استفاده از کارت سوخت‌های شخصی که از ۲۲ مرداد ماه الزامی شده به دلیل آنکه همچنان افرادی کارت سوخت خود را دریافت نکرده اند، رنگ و بوی اجرایی‌شدن را نگرفته و همچنان بیشترین میزان سوختگیری در پمپ‌بنزین‌ها با کارت جایگاهداران انجام می‌شود.
البته در این بین علاوه بر عدم استقبال مردم از استفاده از کارت سوخت شخصی عوامل دیگری مانند معطلی کارت‌ها در باجه‌های پست، عدم محدود شدن کارت جایگاهداران،عادت افراد به استفاده از کارت سوخت جایگاهداران و ... نیز مطرح می‌شود. با این حال مهمترین دلیل را باید در نبود ابزار کنترلی مانند تفاوت قیمت و یا سهمیه‌بندی دانست که عملا استفاده از کارت سوخت شخصی را هنوز برای افراد جدی نکرده است.
در واقع مردم احساس می‌کنند تفاوت چندانی بین استفاده از کارت سوخت شخصی و کارت جایگاهداران وجود ندارد و همین امر سبب شده تا حتی افرادی که کارت سوختشان در جیبشان است با مراجعه به پمپ بنزین از همان کارتی که روی نازل قرار دارد استفاده کرده و سریعتر بنزین بزنند.
نکته دیگری که وجود دارد این است که بسیاری از تجهیزات مورد استفاده در سامانه هوشمند سوخت فرسوده شده و خارج کردن یک کارت و شناختن کارت بعدی در مواردی با چندین بار تکرار صورت می‌گیرد و مردم و مسئولان حاضر در جایگاه‌ها ترجیح می‌دهند تا کارت شناسایی شده از سوی سامانه را خارج نکنند.
این عوامل باعث شده تا همچنان میزان استفاده از کارت سوخت شخصی پایین باشد. البته شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرده که در آینده‌ای نزدیک تصمیمات دیگری برای افزایش سهم کارت‌های شخصی در روند دریافت بنزین گرفته می‌شود اما نگفته که این تصمیمات در چه قالبی خواهد بود.
اما مهمترین انتقادی که این روزها به گوش می‌رسد این است که دلیل پایین بودن آمار استفاده از کارت سوخت‌های شخصی، بی‌توجهی جایگاهداران در استفاده از این کارت‌هاست.
موضوعی که از سوی رئیس اتحادیه جایگاه داران سوخت تکذیب شده و حتی وی معتقد است که جایگاهداران از اینکه مردم با کارت سوخت خود سوختگیری کنند استقبال هم می‌کنند.
سهم ۱۵ درصدی کارت‌های سوخت شخصی در جریان سوختگیری
«مصطفی محمودی»رئیس اتحادیه جایگاه داران سوخت در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با بیان این مطلب گفت: مردم به دنبال دریافت کارت‌های سوخت خود هستند و همین نبود کارت در اختیار تمام مردم، باعث شده تا تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد از فراد با کارت خودشان بنزین دریافت کرده و ۸۵ درصد باقی مانده همچنان از کارت سوخت جایگاهداران استفاده کنند.
وی با اشاره به اینکه در ابتدا قرار بود کارت‌های سوخت به آدرس افراد ارسال شود، ادامه داد: با این حال تعداد زیادی از کارت‌ها به دست متقاضیان نرسید و قرار بر این شد تا برای دریافت کارتشان به اداره‌های پست و باجه‌های معطله مراجعه کنند.
محمودی افزود: کسانی که کارت سوخت در اختیار دارند از سوختگیری با کارت سوخت شخصی استقبال کرده‌اند.
به گفته محمودی در صورت داشتن کارت سوخت شخصی معطلی در پمپ بنزین‌ها کمتر می‌شود و روند سوختگیری نیز با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
وی با بیان اینکه جایگاهداران همچنان موظف هستند بدون هیچ وجه اضافه‌ای کارت خود را در اختیار مراجعین قرار دهند، تاکید کرد: اما اگر همین روند ادامه داشته باشد به معنای این است که در روند سوختگیری اتفاق جدیدی نیافتاده است.
