براساس اعلام روز یکشنبه، روابطعمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی، عمران گاراژیان، با اعلام این خبر گفت: تپه برج یکی از آثار پیش از تاریخی مهم در دشت نیشابور است، پیشتر اواسط دهه ۸۰ خورشیدی در این محوطه مهم، گمانهزنیهایی انجام و آثار دورههای نوسنگی تا آهن درلایهنگاری آن مشخص شد. کاوشهایی که امسال انجامشده در اصل تکمیل پژوهشهای پیشین و حفاظت از اثر بوده است.
گاراژیان درباره نتیجه کاوشها در تپهبرج گفت: کاوش و گمانهزنی بهمنظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم، دو فعالیتی بودند که بهطور مستقل انجام شدند.
وی با بیان اینکه کاوشها عموماً در حاشیههای شمالی اثر متمرکز بود گفت: این کاوشها نشان داد آثار دورههای قدیمتر احتمالاً اواخر نوسنگی و اوایل مس- سنگی (هزارههای ششم و پنجم پیش از میلاد) در شمال تپه در مقیاس گسترده وجود دارند.
مجری کاوشها و سرپرست هیئت ایرانی – چینی گفت: همچنین کاوشها تأیید میکند، فعالیتهای گستردهای در دوره آهن در سطح بالایی در شمال شرق تپه انجام میشده است.
وی اظهار داشت: این فعالیتها شامل مراحل تولید آهن و ساختوساز بناهای دوره آهن بوده؛ فعالیتهایی که آثار دورههای قدیمتر را در حاشیههای شمالی دستکاری و مضطرب کردهاند.
مجری کاوشها و سرپرست هیئت ایرانی – چینی همچنین تأکید کرد: گمانهزنی بهمنظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم با مجوز پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری و پیشنهاد ادارهکل میراثفرهنگی خراسان رضوی و باهدف حفاظت از تپه برج در این فصل انجام شد.
وی تصریح کرد: تپه برج، اثر پیش از تاریخی و کلیدی در خراسان است که امیدوارم دانشگاه نیشابور مسئولان شهرستان و استانِ خراسان همراهی و پشتیبانی کنند تا طرح پنجساله کاوش به سرانجام برسد و یکی از مهمترین نقصانها و کمبودهای فرهنگی- تاریخی منطقه برطرف شود.
پژوهش های باستان - شناختی در این محوطه که بصورت همکاری مشترک بین دانشگاه نیشابور و دانشگاه علم و فنآوری چین با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و نظارت میراث فرهنگی خراسان رضوی انجام می شود، به منظور دست یافتن به نتایج مطلوب، تداوم و استمرار یابد.
کاوش های تپه برج از این نظر اهمیت دارد که پیش در آن آثار فنآوری تراش فیروزه با سابقه بیش از شش هزار ساله در آن شناسایی و معرفی شده و طی کاوش های جدید نیز آثار از فلزکاری در دوره های پیش از تاریخی در آن بدست آمده است.
همچنین چنانچه تداوم کاوش های این محوطه، زمینه پیشنهاد جدول گاهنگاری فرهنگ های پیش از تاریخ در منطقه را فراهم کند، یکی از مهمترین کاستی های مطالعات باستان - شناسی در شرق و شمال شرق ایران را بر طرف می کند.
در ارتباط با مسئله برهم کنش های فرهنگی بین دو حوزه شرق و غرب از طریق شمال شرق ایران، کاوش های تپه برج در دشت پر آوازه نیشابور و در بخش های داخلی فلات ایران دارای اهمیت کم نظیری است.
تپه برج، منطقهای واقع در ۲۴ کیلومتری شرق نیشابور و دارای مساحت بیش از ۱۶ هکتار است. این تپه در دو کیلومتری جنوب روستای برج و شمال شرق روستای عبدل آباد و شمال غرب دهنوهاشمآباد قرار گرفته است.