به گزارش گروه نشریات خبری؛ یکشنبه شب به یکباره پخش فیلمی ۴۰ ثانیه‌ای از مرتضی رکن‌آبادی، برادر مرحوم غضنفر رکن‌آبادی سفیر ایران در لبنان که درحادثه منا به شهادت رسید، در فضای مجازی سر و صدا به پا کرد. او در برنامه «جهان‌آرا» شبکه افق، ادعایی مطرح کرده بود با این جزئیات؛ «مسئولان ما برای اینکه راه حج باز بشود، سال گذشته در عربستان امضا دادند و پذیرفتند که مقصر فاجعه منا ایرانی‌ها بودند.» رکن‌آبادی سپس در واکنش به تعجب مجری این برنامه با تأکید گفت که اسناد این ادعای خود را هم در اختیار دارد و در صورت مقتضی آنها را منتشر خواهد کرد.
بررسی امروز ۲۲ مرداد ماه روزنامه ها، تارنماها و خبرگزاری های دو جریان سیاسی کشور نشان می دهد که رسانه های وابسته به جریان اصلاح طلب در گزارش های خود حمله های طیف مخالف دولت به وزارت خارجه و به ویژه محمدجواد ظریف را مطرح کرده و با بیان این که سازمان حج و زیارت و بعثه، مسئول مستقیم مذاکرات و توافقات حج در هر سال هستند، ادعای پذیرش تقصیر از سوی مقامات ایرانی را نادرست و خلاف واقع اعلام کردند.
رسانه های منتسب به جریان اصولگرا نیز با بازتاب واکنش های حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی‌عسکر، نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت و علیرضا رشیدیان رئیس سازمان حج و زیارت این ادعا را رد کردند.
رسانه های اصلاح طلب
برخی از گزاره ها و عبارت هایی که رسانه های منسوب به این طیف سیاسی در گزارش های خود به کار برده اند، عبارتند از: باز هم وزارت خارجه زیر ضرب مخالفان دولت رفت؛ گروه‌های برانداز مدعی بودندکه نظام برخلاف آنچه برای مردم می‌گوید در خارج رفتاری ضعیف دارد؛ به دنبال اظهارات رکن آبادی، برخی دلواپس فعال در فضای مجازی انگشت اتهام را به سمت وزارت خارجه نشانه رفتند؛ این روزها حوزه مورد علاقه جریانی در «رسانه ملی» که پشتیبانانی در فضای مجازی دارند وزارت خارجه و اقدامات دیپلماتیک کشور است.
تکذیب دروغ‌سازی‌ها درباره حادثه منا
روزنامه ایران درگزارشی با اشاره به ادعاهای برادر شهید رکن‌آبادی درباره توافق ایران و عربستان و زیر سووال بردن وزارت خارجه نوشت: باز هم وزارت خارجه زیر ضرب مخالفان دولت رفت؛ این بار بابت مذاکرات حج. مذاکراتی که سازمان حج و زیارت انجام داد اما مخالفان ظریف نتایج آن را به پای وزارتخانه او نوشتند. نتایجی که البته آنها هم صحت نداشتند. یکشنبه شب در یکی از برنامه‌های شبکه افق ادعای پذیرش تقصیر حادثه منا توسط مقامات ایرانی مطرح شد و مخالفان دولت در فضای مجازی خیلی سریع گفتند که این اتفاق توسط وزارت خارجه رخ داده. هر دوی این ادعاها به فاصله کمتر از یک روز توسط نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت تکذیب شد؛ هم وجود چنین توافقی و هم نقش وزارت خارجه در مذاکرات حج. چیزی که اما در نهایت باقی ماند، اتهام جدیدی بود که به وزارت خارجه وارد شد، بی آنکه عذرخواهی از سوی مخالفان دولت را در پی داشته باشد.
ایران افزود: اولین واکنش‌ها به این ادعا توسط طیف مخالفان دولت انجام شد؛ کسانی که بلافاصله نوک پیکان حمله را به سمت وزارت خارجه چرخاندند و ظریف را مسئول این مذاکرات و امضای پذیرش تقصیر ایران در حادثه منا معرفی کردند. بعد از این البته نوبت چهره‌ها و گروه‌های برانداز بود؛ حالا آنها مدعی بودندکه نظام برخلاف آنچه برای مردم می‌گوید، در خارج رفتاری ضعیف دارد و مجبور است تن به خواسته دیگر کشورها و از جمله عربستان سعودی بدهد.
