به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در روزهای اخیر توجه ها به نفتکش «گریس1» حامل نفت ایران جلب شده است؛ نفتکشی که میانه تیرماه در تنگه جبل الطارق توقیف و اینک برخلاف تمام تلاش های دیپلماتیک آمریکا رفع توقیف شده است.
قضیه از این قرار است که به رغم احتمال تشدید تنش ها در خلیج فارس بین ایران و آمریکا اما انگلیس در این زمینه پیش قدم شد و روز سیزدهم تیرماه دولت جبل الطارق اعلام کرد که با کمک تفنگداران نیروی دریایی انگلیس، نفتکش حامل نفت ایران را در آب‌های این سرزمین توقیف و به بنادر خود منتقل کرده است؛ موضوعی که با اعتراض مقامات ایران همراه شد و نگرانی بسیاری از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای را برانگیخت.
بهانه انگلیس از توقیف نفتکش «گریس1»، کمک ایران به دور زدن تحریم هایی بود که اتحادیه اروپا علیه دولت سوریه اعمال کرده است و آنها مدعی شدند دو میلیون بشکه نفت ایران از این تنگه عازم سوریه بوده است. اما به باور صاحبنظران، این اقدام انگلیس در راستای اقدامات ضدایرانی آمریکا در خلیج فارس انجام گرفته بود نه به دلیل دور زدن تحریم های سوریه.
در روزهای گذشته اما خبرهای خوشی از جبل الطارق به گوش می رسد؛ خبرهایی مبنی بر رفع توقیف شدن «گریس1». روز پنجشنبه بیست وچهارم مردادماه مقامات جبل‌الطارق دستور دادند که نفتکش مذکور فورا آزاد شود. عصر همان روز قاضی دادگاه عالی جبل‌الطارق حکم رفع توقیف نفتکش حامل نفت ایران را صادر کرد؛ حکمی که گویا با هماهنگی مقامات نهادهای مختلف آن دولت از قبیل «فابیان پیکاردو» وزیر اول دولت جبل‌الطارق اتخاذ شده بود.
هر چند این داستان تا امروز پایان خوشی داشته اما بستر را برای افزایش تنش ها بین ایران و انگلیس در ماه گذشته همواره کرد و ایران به دلیل عدم رعایت قوانین و مقررات دریایی چند ناو انگلیس را در خلیج فارس توقیف نمود. نیروی دریایی سپاه پاسداران جمعه بیست وهشتم تیرماه نفتکش «استنا ایمپرو» را در نزدیکی تنگه هرمز توقیف کردند. سپاه علت توقیف آن نفتکش را «نقض مقررات دریایی» و «تصادف با یک قایق ماهی‌گیری» اعلام کرده بود. میانه این ماه (مردادماه) نیز برخی منابع از توقیف یک نفتکش انگلیسی دیگر در این پهنه آبی توسط ایران خبر دادند.
در مقابل، شاهد افزایش تحرکات و تکاپوی مقامات انگلیسی نیز در مواجهه با ایران بودیم که پیوستن به ائتلاف دریایی آمریکا و اعزام سومین ناو انگلیسی به خلیج فارس از آن جمله به شمار می رفت. درست چند روز بعد از توقیف دومین ناو انگلیسی، «بن والاس» وزیر دفاع این کشور رسما از عضویت کشور متبوع خود در ائتلاف دریایی آمریکا خبر داد و گفت «ما برای همکاری با آمریکا و سایر کشورها به منظور یافتن راه‌حلی بین‌المللی برای مشکلات تنگه هرمز انتظار می‌کشیم.»
همان طور که اشاره شد، گام دیگر انگلیس با اعزام «اچ.ام.اس کنت» سومین ناو به خلیج فارس برداشته شد و در روزهای اخیر مقامات انگلیس اعلام کرده اند «اچ.ام.اس کن» سومین ناو کشورشان راهی خلیج فارس شده است. لازم به ذکر است که در حال حاضر دو ناو «اچ.ام.اس مونتروز» و «اچ.ام.اس دانکن» انگلیس هم در منطقه حضور دارند.
با این سطح تنشی که بین ایران و انگلیس ایجاد شد، خبر رفع توقیف شدن نفتکش «گریس1» در جبل الطارق با خود پیام های مختلفی به همراه داشت. نخستین پیام آن از نگاه کارشناسان این حوزه، پیروزی و موفقیت ایران در خلیج فارس در مقابل حضور گسترده و زورگویی های طرف مقابل است. ضمن این که بهره گیری دقیق و سنجیده از فنون دیپلماتیک هم در این میان تاثیر بسزایی داشته است.
در همین ارتباط بود که «حمید بعیدی نژاد» سفیر کشورمان در لندن آزادسازی نفتکش گریس1 با حکم دادگاه عالی جبل‌الطارق را شکستی تحقیرآمیز برای آمریکا خواند و توئیتی نوشت: لحظاتی پیش با تصمیم مقامات جبل الطارق و تایید دادگاه، نفتکش حامل نفت ایران از توقیف غیرقانونی آزاد گردید.کشورمان در تمامی40 روز گذشته با مشارکت نهادهای ذیربط داخلی تحت مدیریت وزارت خارجه گفت وگوهای مستمری در سطح سیاسی،حقوقی و فنی با طرف انگلیسی برای رفع این اقدام غیرقانونی انجام داد.
اما موضوع مهم دیگر شکافی است که بین انگلیس و آمریکا در این زمینه ایجاد شده است. عقب نشینی انگلیس در جبل الطارق مساله ای نیست که به مذاق کاخ سفید خوش آید. تنش با ایران برای کشور انگلیس که در داخل نیز با مساله چالشی برگزیت مواجه است، هزینه ای به مراتب بیشتر از آمریکایی دارد که به رغم ائتلاف سازی خود را از این آتش به دور نگهداشته است.
آمریکا در هفته های اخیر هزینه دشمنی با ایران را بر دوش انگلیس افکنده که سفر چند روز پیش «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ به لندن در این راستا قابل ارزیابی است؛ سفری که با هدف تشویق مقامات انگلیس برای بکارگیری سیاست شدیدتری علیه ایران و همگام کردن لندن با آمریکا در خلیج فارس و دریای عمان صورت گرفته بود.
اینک که مقامات آمریکایی شاهد بی نتیجه ماندن سیاست تشویقی خود بر انگلیس شده و از تصمیم لندن بر عقب نشینی در جبل الطارق اطلاع یافته اند، خود وارد گود شده اند. آمریکایی ها ابتدا ساعاتی قبل از رفع توقیف نفتکش حامل نفت ایران از دولت محلی جبل الطارق درخواست کردند تا به توقیف «گریس1» ادامه دهد و وقتی که پاسخ مثبتی دریافت نکردند، دیروز جمعه دفتر دادستانی آمریکا در واشنگتن اعلام کرد حکم توقیف و ضبط این نفتکش صادر شده است. در مجموع پیروزی ایران در تنش های اخیر نشان داد که آمریکا به دلیل نگاه محاسبه گرانه ترامپ نه تنها در ائتلاف مورد نظر راه به جایی نبرده بلکه نزدیکترین شرکای سنتی خود را نیز در کنار خود نمی بیند.