آحاد جامعه هدف این نهاد ملی ومعنوی به مثابه شهروندان آرمانشهر، نسبتی وثیق با ایثار و از خودگذشتگی دارند و هریک رایت درحال اهتزاز عزت و شرف این مرز وبوم اند. از منظر دولتیان نیز، مجموعه بنیاد شهید فراتر ازیک نهاد رسمی، متولی ذخایر و پشتوانه‌های معنوی بسیاری است که الهام بخش مدیران جامعه بوده و ضمن تأمین انرژی لازم برای خدمت به مردم به انگیزه‌ها رنگ الهی می‌بخشد. به مناسبت هفته دولت که با یاد شهیدان رجایی و باهنر همراه است، به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی شهیدی نماینده ولی فقیه، معاون رئیس جمهوری و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران رفتیم تا پاسخگوی برخی از سؤالات مان درارتباط با مناسبات دولت با جامعه ایثار باشد. ایشان دراین گفت‌وگو ضمن تشریح عملکرد بنیاد شهید در زمینه‌های مختلف به اهتمام دولت در رفع مشکلات خانواده بزرگ ایثار به نحوی جدی خبر داد و گفت: دولت درصدد است تا ازطرق مختلف، مشکل اشتغال و درمان ایثارگران وخانواده هایشان را کاهش دهد.
جامعه ایثارگران چه میزان از دغدغه‌های دولتمردان را شکل می‌دهند ونقش بنیاد شهید در این ارتباط چیست؟
تکریم ایثارگران و خانواده‌های معزز آنان و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، یک وظیفه دینی، ملی و فرا دستگاهی است که متوجه همه نهادهای ملی اعم از دولتی و غیر دولتی می‌باشد. آحاد جامعه و مسئولان وظیفه دارند به اشکال مختلف برای پاسداشت مقام این عزیزان اقدام کنند. طبعاً دیدار با خانواده‌های شهدا، جانبازان و آزادگان به نوعی یادآور جایگاه رفیع آنان در جامعه، زنده نگه داشتن فرهنگ ایثار و جانفشانی در راه ارزش‌های اسلامی و انقلابی است. به‌خاطر دارم در اولین جلسه‌ای که به‌عنوان نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران با رهبر معظم انقلاب داشتم، ایشان تأکید خاصی بر دیدار با خانواده معظم شهدا و ایثارگران داشتند. در این جلسه، ایشان متذکر شدند که دیدار با جانبازان در اولویت بیشتری قرار گیرد به این جهت که معظم له به‌صورت مستمر دیدارهای بیشتری با خانواده‌های معظم شهدا داشته‌اند. بر همین اساس طرح سپاس که در واقع همان مراجعه خادم به مخدوم است را به مرحله اجرا درآوردیم.
طرح سپاس صرفاً برای مدیران بنیاد شهید و امور ایثارگران طراحی شده یا سایر مسئولان را هم دربرمی گیرد؟
طرح سپاس از ابتدای شکل‌گیری تاکنون، به‌صورت مستمر در حال انجام است. در این طرح علاوه بر مدیران بنیاد شهید و امور ایثارگران، وزرا، استانداران، فرمانداران و مسئولان سایر دستگاه‌های اجرایی نیز مشارکت و همراهی دارند. این طرح توسط رئیس محترم جمهور نیز به شکل جدی دنبال می‌شود و برخی از دیدارها با حضور ایشان انجام می‌شود. رئیس جمهوری محترم به تأسی از سلوک رهبر معظم انقلاب از اولین روزهای مسئولیت خویش دیدار با خانواده‌های شهدا و جانبازان عزیز را در برنامه‌های خویش گنجانده، به‌طوری که بعد از شش سال این حرکت به‌صورت یک سنت حسنه و پایدار درآمده است. ما معتقدیم مجالست و همنشینی با خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان بر روحیه و اندیشه مدیران جامعه تأثیر بسیار دارد. در این راستا، سال گذشته ۲۲۰ هزار مورد دیدار حضوری توسط مسئولان بنیاد اعم از معاونین و مدیران ستاد استان و شهرستان‌ها با ایثارگران انجام شده است. در اجرای این طرح از همکاری مسئولان در همه دستگاه‌ها و سازمان‌های اداری و اجرایی نیز بهره گرفته می‌شود. مسئولان کشوری، استانی و شهرستانی در سایر دستگاه‌های اجرایی بیش از ۲۰۰ هزار دیدار با خانواده معظم شهدا داشته‌اند که تاکنون در مجموع ۴۲۰ هزار دیدار با خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان در قالب طرح سپاس انجام گرفته است.
