سعید نمکی شامگاه شنبه در یک برنامه تلویزیونی ضمن تبریک روز پزشک و روز داروساز و هفته دولت افزود: اولین زیرساخت مورد نیاز طرح تحول سلامت، پرونده الکترونیک سلامت، نظام ارجاع، پزشکی خانواده و اعمال راهنماهای بالینی بود. در این زمینه ۶۰۰ راهنمای بالینی ابلاغ شد و با وجود ریل پرونده الکترونیک سلامت می‌توان این راهنماهای بالینی را اجرا کرد.
اجرای پرونده الکترونیک سلامت
نمکی درباره اجرای پرونده الکترونیک سلامت گفت: در ۱۸ اسفند ۹۷ قول دادم که یکی از برنامه‌های بر جای مانده و تکالیف قانونی با عنوان پرونده الکترونیک سلامت را به سرانجام برسانم که با همت همکارانم محقق و تا پایان بهار ۹۸ عملیاتی و در اولین روزهای تیر ماه توسط رئیس جمهوری افتتاح شد. پرونده الکترونیک سلامت یک ریل بسیار مهم در نظام سلامت است که پیوست آن می‌تواند نظام ارجاع، پزشکی خانواده و راهنماهای بالینی باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر برای کل مردم ایران پرونده الکترونیک سلامت داریم و مراحل نهایی آن از نظر دسترسی‌های امنیتی، محرمانه بودن اطلاعات پزشکی مردم و بهداشتی و درمانی می‌گذرد. این پرونده به نرم افزاری در موبایل متصل می‌شود تا هر شهروند ایرانی از طریق صفحه تلفن هوشمند خود به این پرونده وارد شود.
وزیر بهداشت بیان کرد: کارت سلامت برای شهروندان مبتنی بر کد ملی و شناسه پرونده الکترونیک سلامت است که افراد با این کارت می‌توانند به همه جا مراجعه کنند و در تلاش هستیم که این کارت حداقل بین ۷۵ میلیون ایرانی توزیع شود.
وی اظهار داشت: قسمت عمده خدمات بهداشتی و درمانی در مراکز دولتی و به بیمه شدگان سازمان بیمه سلامت و سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌شود. نقصی در پیوستن بخش خصوصی به پرونده الکترونیک سلامت وجود داشت و با برنامه ریزی انجام شده تا پایان شهریور ماه بخش خصوصی نیز به طور کامل به پرونده الکترونیک سلامت متصل می‌شود. پرونده الکترونیک سلامت برای همه مردم ایران و حتی اتباع خارجی ثبت شده در کشور ایجاد شده است. اگر فردی به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کرده و پرونده الکترونیک سلامت برای او تشکیل نشده باشد، می‌تواند با ارائه کد ملی، پرونده الکترونیک خود را تشکیل دهد، اما این در شرایطی است که همه افراد کد ملی ثبت شده دارند و همه کد ملی‌ها دارای پرونده الکترونیک هستند.
نمکی گفت: امضای الکترونیک برای اجرای نسخه الکترونیکی نیز با همکاری سازمان نظام پزشکی اجرایی می‌شود.
ادامه طرح تحول با تقویت بسته‌های آن
وزیر بهداشت اظهار داشت: طرح تحول سلامت به عنوان یکی از طرح‌های بسیار کاربردی توسط همکاران ما پیگیری شد. این طرح بسته‌های متفاوتی داشت که یکی از این موارد کاهش پرداخت از جیب مردم به خصوص در هزینه‌های کمرشکن بستری بود که به سرعت این بسته را پیش می‌بریم و در شرایط اقتصادی کنونی حمایت بیشتری از مردم انجام می‌دهیم و در تلاشیم پرداخت از جیب را کاهش بدهیم.
وی افزود: بسته دیگر ماندگاری پزشک بود که آن را هم تقویت می‌کنیم و به دنبال تشویق پزشکان برای ماندگاری در نقاط محروم هستیم. بسته دیگر حمایت از بیماران صعب العلاج بود که به شدت دنبال می‌شود. مکانیزمی را دنبال می‌کنیم که داروی این بیماران ساده‌تر به دست آنها برسد.