واکنش ها به ادعای مرتضی رکن‌آبادی
- روزنامه شرق نوشت: ادعای برادر غضنفر رکن‌آبادی، دیپلمات سابق ایران در لبنان که سال ۹۴ در حادثه منا به شهادت رسیده بود، با واکنش نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت مواجه شد. .... در پاسخ به رکن‌آبادی، حجت‌الاسلام قاضی‌عسکر این ادعا را نادرست خواند و گفت تفاهمنامه حج موجود است و هرگز چنین چیزی در آن نیست. او به ایسنا گفت: «این یک دروغ مسلم است. نه نظام و نه مسئولان نظام هرگزحاضر نیستند عزت‌شان را با هیچ چیزی معاوضه کنند. در این چند سال حج بحمدالله با عزت انجام شده است، دقیقا ضد آن چیزی که ایشان (رکن‌آبادی) اظهار کرده‌اند».این مقام مطلع در امور حج تأکید کرد: «در تفاهمنامه حج ایران و عربستان دقیقا ذکر شده است که مسئله منا باید روشن شود و حقوق شهدا باید داده شود، آنها (عربستان) هم آن را امضا کرده‌اند. ایشان (مرتضی رکن‌آبادی) دراین‌باره فقط ادعا کرده و هیچ‌گونه مدرک معتبری در اختیار ندارد».
- روزنامه ابتکاربا تیتر" ادعا تا واقعیت توافق ایران و عربستان! " نوشت: همزمان با چهارمین سالگرد شهدای منا، حضور برادر یکی از شهدای این فاجعه در یک برنامه تلویزیونی از شبکه افق، دوباره این حادثه تلخ را بر سر زبان‌ها انداخت. اگرچه عدم پرداختن دیه شهدای ایرانی در منا همچنان یکی از موارد مورد مناقشه بین سازمان حج و زیارت ایران و عربستان و از موانع از سر گیری دوباره اعزام حجاج ایرانی بوده اما اظهارات رکن‌آبادی، برادر یکی از شهدای منا پس از سومین سال حضور دوباره ایرانیان در مناسک حج پس از این فاجعه انتقادات بسیاری را هم به سوی سازمان حج و زیارت و هم وزارت امورخارجه ایران روانه کرد.
در بخشی دیگر از گزارش ابتکار آمده است: اظهارنظر رکن آبادی بلافاصله با واکنش‌های بسیاری از سوی نمایندگان مجلس، مشاور رئیس‌جمهوری و نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت و حتی اصولگرایان و اصلاح‌طلبان و رسانه‌های هر دو جناح سیاسی در ایران همراه بود. به دنبال این اظهارات، برخی دلواپس فعال در فضای مجازی، با برداشت از سخنان مرتضی رکن‌آبادی انگشت اتهام را به سمت وزارت خارجه نشانه رفتند و این وزارتخانه را متهم کردند که در مذاکره با مقامات آل سعود، پرونده فاجعه منا را فیصله داده است.
- تارنمای فرارو درباره واکنش حمید محمدی، رییس پیشین سازمان حج به ادعای رکن‌آبادی نوشت: حمید محمدی که در دوره او به سال ۱۳۹۶، مذاکرات حج ایران و عربستان، پس از یک سال تعطیلی به نتیجه رسید، در صفحه شخصی خود در اینستاگرام به حرفهای «مرتضی رکن‌آبادی»، برادر غضنفر رکن‌آبادی (دیپلمات ایرانی و از جان‌باختگان فاجعه منا) .... واکنش نشان داد و نوشت: «اخیرا کلیپی در فضای مجازی منتشر شده است که متاسفانه حاوی اظهاراتی خلاف واقع است.اگرچه این اظهارات بی‌پایه و اساس، ارزش پاسخگویی ندارد و شخصا بنایی بر بازتبیین حقایق محرز و روشن نداشتم، لیکن با توجه به نشر اکاذیب و انتساب تهمت به نظام، برای جلوگیری از تشویش اذهان مردم شریف، ضمن ادای احترام به روح همه شهدای فاجعه منا از جمله شهید غضنفر رکن‌آبادی، به مواردی اشاره می‌شود: به جرات می‌توان از توافق با عربستان در خصوص حج که از ابتدا تا انتهای آن با نظر و تایید شورای‌عالی امنیت ملی انجام شده است به عنوان یک توافق عزتمندانه نام برد، زیرا در طول فرآیند مذاکرات پیچیده و طولانی، نهایتا با تحقق تمامی شروط جمهوری اسلامی ایران، از جمله تامین امنیت، عزت و سلامت حجاج و لزوم بررسی فاجعه منا موافقت‌نامه با اطلاع و تایید مراجع ذی‌صلاح و تایید شورای‌عالی امنیت ملی امضا شد.
