بعد از مفصل زانو، آرتروز در مفصل لگن یا هیپ، ستون فقرات، انگشتان دست و شست پا اتفاق می افتد.
در آرتروز غضروف مفصل بتدریج نازک شده و از بین می‌رود. استخوان اضافه در اطراف سطح مفصل به وجود می‌آید. بعد از مدتی در اطراف استخوان دو طرف مفصل استخوان‌های اضافه ساخته می‌شود که به آنها استئوفیت Osteophytis می‌گویند.
یک متخصص توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی جهرم در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: بیماری آرتروز، بیماری‌ست که معمولاً در افراد بالای ۵۰ سال دیده می شود. آرتروز ۲ نوع اولیه و ثانویه دارد، نوع اولیه آن با افزایش سن بروز می‌کند و تقریباً بیشتر افراد به هر نحوی با شدت و درجات متفاوت به آن مبتلا می‌شوند. نوع دوم آرتروز، به دنبال ضربه و آسیب به مفاصل رخ می‌دهد.
دکتر قهرمان بمانا بیان کرد: مهم‌ترین مفاصل در بدن که دچار آرتروز می‌شوند مفاصل زانو، لگن، ستون فقرات و انگشتان دست است. معمولاً این بیماری در مچ پا و دست و آرنج کمتر اتفاق می افتد مگر آنکه تحت ضربه‌های متعدد قرار بگیرید.
وی در ادامه افزود: بیشترین آرتروز در مفصل زانو رخ می‌دهد به این دلیل که در مفصل زانو دو استخوان ساق و ران روی هم قرار می‌گیرند که این دو استخوان سطح صافی دارند و راه‌رفتن را کنترل می‌کنند. مفصل زانو مفصلی است که نیاز به حمایت عضلات و بافت‌های نگهدارنده اطراف دارد.
به گفته وی آسیب به رباط‌ها، مینیسک، عضلات و همچنین استخوان کشکک تأثیری مستقیمی در بروز آرتروز زانو دارد.
دکتر بمانا با بیان این مطلب که آرتروز زانو اولیه بیشتر در خانم‌ها دیده می‌شود، گفت: آرتروز مفصل زانو اولیه از ۴۵ تا ۵۰ سالگی به بالا اتفاق می‌افتد و در آن عملاً تخریب غضروف مفصلی رخ می‌دهد. آرتروز ثانویه یا به علت آسیب‌ها و ضرباتی است که به زانو وارد می‌شود، مانند پارگی مینیسک در فوتبالیست‌ها، زانو را مستعد آرتروز می‌کند و یا اختلالات مادرزادی مثل انحراف در زانو مانند پای پرانتزی و قرارگرفتن استخوان کشکک در جای نامناسب و همچنین ابتلا به آرتریت روماتوئید(روماتیسم) و درگیری سیستم ایمنی که غضروف داخل مفصل را تخریب می‌کند.
این متخصص مهم‌ترین علامت آرتروز را درد و خشکی مفاصل دانست و گفت: از دیگر علامت‌های شایع این بیماری، محدودیت در حرکت است که بیشتر در مفصل زانو مشاهده می شود. اگر آرتروز زانو به وقوع پیوست با انجام روش‌هایی مثل کاهش وزن و رعایت اصول صحیح فعالیت‌های روزمره زندگی می‌توان اثرات سوء آرتروز را کاهش داد.
به گفته وی فعالیت بیش از اندازه در سطوح ناهموار مانند سربالایی و سر پایینی و همچنین تردد زیاد از پله‌ها از جمله عواملی است که آرتروز فرد را شدت می‌بخشد.
وی شایعترین محل دردهای آرتروز مفصل زانو را بیشتر در داخل زانو یا زیر کشکک دانست و افزود: چون داخل زانو منطقه‌ای است که وزن به ساق پا را منتقل و این مسئله فشار به سمت داخلی زانو وارد می‌کند.
به گفته وی، آرتروز در گردن، کمر و ستون فقرات گاهی خود را به شکل تنگی کانال کمر یا گردن نشان می‌دهد و ریشه‌های عصبی گردن، کمر، پاها و دست‌ها را درگیر می‌کند که در این حالت وضعیت بیمار خطرناک می‌شود چرا که ممکن است محدودیت حرکتی در راه رفتن ایجاد کند.
وی افزود: بلندکردن اجسام سنگین یا خم و راست‌شدن زیاد در ابتلای افراد به تنگی کانال ستون فقرات و آرتروز گردن و کمر نقش دارد.
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ادامه داد: بستگی به نوع آرتروز درمان نیز متفاوت است، برخی از آرتروزهای اولیه در صورت مراعات قابل درمان هستند. این عارضه اگر از نوع شدید نباشد با استراحت دادن به مفصل، مصرف داروهای موضعی، انجام روش‌های غیر دارویی شامل فیزیوتراپی‌ها و ورزش‌هایی که پزشک تجویز می‌کند، می‌توان وضعیت را به خوبی کنترل کرد.
دکتر بمانا تأکید کرد: با ورزش‌های مناسب و تغذیه صحیح و اصولی، کاهش وزن و کمتر کار کشیدن از مفاصل می‌توان از شدت آرتروز جلوگیری کرد.
وی استفاده از وسایل کمکی مانند کفش‌های مناسب، انواع مچ‌بند و زانوبندها و کمربندهای طبی را کمکی برای برخی بیماران دانست.
وی افزود: در مراحلی که شدت بیماری بالاتر است از روش‌های تزریقی داخل مفصل نیز استفاده می‌شود که این روش انواع مختلف دارد و بر اساس نیاز بیمار و تجویز پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی اظهار کرد: در نهایت اگر آرتروز بسیار پیشرفته و مانعی در برابر فعالیت فرد باشد یا انحراف مفصل ایجاد کند، می‌توان برای بیمار عمل جراحی انجام داد که این عمل جراحی به صورت تعویض مفصل زانو است.
وی عنوان کرد: مسائل ژنتیکی و نوع فعالیت‌ها، استفاده زیاد از پله‌ها، وزن زیاد و... مهم‌ترین علل شیوع بالای آرتروز زانو در ایران است.
۹۹۱۰