رئیس اتحادیه جایگاهداران سوخت با اشاره به اینکه در محدودکردن کارت جایگاهداران هیچ اتفاق خاصی نیافتاده، گفت: البته جایگاهداران آماده انجام تغییرات احتمالی در این طرح هستند.
وی ادامه داد: سیستمی که ۱۰ سال پیش در جایگاه‌ها نصب کردیم رده خارج و قدیمی بود. در حال حاضر نیز این سیستم ۱۰ سال کار کرده و با توجه به تحریم‌ها فرسوده‌تر شده است.
محمودی با اشاره به اینکه اگر قیمت تغییر نکند محدودیت دیگری نمی‌توان برای سوختگیری در نظر گرفت، افزود: نمی‌توان به بهانه نبود کارت سوخت به افراد بنزین نداد بلکه این تفاوت باید در قیمت عرضه بنزین با کارت شخصی و کارت جایگاهداران وجود داشته باشد.
کنترل قاچاق با تکیه بر قیمت‌های واقعی
با این حال عده‌ای نیز هستند که با کل سیستم کارت سوخت مخالفند و راه حل سامان دادن به مصرف و کنترل قاچاق را واقعی کردن قیمت‌ها می‌دانند.
به عقیده این افراد سیستم بازگشت کارت سوخت تنها برای مردم و جایگاه داران معضل ایجاد می‌کند. آنها نیز البته یکی از مهمترین دلایل مخالفت را فرسوده بودن تجهیزات سیستم هوشمند سوخت می‌دانند.
رییس سابق کانون جایگاهداران سوخت کشور که جزو یکی از همین مخالفان است می‌گوید که تمام سیستم سامانه هوشمند فرسوده و خراب است و متاسفانه سرویس‌رسانی غیر قابل دسترس و اذیت‌کننده شده است.
«ناصر رییسی‌فر» در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با بیان اینکه حتی جایگاهداران نیز باید چند مرتبه کارت خود را وارد سیستم کنند تا شناسایی شود، گفت: این فرآیند اتلاف وقت برای مصرف‌کننده خواهد بود و بهتر بود همان روش که کارت سوخت با کارت بانک یکی می‌شد را اجرا می‌کردند زیرا از آن طریق کنترل بهتری انجام می‌گرفت و امکان ارائه کارت به فرد دیگری نیز نبود.
وی نیز با رد این موضوع که جایگاهداران مانع سوختگیری افراد با کارت سوخت شخصی می‌شوند، افزود: خود مردم از کارت های شخصی استقبال نمی‌کنند.
رئیسی فر البته تاکید کرده که اگر در جایگاهی با موارد این چنینی و یا درخواست پول بیشتر برای سوختگیری با کارت جایگاهداران مواجه شدید می‌توانید به بازرسی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اطلاع دهید، ادامه داد: تنها محدودیتی که از زمان اجری طرح در ۲۲ مرداد صورت گرفته، سوختگیری تا ۶۰ لیتر در هر نوبت است و بعد از ۶۰ لیتر سوختگیری، سیستم به طور خودکار قطع می‌شود.
به گفته این کارشناس انرژی، کارت سوخت جایگاه‌ها هیچ جمع‌آوری نشده زیرا اگر این اتفاق می‌افتاد باعث می‌شد تا فساد جدید ایجاد شود و بازار سیاه در اطراف پمپ بنزین‌ها شکل بگیرد و افرادی که مصرف کمتری دارد کارت خود را بفروشند که این امر مضرات اجتماعی زیادی به دنبال خواهد داشت.
وی تاکید کرد: بنزین کالای مصرفی است و مردم باید بتوانند بدون محدودیت هر میزان که می‌خواهند سوختگیری کنند و در مقابل برای جلوگیری از قاچاق باید قیمت‌ها را واقعی کنیم، با این حال توجه به این نکته ضروری است که با افزایش قیمت بنزین، مابه التفاوت آن باید در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری شود و به سمت بودجه جاری کشور نیاید.