به گزارش ایرنا از ساری، ۱۷ مرداد که از راه می‌رسد یادآور رشادت مردی از عرصه رسانه است، خبرنگاری که تا آخرین لحظه، بر رسالت خود استوار ماند و به استقبال شهادت رفت.
خبرنگاران در روزی که محمود صارمی به شهادت رسید گرد هم جمع می‌شوند تا با بیان بخشی از مشکلات خود، بتوانند راه چاره‌ای پیدا کنند.۱۷ مرداد در تقویم رسمی کشور به عنوان روز خبرنگار ثبت شده و از زحمات خبرنگاران در این روز، قدردانی می‌شود.
خبرنگاران به عنوان نمایندگان افکار عمومی، اگرچه در بیشتر گزارش‌ها و اخبار تولیدی خود، سعی دارند گره‌ای از مشکلات اقشار مختلف جامعه را باز کنند اما خود با مشکلاتی مواجه هستند.
رسانه ۲ بال دارد، تولید محتوا و اقتصاد رسانه، این ۲ بال را تشکیل می‌دهند. در اغلب رسانه‌های حرفه‌ای این ۲ بال به شکل مجزا و با افراد خبره در این زمینه مدیریت می‌شود اما در بیشتر رسانه‌های محلی، تولید محتوا و جذب درآمد توسط کارکنان آن رسانه انجام می‌شود و خبرنگار باید بتواند آگهی بگیرد و یا اینکه فعال بخش بازاریابی، بتواند کارهای خبری و تولید محتوا را هم به شکل دست و پا شکسته به پیش ببرد.
این آسیب باعث می‌شود خبرنگار نتواند بر حوزه تخصصی خود، اشراف کامل داشته و با وجود میل باطنی، در بخش دیگری که راغب نیست، کار کند. شاید اتلاق واژه آچار فرانسه در این زمینه خیلی بی‌ربط نباشد، کسی که در دفتر روزنامه یا دیگر رسانه محلی کار می‌کند باید توام خبرنگار و بازاریاب باشد، آگهی ثبتی و آگهی مناقصه و مزایده جذب کند، کمی صفحه‌آرایی بلد باشد، توزیع فاکتورهای روزنامه را هم بر عهده دارد و مامور وصول هم باشد.
از دیگر مشکلاتی که خبرنگاران با آن مواجه هستند نبود آموزش‌های مداوم و مستمر است، در طول سال‌های اخیر، چند باری کارگاه آموزشی خبرنگاری در مازندران برگزار شده اما هر بار این کارگاه‌ها در سطح دوره‌های مقدماتی باقی مانده و جلوتر نرفته است.
شاید به دلیل وضعیت شغلی در جامعه، افراد بسیاری، روزنامه‌نگاری را هم به عنوان محلی برای کسب درآمد، تست کنند. در بدو ورود این افراد، هیچ فیلتری وجود ندارد و هر فرد تازه وارد به دنیای رسانه، می‌تواند با خودکار و کاغذ وارد جلسه کاری شود هر چند که چیزی ننویسد. به این شکل، برخی فعالان رسانه، از ابتدای ورود به کار، قانون کپی‌رایت را زیر پا گذاشته و دست به کپی اخبار و گزارش‌های دیگر خبرنگاران می‌زنند. شاید مدیران مسئول باید در جذب نیروی کار برای حوزه رسانه، دقت نظر بیشتری داشته باشند.
در سالیان کمی دورتر، بیمه خبرنگاری، آرزویی دست نیافتنی بود، فعالان این حوزه به ندرت از طریق صندوق هنر، بیمه می‌شدند، اگرچه وزارت ارشاد در سال‌های اخیر، این روند را تسهیل کرده و شرایط بیمه شدن آسان‌تر شده است اما هنوز برخی خبرنگاران، از پوشش بیمه‌ای برخوردار نیستند. وزارت ارشاد بر اساس قانونی، هزینه بیمه خبرنگاران را به مدیران مسئول می‌پرداخت اما شاهد بودیم که برخی مدیران مسئول، اگرچه این مبلغ را از وزارت ارشاد دریافت می‌کردند اما خبرنگار را هم مجبور می‌کردند حق بیمه خود را بپردازد و خبرنگار برای اینکه پوشش بیمه‌ای خود را حفظ کند زیر بار این اقدام ناپسند می‌رفت.
