کودکان بزرگ ترین و مهم ترین سرمایه های یک کشور هستند و تربیت آنها سرمایه گذاری سودمندی برای دولت ها محسوب می شود و خانواده، مدرسه، رادیو و تلویزیون و کتاب از عوامل نخست تاثیرگذار بر شکل گیری شخصیت کودکان است.
آموزش کودکان در جهان دو بخش رسمی و غیر رسمی دارد و معمولا در جهان و از جمله در ایران مدرسه تا دانشگاه به عنوان مرجع اصلی آموزش رسمی است و شرکت در گروه های مختلف و مطالعه کتاب و روزنامه و غیره از آموزش های غیررسمی هستند؛ در طول تاریخ بشر ادبیات از مهم ترین الگوهای آموزشی و پرورشی انسان به شمار رفته است و در این میان شاخه ادبیات کودک جای خود را در جهان باز کرده که شکل گیری نظام فکری کودک را برعهده دارد اما کتاب در دوران کودکی به دلیل اینکه عموما از فضای سرگرمی، خنده دار و محرکی برخوردار نیست جذابیت های متفاوتی برای کودک به همراه ندارد و کودکان کمتر به سمت آن گرایش پیدا می کنند.
پیش از کتاب، ادبیات دیگری وجود دارد که می تواند مسیر رشد ذهنی کودکان را رقم بزند زیرا تماشا کردن از ویژگی های جذاب بصری برای کودکان به شمار می آید پس برنامه های تلویزیونی که برای این قشر از جامعه در نظر گرفته می شود می تواند آموزش های بسیاری را به کودکان منتقل کند.
تماشای کارتون یکی از راه هایی است که می تواند ذهن کودک را به سمت رشد مثبت رهنمون کند با توجه به اینکه کودکان ذهن کنجکاوی دارند کارتون می تواند همه آنچه جالب است را در اختیار آنها قرار دهد زیرا تصاویر با شکل هایی عجیب و غریب و رنگ هایی جذاب را در مقابل دیدگان کودک قرار می دهد به همین دلیل دارای جذابیت های بصری بسیاری برای کودکان است اما این تنها کافی نیست و در همین نمایش های سرگرم کننده مفاهیم آموزشی گنجانده می شود که می تواند انسانیت و توانمندی را به آنها به صورت غیرمستقیم نشان دهد و به آنها نتایج و تبعات منفی شر و کارهای نادرست را یاد دهد.
تماشای کارتون برای کودکان تاثیرات مثبت بسیاری دارد زیرا کودک با تماشای توانمندی های غیرمعمول شخصیت های کارتونی می تواند نبوغ خود را پرورش دهد که این مسیر ممکن است در بزرگسالی به آسان تر کردن زندگی بشر بیانجامد و همچنین استعداد و علاقه مندی کودک با تقلید از حرکات شخصیت ها قابل تشخیص شده و موجبات پرورش آن از سنین پایین فراهم می شود.
از سوی دیگر کارتون با انتقال شادی و ایجاد فضای خنده برای کودک استرس را کاهش می دهد و سلامت آنها را تضمین می کند و حتی علاقه به خوردن بسیاری از مواد غذایی مفید را در کودکان تحریک می کند.
کارتون ها ذهن آماده کودک را برای کشف دنیای واقعی فعال می کنند تا بتواند آنچه در اطراف خود می بیند را به درستی درک کند که یکی از آنها می تواند تفکیک درست رنگ ها باشد که ذهن آماده آنها را طبقه بندی می کند.
در کارتون ها هیچ کدام از شخصیت ها تنها نیستند و با وفاداری و کمک به یکدیگر بر نیروهای شر پیروز می شوند و همین نکته هر چند کوچک به کودک می آموزد که با عزیزان و نزدیکان خود با احترام و ادب و دوست داشتن برخورد کند و به آنها وفادار بماند.
همچنین یکی از مهمترین تأثیرات تماشای کارتون بهبود ادبیات زبان مادری است که به آنها یاد بدهد تا به درستی صحبت کنند و این یکی از مهم ترین تاثیرات تصویر برای کودکان است، اما تمام این فواید و نکات مثبت در صورتی محقق می شود که کارتون های خارجی نمایش داده شده در کشوری با تمدن کهن و پیشینه ادبی قوی ایران به درستی و متناسب با شان و شخصیت یک کودک درست پرورش یافته ترجمه شده و در دوبله کارتون ها این نکته رعایت شود و مشکل از جایی آغاز می شود که در ایران سطح ادبیات ترجمه و دوبله کارتون برای کودکان تنزل یافته است.
ترجمه بدون بومی سازی و غیرروان
در حال حاضر در کشور ما از دو روش ترجمه و دوبله برای کارتون ها استفاده می شود
نخست ترجمه لغت به لغت است که بدون بومی سازی است و روان نیست البته که این نوع ترجمه از زبانی ساده برخوردار است اما هیچگونه حسی را به کودک منتقل نمی کند و به دلیل نداشتن جذابیت نمی تواند این قشر را با داستان خود همراه کند.
در این نوع ترجمه مفهوم جمله غلط نیست اما با ساختار ادبیات فارسی در تناقض است و گویا نیست زیرا در زبان مبدا کارتون، کلمات بار احساسی دارند خواه طنز باشد خواه حسی منفی را منتقل کند که همین واژه در زبان فارسی برای انتقال حس همراه مفهوم نیازمند جایگزین کردن کلمه ای مناسب است.
ترجمه بومی سازی شده همراه با دیالوگ های اضافی
در روش دوم ترجمه، بومی سازی انجام می شود اما در مواردی برای جذابیت بیشتر حتی دیالوگ هایی خارج از متن اصلی به کارتون اضافه می شود که گاها سخیف، بی ادبانه و همراه با تحقیر و توهین است ترجمه ای که تنها برای جذابیت بیشتر و بدون توجه به تاثیرگذاری آن بر کودکان از هر ادبیاتی بهره می برد که در بسیاری از مواقع برای کودکان نه تنها مناسب نیست بلکه تاثیر منفی تربیتی بر آنها می گذارد و از آن جهت که کودکان به دنبال تقلید رفتار شخصیت های کارتونی هستند می تواند بر خلقیات آنها ردی ماندگار بر جای بگذارد.
کارتون ها با همین روش ها ترجمه و دوبله می شوند و در اختیار خانواده ها قرار می گیرند و آنها نیز به هنرمندان کشور اعتماد کرده بدون نظارت خاصی برای کودکان خود به نمایش می گذارند.
در گام نخست پدران و مادران باید نظارت بیشتری بر محتوای کارتون هایی که برای فرزندان خود تهیه می کنند داشته باشند زیرا هر محتوا و مفهومی مورد تایید نخواهد بود اما همواره این سئوال مطرح است که ترجمه و دوبله انیمیشن ها و کارتون هایی که دارای رده سنی برای کودکان هستند تا چه میزان به استانداردهای جهانی نزدیک است؟ و حتی در فرایند ترجمه، این نمایش های تصویری تا چه حد بومی سازی شده اند؟ چقدر با ادبیات ایرانی و پارسی ما همخوانی دارد؟
کودکان لوحی صاف و خالی هستند که هر تاثیری مثبت و منفی می تواند رفتار و تفکر متفاوتی را در آینده برای آنها رقم بزند به همین دلیل باید توجه داشت که چه چیزهایی را در اختیار آنها قرار می دهیم تا بتوانیم سلامت روحی و روانی آنها را از همان زمان کودکی تامین کنیم.