طرح آمارگیری هزینه ودرآمد خانوار مهم‌ترین طرح آماری مرکز آمار برای برآورد متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار شهری و روستایی در سطح کشور و استان‌هاست. سال ١٣٩٧ تعداد خانوارهای آمارگیری شده در این طرح ۲۰ هزار و ۳۵۰ خانوار نمونه در نقاط شهری و ۱۸ هزار و ۶۷۰ خانوار نمونه در نقاط روستایی کشور بودند.
براساس آمار گردآوری شده سال گذشته متوسط هزینه کل خالص سالیانه خانوار شهری ٣٩٣ میلیون و ٢٢٧ هزار ریال بود که نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۶) ۱۹.۳ درصد رشد یافته است. از این رقم ٩٤ میلیون و ٥٠٥ هزار ریال با سهم ۲۴ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ٢٩٨ میلیون و ٧٢٢ هزار ریال با سهم ۷۶ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بود.
همچنین در این مدت زمان از بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با ۲۱ درصد مربوط به هزینه گوشت و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با ۴۵ درصد مربوط به هزینه مسکن، سوخت و روشنایی بود.
متوسط درامد اظهار شده سالیانه خانوار شهری سال گذشته نیز ٤٣٤ میلیون و ٩٠٥ هزار ریال بود که نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۶) ۱۸.۶ درصد افزایش نشان می دهد، بر این اساس سال گذشته رشد متوسط درآمد سالیانه خانوارهای شهری نزدیک به رشد هزینه کل سالانه است.
منابع تامین درآمد خانوارهای شهری نشان میدهد که ۳۳.۴ درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ۱۷ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۴۹.۶ درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تامین شده است.
مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٦ نسبت به سال ١٣٩٧ نشان می دهد که خانوارهای استفاده کننده خودرو شخصی از ۵۰.۶ به ۵۳.۲ درصد، یخچال فریزر از ۶۳.۲ به ۶۸.۵، جاروبرقی از ۹۱ به ۹۱.۵، ماشین لباسشویی از ۸۶.۳ به ۸۶.۶، ماشین ظرفشویی از ۷.۳ به ۸.۴، اجاق گاز از ۹۸.۹ به ۹۹.۲ و مایکروویو و فرهای هالوژن‌دار از ۱۲.۴ به ۱۲.۶ افزایش یافته است.
سال ١٣٩٧، عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی ۹۳.۷ درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.
متوسط هزینه کل خالص سالیانه یک خانوار روستایی ٢١٤ میلیون و ٤٧٢ هزار ریال بوده که نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش نشان میدهد. از هزینه کل سالیانه خانوار روستایی ٨٠ میلیون و ٢٤٦ هزار ریال با سهم ۳۷ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ١٣٤ میلیون و ٢٢٦ هزار ریال با سهم ۶۳ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است.
علاوه براین در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با ٠,٢٤ درصد مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با ٠,٢٨ درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.
متوسط درآمد اظهار شده سالیانه یک خانوار روستایی ٢٣٣ میلیون و ١١٤ هزار ریال بوده که نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۶) ۱۵.۵ درصد افزایش داشته، منابع تامین درآمد خانوارهای روستایی نشان میدهد که ۳۰.۷ درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ۳۱.۹ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۳۷.۴ درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تامین شده است.
مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٦ نسبت به سال ١٣٩٧ نشان می دهد که خانوارهای استفاده کننده از خودرو شخصی از ۲۹.۶ به ۳۲.۳درصد، یخچال فریزر از ۴۵.۲ به ۴۹.۲ درصد، اجاق گاز از ۹۸ به ۹۸.۳ درصد، جاروبرقی از ۶۴.۶ به ۶۶.۱، ماشین لباسشویی از ۵۳.۹ به ۵۶ درصد افزایش رسیده است.
عمده ترین نوع سوخت مصرفی سال گذشته ۶۷.۸ درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و ۲۰.۴ درصد نفت سفید بوده است.
متوسط هزینه‌ها و درآمد خانوار بر حسب استان
بررسی متوسط هزینه کل سالانه یک خانوار شهری نشان میدهد که استان تهران با ٥٨٤ میلیون و ٦٧٦ هزار ریال بیشترین و استان کرمان با ٢٣٧ میلیون و ٤١٥ هزار ریال کمترین هزینه را در سال ١٣٩٧ داشته‌اند.
همچنین استان تهران با ٦٤٠ میلیون و ٣٠٣ هزار ریال بیشترین و استان آذربایجان غربی با ٢٦٤ میلیون و ٧١١ هزار ریال، کمترین متوسط درامد سالانه یک خانوار شهری را در سال ١٣٩٧ به خود اختصاص داده است.