در سال‌های اخیرمسائل اقتصادی و تأمین معیشت برای همه قشرهای جامعه اولویت پیدا کرده است، بدون شک ایثارگران هم درچنین شرایطی نیازمند حمایت‌های بیشتر اقتصادی و رفاهی اند. بنیاد شهید و امور ایثارگران در سال‌های اخیر برای رفع این نوع دغدغه‌های ایثارگران چه اقداماتی انجام داده است؟
وقتی از سیاست‌های دولت در قبال جامعه ایثارگران سخن می‌گوییم در وهله اول، نگاه شخص رئیس دولت، مهم است. رئیس جمهور، به تأسی از مشی مقام معظم رهبری، با وجود مشغله‌های کاری زیاد، به‌طور مستمر پیگیر وضعیت عزیزان جانباز و خانواده شهدا هستند. در همین روزهای تحریم و تنگنا، بخش‌های مختلف دولت، در حد بضاعت مالی خویش از کمک برای رفع مشکلات و نیازهای عزیزان ایثارگر دریغ نمی‌کنند. چنانکه قبلاً نیز عنوان کردیم بنیاد شهید و امور ایثارگران با برنامه‌ریزی و تلاشی مستمر و البته مساعدت دولت توانست معوقات سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۴ و همچنین بخشی از مطالبات سال ۱۳۹۵ خانواده‌های معظم شهدا را که در دولت‌های مختلف به علت بار سنگین مالی، زمین مانده بود ، پرداخت کند. بر این اساس معوقات و مطالبات پرداخت شده بالغ بر ۵۷۰۰ میلیارد تومان بوده است. البته دغدغه مسائل معیشتی و رفاهی جامعه ایثارگری به دریافت مطالبات معوقه محدود نمی‌شود بلکه باید برای اشتغال، درمان، آموزش و سایر موضوعات آنها نیز چاره اندیشی شود.
برای رفع مشکل اشتغال خانواده‌های شهدا و ایثارگران تاکنون چه اقداماتی انجام گرفته است؟
چنان که واقف هستید بحث اشتغال، مأموریت اول دولت است؛ در این خصوص بنیاد شهید در زمینه ایجاد شغل برای جامعه هدف با دادن تسهیلات به منظور فراهم‌آوری اشتغال و کارآفرینی، توانمندسازی و هدایت شغلی ایثارگران وخانواده هایشان، گام‌های مؤثری برداشته است. سهم بنیاد دراین حوزه از سال ۱۳۹۲ تاکنون (در دولت یازدهم و دوازدهم)، ایجاد شغل برای بیش از ۱۰۰ هزار نفر از ایثارگران، در بخش‌های دولتی و غیردولتی بوده است که تنها در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۵ هزار نفر از ایثارگران یا افراد تحت پوشش آنها دارای شغل شده‌اند که ۱۴ هزار و ۷۱ نفر از این افراد در دستگاه‌های دولتی وبخش خصوصی به‌کار گرفته شده و ۱۰ هزار و ۸۷۱ نفر نیز از طریق طرح‌های خوداشتغالی مشغول به کار شده‌اند. در این راستا صندوق اشتغال و کارآفرینی ایثارگران تاکنون مبالغ قابل توجهی تسهیلات از اعتبارات صندوق و منابع بانک‌ها برای اشتغال و کارآفرینی پرداخت کرده است. البته در این حوزه برای توانمندسازی شغلی ایثارگران اقدامات دیگری نیز مورد توجه بنیاد قرارداشته که مشاوره‌های شغلی، فنی و تخصصی و برگزاری دوره‌های آموزش فنی– مهارتی، آموزش کارورزی و....از آن جمله است. درهمین زمینه باید بگویم با توجه به نرخ بیکاری که در کشور ۱۲.۲ درصد است ما در جامعه ایثارگران نرخ بیکاری را به چهار درصد رسانده‌ایم.