نمکی بیان کرد: درباره توسعه زیرساخت‌های نظام سلامت هم بسته مربوطه را دنبال می‌کنیم. از زمانی که به وزارت بهداشت آمدم اولویت توسعه را به نقاط کمتر برخوردار بردیم. با حدود ۶ هزار تخت بیمارستانی در نقاط محروم و کمتر برخوردار به خصوص در استان‌های مرزی افتتاح می‌شوند. حدود ۱۰۰ اورژانس، ۱۴۰ کلینیک برای سطح دو و تخصصی در حال آماده شدن است. در طرح تحول سلامت حدود ۶۰۰ پروژه بهداشتی اعم از خانه بهداشت، زیستگاه برای پزشکان، مراکز بهورزی و غیره هم امسال به بهره برداری می‌رسد.
تقدم پیشگیری بر درمان
وزیر بهداشت اظهار داشت: کار دیگری که در تکمیل طرح تحول سلامت انجام دادیم، آغاز گام دوم یعنی تقدم پیشگیری بر درمان و تقدم درمان سرپایی بر بستری است. یعنی کاری کنیم که اولا مردم بیمار نشوند و ثانیا اگر بیمار شدند، بیماری آنها به موقع تشخیص داده شود تا کارشان به آی سی یو و سی سی یو نکشد.
هزینه پویش ملی فشار خون کمتر از ۵ تخت بیمارستانی بود
نمکی درباره پویش ملی کنترل فشار خون بیان کرد: در سال ۹۶ بر اساس آمارها، ۳۸۰ هزار مرگ داشتیم که از این میزان ۳۱۳ هزار مورد به دلیل بیماری‌های غیرواگیر بود. در میان این موارد ۹۷ هزار مرگ به دلیل بیماری پرفشاری خون و موارد مرتبط با آن اتفاق افتاد. این مورد به دلیل افزایش مرگ و میر به عنوان اولویت قرار گرفت و پویش ملی کنترل فشار خون را در سطح کشور به کمک دستگاه‌های مختلف و رسانه‌ها اجرا کردیم.
وی ادامه داد: این پویش ابتدا هزینه زیادی نداشته و فواید بسیاری داشت. کل هزینه ما برای این پروژه کمتر از ۵ تخت بیمارستانی بود و پول جدیدی به هیچ دانشگاهی داده نشد. قرار بود در جمعیت ۳۰ تا ۷۰ ساله که ۴۰ میلیون نفر بودند، حداقل ۵۰ درصد کنترل شوند. زیرا بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا از بیماری خود اطلاعی نداشتند و زمانی متوجه می‌شدند که به علت سکته به بیمارستان مراجعه می‌کردند.
وزیر بهداشت افزود: همدلی فراوانی در پویش ملی کنترل فشار خون دیده شد و در نتیجه به جای ۲۰ میلیون جمعیت هدف، فشار خون ۳۰ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را بسنجیم و بیش از ۲ میلیون نفر را پیدا کردیم که از فشار خون خود اطلاعی نداشتند. همچنین ۱۰ میلیون نفر در مرز عبور خط قرمز به سمت فشار خون بالا بودند. این افراد باید مراقبت شوند تا در آینده دچار بیماری‌های هزینه بردار نشوند. این افراد با پرونده الکترونیک سلامت ردیابی می‌شوند و مدل آموزش‌ها و سبک زندگی را کنترل می‌کنیم.
کنترل بیماری‌های غیرواگیر نیازمند همکاری بین بخشی است
نمکی گفت: کنترل بیماری‌های واگیر خیلی نیاز به همکاری بین بخشی ندارد، اما وزارت بهداشت چقدر از پس کنترل حوادث جاده‌ای و بیماری‌های غیرواگیر بر می‌آید. کنترل بیماری‌های غیرواگیر نیازمند مشارکت بین بخشی است و اگر همه بخش‌ها در صحنه نباشند، وزارت بهداشت به تنهایی از پس آن بر نمی‌آید.
از پاویون فرودگاه سفر نمی‌کنم
وزیر بهداشت بیان کرد: از لحظه آغاز سفر تا انتها از مردم جدا نمی‌شوم و از پاویون سفر نمی‌کنم. در مدتی که در فرودگاه هستم اکثر مردم با من صحبت می‌کنند و در استان‌ها نیز همواره در را روی مردم باز می‌گذارم و خیلی جاها هم سرزده می‌روم. به این علت که با نگاه کارشناسی می‌روم، پنهان کردن مسائل از چشم من کار ساده‌ای نیست.
وی ادامه داد: وقتی به مراکز بهداشتی و درمانی می‌روم، اکثر کارها را در ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ارزیابی می‌کنم. از طرفی سفرهای استانی برای ما درس آموز و برای مردم هم خوشحال کننده است که مسئولان را در کنار خود می‌بینند و احساس قوت قلب می‌کنند.
