به عملکرد سیاست خارجی دولت ایشان و نشانه تائید آن سیاست‌ها نبوده است، چرا که اگر «وعده» را قول و قرار مشخص و «ادعا» را شعار کلی تلقی کنیم، باید گفت؛ مردم به «وعده»ها رای می‌دهند و نه «ادعا»ها و اگر قرار بر رای به ادعاها باشد همه نامزدها، ادعاهای مردم‌پسند و دهان پُرکن دارند.
روزنامه رسالت در بررسی سخنان اخیر رئیس‌جمهور درباره برجام با چندتن ازکارشناسان عرصه سیاسی و دیپلماسی کشور گفت و گو کرد: «فریدون عباسی‌دوانی» رئیس سابق سازمان انرژی اتمی با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور درباره برجام به «رسالت» گفت: «اشکالات حقوقی و اجرایی این توافق کاملا مشهود است چراکه باعث ایجاد محدودیت‌هایی برای کشور شد اما هنوز از موضع خود نسبت به برجام دست برنمی‌دارند.»رئیس سابق سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: «سؤال آن است مگر این افراد نگفتند برجام را یک درخت فرض کردیم که سیب و گلابی خواهد داد، سیب و گلابی این درخت در حوزه دیپلماسی فرض کجاست؟ آیا دلار 18 هزارتومانی سیب و گلابی این توافق است؟ آیا تهدیدها و تحریم‌ها سیب و گلابی‌های حاصل از این درخت دیپلماسی است؟»در ادامه «مهدی محمدی» کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی همچنین در این باره به «رسالت» گفت: «سخنان روزگذشته روحانی درباره برجام را تنها یک سیگنال غلط و آدرس اشتباه خطرناک به دشمن ارزیابی می‌کنم. اگر براثر سخنان او اشتباه محاسباتی برای دشمن ایجاد و در اثر این اشتباه محاسباتی دشمن تصمیمات غلط و اقدامات خطرناکی علیه ایران اعمال کند روحانی شخصا مسئول است. علتش هم آن است که او با این سخنان نشان داد که دارای چسبندگی غیرمنطقی و توجیه‌ناپذیری به برجام است.»
«سیدمحمد مرندی» کارشناس روابط بین‌الملل در همین راستا به «رسالت» گفت: «برجام نه یک توافق خوب و نه یک توافق بد است. این توافق تنها یک‌سری امتیازات به ما و یک سری امتیازات به‌طرف مقابل داده است. اگر برخی مقامات و سیاسیون از موضع ضعف درباره برجام ورود پیدا نمی‌کردند و اینگونه به آمریکا القا نمی‌کردندکه برای امضای این توافق عجله دارد، دستمان در مذاکرات به‌طورقطع پُرتر بود همچنین اگر برخی از رسانه‌های داخلی نسبت به امضای این توافق عجله نشان نمی‌دادند چه‌بسا آقای ظریف و تیم‌شان از موضع بالاتری می‌توانستند وارد مذاکره شوند.»
اظهارات رئیس جمهوری درباره محدودیت اختیارات
«حسینعلی حاجی دلیگانی» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفت و گو با راه دانا با اشاره به اظهارات رئیس‌جمهور مبنی عدم اختیارات کافی در مذاکرات بیان داشت: اظهارات اخیر روحانی در خصوص عدم اختیارات کافی در مذاکرات را می توان این گونه تلقی کرد که او می خواهد خودش را از نتایج برجام و وعده های داده شده درباره آن مبرا کند، در حالی که به قول خود آقای روحانی همه اختیارات با رئیس جمهور بوده است.وی تصریح کرد: در تاریخ وجود دارد که از ابتدا هم خود رئیس جمهور شروع کننده مذاکرات بود و از همان اول هم انتقاداتی نسبت به روند وجود داشت و گفته شده بود که این راه به نتیجه نمی رسد تا جایی که نگاهی که دولت به غرب و آمریکا دارد، نگاه منطقی نیست و نتیجه بخش نخواهد بود.
هدف واشنگتن از مجبور کردن ایران به نشستن بر سر میز مذاکره
به گزارش خبرگزاری فارس، «مایک پمپئو» وزیرخارجه آمریکا با انتشار یک یادداشت در رسانه آمریکایی، ادعاهای سراسر ضد ایرانی و بی اساس دولت خود را تکرار کرد و از «مجبور کردن ایران برای نشستن بر سر میز مذاکره» حرف زد.وزیر خارجه آمریکا در «یواس‌ای‌تودی» یادداشتی با این عنوان منتشر کرد: «فشار دولت ترامپ در حال تضعیف کردن رژیم ایران است».رئیس سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در این مطلب مدعی شده که دولت ترامپ از «کارزار فشارعلیه رهبران ایران» دو هدف اصلی را دنبال می‌کند، اول «محروم کردن رژیم ایران از پولی که برای رفتارهای ثبات‌زدا از آن استفاده می‌کند و دوم، اجبار ایران به «نشستن بر سر میز مذاکره برای بستن یک توافق جامع و بلندمدت».پمپئو در حالی که از اجبار ایران برای مذاکره بر سر یک توافق جامع حرف زده است که دولت آمریکا ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۹۷ در اقدامی غیرقانونی از توافق بین‌المللی برجام که تاییدیه شورای امنیت سازمان ملل را دارد، خارج شده است.