یکی دیگر از مشکلات جامعه ایثارگری بخصوص جانبازان امدادرسانی و توانبخشی است در این زمینه بنیاد شهید چه اقداماتی انجام داده است؟
توانبخشی مقوله بسیار مهمی در حوزه بهداشت و درمان است و بنیاد شهید و امور ایثارگران علاوه بر خدمات درمانی، به‌صورت مستمر و گسترده خدمات توانبخشی و تجهیزات پزشکی لازم برای عزیزان ایثارگر که نیازمند این نوع خدمات هستند را ارائه می‌کند. در سال ۱۳۹۷ تعداد ۳۷۸۵۰ مورد لوازم و تجهیزات پزشکی و توانبخشی و کمک حرکتی در سطح ستادی و استانی تهیه و توزیع شده است. همچنین خدمات ما به والدین عزیز شهدا و جانبازان در موضوع حق پرستاری افزایش داشته است به این صورت که هم‌اکنون برای بیش از۴۰هزار نفر از والدین، همسر و فرزند شهدا و ۴۹ هزار نفر از جانبازان عزیز حق پرستاری پرداخت می‌شود. همچنین بیش از ۱۵۰ هزار نفر از ایثارگران و افراد تحت پوشش آنها از خدمات مددکاری فردی بهره‌مند می‌باشند.
علاوه بر اشتغال آیا خدمات معیشتی دیگری هم برای ایثارگران پیش‌بینی شده است؟
بله، در حد مقدورات تلاش شده تا خدمات مکمل دیگری هم صورت گیرد، از جمله اینکه در راستای اهداف بنیاد در زمینه تأمین معیشت و رفاه ایثارگران ودر قالب کمک به تأمین مسکن برای این عزیزان، بیش از
۴۱ هزار نفر در سال ۹۷ تسهیلات مسکن دریافت کرده‌اند. اقدام دیگر بنیاد درهمین جهت، ارائه خدمات بیمه اجتماعی شامل؛ بیمه عمر و حادثه و حوادث غیرمترقبه است که بویژه در حوادث طبیعی سال‌های اخیر بسیار مؤثر بوده و در سال ۱۳۹۷ تعداد ۵۶۷/۴۲۸/۱ نفر از ایثارگران از این خدمات بهره‌مند شده‌اند.
ازجمله نیازهای جامعه ایثارگری، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی است، در این زمینه چه خدماتی به ایثارگران ارائه می‌شود؟
در این خصوص خدمات مختلفی به ایثارگران عزیز ارائه شده و می‌شود. به‌عنوان مثال در زمینه بیمه، سال گذشته حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از ایثارگران و افراد تحت پوشش آنها از بیمه تکمیلی و حدود ۸۸۳ هزار نفر نیز از بیمه پایه درمانی بهره‌مند شده‌اند. همچنین بنیاد شهید و امور ایثارگران به‌منظور فراهم آوردن خدمات بهینه درمانی برای ایثارگران گروه‌های پزشکی زیادی را با هدف درمان مناسب و انتقال تجارب به پزشکان داخل کشور به ایران دعوت می‌کند. با این روش علاوه بر افزایش کیفیت درمان، در هزینه‌های درمانی این عزیزان نیز صرفه‌جویی می‌شود. با همین هدف در سال گذشته، ۱۸ تیم خارجی برای ویزیت تعداد ۱۱۸۳ نفر از ایثارگران عزیز و انجام ۳۲۵ عمل جراحی به ایران دعوت شدند. در همین راستا توجه به استان‌های کم برخوردار در زمینه درمان و ارائه خدمات درمانی نیز فراموش نشده است و طی سال ۱۳۹۷، تعداد ۱۰ تیم متخصص به استان‌های کم برخوردار جهت درمان و جراحی ایثارگران معزز اعزام شدند. علاوه بر این، مبلغ ۲/۲ میلیارد تومان از طریق صندوق سلامت برای هزینه‌های درمانی افرادی که تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی نمی‌باشند پرداخت شده است. همچنین تعداد ۱۶۵هزار و ۴۹۲ نفر از ایثارگران معزز تحت پایش سلامت قرار گرفته‌اند؛ البته در حوزه درمان در چند ماه اخیر با توجه به‌عدم تأمین اعتبارات مورد نیاز، در ارائه خدمات بیمه تکمیلی درمان با مشکلاتی مواجه بودیم که در حال پیگیری هستیم تا بتوانیم مسائل را با همکاری دولت و مجلس شورای اسلامی حل و فصل کنیم.