نمکی افزود: اگر جایی قصور یا تقصیری مشاهده شود هم برخورد می‌شود که اثرات خود را دارد.
توجه ویژه به حوزه غذا
نمکی بیان کرد: غذا به شدت باید از دارو مهمتر جلوه کند. همکاران من در سازمان غذا و دارو در زمینه استاندارد غذا تلاش می‌کنند و اگر جایی مهر غذا و دارو خورده، کنترل‌ها انجام شده است. از طرفی در حوزه بهداشت محیط در زمینه امنیت و سلامت غذا مراقبت می‌کنیم. در حال حاضر تیم‌های بهداشت محیط به دستگاه‌های قابل حمل مجهز هستند تا آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی را در محل عرضه غذا کنترل کنند. ۳ هزار گروه بهداشت محیط مجهز به این دستگاه‌ها هستند.
وی ادامه داد: نکته مهمتر عادات بد غذایی است که خیلی به سازمان غذا و دارو ارتباط ندارد و باید اصلاح شود. مثلا در کشور ما مصرف نمک بیش از ۲ برابر مصرف جهانی است. این موضوع به عادت‌های غذایی و تغذیه مردم به دلیل اقلیم و سرزمین بر می‌گردد و در گذشته میزان تعریق در کشور ما بالا بوده است. پدران ما با مصرف نمک باعث می‌شدند که دچار کمبود سدیم نشوند و حالا ما که در سایه کار می‌کنیم، باز همان عادت را ادامه می‌دهیم. این مسائل باید با آموزش به مردم برطرف شود. به دنبال این هستیم که مصرف نمک را تا سال آینده حداقل ۳۰ درصد کم کنیم.
وزیر بهداشت افزود: آنچه به عنوان مهر سازمان غذا و دارو روی مواد غذایی ثبت شده، یعنی مراحل مختلف استاندارد را طی کرده است.
دستگیری متخلفان در سازمان غذا و دارو
نمکی درباره ماجرای دستگیری متخلفان در سازمان غذا و دارو اظهار داشت: من با دستور رئیس جمهوری به محض ورود به وزارت بهداشت، شفاف سازی را آغاز کردم. این کار نه فقط در غذا و دارو، بلکه در معاونت درمان هم انجام شد. چند مشکل در سازمان غذا و دارو وجود داشت. اول اینکه برخی از امکانات ویژه در این سازمان استفاده می‌کردند و کارمندانی در آنجا به برخی تولیدکنندگان یا واردکنندگان سرویس‌های خاص می‌دادند. در زمینه ارز هم ابهاماتی وجود داشت که چند گروه برای بررسی گذاشتیم که برخی ارز را در جای خود هزینه نکرده بودند و برخی ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی گرفته و ارز را در بازار آزاد فروخته بودند.
وی ادامه داد: در ۲ هفته گذشته ۵ مورد از متخلفان در سازمان غذا و دارو به مقامات قضایی معرفی شدند و پیگیری قضایی در حال انجام است و زمانی که به صدور رای برسد، به مردم اعلام می‌شود. رسیدگی ما به این پرونده‌ها ادامه دارد. زیرا پیچیدگی‌هایی در این زمینه وجود دارد و به دنبال این هستیم که حقی از کسی ضایع نشود. برخی افراد مدارکی داشتند و گفتند که مدارک را می‌آورند که برای این افراد مهلت دادیم. برخی توانستند تا پایان مرداد ماه به ما اثبات کنند و برخی دیگر نتواستند که فهرست اسامی این افراد هم به مقامات قضایی اعلام می‌شود.
کمبود چشمگیر داروهای اساسی نداریم
وزیر بهداشت گفت: در حال حاضر ۹۷ درصد داروها در داخل کشور ساخته شده و ۳ درصد وارد می‌شوند. در حال حاضر کمبود چشمگیری درباره داروهای اساسی مردم وجود ندارد، اما برخی داروهای برند قبلا وارد می‌شد و با قیمت ۵ تا ۱۰ برابر داروی داخلی فروش می‌رفت. متاسفانه برخی پزشکان هنوز این داروها را نسخه می‌کنند.