در شرایطی که خبرنگاران و فعالان حوزه رسانه همواره به قراردادهای سفید امضای کارگران، اعتراض کرده و در گزارش‌های خود به این معضل می‌پردازند تا این مشکل رفع شود اما اغلب خبرنگاران از همین قرارداد سفید امضا هم محروم هستند.
برخی خبرنگاران هم هر ماه در مقابل دریافت مبلغی به عنوان حقوق، ملزم به امضای رسیدی هستند مبنی بر اینکه حقوق و مزایای خود را بر اساس دستمزد قانون کار دریافت کرده‌اند حال آن که شاید یک چهارم این رقم را دریافت کرده باشند.
در کنار همه این مسائل، خبرنگاران امنیت شغلی هم ندارند، در مازندران کمتر خبرنگاری را می‌توانید پیدا کنید حداقل برای یک دهه، در یک رسانه مشغول به کار باشد بلکه به دلیل فراهم نبودن جمیع مواردی که عنوان شد، خبرنگاران، به کرات، محل کار خود را در رسانه‌های مختلف تغییر می‌دهند و حتی ممکن است در یک سال برای کار به چند رسانه سر بزنند و پس از چند ماه کار، سراغ رسانه دیگری روند.
کمرنگ شدن مرز بین خبرنگاران حرفه‌ای و کاسبان خبری
دبیر روزنامه همشهری در مازندران در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه نداشتن امنیت شغلی از مهم‌ترین چالش‌های خبرنگاران به ویژه خبرنگاران محلی به شمار می‌آید، افزود: بخشی از این امنیت شغلی باید توسط مدیران رسانه‌ها و متولیان حوزه رسانه تامین شود و بخشی دیگر به دلیل ضعف در ساماندهی خبرنگاران و حتی رسانه‌هاست.
اشکان جهان‌آرای اظهار کرد: افزایش روزافزون تعداد خبرنگاران با بیشتر شدن تعداد رسانه‌ها در استان‌هایی مانند مازندران به دلیل ضعف حرفه‌ای و پالایش نشدن رسانه‌ها، علاوه بر این که سطح کیفی کار رسانه‌ها را پایین می‌آورد و اعتماد جامعه به رسانه را کاهش می‌دهد، سبب می‌شود که خبرنگاران حرفه‌ای به دلیل غالب شدن شیوه فعالیت کاسبکارانه عمده رسانه‌ها، بستر مناسب برای فعالیت را نداشته باشند.
وی با بیان اینکه مازندران امروز ۳۶۷ رسانه ثبت شده و ۱۰۲ سرپرستی رسانه‌های سراسری دارد، گفت: اما آیا به همین اندازه خروجی محتوای با کیفیت و تولید رسانه‌ای در استان دیده می‌شود؟ پاسخ منفی است. ضعف نظارت بر رسانه‌ها و نگاه ابزاری مدیران به رسانه‌ها عملا خبرنگاران دغدغه‌مند را با چالش مواجه کرده است.
این فعال رسانه‌ای مرکز مازندران با اشاره به اینکه ضعف‌های دیگر زیرساختی مانند مشکلات مسکن، حقوق و بیمه نیز گریبان رسانه‌ها را گرفته است، تصریح کرد:اما آنچه بیشتر جامعه خبرنگاری حرفه‌ای آسیب می‌رساند، نبود آموزش است که سبب می‌شود مرز بین خبرنگاران حرفه‌ای و کاسبان خبرنگاری کمرنگ شود.
جهان‌آرای با بیان اینکه مساله دیگر توجه بی‌ضابطه به برخی فعالان فضای مجازی است که اکنون عنوان خبرنگار را یدک می‌کشند، یادآور شد: منکر اثرگذاری فضای مجازی نیستم، اما خبرنگاری یک دانش گسترده و مجزاست، امروز بیش از هزار و ۵۰۰ کانال تلگرامی با تعداد اعضای قابل توجه در مازندران وجود دارد که قطعا فرصتی برای اطلاع‌رسانی است اما نمی‌توان گفت یک شخص صرفا به واسطه مدیریت یک کانال با بیش از ۱۰ هزار عضو حالا خبرنگار است، فضای کاری خبرنگاران ما از این موضوع نیز آسیب زیادی می‌بیند.