جنابعالی همواره تأکید دارید که ترویج فرهنگ ایثار و شهادت تنها از طریق فعالیت‌های فرهنگی امکان پذیر است، ممکن است بفرمایید که فعالیت‌های فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران از جهت اولویت‌بندی درچه وضعیتی قرار دارند؟
از مأموریت‌های اساسی بنیاد شهید که بزرگان نظام از امام راحل تا رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید دارند ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه است. فرهنگ ایثار و شهادت پشتوانه نظام مقدس جمهوری اسلامی است و اقتدار و امنیت بی‌بدیلی که اکنون ملت و کشور بدان دست یافته، حاصل و محصول این فرهنگ است. تلاش ما این است تا به موازات خدمات معیشتی عزیزان ایثارگر از این بخش از رسالت خویش، یعنی زنده نگه داشتن میراث گرانقدر شهدا و ایثارگران و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در سطح جامعه غفلت نکنیم. خوشبختانه در این عرصه گام‌های امیدوارکننده‌ای برداشته شده است. ما اکنون ۷۹ کانون فعال فرهنگی و ۱۰۸۹ حسینیه شهید و ۲۱ موزه استانی داریم. خاطرات شفاهی ۳۰هزار نفر از والدین معظم شهدا ضبط و ثبت شده و حدود ۹ میلیون سند مکتوب از شهدای معزز جمع‌آوری شده است. همچنین ۴۰هزار ساعت فیلم با موضوعات دفاع مقدس و انقلاب در آرشیو دیجیتال ما موجود است. در راستای فرهنگ‌سازی در این حوزه یکی از برنامه‌های خاص بنیاد شهید و امور ایثارگران اجرای برنامه‌های مرتبط با روز بزرگداشت شهدا بوده، که طبق برآوردهایی که صورت گرفته است، اقدامات انجام شده طی این چند سال نقش مؤثری در آشنایی مردم با این روز و شناساندن آن به جامعه داشته است. چنانکه ملاحظه می‌کنید، حوزه فرهنگی فعالیت‌های بنیاد دامنه گسترده‌ای دارد.
البته باید در نظر داشت که در قبال این فرهنگ و این سرمایه‌های جاودان ملی و معنوی همه مسئول هستند و لذا همه نهادها و سازمان‌ها لازم است برای حفظ بزرگترین سرمایه معنوی این جامعه یعنی اندیشه ایثار و مقاومت تلاش کنند. در واقع خدمت به این قشر معزز و ترویج این فرهنگ والا امری فرادستگاهی است و باید مسأله همه مسئولان ما باشد.
یکی از بحث‌های مطرح در زمینه آموزش ایثارگران میزان موفقیت‌های آنان درمیدان رقابت و تأثیر سهمیه ایثارگری براین میزان است این موضوع تا چه حد با واقعیت‌ها قابل انطباق است؟
مسائل آموزشی یکی از دغدغه‌های جدی ما در بنیاد است، سال تحصیلی گذشته به بیش از ۳۹هزار دانش‌آموز و بیش از ۱۱۰هزار دانشجو شاهد و ایثارگر خدمات و تسهیلات آموزشی ارائه شده است. معنای این اقدامات این است که تلاش ما معطوف به ارتقای سطح علمی افراد شاغل به تحصیل جامعه ایثارگران وفرزندانشان است وسهمیه به معنای پذیرش این افراد با سطح علمی پایین نیست. ما در میان جامعه معزز ایثارگری در زمینه آموزشی، شاهد درخشش فرزندان ایثارگر در رقابت‌های علمی داخلی و حتی خارجی هستیم. وجود بیش از
۳۴ هزار دانشجوی ممتاز و حدود ۲۳ هزار دانش‌آموز ممتاز از جامعه شاهد و ایثارگر یعنی حدود ۶۲درصد از موفقیت‌های علمی، همچنین کسب رتبه زیر ۱۰۰کشور در کنکور سراسری در سه سال گذشته توسط ۵۷نفر از این عزیزان که بدون استفاده از سهمیه به دست آورده‌اند بیانگر تلاش و پشتکار و از سویی توانایی و استعداد این عزیزان است.
اگر نکته دیگری هست که لازم می‌دانید متذکر شوید بفرمایید؟
لازم می‌دانم از تلاش رسانه‌ها از جمله روزنامه ایران برای کمک به انجام مأموریت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت بنیادشهید تقدیر و قدردانی کنم.