تئاتر طی سال های اخیر به دلایل مختلف مورد اقبال عمومی قرار گرفته است و در بیشتر اجراها سالن های خصوصی و دولتی از اقشار مختلف مردم پر می شود به همین دلیل است که این روزها با کمتر نمایشی با تعداد انگشت شمار از تماشاگران برای هر اجرا مواجه می شویم.
این مساله که تماشاگران زمانی را به تماشای یک نمایش اختصاص می دهند دلایل متفاوتی دارد گاه برای دیدن یک بازیگر چهره و گاه برای خاصیت اندیشه ورزی نمایش است و حتی این روزها حضور هنرمندان سینمایی موجی از تماشاگر را به تئاتر سرازیر کرده است که با حضور در سالن ها مخاطب هنر نمایشی می شوند و همین موضوعات باعث شده تا گیشه این روزهای تئاتر پر رونق شود.
در این بازار داغ بلیت فروشی، مدل جدیدی از اجرای نمایش نیز شکل گرفته و به سرعت در حال رشد است که بر اساس آن یک نمایشنامه انتخاب و اجرا می شود و نمایشنامه دیگری مکمل همان نمایش با تغییراتی اندک در گروه بازیگران، در نوبت دیگری به صحنه می رود و مخاطب در صورتی که بخواهد می تواند هر دو نمایش را به تماشا بنشیند که این خود تبدیل به راهی می شود که کارگردان همزمان دو نمایش را به صحنه ببرد و حاصل فروش دو نمایش عایدش می شود.
البته در صورت انتخاب هر دو نمایش مخاطب نه تنها باید زمان بیشتری را برای تماشای تئاتر در نظر بگیرد بلکه مجبور می شود دو بار هزینه پرداخت کند البته بعضی از نمایش ها بلیت های نمایش دیگر را با تخفیف به مخاطبان خود ارائه می دهند اما در اصل موضوع تغییری ایجاد نمی شود.
رضا احمدی کارگردان تئاتر چندی پیش دو نمایش پدر | مادر را به صحنه برد که از معدود نمایش هایی بود که باعث فراگیر شدن این مدل از اجرا شد تا در یک برهه زمانی و در دو نوبت جداگانه دو نمایش را به صحنه بَرد.
وی درباره این نوع اجراها گفت: نمایش دارای اپیزود است که هر کدام از اپیزودها به غیر از شباهت می تواند با ارجاع به هم مربوط باشد.
دو نمایشنامه با تفسیر کارگردان اشتراکاتی دارد که می تواند در دو اپیزود به صحنه برود و گاهی این اپیزودها می تواند در دو اجرای مستقل باشد اما تماشای هر دو نمایش برای مخاطب ضروری نیست زیرا هر کدام از نمایش ها به صورت جداگانه داستانی را روایت می کنند.
احمدی با اشاره به اینکه تماشای هر دو نمایش می تواند تفسیر کاملی از نمایشنامه ها را در اختیار مخاطب بگذارد خاطرنشان کرد: در اجرای نمایش پدر | مادر حتی سایت فروش بلیت را جدا کردیم تا مخاطب در اجبار قرار نگیرد.
پیش از این در سال های گذشته محمد رحمانیان کارگردان پیشکسوت تئاتر نمایش پیکان جوانان را در هفت اپیزود تولید کرد اما به دلیل زمان طولانی این نمایش، در اجرا ۵ اپیزود را به صحنه می برد به این شکل که هر شب ۳ اپیزود به طور ثابت به صحنه می رفت و دو اپیزود تغییر می کرد و بسته به شانس مخاطب می توانست در نهایت در دو شب ۷ اپیزود را کامل تماشا کند و یا آن که با اژیزودهای تکراری در دو شب مواجه شود.
با وقفه ای طولانی میان اجرای رحمانیان، این روزها بار دیگر این مدل اجرا در میان کارگردانان جوان و پیشکسوت رایج شده است.
اردشیر صالح پور کارگردان و پژوهشگر تئاتر در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: کارگردان، شب قبل از اجرای عمومی، نمایش را به مدیر صحنه واگذار می کند پس می تواند نمایش دیگری را نیز همزمان به صحنه ببرد زیرا کارگردان وظیفه اجرایی ندارد.
وی افزود: نمایش یک هنر زنده است و گاهی نیازمند حضور کارگردان برای تعدیل و جابه‌جایی است اما الزامی نیست و اگر کارگردان صاحب نام و توانمندی باشد می تواند همزمان نه دو نمایش که چند اجرا را در یک برهه زمانی روی صحنه ببرد. البته این روند نباید باعث کاهش کیفیت اجراها شود زیرا تئاتر کالای کم ارزش و مصرفی نیست که به تماشاگر عرضه کنند.
تئاتر عرصه ای نیست که با سر هم بندی کردن موضوعی را به مخاطب عرضه کرد بلکه عوامل یک نمایش با تئاتر باید زندگی کنند تا بتواند حس را به تماشاگر منتقل کنند.
حال باید دید که اجرای دو اپیزود یک نمایش در دو اجرای مختلف تا چه میزان می تواند مخاطب را با خود همراه کند و یا سود حاصل از این اجراها می تواند هنرمندان دیگری را با خود همراه کند یا خیر؟ البته نباید فراموش کنیم که این امکان وجود دارد که این نوع اجراها بر کیفیت یک نمایش تاثیر منفی داشته باشد و به جای اینکه تماشاگران بیشتری را مخاطب تئاتر کند آنها را دلزده کند و هنر نمایش را بیش از پیش مهجور کند.