خبرنگاران دیده نمی‌شوند
یکی از فعالان رسانه‌ای شرق مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: نداشتن امنیت شغلی، دسترسی به اطلاعات و بیمه و چتر بسته بیمه برای خبرنگاران از دغدغه‌های مهم در حوزه رسانه است.
مریم نظری اضافه کرد: در برخی از موارد هزینه رفت و آمد خبرنگار برای پوشش خبری یک برنامه در نقطه‌ای دوردست برعهده خبرنگاران است و این درحالی است که شاید خبر مورد نظر ارزش خبری آنچنانی نداشته باشد.
وی ادامه داد: توجه نکردن به حضور خبرنگاران در برنامه ها از دیگر مسائلی است که با آن مواجه هستیم چه آن که اگر به خبرنگاران توجه شود و امین مسئولان در انعکاس اخبار باشند می توان برای رفع مشکلات اقدام شود.
این خبرنگار با بیان اینکه توجه بیشتر به رسانه می‌تواند کمک به رسانه، مردم، دولت و رفع مشکلات باشد، گفت: مسئولان روابط عمومی در برخی از دستگاه‌ها نقش حلقه واصل را به خوبی انجام نداده و به نوعی خبرنگار در برخی از دستگاه‌ها دیده نمی‌شود.
ورود چند شغله‌ها به عرصه خبرنگاری
یکی از خبرنگاران غرب مازندران به ایرنا گفت: مشکلات خبرنگاران، اعم از مسائل بیمه‌ای و معیشتی، موضوعی تکراری است و اکنون مشکل خیلی بزرگتری داریم شاید آنگونه که باید از سوی مسئولان مرتبط با رسانه جدی گرفته نشد.
زهرا راهگل با بیان اینکه امروز با بروز بی‌قید و بند و قارچ‌گونه خبرنگار مواجه هستیم که در قالب تشکل‌های خاص شروع به فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: تشکل‌هایی که از اقشار مختلف، نیرو به عنوان خبرنگار جذب کرده و با صدور معرفی‌نامه این افراد را خبرنگار معرفی می‌کنند اگرچه این افراد کسانی هستند که به شیوه کار در رسانه آگاهی ندارند.
وی با اشاره به اینکه فضای مجازی هم به این افراد کمک می‌کند، افزود: کار اصلی و تولید خبر را تعداد معدودی خبرنگار انجام می‌دهند و این افراد که خود را خبرنگار می‌دانند در کسری از ثانیه خبر تولیدی دیگران را کپی می‌کنند و سرقت ادبی در حالی اتفاق می‌افتد که در قانون برای آن جرم تعریف شده است.
این فعال رسانه با بیان اینکه مسئولان رسانه، این افراد را توجیه نمی‌کنند که خبرنگار باید خبر تولید کند، تصریح کرد: تازه‌واردها خروجی در تولید محتوا نداشته و فقط حضور فیزیکی در جلسات و برنامه‌ها دارند.
راهگل با اشاره به اینکه افراد اینچنینی ، با خود ادبیات و رفتارهای خاصی را وارد رسانه کردند، ادامه داد: ما معتقدیم نقد را در کمال ادب و احترام باید نوشت اما این افراد با رفتارهای دور از ادب، تصور می‌کنند چون نام خبرنگار به یدک می‌کشند پس می‌توانند با هر فرد و مسئولی به هر شکلی که بخواهند صحبت کنند تا جامعه تصور کند اینها خبرنگاری شجاع هستند.
وی با بیان اینکه در برخی موارد دیده شده که این رفتارها با تهدید، توهین و گاهی باجگیری همراه است، خاطرنشان کرد: البته برخی مسئولان هم به خبرنگاران قدیمی، پشت کردند در حالی که بار اصلی تولید خبر بر دوش ما است، این مساله نگران کننده است .
راهگل اظهار کرد: اگرچه اوضاع مالی نشریات خوب نیست اما کسب درآمد به چه قیمتی است که این افراد بهره میبرند.
وی با بیان اینکه از مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران تقاضا دارم در این زمینه ورود کند، افزود: در پایان هر سال، ارزیابی از فعالیت خبرنگاران انجام شود تا عیار خبرنگاران مشخص شود.