فرارو در بخش دیگری از گزارش خود افزود: حسام الدین آشنا مشاور رئیس جمهوری در واکنش به این ادعا در توئیتر خود خطاب به مرتضی رکن آبادی نوشت: برادر گرامی جناب آقای رکن آبادی سلام علیکم؛ آیا برای ادعای خود دلایل، شواهد یا مستنداتی دارید؟ مدیر محترم شبکه افق، آیا در این شبکه راهنمای عملی برای میزبانان برنامه های زنده در مواجهه با ادعاهای قابل مناقشه میهمانان وجود دارد؟
- روزنامه ایران نوشت: علیرضا رحیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس در توئیتر مطرح شد که نوشت که «پس از حادثه حج سال ۹۵ در منا، دکتر ظریف شخصاً گزارش کاملی از اقدامات وزارت امور خارجه به کمیسیون امنیت ملی مجلس ارائه کرد. وزارت خارجه برای احقاق حقوق شهدای منا همه اقدامات ممکن حقوقی و سیاسی را انجام داده است.» نکته مهم توئیت رحیمی این بود که توضیح داد: «سازمان حج و بعثه مسئول مستقیم مذاکرات و توافقات حج در هر سال هستند.»
شبکه افق در جبهه مخالفان دولت
روزنامه اعتماد در مطلبی با عنوان "«افق» رو در روی دولت" نوشت: یک قاب تصویر ۱۰۸۰، یک مجری کارشناس و یک میز دایره‌ای شکل با یک یا دو مهمان، تمام لوازمی است که برای جبهه مخالفان دولت لازم است. فرقی نمی‌کند کدام شبکه تلویزیونی و موج رادیویی باشد؛ این جبهه همیشه برای تخریب آماده‌باش است؛ حتی گاهی مخاطب را به اشتباه می‌اندازد که آیا تهیه‌کنندگان و برنامه‌سازان با چارچوب‌های تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی آشنا نیستند یا ترجیح می‌دهند همه چیز را جور دیگری «القا» کنند. این روزها البته حوزه مورد علاقه جریانی در «رسانه ملی» که پشتیبانانی در فضای مجازی دارند؛ وزارت خارجه و اقدامات دیپلماتیک کشور است که ارکستر انتقاد از مسوول وزارت خارجه دو دولت حسن روحانی را در داخل کشور راهبری می‌کند. شاید باور اینکه «جهان‌آرا» رودرروی «دولت» ایستاده، سخت باشد اما آنها که این برنامه را دنبال می‌کنند، نمی‌توانند تلقی دیگری از گفته‌های مجری و بعضی مهمانان برنامه داشته باشند.
رسانه های اصولگرا
در ادامه به برخی از گزاره ها و عبارت های به کار رفته در اخبار و گزارش های این رسانه ها اشاره می شود: رکن‌آبادی در جایگاهی نیست که در این‌باره نظر دهد؛ حفظ عزت و کرامت زائران ایرانی در صدر همه تفاهم نامه ها با دولت عربستان قرار دارد؛ قاضی‌عسکر حرفهای برادر شهید رکن آبادی را دروغ خواند؛ به نظر می‌رسد شبکه افق باید پاسخگو باشد که چطور چنین اتهامی منتشر می‌شود اما نظر مسؤولان نظام پرسیده نمی‌شود؟.