وی ادامه داد: داروسازان داخلی ما و محصولات دارویی یکی از بهترین محصولات دارویی هستند. من صنعت دارو را در این کشور اداره کردم و ایمان دارم که محصولات تولید داخلی ما بسیار با کیفیت هستند و در بازارهای بزرگ دنیا مصرف می‌شوند. این داروها در کشورهای دیگر همه تست‌ها را باید بگذرانند. از طرفی خودمان هم قبل از ورود دارو به بازار همه تست‌های استاندارد جهانی را طی می‌کنیم و به تازگی این موارد را دشوارتر کردیم و گفتیم اگر به واردات رانت نمی‌دهیم، رانت به تولید داخل هم نمی‌دهیم و اجازه نخواهیم داد داروی بی کیفیت یا کم کیفیت وارد چرخه دارویی کشور شود.
علت اداره قرارگاهی سازمان غذا و دارو
نمکی بیان کرد: در شرایط جنگ اقتصادی نمی‌توان با شیوه‌های معمولی و متداول، مشکلات مردم را پیگیری کرد. از طرفی نقل و انتقالات پولی کشور با خارجی‌ها دچار اشکال است. از سوی دیگر تولیدکنندگان لگدمال واردکنندگان شدند و از طرفی باید در سازمان غذا و دارو شفافیت ایجاد می‌کردیم و چیدمان نیرو را جوری قرار می‌دادیم که باور کنند در جنگ اقتصادی هستیم. به همین دلیل به شیوه جهادی و قرارگاهی روی آوردیم. شورای مشورتی هم ایجاد کردیم که نماینده واردکنندگان، تولیدکنندگان، عرضه کنندگان و فعالان صنعت دارو حضور دارند.
وی ادامه داد: شیوه قرارگاهی در سازمان غذا و دارو جواب داده است و باز اعلام می‌کنم که کمبود دارو نداریم و تلاش می‌کنیم تا پایان سال هم نداشته باشیم و حتی به اندازه‌ای دارو و تجهیزات پزشکی دپو می‌کنیم که تا ۳ ماهه ابتدایی سال ۹۹ هم مشکلی نداشته باشیم.
تاثیر اروپایی‌ها از آمریکایی‌ها در حوزه دارو
نمکی درباره تفاهم‌نامه‌های دارویی بین ایران و کشورهای اروپایی مثل سوییس نیز گفت: تفاهم نامه‌های دارویی با کشورهای خارجی به شدت توسط آمریکایی‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بخش خصوصی اروپا به شدت تاثیر می‌گیرد و دولت‌ها هم خیلی نمی‌توانند در این زمینه موثر باشند. در حال حاضر مواد اولیه صنعت دارویی و آنچه نیاز داشتیم را وارد کردیم و از طرفی ۶۷ درصد از نیاز مواد اولیه دارویی را با تولیدکنندگان داخلی تامین می‌کنیم که کل این مورد ۱۳۰ میلیون دلار ارزبری دارد و گفتیم اگر بقیه را هم در داخل بسازند، با قیمت مناسب خریداری می‌کنیم.
وی ادامه داد: درباره ۳ درصد داروی وارداتی هم به شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های داروسازی گفتیم که با تمهیدات ویژه و باز کردن درهای سازمان غذا و دارو و تسهیل صدور پروانه، این داروها در داخل ساخته شوند و تردید ندارم که در سال‌های آینده کمتر از یک درصد داروها وارداتی خواهد بود.
دارو تحریم است
وزیر بهداشت اظهار داشت: آمریکایی‌ها دروغ می‌گویند و به عنوان کسی که دست در این آتش دارم می‌گویم که در سخت‌ترین شرایط و با پیچیده‌ترین موقعیت، دارو و تجهیزات پزشکی را وارد کشور می‌کنیم. در این زمینه کل نقل و انتقالات مالی دچار اشکال و این جنایتی علیه بشریت است. حتی در سیلاب بهار امسال، آمریکایی‌ها اجازه ندادند یک سنت برای هموطنان ما حواله شود.
وی افزود: با لطف خدا و شیوه‌های مختلف تلاش کردیم این مسائل را حل کنیم تا مردم بدون دارو نمانند و این روند با عزت و سربلندی طی خواهد شد.
بزرگترین مشکل ما عدم شفافیت است
نمکی درباره مافیای دارو گفت:در زمینه قیمت گذاری با ایجاد شفافیت و تغییر بافت کمیسیون‌ها، هیچ نقطه تاریکی باقی نمی‌ماند. بزرگترین مشکل ما عدم شفافیت درون ساختار دولتی است و اگر درست شود، بسیاری از مسائل حل می‌شود.