این خبرنگار گفت: ما به فعالان همه مشاغل احترام می‌گذاریم اما چند شغله‌ها وارد حوزه کار رسانه شدند که نه تنها دغدغه کار خبری ندارند بلکه در برخی موارد از نام رسانه سوءاستفاده هم می‌کنند، اگر این وضعیت کنترل نشود نسل ما باید کار را کنار بگذارد.
دستور استاندار در پرداخت مطالبات رسانه‌ها روی زمین مانده است
مدیرمسئول روزنامه کرانه شمال به خبرنگار ایرنا گفت: افزایش قیمت کاغذ، فیلم و زینک در کنار نبود نیروی کار حرفه‌ای و ماهر در مطبوعات از جمله مشکلات مدیران مسئول رسانه در مازندران است.
رقیه عالی افزود: اینکه در این بین حمایت نشدن از سوی نهادهای دولتی در کنار مزیت رقابتی فضای مجازی، شرایط را برای ما بسیار سخت کرده است هیچ شکی نیست.
وی اظهار کرد: روزنامه‌ها در جوامع دیگر، تک فروشی می‌شوند اما در کشور ما این مساله، مفهومی ندارد.
عالی با اشاره به اینکه خرید روزنامه، هزینه اضافی نیست، تصریح کرد: خرید کتاب و روزنامه در سبد خانوار مردم ایران جایگاه واقعی ندارد به همین دلیل، تک فروشی برای رسانه توجیه اقتصادی ندارد.
وی با بیان اینکه روزنامه‌ها مجبور به استفاده از حمایت‌های دولتی هستند، ادامه داد: اما برخی از مسئولان، هزینه خرید روزنامه را اضافه می‌دانند و همین اندک حمایتی که می‌توانند در این شرایط سخت از روزنامه داشته باشند را دریغ می‌کنند.
مدیرمسئول روزنامه کرانه شمال خاطرنشان کرد: بنیه اقتصادی روزنامه‌ها در استان ضعیف شد و این مساله در تولید محتوا هم اثر گذاشته و با کاهش تولید محتوا مواجه هستیم، در این شرایط، ارگان های دولتی، می‌توانند با حمایت از روزنامه‌ها، شرایط بقا را رقم بزنند.
وی با بیان اینکه امروز رسانه مکتوب از هر لحاظ در مضیقه است، اظهار کرد: فضای مجازی در حال خارج کردن رسانه مکتوب از گردونه فعالیت است چرا که فضای مجازی حد و مرزی در انتشار خبر ندارد حال آن که درستی و نادرستی اخبار در این فضا هم گاهی با مشکل مواجه است اما رسانه‌های مکتوب، با قوانین دست و پا گیر مواجه هستند و سوالم از قانونگذاران این است که تاکنون چه تدبیری داشتند تا با آزادی رسانه، جذابیت بیشتری برای مخاطب داشته باشیم.
عالی با اشاره به اینکه حمایت واقعی از رسانه مکتوب نمی‌شود، افزود: در این ناملایمات اگر رویکرد خود را تغییر داده و از انتشار خبر در روزنامه‌ها محلی، به سمت تولید گزارش و محتوا برویم شاید بتوانیم جان سالم به در بریم.
وی با بیان اینکه امروز یک روزنامه استانی با همه هزینه‌های سرسام‌آوری که دارد بنگاه اشتغال مستقیم است که حداقل چهار شغل ایجاد کرده و شایسته نیست مسئولان استانی برای حفظ این اشتغال تلاش نکنند، گفت: ما تلاش می‌کنیم تا با چنگ دندان، بنگاه اقتصادی خود را حفظ کنیم تا تبعات تعطیلی و بیکاری آن به جامعه برنگردد.
مدیر مسئول روزنامه کرانه شمال، یادآور شد: مطبوعات نباید در این وضعیت بد اقتصاددی به حال خود رها شوند.
وی در پایان گفت: با وجود دستور استاندار مازندران به دستگاه‌های دولتی مبنی بر تاکید بر پرداخت مطالبات رسانه‌ها، اما گوش شنوایی در این موضوع وجود ندارد و این پرداخت‌ها از سوی برخی مسئولان روابط‌عمومی، به شکل گزینشی انجام می‌شود.
۹۹۲۷/۱۸۹۹