واکنش نماینده پیشین ولی‌فقیه در امور حج و زیارت درباره فاجعه منا
- روزنامه صبح نو نوشت: اظهار نظر برادر مرحوم غضنفر رکن‌آبادی در یک برنامه تلویزیونی، واکنش نماینده پیشین ولی‌فقیه در امور حج و زیارت را به دنبال داشت. «مرتضی رکن‌آبادی»، برادر غضنفر رکن‌آبادی (دیپلمات ایرانی و از جان‌باختگان فاجعه منا) در یک برنامه تلویزیونی گفت: «ایران مسوولیت فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ را به عهده گرفته تا راه حج باز شود». از سوی دیگر حجت‌الاسلام قاضی‌عسکر در واکنش به این اظهارنظر گفته است که «ما عزت ملت ایران را با هیچ چیزی عوض نمی‌کنیم.» ... حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی‌عسکر، نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت که چهار دهه در ارتباط با حج فعالیت داشته و اوایل امسال از مسوولیت خود در بعثه کناره‌گیری کرد، از جمله مقامات ایرانی در رأس امور حج کشورمان بود که در یک دهه اخیر و به‌ویژه پس از فاجعه منا و تعطیلی حج، بر مذاکرات حج و به نتیجه رساندن آن نظارت مستقیم داشته است. وی دیروز در واکنش به ادعای آقای رکن آبادی در یک برنامه تلویزیونی گفت: رکن‌آبادی در جایگاهی نیست که در این‌باره نظر دهد. من به شدت ادعاهای رکن‌آبادی را تکذیب و اعلام می‌کنم که اصل تفاهمنامه موجود است.
- تارنمای صراط نیوز با تیتر " قاضی‌عسکر حرفهای برادر شهید رکن آبادی را دروغ خواند" نوشت: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی‌عسکر، نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت که چهار دهه در ارتباط با حج فعالیت داشته و اوایل امسال از مسوولیت خود در بعثه کناره‌گیری کرد، از جمله مقامات ایرانی در رأس امور حج کشورمان بود که در یک دهه اخیر و بویژه پس از فاجعه منا و تعطیلی حج، بر مذاکرات حج و به نتیجه رساندن آن نظارت مستقیم داشته است. او در پاسخ به حرفهای «مرتضی رکن‌آبادی»، برادر غضنفر رکن‌آبادی (دیپلمات ایرانی و از جان‌باختگان فاجعه منا) ... در گفت‌وگو با ایسنا این‌گونه اظهارنظرکرد: این یک دروغ مسلم است. نه نظام و نه مسؤولان نظام هرگز حاضر نیستند عزت‌شان را با هیچ چیزی معاوضه کنند. در این چند سال حج بحمدالله با عزت انجام شده است، دقیقا ضد آن چیزی که ایشان (رکن‌آبادی) اظهار کرده‌اند.او افزود: با توجه به اینکه ایشان (مرتضی رکن‌آبادی) مسؤولان نظام را متهم کرده به نظر می‌رسد شبکه افق باید پاسخگو باشد که چطور چنین اتهامی منتشر می‌شود اما نظر مسوولان نظام پرسیده نمی‌شود؟ ایشان متاسفانه در این مدت حرفهای ضعیف زیاد زده است، لیکن مسؤولان محترم رسانه باید مراقب باشند با این حرفهای بی‌اساس عزت کشور را خدشه‌دار نکنند.
واکنش رئیس سازمان حج به ادعای مطرح شده در مورد حادثه منا
- به گزارش خبرگزاری مهر، علیرضا رشیدیان رئیس سازمان حج و زیارت دوشنبه شب در حاشیه مراسم بزرگداشت « شهدای منا و مسجدالحرام» در چادر بعثه مقام معظم رهبری در منا، با رد ادعای مطرح شده از سوی برادر شهید غضنفر رکن آبادی اظهارداشت: این ادعا، دروغ محض است. تفاهم نامه های سازمان حج و زیارت امضا شده و کاملا روشن و شفاف است و هیچ نکته پنهانی ندارد.
رییس سازمان حج و زیارت تاکید کرد: حفظ عزت و کرامت زائران ایرانی در صدر همه تفاهم نامه ها با دولت عربستان قرار دارد و هیچکدام از مسئولین جمهوری اسلامی از خون شهیدان منا نخواهند گذشت.