وی ادامه داد: شریفترین همکاران داروساز را در کشور داریم و جامعه داروسازی کشور هرگز مافیا نمی‌شود. اگر این اتفاق افتاده، عده‌ای سودجو در خارج از حلقه هستند. امروز در حال حرکت به سمت وحدت ملی در زمینه مبارزه با فساد هستیم.
فرار مالیاتی فقط در جامعه پزشکی نیست
نمکی درباره ماجرای مالیات پزشکان گفت: به عنوان یک وزیر، هرچقدر دولت بتواند مالیات را به درستی دریافت کند، باید خوشحال باشم. فرار مالیاتی فقط در جامعه پزشکی نیست و درصد عمده‌ای در بخش دولتی کار می‌کنند که آخر هر ماه مالیات بر درآمد آنها به حساب دولت ریخته می‌شود.
وی ادامه داد: بالاترین پولی که یک جراح در نقاط محروم می‌گیرد حدود ۶۰ میلیون تومان در ماه است. در دورترین نقطه کشور که فقط یک جراح زنان یا جراح مغز و اعصاب داریم، متوسط درآمد ماهانه آنها بین ۲۰ تا ۲۲ میلیون تومان است. آن ۶۰ میلیون تومان هم با کسر موارد مختلف، بسیار ناچیز می‌شود.
وزیر بهداشت افزود: مالیات و فرار مالیاتی در بخش دولتی اتفاق نمی‌افتد. فرار مالیاتی حتی در بخش خصوصی هم فقط در جامعه پزشکی نیست. بحث ما این است که همکاران ما قانون را اجرا کنند و هم حد و حریم جامعه پزشکی را نشکنیم. یعنی به گونه‌ای نباشد که جامعه فکر کنند همه پزشکان فرار مالیاتی دارند. ما قبول داریم که در بین پزشکان هم ممکن است فرار مالیاتی یا عبور از خط و مرز قانون اتفاق بیفتد، اما عمومیت ندارد.
پزشکان در زمینه کارتخوان، قانون را اجرا کنند
نمکی درباره ماجرای کارتخوان نیز بیان کرد: در زمینه کارتخوان از همه همکاران خواهش کردم با توجه به مصوبه قانونی، تمکین کنند و اگر این کار انجام نشود، ما در اجرای قانون با مجریان به عنوان بدنه دولت همراهی می‌کنیم.
وی افزود: قانون گریزی به قانون ستیزی تبدیل می‌شود و این رویه در تمام جوامع که اجازه قانون گریزی به آنها داده شده، اتفاق می‌افتد. حالا اگر نظام سلامت به سمت قانون گریزی و قانون ستیزی برود، با سایر نظام‌های ارائه خدمت متفاوت است و اولین کسی که در این آوار له می‌شود، وزارت بهداشت خواهد بود. در نتیجه برای اجرای قانون باید همراهی کنیم، اما تقاضای من این است که با جامعه پزشکی مهربانانه‌تر صحبت کنند.
حداکثر تا ۳ سال آینده چیزی به نام کمبود پزشک نداریم
وزیر بهداشت گفت: در حال حاضر سالی ۷ هزار فارغ التحصیل رشته پزشکی داریم و اگر ۱۰ درصد این افراد سر کار نروند، بیش از ۶ هزار نفر آماده کار هستند. حدود ۴۰ هزار پزشک که اسامی آنها را داریم، هیچ ردی از طبابت آنها در دست نیست. این نشان می‌دهد در توزیع و ایجاد جاذبه برای پزشک در نقاط مختلف خوب عمل نکردیم.
وی ادامه داد: یک برگه از من وجود ندارد که برای کار خصوصی از وزارت بهداشت تقاضا کرده باشم و در نتیجه نمی‌توانم با این نگاه بگویم که عرصه کاری من تنگ می‌شود. برآورد من این است که از سال ۹۹ فارغ التحصیلان جدید پزشکی به حرفه وارد می‌شوند و در سال‌های آتی و حداکثر تا ۳ سال آینده چیزی به نام کمبود پزشک حتی در مناطق محروم نداریم.
نمکی افزود: دانشجوی پزشکی نیازمند زیرساخت تربیت است و نباید کمیت در رشته پزشکی باعث زیر سوال رفتن کیفیت شود.
مجوز استخدام ۲۰ هزار نفر برای وزارت بهداشت اخذ شده است
وزیر بهداشت درباره جذب نیروهای جدید برای وزارت بهداشت نیز گفت: مجوزهای لازم در این زمینه از سازمان برنامه و بودجه و سازمان استخدامی دریافت شد و حدود ۲۰ هزار نفر در دو مرحله جذب می‌شوند.